Wewnętrzne	Zewnętrzne
Obiektywne: 1) Środowisko geograficzne państw. 2) Potencjał ludnościowy. 3) Potencjał gospodarczy i naukowo-techniczny 4) System społeczno-polityczny	Obiektywne: 1) Trendy ewolucji najbliższego danemu państwu 3) środowiska międzynarodowego 2) Pozycja państwa w systemie ról i SM 3) Struktura i zasięg umownych powiązań mn. 3) państwa oraz obowiązujące prawo mn.
Subiektywne: 1) Percepcja środowiska międzynarodowego 3) przez własne społeczeństwo i państwo oraz 3) postawy społeczne wobec państw i narodów 2) Koncepcje polityki zagranicznej. 3) Jakość oraz aktywność własnej służby 3) zagranicznej i dyplomacji.	Subiektywne: 1) Międzynarodowa percepcja państwa i narodu 3) oraz oczekiwania stawiane danemu państwu 3) przez inne państwa. 2) Koncepcje polityki zagranicznej innych. 3) Jakość oraz aktywność służby zagranicznej 3) dyplomacji innych państw.

Uwarunkowania:

1. czynniki warunkujące - przesłanki

2. czynniki sprawcze - determinanty

Bezpieczeństwo jako cel polityki zagranicznej

• definicje obiektywne, subiektywne, negatywne, pozytywne

• wymiary bezpieczeństwa Ryszarda Zięby:




• polityczne

• militarne

• ekonomiczne

• ekologiczne

• społeczne

• ideologiczne




• sposoby zapewniania bezpieczeństwa:

1. metody unilateralne

• neutralność

• wojenna lub stała

• na mocy oświadczenia jednostronnego lub umowy mn.

• status niezaangażowania

• izolacjonizm

2. metody multilateralne

• sojusze obronne i zaczepne

• systemy bezpieczeństwa zbiorowego

• zaangażowanie we współpracę międzynarodową

Paradygmat realistyczny:

• maksymalizacja siły zwiększa bezpieczeństwo

• państwa kierują się power politics

• równowaga sił ogranicza rywalizację i wpływa na bezpieczeństwo

• na bezpieczeństwo wpływa też w mniejszym stopniu prawo międzynarodowe i moralność międzynarodowa

Paradygmat idealistyczny:

• harmonia

• wspólne interesy państw

• współzależność gospodarcza i ustrój demokratyczny zwiększają bezpieczeństwo

• demokracje ze sobą nie walczą: przyczyny strukturalne (instytucje) i normatywne (wartości)

• bezpieczeństwo kreowane poprzez współpracę międzynarodową

Paradygmat behawioralny:

• posiadany potencjał militarny prowokuje do użycia

• pokojowi sprzyja nierówność sił

• dwubiegunowość jest ambiwalentna

Odejście od tradycyjnego pojmowania bezpieczeństwa:

1. rewolucja naukowo-techniczna, zwielokrotnienie strat przeciwnika przy minimalizacji strat własnych, broń jądrowa i strategia odstraszania

2. delegalizacja wojny i kontrola zbrojeń

3. zwiększenie się liczby pozarządowych podmiotów stosunków międzynarodowych

4. wzrost współzależności międzynarodowej - internacjonalizacja

5. wzrost skali i intensywności zagrożeń niemilitarnych

6. ograniczenie roli środków militarnych na rzecz politycznych

7. poszerzenie się zakresu przedmiotowego bezpieczeństwa

8. pokojowe przemiany po rozpadzie systemu bipolarnego

9. przesunięcie akcentu ze środków defensywnych i ofensywnych na kolektywne działania prewencyjne

Redefiniowanie bezpieczeństwa poprzez stojące przed nim wyzwania:

• maleje rola państwa

• trzy grupy potencjalnych źródeł zagrożeń:

• ponadpaństwowe

• obok państwa - narody i religie

• poniżej państwa - rola jednostki

Dyplomacja i współpraca międzynarodowa jako najlepsze metody stawiające czoła nowym wyzwaniom i zagrożeniom.

Fragmegracja - globalizacja i regionalizacja bezpieczeństwa.

Miękkie wyzwania i zagrożenia to takie nie wymagające w opdowiedzi użycia siły wojskowej, np. niestabilność systemów politycznych państw, nacjonalizmy, migracje, dysproporcje rozwojowe.

Środki - zasoby i instrumenty służące do realizacji polityki zagranicznej.

Wybór instrumentu jest wynikiem wyboru metody postępowania. Metody pozytywne (nakłanianie), metody negatywne (przymus), metody neutralne.

Środek: np. ekonomiczny → Metoda: negatywna → Instrument: np. embargo.

Cel polityki zagranicznej:

1. świadomy, oparty na racjonalnym uzasadnieniu

2. podzielany przez dużą część narodu

3. projekcją przyszłego stanu warunkowanego przez SM

4. rząd działa w celu jego realizacji

5. 
   jest adresowany do środowiska międzynarodowego, zmierza się do niego poprzez zmianę lub utrzymanie danego stanu SM i zachowań państw

Interes narodowy

(ogólne, stałe, długoterminowe cele)

↓

Cele średnioterminowe

goals

↓

Cele bezpośrednie

objectives

↓

Cele operacyjne (cele działań)

policies

---