larsen0245

11. Fizjologia oddychania 245

Tabela 11.2 Stężenia frakcyjne i na poziomie morza	i ciśnienia parcjalne gazów oddechowych		w czasie spokojnego oddychania
	F,	p, (mmHg)	Fa	pA (mmHg)
Azot, N2	0,79	563	0,754	573
Tlen, 02	0,21	150	0,131	100
Dwutlenek węgla, C02	0,0004	0,3	0,053	40
Para wodna, H20	0	47	0,062	47

rzutu serca, która w warunkach fizjologicznych omija pęcherzyki i nie może wziąć udziału w wymianie gazowej. Należy tu przede wszystkim krew z żył Tebezjusza (żył sercowych najmniejszych) lewej komory, tętnic oskrzelowych i płucnych anastomoz tętniczo-żylnych. Przeciek poza-pęcherzykowy stanowi 2-5% pojemności minutowej serca. Ta objętość krwi nie bierze udziału w wymianie gazowej, lecz przepływa omijając krążenie płucne, bezpośrednio do krążenia systemowego.

Przeciek anatomiczny nie zmienia się przy oddychaniu tlenem, to znaczy, że wysycenie tlenem krwi tętniczej zmienia się w tym przypadku nieznacznie.

8 Płucna wymiana gazowa

8.1 Skład powietrza wdechowego

Powietrze wdechowe jest mieszaniną gazów o składzie powietrza atmosferycznego (tab. 11.2). Udział 0₂ wynosi 20,9%, N₂ 79%, a resztę stanowią gazy szlachetne, takie jak argon, hel itp. Każdy udział objętościowy gazów w tej mieszaninie można określić jako frakcję (F_:):

F,0₂    = 0,209

F,N₂ =0,781 F,CÓ₂ =0

Poszczególne frakcje gazów oddechowych pozostają niezmienione w atmosferze do wysokości ok. 100 km, jednakże wraz. ze wzrostem wysokości zmniejsza się liczba cząsteczek gazu w objętości. Zawartość gazu w objętości nie może być więc określana za pomocą stężenia frakcyjnego, lecz z użyciem ciśnienia parcjalnego gazu.

8.2 Ciśnienia parcjalne gazów w mieszaninie gazów oddechowych

Poszczególne gazy występują w mieszaninie wdechowej nie tylko w różnych stężeniach, ale wywierają też specyficzne ciśnienie, które jest określane jako ciśnienie cząstkowe lub parcjalne i jest proporcjonalne do istniejącej liczby cząsteczek gazu.

Ciśnienie parcjalne gazu w mieszaninie gazów odpowiada jego udziałowi frakcyjnemu. Ciśnienie całkowite mieszaniny powietrza składa się z sumy ciśnień cząstkowych (parcjalnych), a więc w powietrzu wdechowym gazów N₂, 0₂, C0₂. W płucach dochodzi jeszcze para wodna, ponieważ powietrze wdechowe zostaje w drogach oddechowych nasycone parą wodną.

W mieszaninie gazów każdy gaz zachowuje się tak, jakby występował pojedynczo, to znaczy inne gazy nie mają wpływu na ciśnienie parcjalne danego gazu (prawo Daltona). Ciśnienie parcjalne można wyliczyć na podstawie ciśnienia całkowitego (= atmosferycznego, p_B) i udziału frakcyjnego lub stężenia:

Pr,az ~ Pb ^x F_gK.

Ze względu na to. że powietrze wdechowe zawiera również parę wodną, a F jest określane dla gazów suchych, ciśnienie cząstkowe musi zostać zmniejszone o ciśnienie pary wodnej:

Pgaz ⁼ (pB PHjo) ^X F_ga2.

Ciśnienie pary wodnej zależy bezpośrednio od temperatury, a nie od ciśnienia powietrza. W temperaturze ciała 37°C ciśnienie parcjalne pary wodnej wynosi 47 mmHg.

Ciśnienie parcjalne 0₂ w powietrzu wdechowym na poziomie morza (przy ciśnieniu atmosfe-