ksi C4 85 C5 BCka 20012

.Vt»i/y    u* liler.thitit «• ńhitiif Mhuiej fnhtu

:il llmtr.iejn A lUoklmimi w nlcmlecUłm wydania ltaim J. I W. C.imnnów

tlił

nr, jak i atmosfera stulecia dziecka" prowokująca do własnych w lej dżiedzinic odkryć. Niektórzy pisarze byli autorami studiów literackich, zdolnych zainteresować czytelnika mającego już dojrzą 1.| wiedzy o Życiu (np. powiastka Janusza Korczaka Hubo).

Zmienia się także status społeczny hohateća w utworach dla dzieci, (oraz czyściej jest nim jednostka rekrutująca się ze środowisku ]>rolotatiackicfjo lnl> rzemieślniczego; jest to Imhatci można się. tak wyrazić ..zautonomizowany", a nie jak w dawniejszych powieściach uzależniony życiowo od dobrego serca paniczów i panienek. Nie liczy on na tanin filantropii** wie czego chce, jest .samodzielny. Świadomie adresowano utwory z takimi właśnie bohaterami do młodego czytelnika.

Istotne zmiany dotyczą toż silniejszych, niż dotychczas, zależności twórczości dla dzieci i młodzieży od literatury ogólnej. Zaczęto podkreślać z naciskiem, że literatura dla dzieci jest cząstką literatury ogólnej, że problemy są w istocie te sumę, że nie może istnieć taryfa ulgowa w sensie artystycznego poziomu.

kata 1900    1918 to okres, w którym z wyeksponowaną proble

matyką społeczną łączą się silne wpływy estetyki modernizmu. Przejawia się to przede wszystkim w uprzywilejowaniu fantastyki baśniowej, a także w słownictwie. Nawrót do fantastyki baśniowej i jej rozwój znajdował oparcie w badaniach psychologicznych, uzasadniających pptr/eby fantastyki w życiu dziecka, rygorystycznie ograniczanej przez pedagogiką* pozytywistyczną. Miał także swe głębsze podłoże w rodzących się nowych kierunkach literackich i e-sb tycznych.

Kca lizać ja postulatu swobodnego rozwoju indywidualności dziecka oraz hasła ..sztuka dla sztuki" doprowadzała, niekiedy, w swych najhardziej jaskrawych przejawach, do oderwania się od realnych, istotnych potrzeb dziecka. Autorzy, pisząc rzekomo dla dzieci, czysto zagłębiali się we własne, przesadnie subtelne, doznania lub kreślili dziecięce ]>ortrety psychologiczne, tracąc z oczu małego odbiorcę.

W okresie Młodej Polski dużą wagę przywiązywano do ilustracji, zwłaszcza że uprzywilejowane były baśnie, wymagające bogatej szaty graficznej. Książki dla dzieci ilustrowało wielu wybitnych grafików, min. Stanisław Dębicki {Kajka o Kasi i królewiczu Lucjana Rydla, 1904), Stefan Norblin (m.in. /loty /•icrścicii Zofii 1’rbanow-d.irj, 11110), a wśród obcych najsłynniejsze były kolorowe roproduk-• j«- lysunków Kdmunda Duluca do Ha śni : 1001 nocy (1900), baśni Andci ena (1912) i Przygód Sindbuda Żeglarza Polesławn Leśmiana (1014) oraz Artura Kackłiama do Przygód Piotrusia Pana Jamesa ltarrieVgo ora/, baśni braci ririinin. Większość tych piyknie ilustrowanych książek ukazała się w wydawnictwie Jakuba Morlko-wk za.