ksi C4 85 C5 BCka 20004

HO iWf/tf / fatitaitvtui u< itahif /><».*y/yiniMÓi

nicnic romantycznego dziedzictwa było niemal równoznaczne /, t/rzc» ci wstawić nlrm si\* dydaktycznym wierszykom bez|>ośrcdnich jm»-pr/edników.

Spośród autorów, którzy zamieścili utwory w tym powitałem ,.na zamówienie społeczno” tomie, jedynie Konopnicka pozostała wierna twórczości dla dzieci, a tnktc folklorowi jako inspiracji twórczej. Geneza jej u|M>dobań wiązała się w dużym stopniu z odmiennymi doświadczeniami w stosunku do rówieśników pożyty wintów. Konopnicka spędziła długie lata na wsi w Bronowie i Gu-sinic i te lata pozostawil\- niezatarty ślad w jej pamięci, wyobraźni, przeżyciach, |>oglądzic na świat. W utworach. pisanych po upływie wielu lat od czasu opuszczeniu tych okolic, natrafiamy na «iągh-(IowihIn , jak żywe w jej świadomości były doświadczenia i obserwacje /. teg<) okresu, W nowelach można nawet znaleźć autentyczne imiona i nazwiska ludzi znanych w tych okolicach do dzisiaj, nazwy miejscowości, charakterystyczne cechy krajobrazu.

Można spotkać się ze /daniem, że pierwszymi adresatami utworów Konopnickiej były jej własne dzieci, jest to jednak zbyt uproszczone wiązanie twórczości poetki z elementami autobiograficznymi. Przede wszystkim w momencie, gdy ukazało się w Su /.//«-//*i# jej pierwsze ojhiwjadanie dla dzieci, najstarszy syn Konopnickiej, Tadeusz, mini lat 21, najmłodsza l.aurn 12, zaś w okresie największego nasilenia jej twórczości dla najmłodszych wszystka dzieci były już. dorosłe. Można, oczywiście, przypuszczać, ź.e wykorzystała w jakimś stopniu śpiewanki i gadki opowiadane kiedyś własnym dzieciom, bardziej wiarygodna jest jednak teza przekazana w ustnej legendzie /. okolic Bronowa, że Konopnicka układała dla własnej przyjemności słowa do ludowych melodii, ź.e ur/ekla ja ta twórczość, że z ludźmi wsi, a więc i z dziećmi wiejskimi, była głęboko zżyta. Konopnicka miała szczególny dar wykorzystywania i twórczego przekształcania tematów, które były jej osobiście bliskie, /.nane z autopsji, a nie zaczerpnięte z drugiej ręki. Irisala o tym, co wypełniało jej myśli i uczucia, a dla wyrażenia treści poszukiwała prostych, emocjonalnie nasyconych form przekazu. Jest więc rzeczą zrozumiałą, ź.e nie hasła pozy ty wis tyczne, zrodzone un warszawskim gruncie, lecz właśnie tradycjo ludowe, romantyczne stały się jej najbliższe.

Nawiązując do tych tradycji mogła oprzeć się nie tylko na |>oczji

wieszczów; zaważył tli także wpływ romantyków krajowych, prze <lr wszystkim Teofila Lenartowicza, z którym leczyły ja związki przyjaźni, a przecież to on był pierwszym poeta, który świadomie wykorzystywał motywy ludowe w twórczości dla dzieci. Już w roku I h.V2 i IHA3 znajdujemy kilkanaście jego wierszy w czasopiśmie dziecięcym ,,Szkółka dla Dzieci”, redagowanym przez Ewarysta Kstkows kiego. Nic jest rzeczą pewna, czy takie utwory, jak Mti:ur :a wolami, /loty kubek, Dziewczyna czy Jaskółka były specjalnie dla d/ieci pisane; można raczej przypuszczać, ź.e ..lirnik mazowiecki” wielokrotnie jak świadczy korc.s|iondoncja molestowany przez poznańskiego pedagoga, wybierał ze swego dorobku co przystępniejsze pozycje, które mogłyby być zrozumiane przez małego adresata. Lenartowicz poszedł jednak dalej ta droga, gdyż Piosenki wiej-skie illa ochronek świadczą ° świadomym już wyborze motywów pieśni ludowych na użytek dzieei. Myły to parafrazy pieśni czerpanych z ogłaszanych w I połowie stulecia tekstów zbieraczy, m.in. Wacława / Oleska i Zegoty Ihiuli.

Teofil Lenartowicz interesował się folklorem, wertował autentyczne zapisy, zdobywał materiały z. pierwszej ręki. W jego poezjach ..na nutę ludowa” widoczna jest troska o zachowanie pewnej wierno-

I iltiAiuia itla itile/l