9) Pamięć: teorie zapamiętywania, rodzaje pamięci

Pamięć jest dynamicznym procesem zachodzącym w mózgu umożliwiającym przechowanie informacji, które mogą być przez nas wykorzystane w różnych sytuacjach życiowych.

Doświadczenia są magazynowane w tzw. śladach pamięciowych, które są związane z biologicznymi i morfologicznymi zmianami w obrębie układu nerwowego a dokładnie synaps. Z powstawaniem śladów pamięciowych związanych jest wiele struktur mózgu takich jak hipokamp czy pola kojarzeniowe mózgu, ciała suteczkowate, wzgórze itp. Odebranie bodźca np. wzrokowego słuchowego czy związanego z jakąś sytuacją powoduje krążenie impulsów pomiędzy tymi strukturami. Wiadome jest, że krążenie impulsów wymaga aktywności synaps. Ciągłe powtarzanie informacji odebranej dzięki bodźcom np. wzrokowym jak np. napis lub sentencja powoduje stałe krążenie impulsów po drogach neruronalnych:

Zakręt obręczyzakręt hipokampahipokampciało suteczkowatejądro przednie wzgórzazakręt obręczy (zamknięty obieg)

Impulsacja czuciowa pola kojarzeniowe potyliczno-skroniowo-ciemieniowezakręt obręczy

Z zamkniętego obiegu jądro wzgórza pole kojarzeniowe czołowo oczodołowe

Pole kojarzeniowe potliczuno-skroniowo-ciemienowe.

Ślad pamięci - krążenie po tych zamkniętych sieciach neruronalnych powoduje

1. Zwiększanie receptorów synaptycznych na błonach postsynaptycznych

2. Zwiększenie wydzielania neuroprzekażnkiów do szczeliny synaptycznej

3. Powstawanie nowych synaps

4. Powstawanie nowych połączeń neruronalnych(neurogeneza)

TEORIE ZAPAMIĘTYWANIA:

1. teoria LASHLEYA - kora mózgowa niezależnie od podziału cytoarchitektonicznego działa jako jeden niepodzielny narząd. W procesach np. uczeniu bierze udział cała kora i wszystkie jej ośrodki. Pola kory działają równorzędnie. Charakter wykonywania czynności nie zależy od danego pola kory, ale od całego obszaru kory zaangażowanego w daną czynność.

2. Teoria HEBBA- Krążenie impulsów nerwowych związanych z pamięcią po sieciach neruronalnych powoduje trwałe i nietrwałe zmiany strukturalne w obrębie tych neuronów. Zmiany dotyczą synaps. Do utrwalenie śladu pamięci niezbędne jest odpowiednie wzbudzenie kory przez układ siatkowaty.

3. Teoria ECCLESA - uczenie jest związane ze zmianami elementów pre i postsynaptycznych w hipokampie i korze mózgowej. Informacjie wielokrotnie krążące powodują zwiększenie wydzielania pęcherzyków i wzrost ilości synaps i receptorów. Zdolność uczenia zależy od właściwości plastycznych układu nerwowego. Informacje są magazynowane i odtwarzane.

RODZAJE PAMIĘCI

A)

Pamięć świeża, czyli utrzymująca się przez krótki czas dzieli się na

1. Pamięć sensoryczna - trwająca poniżej 1 s

2. Pamięć krótkotrwała np. zapamiętanie nr telefonu na czas wykręcenia- spowodowana wędrówką impulsów pomiędzy ośrodkami kojarzeniowymi kory.

Zostają one zapomniane chyba, że ulegną konsolidacji.

KONSOLIDACJA - przejście pamięci świeżej w trwałą

Pamięć długotrwała dzieli się na:

1. Pamięć pierwotna - pierwszy etap pamięci trwałej- przechodzi w nią pamięć krótkotrwała w momencie treningu i werbalizacji. Impulsy krążą po sieciach szerszych

2. Pamięć wtórna( długotrwała)- trwa minuty i lata. - Konsolidacja tej pamięci powoduje powstanie

3. Pamięci trzeciorzędowej( permanentna) - trwającej całe życie

B) Pamięć długotrwała dzieli się na

1) pamięć opisową - treści, które mogą być opisane przekazane innym ludziom

a) epizodyczna - dotyczy faktów i zdarzeń

b)semantyczna - wykształcana w trakcie nauki. Zawiera informacje o znaczeniu słów oraz o nazwach przedmiotów roślin zwierząt, także o nazwach geograficznych.

c) autobiograficzna - dotycząca nas samych i wydarzeń których doświadczyliśmy.

d) prospektywna- pamięć o zamiarach i działaniach

e) przestrzenna - o zachowaniu w obrębie danej przestrzeni

2) pamięć nieopisowa - wiedzieć jak

a) znajomość procedur oraz sposobów użycia przedmiotów.

---