Wykład czternasty

Charakterystyka pozostałych elementów rocznego sprawozdania finansowego

1.Rachunek przepływów pieniężnych

2.Zestawienie zmian w kapitale własnym

3.Informacja dodatkowa

Badaniu i ogłaszaniu podlegają roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe grup kapitałowych oraz roczne sprawozdania finansowe kontynuujących działalność:

1. banków oraz zakładów ubezpieczeń,

2. jednostek działających na podstawie przepisów o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych,

3. jednostek działających na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,

4. spółek akcyjnych

5. pozostałych jednostek, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzone zostało sprawozdanie, przekroczyły granicę dwóch z trzech wielkości:

1. średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty - 50 osób,

2. suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego - równowartość w walucie polskiej 2500000 EURO,

3. przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy - równowartość w walucie polskiej 5 000 000 EURO.

Podmioty te sporządzają sprawozdanie, które składa się z następujących elementów:

• bilansu,

• rachunku zysków i strat,

• zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym,

• rachunku przepływów pieniężnych,

• informacji dodatkowej, obejmującej wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia.

Rachunek przepływów pieniężnych

ujmuje wszystkie wpływy i rozchody środków pieniężnych jednostki, z wyłączeniem operacji związanych z zakupem lub sprzedażą środków pieniężnych.

Przepływy pieniężne powinny być wykazywane odrębnie dla działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej. Dzięki temu można ocenić zdolność poszczególnych rodzajów działalności do generowania nadwyżki środków pieniężnych oraz ich wpływ na rezultat przepływów pieniężnych w danym okresie.

Główne elementy rachunku przepływów pieniężnych:

1. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej

Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej

3. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej

4. Przepływy pieniężne netto, razem (A+/-B+/-C)

5. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych, w tym: zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych

6. Środki pieniężne na początek okresu

7. Środki pieniężne na koniec okresu (F + / - D)

Działalnością operacyjną

jest podstawowa działalność jednostki oraz inne rodzaje działalności, które nie są działalnością inwestycyjną (lokacyjną w przypadku zakładów ubezpieczeń) ani działalnością finansową.

Działalność inwestycyjna

(lokacyjna) obejmuje nabywanie lub zbywanie składników aktywów trwałych i krótkoterminowych aktywów finansowych, a także wszystkie związane z tym koszty pieniężne i korzyści.

Działalność finansowa

dotyczy pozyskiwania lub utraty źródeł finansowania, co powoduje zmiany wielkości kapitału (funduszu) własnego i obcego w jednostce oraz zmiany proporcji między tymi kapitałami. Do działalności finansowej należą też wszystkie pieniężne koszty i korzyści związane z tymi zmianami.

Celem rachunku przepływów pieniężnych jest ukazanie mechanizmów wywołujących zmiany w zasobach środków pieniężnych firmy. Na tej podstawie można oszacować strumienie pieniężne wpływające do firmy i wypływające z niej oraz badać zmiany sytuacji finansowej firmy w związku z jej zdolnością do generowania gotówki.

Sprawozdania z przepływu gotówki - w części dotyczącej działalności operacyjnej - mogą być sporządzane przy pomocy metody pośredniej albo bezpośredniej.

Metoda bezpośrednia przedstawia poszczególne rodzaje operacyjnych wpływów i wydatków. Powstaje w ten sposób niejako nowy rachunek wyników, który obejmuje wyłącznie przychody i rozchody gotówkowe firmy. Zamiast zysku netto ustala się w tym rachunku gotówkę netto osiągniętą lub utraconą.

W rachunku przepływów pieniężnych sporządzanym metodą bezpośrednią przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej (część A rachunku) zostały podzielone na:

1. Wpływy z rozgraniczeniem przychodów ze sprzedaży i innych wpływów z działalności operacyjnej.

Wydatki obejmujące: dostawy i usługi, wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz inne świadczenia, podatki i opłaty o charakterze publicznoprawnym, inne wydatki operacyjne.

3. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej, które są różnicą między wpływami a wydatkami związanymi z tą działalnością (1- II).

W metodzie pośredniej za punkt wyjścia do wyznaczenia przepływów z działalności operacyjnej przyjmuje się ustalony memoriałowo zysk albo stratę netto z rachunku zysków i strat. W celu doprowadzenia do wielkości kasowej jest on korygowany in plus lub in minus o następujące elementy:

• pozycje niepieniężne, do których należą: amortyzacja, rezerwy, odłożone podatki dochodowe, straty i zyski z różnic kursowych,

• zmiany stanu należności, zobowiązań, zapasów, rozliczeń międzyokresowych,

• pozycje, które oddziaływały na wynik finansowy, lecz nie są związane z działalnością operacyjną (przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej i finansowej, które muszą zostać wyłączone z działalności operacyjnej). Obowiązuje przy tym zasada, że:

1. zwiększenia stanu aktywów wykazuje się ze znakiem minus, a zmniejszenia ze znakiem plus,

2. zwiększenia stanu pasywów ujmuje się ze znakiem plus, a zmniejszenia ze znakiem minus,

3. inne pozycje, które przy ustalaniu wyniku finansowego działały ujemnie wykazuje się ze znakiem plus (na przykład: amortyzacja), natomiast te, które wpływały dodatnio należy wykazać ze znakiem minus (na przykład: dodatnie różnice kursowe).

Po dokonaniu korekt wyniku finansowego ustala się wpływ działalności operacyjnej na stan środków pieniężnych. Wpływ ten może wyrażać się wygospodarowaniem nadwyżki środków pieniężnych bądź wystąpieniem niedoboru.

Zarówno w rachunku sporządzanym metodą bezpośrednią, jak i pośrednią, oprócz działalności operacyjnej, stanowiącej zasadniczą działalność jednostki oraz główne źródło środków pieniężnych, na ich poziom wpływa też:

• działalność inwestycyjna, mająca charakter lokacyjny (część B sprawozdania) oraz

• działalność finansowa, związana z obcymi (kredyty, pożyczki) i własnymi (udziały, dopłaty do kapitału) źródłami finansowania (część C sprawozdania).

W grupie wpływów z działalności inwestycyjnej (B.I) występują:

1. wpływy ze zbycia wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych,

2. wpływy ze zbycia inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne l prawne,

3. wpływy z aktywów finansowych w jednostkach powiązanych oraz w pozo­stałych jednostkach (zbycie aktywów finansowych, dywidendy, udziały w zyskach, spłaty udzielonych pożyczek długoterminowych, odsetki, inne wpływy),

4. pozostałe wpływy inwestycyjne.

W grupie wydatków z działalności inwestycyjnej (B.ll) występują pozycje odpowiadające wymienionym rodzajom wpływów (1- 4).

W grupie wpływów z działalności finansowej (C.I) występują:

1. wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów

kapitałowych oraz dopłat do kapitału,

2. kredyty i pożyczki,

3. emisja dłużnych papierów wartościowych,

4. inne wpływy finansowe.

Wśród wydatków z tej działalności (C.ll) zostały wyodrębnione następujące tytuły:

1. nabycie udziałów (akcji) własnych,

2. dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli,

3. inne wydatki z tytułu podziału zysku (bez wypłat na rzecz właścicieli),

4. spłaty kredytów i pożyczek,

5. wykup dłużnych papierów wartościowych,

6. wydatki z tytułu innych zobowiązań finansowych,

7. płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego,

8. odsetki,

9. inne wydatki finansowe.

W częściach B (działalność inwestycyjna) i C (działalność finansowa) zmiany wykazuje się zgodnie z ich charakterem - wpływy środków pieniężnych (+); wydatki (-).

Łączna kwota zmian środków pieniężnych ze wszystkich rodzajów działalności wyraża stan środków pieniężnych w konsekwencji działalności gospodarczej prowadzonej w pewnym okresie (roku obrotowym).

Celem sporządzania zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym jest przedstawienie zmian poszczególnych składników kapitału (funduszu) własnego. Ukazuje ono zwiększenia albo zmniejszenia:

1. kapitału (funduszu) podstawowego,

2. należnych wpłat na poczet kapitału podstawowego,

3. udziałów (akcji) własnych do umorzenia,

4. kapitału (funduszu) zapasowego,

5. kapitału (funduszu) z aktualizacji wyceny,

6. kapitałów (funduszy) rezerwowych,

7. wyniku (zysku/straty) z lat ubiegłych,

8. wyniku netto.

W sprawozdaniu tym przedstawia się też proponowany podział zysku albo propozycję pokrycia straty.

Dzięki ujęciu w sprawozdaniu informacji za bieżący i poprzedni rok obrotowy, umożliwia ono ocenę struktury i dynamiki zmian:

• składników kapitału własnego,

• aktywów netto, dla których są one źródłem finansowania, stanowiąc równowartość składników majątkowych wniesionych na trwale do jednostki gospodarczej przez jej właściciela oraz pochodzących z wygospodarowania przez jednostkę zysku w rezultacie prowadzonej działalności,

• przychodów i kosztów, wpływających na wynik finansowy.

Informacja dodatkowa jest obligatoryjnym składnikiem sprawozdania finansowego jednostek innych niż banki i zakłady ubezpieczeń. Powinna ona zawierać dane nie objęte bilansem oraz rachunkiem zysków i strat, a także wyjaśnienia pozwalające jasno i rzetelnie ocenić sytuację majątkową i finansową jednostki, jej wynik finansowy oraz rentowność.

Dane liczbowe zawarte w informacji dodatkowej powinny być wyrażone w sposób zapewniający ich porównywalność z danymi roku poprzedniego.

Wzorcowy układ oraz szczegółowe wymagania względem informacji dodatkowej określa załącznik do ustawy o rachunkowości. Według niego informacja dodatkowa dzieli się na dwie części:

• wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz

• dodatkowe informacje i objaśnienia.

Wprowadzenie jest zamieszczone na początku sprawozdania przed bilansem. Dostarcza ono informacji o:

• jednostce gospodarczej, której dotyczy sprawozdanie (nazwa, siedziba, przedmiot działalności, organ rejestrowy, czas trwania działalności, jeżeli jest on ograniczony),

• okresie sprawozdawczym,

• zakresie sprawozdania, jeżeli jest to sprawozdanie łączne bądź sprawozdanie po połączeniu jednostek,

• zdolności firmy do kontynuacji działalności w dającej się przewidzieć przyszłości, z podaniem ewentualnych zagrożeń,

• przyjętych zasadach i polityce rachunkowości, zwłaszcza w odniesieniu do zagadnień, co do których ustawa dopuszcza możliwość wyboru rozwiązania stosowanego przez jednostkę, jak: metody wyceny aktywów i pasywów, pomiar wyniku finansowego, sposób sporządzania sprawozdania finansowego.

Część szczegółowa informacji dodatkowej, o nazwie "Dodatkowe informacje i objaśnienia", jest końcowym elementem sprawozdania finansowego. W załączniku do ustawy wyodrębnia się w tej części następujące grupy informacji.

• Zagadnienia umożliwiające lepsze poznanie pozycji aktywów i pasywów bilansu.

• Dodatkowe dane do rachunku zysków i strat oraz do rachunku przepływów pieniężnych

• Informacje o charakterze ogólnym, pozwalające lepiej poznać daną jednostkę, jej udziały we wspólnych przedsięwzięciach, jej kierownictwo, załogę, wynagrodzenia.

• Dwa bloki informacji są sporządzane, gdy jednostka należy do grupy kapitałowej objętej skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym albo gdy w roku obrotowym nastąpiło połączenie z inną jednostką.

• Informacje podawane w wypadku zagrożenia kontynuacji działalności,

• Pozostałe informacje istotne dla oceny jednostki gospodarczej, jej sytuacji majątkowej, finansowej i wyniku finansowego.

Rachunkowość wykład czternasty

Rok akademicki 2009/2010 System niestacjonarny

7

---