248,$9

248 OBRÓBKA PLASTYCZNA Laboratorium

I    grupa - odkuwki o osi wydłużonej;

II    grupa - odkuwki okrągłe i zbliżone do zarysu okrągłego w

płaszczyźnie podziału (odkuwki czołowe);

III    grupa - odkuwki posiadające cechy 11II grupy.

Liczbę zabiegów kucia, a tym samym liczbę wykrojów potrzebnych do ukształtowania odkuwki wyznacza się w odmienny sposób dla podanych grup odkuwek.

Liczba wykrojów potrzebna do ukształtowania jest tym większa, im odkuwka jest bardziej złożona i posiada zróżnicowane kształty . W matrycy mogą znajdować się również wykroje przygotowujące materiał tak. aby odciążyć wykrój wykańczający.

Można wy różnić następujące podstaw owe wykroje przygotowawcze:

•    wykrój przewężający - miejscowo zmniejsza wysokość i częściowo poszerza;

•    wykrój wydłużający - wydłuża materiał zmniejszając jego przekrój:

•    wykrój formujący - kształtuje przedkuwki zgodnie z zarysem odkuwek w płaszczyźnie podziału matry c;

•    wykrój gnący - kształtuje oś podłużną przedkuwki (gięcie prowadza się w płaszczyźnie pionowej, a do matrycowania obraca się przedkuwkę o 90°);

•    wykrój spęczający - spęcza odkuwki kute od czoła łub spłaszcza wydłużone;

•    nóż odcinający - służy' do odcinania odkuwki od chwytu lub pręta.

Typowe rozplanowanie wykrojów roboczych na dolnej matrycy i odpowiadające im fazy kształtowania odkuwki przedstawiono na rys. 6.20.

Rodzaj i liczbę zabiegów, wymiary materiału wyjściowego, wykroje pomocnicze opracowuje się na podstawie idealnej przedkuwki.

W produkcji seryjnej odkuwki wykonuje się wyłącznie z przedkuwek matrycowanych wstępnie lub przy produkcji małoseryjnej z przedkuwek swobodnie kutych.

rysunek odkumki

H -Q~- ~=&zj=5- ^/dJ u tonie ^-Oa=-=^30- pedkumanie

k    9/**

motrycorean*

nykoAcrayące

matrycotuanie

nsfrpne

a)

b) ___

~brv—-Ę3^-

N

o

Rys.6 .20. Matryca do kucia ora7 poszczególne fezy kształtowania:

a) gotowa odkuwka, b) kolejne fezy' kształtowania, c) wygląd dolnej matrycy; N - wykrój wydłużający, R - wykrój podkuwający, K - wykrój gnący, W - wykrój matrycujący wstępny, O - wykrój matrycujący wykańczający

fPrzedkuwki przeznaczone do wykonywania odkuwek matrycowych powinny mieć kształt jak najbardziej zbliżony do zarysu odkuwki w płaszczyźnie podziału, a poszczególne przekroje poprzeczne przedkuwki powinny być równe sumie odpowiednich przekrojów odkuwki i wy pływki. Przedkuwkę o podanych własnościach nazywa się przedkuwką rzeczywistą -otrzymuje się ją pośrednio z przedkuwki idealnej.

Przedkuwką idealną nazywamy przedkuwkę przedstawiającą bryle Obrotową i mającą poprzeczne przekroje równe sumie odpowiednich przekrojów odkuwki i wypływ ki.

Projektowanie rysunku odkuwki matrycowej sprowadza się do:

•    ustalenia rodzaju maszyny kuźniczej;

•    ustalenia płaszczyzny podziału matryc;

•    przyjęcia naddatków na obróbkę skrawaniem;

•    przyjęcia tolerancji i dopuszczalnych odchyłek wymiarów odkuwki, dopuszczalnego skrzywienia:

•    określenia pochyleń ścianek;

•    określenia wewnętrznych i zewnętrznych promieni zaokrągleń odkuwki: