Temat: Teatr narodził się w Grecji.
Etap I:
- sprawdzenie obecności, podanie tematu lekcji
Etap II:
Czynności wprowadzające. Prowadzący prosi uczniów, aby dokończyli zdanie: Teatr to... Każdy uczeń zapisuje wymyślone przez siebie zdanie w zeszycie. Odczytanie zdań.
Etap III:
Pytania do uczniów:
Czy ktoś z Was był kiedykolwiek na wycieczce w Grecji?
Jeśli tak, to, jakie obiekty kultury greckiej widziałeś/ zwiedzałeś?
Jakiego rodzaju były to budowle? Czy były to ruiny jakiegoś teatru greckiego? Jak wyglądało miejsce?
Jeśli nikt nie widział „na żywo” obiektów starożytnej Grecji, to może ktoś widział na ilustracjach lub obrazach?
Prowadzący prosi uczniów, aby zamknęli na chwilę oczy i dzięki wyobraźnie spróbowali przenieść się do Grecji, jaka znają sprzed wieków.
Jak narodził się teatr grecki?
- powstanie teatru greckiego jest związane z obrzędami religijnymi ku czci Dionizosa (boga narodzin, życia, śmierci, patrona wina i płodności
- ludzie wierzyli, iż wiosną Dionizos budziła się z głębokiego zimowego snu, by dać początek nowemu życiu, dlatego między marcem a kwietniem każdego roku odbywały się tzw. Wielkie Dionizje - pierwotnie obchody tego święta miały charakter barwnego, szalonego korowodu. Podczas tych świąt organizowano występy teatralne, zabawy ludowe. Wielkie Dionizje nazywamy też miejskimi. dały początek tragedii.
- Grecy obchodzili również tzw. Małe Dionizje - w porze jesiennej, przypominały dożynki, z tacami, śpiewami oraz maskami, czczono porę otwierania naczyń z młodym winem. Dały początek komedii.
- Obrzędy ku czci Dionizosa miały formę pochodów, zakończonych ofiarą. Kult boga wina sprawowano w wielu miejscach: w gajach, na polach, w winnicach, na drogach. Święto wina zaowocowało budowaniem świątyń, poświęcanych różnym bogom
- Z czasem obrzędy nabierały elementów widowiskowych. W czasie tego święta ludzie nakładali na siebie koźle skóry, chodzili i śpiewali. Stad tez chóry te wzięły nazwę chórów koźlich, a pieśń ich była pieśnią kozłów, co dało nazwę tragedii (tragodia) złożona z wyrazów tragos -kozioł, ode - pieśń. Na czele całej kolumnady szedł Koryfeusz, przebrany za Dionizosa. Pieśń śpiewaną na cześć boga Dionizosa nazwano dytyrambem. Początkowo były to tylko kultowe obchody. Koryfeusz zaczął się zatrzymywać odwracać, rozmawiać i śpiewać z chórem. Nazwano go wtedy aktorem W końcu postanowiono się zatrzymać i prowadzić dialog w miejscu. Za miastami były zbocza. Na tych zboczach zasiadali ludzie, a w dolinie byli aktorzy i chór. Widowiska teatralne gromadziły też ludność dookoła ołtarzy, na których składano ofiary bogom.
4) Na tym etapie lekcji prowadzący rozdaję uczniom kartki, które przedstawiają schemat teatru greckiego. Uczniowie zaznajamiają się z budową teatru.
Budowa teatru greckiego:
- orchestra - początkowo oparta na planie kwadratu, później elipsy, ostatecznie przybrała formę koła, tu odbywały się występy chóru i popisy taneczne
- skene - budynek za orchestrą, pełniący funkcję świątyni, do wnętrza tego budynku wstęp mieli tylko aktorzy, stąd interweniowali w akcję sztuki bogowie, pojawiali się na dachu lub byli z niego spuszczani za pomącą urządzenia deus ex machina, skene miało troje drzwi: środkowe przeznaczone dla wytoczni (wózek) oraz dla władców, drzwi prawe były dla domowników, drzwi lewe dla obcych
- prosceniom - dobudowany do skene, czyli dzisiejsza scena teatralna
- parodos - wejścia i zejścia na orchestrę, przeznaczone dla chóru
- theatron - widownia dookoła orchestry
5) Skąd się wzięli aktorzy?
- na początku nie było aktorów, jedynie chór oraz przewodnik,
- na scenę pierwszego aktora wprowadził Tespis, drugiego Ajschylos, a trzeciego Sofokles
- w tragedii na scenie jednocześnie mogło występować tylko 3 aktorów, aktorami mogli być tylko mężczyźni
6) Atrybuty aktorów:
- maski: śmiechu, płaczu, gniewu, strachu, maski wzmacniane były tubami, dzięki którym poprawiała się słyszalność partii tekstu wypowiadanych przez aktorów,
- aktor miał wysoką fryzurę, co wraz z maską tworzyło tak zwany onkos,
- buty - na specjalnych wysokich podeszwach, tzw. koturny, dzięki nim aktorzy byli wyżsi, lepiej widoczni dla publiczności
7) Rola katharsis w przedstawieniu teatralnym
Temat: Od mitu o Edypie do tragedii Sofoklesa - budowa dramatu greckiego.
Etap I: Zainicjowanie rozmowy na temat budowy dramatu i przedstawień teatralnych (akty i sceny).
Etap II:
1)BUDOWA TRAGEDII ANTYCZNEJ:
1. prologos- pierwszy dialog między bohaterami,
2. parados- pierwsza (wejściowa) pieśń chóru który oprócz śpiewu także pląsał po "scenie",
3. epeisodiony- (epeizodia) występ aktorów - dialogi
4. stasimony- (stasima) występ, śpiew chóru. Stasimony przeplatają się z epeisodiami- to tworzy akcję,
5. exodos- ostatnia pieśń chóru- wyjściowa w której jest refleksja dotycząca treści wydarzeń,
6. kommos- monolog bohatera który lamentuje, wyraża swoje przeżycia,
7. epilog- zakończenie,
2) TRÓJDZIELNOŚĆ KOMPOZYCJI:
--> ekspozycja (prolog, parados),
--> rozwinięcie akcji (epeisodiony, stasimony),
--> zakończenie (exodos, kommos, epilog),
3)PRZESTRZEGANIE ZASADY TRZECH JEDNOŚCI:
MIEJSCE: najczęściej przed pałacem,
CZAS: ciągłość akcji mimo tego nie powinna ona przekroczyć 24 godzin,
AKCJA: taka sama tematyka, jeden wątek
ETAP IV:
W ramach powtórzenia wiadomości z lekcji uczniowie rozwiązuje krzyżówkę ( w przypadku braku czasu podczas lekcji krzyżówka będzie zadaniem domowym)