KLASYFIKACJA UBYTKÓW WG BLACK'A
Klasa I: Ubytki występujące w zagłębieniach anatomicznych wszystkich zębów: na powierzchniach żujących zębów trzonowych i przedtrzonowych, na powierzchniach podniebiennych górnych bocznych siekaczy (w miejscu otworu ślepego) i zębów trzonowych, na powierzchniach przedsionkowych dolnych zębów trzonowych. Cechą znamienną tych ubytków jest szybkie rozprzestrzenianie się próchnicy wzdłuż rowków.
Klasa II: Ubytki rozpoczynające się na powierzchniach stycznych zębów przedtrzonowych i trzonowych. Proces próchnicotwórczy drąży od powierzchni stycznej w głąb zębiny i prowadzi do podminowania szkliwa na powierzchni żującej.
Klasa III: Ubytki na powierzchniach stycznych siekaczy i kłów nie obejmujące brzegów siekaczy (z zachowanym kątem siecznym). Proces próchnico twórczy wykazuje zwykle tendencję do rozprzestrzeniania się w kierunku powierzchni policzkowej i podniebiennej.
Klasa IV: Ubytki próchnicowe na powierzchniach stycznych siekaczy i kłów obejmujące kąt sieczny. Ubytki są złożone, obejmują dwie powierzchnie.
Klasa V: Ubytki rozpoczynające się w 1/3 przydziąsłowej części powierzchni przedsionkowych lub językowych wszystkich zębów (nie dotyczy pow. stycznych)
Klasa VI*: Ubytki rozpoczynające się na brzegach siecznych zębów przednich i szczytach guzków zębów bocznych.
KLASYFIKACJA UBYTKÓW WG MOUNT'A i HUME'A
Podstawą segregacji ubytków jest lokalizacja i rozległość zmian chorobowych.
LOKALIZACJA:
Ubytki obejmujące zagłębienia anatomiczne (dołki, bruzdy, ubytki szkliwa) na pow. żujących zębów bocznych i gładkich innych zębów, takich jak zgrubienie szkliwa w okolicy szyjki.
Ubytki wywodzące się z powierzchni stycznych wszystkich zębów leżące poniżej punktów stycznych z sąsiednimi zębami
Ubytki w przyszyjkowej 1/3 korony zębów i w odsłoniętych korzeniach w wyniku recesji dziąsła
ROZLEGŁOŚĆ ZMIAN CHOROBOWYCH
Plama próchnicowa, faza przedubytokwa choroby próchnicowej, możliwa remineralizacja
Ubytek mały, ledwie sięgający granicy szkliwa i zębiny, remineralizacja nie jest już możliwa i konieczne jest opracowanie i wypełnienie.
Ubytek średni, z niewielkim uszkodzeniem zębiny. Po opracowaniu brzegi i ściany ubytku stanowią mocne podparcie dla wypełnienia i są w stanie sprostać siłom żucia.
Ubytek duży - zmiany tak zaawansowane, że istnieje ryzyko odłamania brzegu siecznego lub guzka. W trakcie leczenia konieczne jest odpowiednie kształtowanie i wypełnienie ubytku zapobiegające uszkodzeniom podczas funkcji żucia.
Ubytek rozległy - poważne uszkodzenie struktur zęba, takie jak utrata guzka w zębie trzonowym lub brzegu siecznego w zębie przednim
Zestawienie dwóch parametrów - lokalizacji i rozległości daje klasyfikację ubytków próchnicowych:
Przykłady:
- ząb 36, klasa 1.1.: mały ubytek na powierzchni żującej, wskazane usunięcie ogniska próchnicowego, wypełnienie i u osób z podwyższonym ryzykiem próchnicy uszczelnienie bruzd.
- ząb 47, klasa 1.3.: duży ubytek na powierzchni żującej, podminowany procesem próchnicowym guzek, wymaga odpowiedniego ukształtowania i wypełnienia.
- ząb 25, klasa 2.4.: ubytek tkanek obejmujący powierzchnię styczną i brzeg sieczny zęba. Wskazana jest rekonstrukcja materiałem kompozycyjnym lub odbudowa protetyczna.
- ząb 25, klasa 2.1: mały ubytek na powierzchni stycznej, możliwe opracowanie oszczędzające twarde tkanki zęba, np. metodą tunelową.
GUZKI MLECZNYCH ZĘBÓW TRZONOWYCH
Pierwszy górny trzonowiec: 2 guzki (znacznie większy przedsionkowy)
Drugi górny trzonowiec: 4 guzki: 2 policzkowe i 2 podniebienne. Guzek policzkowy przyśrodkowy jest niekiedy podzielony na dwie części (ząb ma wtedy 5 guzków)
Pierwszy trzonowiec dolny: 4, 5 guzków (guzki językowe lepiej rozwinięte). Guzki przedsionkowe są niższe i szersze, a językowe są większe
Drugi trzonowiec dolny: 5 guzków