Anatomia układu oddechowego
Tchawica
długość 10-12 cm, wydłuża się przy ruchach głowy i krtani
średnica 13-22 mm, wymiar strzałkowy mniejszy o 1/4
ruchoma
część dolna zbacza nieco w prawo
leży przed przełykiem
rozdwojenie tchawicy - na wysokości linii międzygrzebieniowej (łączy grzebienie łopatek):
II MŻ - wdech
III MŻ - wydech
Umocowanie:
góra: krtań
dół:
oskrzela
błona oskrzelowo-wsierdziowa - do powierzchni tylnej wsierdzia, przepony
Granice:
noworodki: C3-4 do Th3-4
dorośli: C6-7 do Th4-5
Budowa ściany:
błona śluzowa
komórki kubkowe
nabłonek wielowarstwowy walcowaty migawkowy
struktury chrzęstne
16-20 chrząstek - 2/3 obwodu tchawicy, ostatnia chrząstka tworzy ostrogę tchawicy
tylna ściana: ściana z tkanki łącznej i mięśni gładkich
Budowa rzęsek:
mikrotubule: 9 par obwodowych i 1 para centralna
w każdej parze: tubula A i B połączone wiązaniami neksynowymi
tubule A posiadają ramiona dyneinowe warunkujące ruchomość rzęsek (np. zespół Kartagenera - brak ramion dyneinowych → nieruchome rzęski nabłonków, wici plemników)
Oskrzela
Oskrzela główne:
prawe - przedłużenie tchawicy
u dzieci - symetryczny podział tchawicy na oskrzela główne
nabłonek wielowarstwowy walcowaty migawkowy
płytki chrzęstne zastępują pierścienie chrzęstne tchawicy
Podział oskrzeli:
główne
płatowe
segmentowe
subsegmentowe
małe (generacja 7-11) - średnica 1,5-1 mm
oskrzeliki (generacja 12-16) - średnica <1 mm są pozbawione osłony otaczającej oskrzela, naczynia i nerwy i kontaktuje się bezpośrednio z miąższem płucnym
oskrzeliki końcowe (generacja 16) - z 1 oskrzelka powstaje 10 oskrzelek końcowych
oskrzeliki oddechowe (generacja 17-19)
przewody pęcherzykowe (generacja 20-21) - każdy złożony jest z około 20 pęcherzyków płucnych
woreczki pęcherzykowe (generacja 22) - najbardziej obwodowo leżące zespoły pęcherzyków płucnych
Część przewodząca układu oddechowego - do oskrzelików oddechowych, pokryta nabłonkiem migawkowym.
Część oddechowa - oskrzeliki oddechowe i odgałęzienia, pokryta nabłonkiem jednowarstwowym sześciennym, bez rzęsek.
Płacik pierwotny - część miąższu zaopatrywana przez przewód pęcherzykowy.
Płacik wtórny - część miąższu zaopatrywana przez oskrzelko końcowe.
Gronko płucne (acinus) - część miąższu zaopatrywana przez oskrzelko oddechowe.
Pory Kohna - pomiędzy sąsiadującymi pęcherzykami.
Połączenia Lambert - pomiędzy oskrzelkami końcowymi i pęcherzykami.
Budowa przegrody międzypęcherzykowej:
Pęcherzyki:
średnica: 0,25 mm
mniejsze pęcherzyki w dolnych partiach płuc - w związku z masą płuca
powierzchnia wymiany gazowej: 100 m2, w spoczynku wykorzystywana jest 1/20 tej powierzchni
liczba pęcherzyków: 300 mln
pneumocyty II rzędu produkują surfaktant - czynnik powierzchniowy, który pokrywa powierzchnię pneumocyty I rzędu
surfaktant obniża napięcie powierzchniowe i utrzymuje powietrzność pęcherzyków płucnych: w trakcie wdechu pęcherzyki powiększają się, warstwa surfaktantu cienieje → ↓ zdolność do obniżania napięcia powierzchniowego → uniemożliwia zbyt duże rozdęcie; w trakcie wydechu → ↑ grubości warstwy surfaktantu → uniemożliwienie całkowitego opróżnienia pęcherzyków z powietrza
Płuca
Masa:
prawe: 620 g
lewe: 560 g
łącznie 1350 g u mężczyzn, 1050 g u kobiet
Unaczynienie:
tętnice płucne
tętnice oskrzelowe
2 zaopatrują płuco lewe
1 zaopatruje płuco prawe
Płaty:
płuco prawe
płat górny
płat środkowy
płat dolny
płuco lewe
płat górny
płat dolny
Szczeliny międzypłatowe:
płuco prawe
szczelina pozioma
szczelina skośna
płuco lewe
szczelina skośna
Segmenty:
płuco prawe
płat górny
segment szczytowy
segment przedni
segment tylny
płat środkowy
segment boczny
segment przyśrodkowy
płat dolny
segment szczytowy
segment podstawny przedni
segment podstawny tylny
segment podstawny boczny
segment podstawny przyśrodkowy
płuco lewe
płat górny
segment szczytowy
segment przedni
segment tylny
języczek
segment górny
segment dolny
płat dolny
segment szczytowy
segment przedni
segment tylny
segment boczny
Korzeń płuca - struktury wnikające do wnęk:
od tyłu do przodu:
oskrzele
tętnica
żyła
z góry na dół:
prawa:
oskrzele
tętnica
żyła
lewa:
tętnica
oskrzele
żyła
3/3
pneumocyt II
pneumocyt I
błona podstawna
błona podstawna śródbłonka
śródbłonek
światło pęcherzyka
światło pęcherzyka