ksi C4 85 C5 BCka 20014

roi*;/.! a

Chcąc nakreślić główne linie rozwojowe w poezji <lla dzieci w latach międzywojennych, musimy najpierw uwzględnić jej pozycję ..wyjściową”. Wydarzenia historyczne, przemiany w literaturze ogólnej i kulturze wycisnęły na poezji dla dzieci wyraźne piętno. Nic od razu jednak dały się zauważyć w liryce dla dzieci elementy awangardowe. charakterystyczne dla niektórych powojennych nurtów poetyckich W momencie odzyskania niepodległości żywe i bliskie okazały się tradycje modernistyczne, romantyczne, wzorce poezji Konopnickiej. I udowość. symbolika, nastrojowo.ść, fantastyka, patriotyzm to elementy, które pojawiły się w wielu tomikach poetów. Przypominano młodym czytelnikom czasy wielkiej wojny, nasycano wiersze żarliwymi uczuciami patriotycznymi, wprowadzano motywy fantastyczne i baśniowe Na lamach czasopism dziecięcych lal dwudziestych nazwisko autorki O krasnoludkach i sierotce Marysi spotyka się bardzo często, co dowodzi, iż jej popularność nic zmalała w Polsce międzywojennej. Co więcej, można stwierdzić, że najbardziej żywotny i ekspansywny nurt poezji w tym czasie kształtuje się właśnie pod wyraźnym wpływem Marii Konopnickiej. Chodzi tu o kierunek pozostający w- kręgu inspiracji folklorem.

Gdyby szukać jakiejś wspólnej platformy porozumienia czy działania. to poetom tworzącym dla dzieci dawały taką sposobność redakcje czasopism dziecięcych. Wokół nich mogły powstawać pewne centra literackie, zespoły pisarzy decydujące w dużej mierze i o łączności pokoleniowej. Takimi pismami były przede wszystkim „Płomyk” i „Płomyczek” centrum owego ..przyciągania” wielu twórców również czasopisma „W słońcu", „Moje Pisemko", „Iskry”, „Słonko". Jeżeli

nic możemy powoływać się Iii nu określone nazwy grup poetyckich analogicznie do grupy Skamundia. Awangardy czy Kwadrygi lo przynajmniej wolno nam wskazać na istnicj;|cc nieoficjalnie więzy między pisarzami (udział w redagowaniu i współpraca z różnymi czasopismami).

W międ/ywojennej poezji dla dzieci można z grubsza wyiózmc następujące, często krzyżujące się. tendencje:

..inspiracje folk lory styczne*’ w liryce dla dzieci; lirykę „świata dziecięcego" z różnymi dominantami (krąg rzeczy i zdarzeń codziennych, piękno przyrody. „czasoprzestrzeń dzieciństwa", kolorowa baśniowość. liryzm);

„szkolę ppciycku" Juliana Tuwima i Jana Brzechwy.

Wymienione kierunki poetyckie odegrały Nvaźn;| rolę w procesie kształtowania oblicza nowoczesnej poezji dla dzieci. Trzeba jeszcze zwrócić uwagę na zróżnicowanie formalne liryki dla dzieci, Pg/ystują w niej na prawach pełnej autonomii zarówno „małe formy" proweniencji ludowej (kołysanki, bajki, piosenki, rymowanki, wyliczanki „wywracnnki" itp.), jak i inne gatunki (ballady, poematy, historyjki, bajeczki liryczne, magiczne, dramatyczne, narracyjne). Szczególne zastosowanie przy omawianiu rozmaitych odmian poezji ma bajeczka gatunek łączący w sobie elementy baśni i bajki zwierzęcej, fantastyki i magiczności z symboliką zwierzęcą i dydaktyką. Rozpiętość formalna zatem duża: od prostych „rymowanek", krótkich, lirycznych piosenek, wierszy zabawowych do liryki „świata dziecięcego", nastrojowych ballad, rozbudowanych bajeczek, poematów, „igraszek słownych", wierszy o składnikach humorystyczno-grotcskowych

POI /JA I FOLKLOR

Inspiracja folklorystyczna pojawiła się w poezji dla dzieci w NIN w. (T Lenartowicz. M. Konopnicka), jednakże dopiero w dwudziestoleciu międzywojennym została szeroko i wszechstronnie wyzyskana, folklor wówczas jeszcze formacja bardzo żywa stal się istotnym ogniwem nowej, kształtującej się po roku 191X, ogólnonarodowej kulimy Pisarze, zafascynowani twórczością ludową, przejmowali ludowe