larsen0227

11. Fizjologia oddychania 227

trzaniem pęcherzyków nie ma bezpośredniego związku. Dlatego wzrost objętości zalegającej i FRC ponad wartości prawidłowe nie ma żadnego wpływu na płucną wymianę gazów. Niewątpliwie duża FRC działa jako bufor zapobiegający silnym zmianom pęcherzykowego i tętniczego ciśnienia parcjalnego tlenu i dwutlenku węgla. Podsumowując, zwiększenie FRC może powodować niekorzystne działania:

-    Podwyższenie wdechowego stężenia 0₂ nie prowadzi do tak gwałtownego wzrostu pęcherzykowego P0₂ jak przy normalnej FRC, ponieważ w zwiększonej objętości tlen ulega silniejszemu rozcieńczeniu.

-    Przy zwiększonej czynnościowej pojemności zalegającej w czasie spokojnego oddychania płuca są rozciągane.

-    W przypadku zwiększenia pojemności zalegającej płuca są rozciągnięte również po zakończeniu maksymalnego wydechu.

-    Rozciągnięcie płuc zwiększa anatomiczną przestrzeń martwą; silniejszy wzrost FRC prowadzi do poszerzonego ustawienia klatki piersiowej z upośledzeniem mechaniki oddychania.

-    Znaczne zwiększenie FRC zmniejsza objętość wdechową, ponieważ jednocześnie zwiększona jest przestrzeń martwa płuc. W wyniku tego pacjent nie może zwiększać objętości wdechu według zapotrzebowania i rezerwa wentylacyjna jest zmniejszona.

Ważne w praktyce klinicznej:

BObturacyjne choroby ptuc zwiększają objętość zalegającą, restrykcyjne zaś ją zmniejszają. Dokładne stwierdzenie przyczyn takiego stanu rzeczy jest jednak możliwe tylko w powiązaniu z innymi parametrami wentylacji. Dlatego pojedyncze pomiary objętości zalegającej i FRC są diagnostycznie niemia-rodajne.

3 Wentylacja płuc

Przez pojęcie wentylacji lub przewietrzania płuc rozumie się cykliczny proces wdychania i wydychania powietrza oddechowego. Najważniejszym zadaniem wentylacji jest utrzymanie fizjologicznego ciśnienia parcjalnego 0₂ i C0₂ w powietrzu pęcherzykowym i krwi tętniczej. Aby tlen zawarty w powietrzu pęcherzykowym nieprzerwanie wchłaniał się do krwi żylnej mieszanej, a C0₂ z tej krwi był usuwany do powietrza pęcherzykowego, musi stale zachodzić odnawianie powietrza pęcherzykowego, zarówno przez wdech świeżego powietrza, jak i wydech powietrza pęcherzykowego.

J Wentylacja jest tak regulowana, aby osiągnąć w powietrzu pęcherzykowym wartości p0₂ ok. 100 mmHg i C0₂ ok. 40 mmFlg.

Przy wentylacji należy rozróżnić objętość oddechową i wentylację pęcherzykową. Objętość oddechowa obejmuje całkowitą objętość gazu wdychaną do dróg oddechowych z każdym oddechem, wentylacja pęcherzykowa natomiast tylko tę część objętości oddechowej, która dociera do pęcherzyków. Tylko ta objętość bierze udział w wymianie gazowej. Stąd wentylacja pęcherzykowa jest zawsze mniejsza niż wentylacja całkowita. Wentylację pęcherzykową można opisać następującymi parametrami:

-    częstością oddechu,

-    objętością oddechu,

-    przestrzenią martwą,

-    wentylacją minutową.

3.1 Częstość oddechu

Częstość oddechu u dorosłych wynosi w spoczynku 7-20 oddechów/min i podlega dużej zmienności indywidualnej. Dzieci oddychają szybciej niż dorośli: im młodsze dziecko tym wyższa częstość oddechu; najwyższa częstość oddechu występuje u noworodków. Częstość oddechu wzrasta również w czasie wysiłku fizycznego. Przy schorzeniach płuc, a także przy zaburzeniach oddychania pochodzenia pozapłucnego, częstość oddechu może być podwyższona lub obniżona. Podwyższona częstość oddechu jest określana jako tachypnoe, obniżona zaś jako bradypnoe.

9 Za pomocą jedynie częstości oddechu, nie można najczęściej ocenić wystarczająco ja-wim kości wentylacji. Przy zarówno wolniejszym, jak i szybszym oddychaniu może występować niewystarczająca lub nadmierna wentylacja, a więc hiper- lub hipowentylacja. Zasadniczo jednak skrajne tachy- lub bradypnoe są oznaką znaczących zaburzeń oddychania.