larsen0243

11. Fizjologia oddychania 243

ciśnienie w świetle

pęcherzyka (p_A)    wysokość

Ryc. 11.7 Zależność rozdziału płucnego przepływu krwi od siły ciężkości w pozycji wyprostowanej (Scheidt, 1996; zmodyfikowano).

W strefie I ciśnienie perfuzyjne nie osiąga szczytu płuc. W strefie II kapilary są uciśnięte i ciśnienie perfuzyjne zależy od różnicy ciśnień pomiędzy tętnicą płucną a pęcherzykiem (p_pa - p_A), nie zależy natomiast od ciśnienia w żyle płucnej (p_pv).

W strefie III włośniczki zostają rozciągnięte przez wysokie ciśnienie krwi i przepływ jest prawidłowy.

podwyższonego ciśnienia śródmiąższowego. Efekt ten jest silniej wyrażony przy mniejszych objęto-ściach płuc.

6 Nierównomierny rozdział wentylacji pęcherzykowej

Na rozdział powietrza oddechowego w płucach ma również wpływ siła ciężkości (ryc. 11.8). Ciężar własny przesuwa płuca ku dołowi; na ich górną część działa przy tym siła pociągająca, na podstawę wywierany jest ucisk. Ciśnienie wewnątrzopłucno-we zmniejsza się z góry do dołu, to znaczy że jest w szczycie bardziej ujemne niż u podstawy. Dlatego też płuca są bardziej rozciągnięte w szczycie niż u podstawy i odpowiednio pęcherzyki szczytowe otrzymują więcej powietrza niż przypodstawne. W czasie wdechu ciśnienie wewnątrzopłucnowe obniża się odpowiednio do zakresu ruchu oddechowego. Następujące przy tym zwiększenie objętości jest największe u podstawy, z powodu mniejszego początkowego rozciągnięcia, natomiast w szczycie jest najmniejsze z powodu większego początkowego rozciągnięcia. Ważne:

| W pozycji stojącej szczyty płuc są rozciągnięte bardziej niż podstawa. Z powodu zróżnicowanego rozciągnięcia przewietrzanie płuc zmniejsza się od szczytu do podstawy, to znaczy powstaje szczyto-wo-podstawna nierównomierność wentylacji.

7 Stosunek wentylacji do perfuzji

Związek pomiędzy wielkością wentylacji (V) a przepływem krwi przez kapilary płucne (Q) jest opisywany jako stosunek wentylacji do perfuzji (V/Q). W spoczynku wentylacja pęcherzykowa wynosi ok. 4 1/min, przepływ krwi przez płuca - ok. 5 1/min. Wynika z tego, że stosunek wentylacji do perfuzji wynosi 0,8. Jeśli wentylacja i perfuzja byłyby równomierne, V /Q wynosiłby każdorazowo 0,8. Jednak, jak już szczegółowo opisano, zarówno przewietrzanie płuc, jak i ich perfuzja są nierównomierne. Dlatego współczynnik V/Qw płucach jest zróżnicowany od szczytu do podstawy: