larsen0237

11. Fizjologia oddychania 237

opór przepływu w oskrzelach n-tej generacji    opór przepływu do oskrzeli n-tej generacji [%]

11. Fizjologia oddychania 237

n-ta generacja oddechu wymuszonego

Ryc. 11.5 Opór przepływu w poszczególnych odcinkach układu oddechowego.

Ku obwodowi zmniejsza się opór równolegle rozgałęziających się oskrzeli (kolejnych generacji). Drogi oddechowe o średnicy większej niż 2 mm wytwarzają ok. 80% oporu przepływu (Scheidt, 1996; zmodyfikowano).

Nerwowa regulacja oporu dróg oddechowych.

Opór dróg oddechowych, pominąwszy bieme zmiany kalibru dróg oddechowych wywoływane przez siły pociągające płuc, regulowany jest czynnie dzięki skurczowi i rozkurczowi mięśni gładkich. Mięśnie gładkie występują we wszystkich drogach oddechowych aż do przewodów pęcherzykowych. Wprawdzie pęcherzyki nie posiadają własnych komórek mięśniowych, jednakże w przewodach pęcherzykowych znajdują się włókna mięśniowe, podobne do zwieracza, które mogą się kurczyć niezależnie od mięśniówki oskrzeli. Dzięki temu przewody pęcherzykowe mogą się kurczyć i pęcherzyki się zapadają, w wyniku czego powietrze jest usuwane z pęcherzyków. Obniża się objętość płuc i ich podatność. Skurcz zaś końcowych oskrzelików podwyższa opór dróg oddechowych; wydech jest utrudniony i zwiększa się objętość płuc.

Przy wzrastającym zapotrzebowaniu na wentylację, np. przy wysiłku fizycznym, drogi oddechowe odruchowo poszerzają się w czasie wdechu.

Istotny czynnościowo jest przede wszystkim skurcz mięśniówki oskrzeli wywoływany eferent-nymi impulsami przywspółczulnymi, które działają pobudzająco na receptory muskarynowe, dodatkowo podwyższając wydzielanie gruczołów suro-wiczo-śluzowych i komórek kubkowych. Działania te mogą być antagonizowane przez atropinę.

Nie do końca natomiast jasna jest rola układu współczulnego, szczególnie nie jest wiadome, czy istnieje bezpośrednie unerwienie współczulne. W mięśniach gładkich oskrzeli występuje wiele receptorów p₂- Reagują one silnie na adrenalinę i powodują rozszerzenie oskrzeli wywołane wzrostem cAMP. Dodatkowo zostaje zahamowane wydzielanie gruczołów. Receptory a-adrenergiczne występują w niewielkiej ilości i prawdopodobnie mają mniejsze znaczenie.

4.8 Opór tkanek

i opór ruchów oddechowych

Przy mchach tkanek płuc, klatki piersiowej, przepony i ściany brzucha powstaje opór. Zależny jest on od szybkości mchu i działa w czasie wdechu i wydechu. U młodych zdrowych osób opór tkanek stanowi ok. 10% oporu ruchów oddechowych, natomiast opór dróg oddechowych - 90%. Przy określonych schorzeniach, np. zwłóknieniu płuc, sarko-