larsen0249

11. Fizjologia oddychania 249

11. Fizjologia oddychania 249

paC0₂

0,8

40

0,8

terii C0₂, pC0₂ się obniża. Wzrasta ono, gdy wentylacja w stosunku do przemiany materii jest niewystarczająca, lub gdy eliminację C0₂ ograniczają określone schorzenia pluć.

Przebieg pęcherzykowego pC0₂ jest zależny od wentylacji (por. ryc. 11.11). Wynika z tego, że zmniejszenie wentylacji o więcej niż 1 1, przy niezmienionej produkcji C0₂, prowadzi do gwałtownego wzrostu pęcherzykowego pC0₂. Natomiast wyraźny spadek pęcherzykowego pC0₂ wywołuje tylko zwiększenie wentylacji znacznie przekraczające zapotrzebowanie. Poza tym punktem, a więc w obszarze bardzo niskich wartości, pomimo dalszego wzrostu wentylacji pęcherzykowe pC0₂ nic zmniejsza się tak bardzo.

Pomiar pęcherzykowego pC0₂. Pęcherzykowe pC0₂ może być mierzone w próbce powietrza otrzymanej po maksymalnym wydechu. Taka procedura jednakże jest nie do przeprowadzenia u pacjentów z nierównomierną wentylacją względnie z gwałtownie opróżniającymi się pęcherzykami, np. przy rozedmie płuc. W celu praktycznym, aby oszacować pęcherzykowe pC0₂, może zostać wykorzystane tętnicze pC0₂. W ten sposób można do równania pęcherzykowego wstawić zamiast p_AC0₂ tętnicze pC0₂:

VC0₂ x 0,863 ^PaC°^{2 =} -Va-

Równanie to dotyczy jednak tylko pęcherzyków, które biorą udział w wymianie gazowej, a więc są wentylowane i perfundowane, przy niezaburzo-nym stosunku wentylacji do perfuzji. Ważne:

I W stanie równowagi (wydalanie C0₂ = produkcja C0₂) tętnicze pC0₂ odpowiada średniemu pęcherzykowemu pC0₂.

8.5.2 Wentylacja pęcherzykowa i pęcherzykowe p0₂

Ciśnienie parcjalne tlenu może być wyliczone również za pomocą wzoru pęcherzykowego:

pęcherzykowe ciśnienie parcjalne 0₂,

_ ^ Pi0₂ x V0₂(_STp_D) x 0,863 pA<~b -    w

^v A{8TPS>

(p,0₂ = 150 mmHg; V0₂ [pobieranie 0₂] = 280 ml/min; V_A= 5 l/min).

Pęcherzykowe p0₂ można również wyliczyć według uproszczonego równania ze średniego pC0₂ (= tętniczego pC0₂) i współczynnika oddechowego, RQ (V0₂/VC0₂ = 0,8):

PaQ₂ — p,o₂ — p_A0₂ = 0,209 (760 - 47) -

= 0,209 (713) - 50 = 150 - 50 = 100 mmHg.

Wynika z tego, że: przy niezmienionym metabolizmie i wymianie oddechowej oraz określonym stężeniu wdechowym pęcherzykowe p0₂ zależy od wielkości wentylacji pęcherzykowej (ryc. 11.9).

8.5.3 Tętniczo-żylna różnica p0₂

Przy całkowitej wymianie gazowej tętnicze p0₂ musiałoby być tak wysokie jak pęcherzykowe. W rzeczywistości jednak tętnicze p0₂ jest niższe niż pęcherzykowe, to znaczy występuje pęcherzy-kowo-tętnicza różnica ciśnienia parcjalnego 0₂.

ł Dwa zwykle mechanizmy są przyczyną występowania pęcherzykowo-tętniczej różnicy ciśnień parcjalnych:

-    przeciek anatomiczny,

-    przeciek fizjologiczny.

Przy oddychaniu otaczającym powietrzem na poziomie morza normalna pęcherzykowo-tętnicza różnica p0₂, p(A-a)D0₂, wynosi przeciętnie 10--15 mmHg, górna granica - 25 mmHg. Przy oddychaniu 100% tlenem różnica ta wzrasta do 50--60 mmHg.

Przeciek anatomiczny. Przeciek anatomiczny, jak przedstawiono w pkt 7.2, jest to skrócenie drogi przepływu krwi. Normalnie ok. 2% objętości minutowej serca omija pęcherzyki i nie bierze udziału w wymianie gazowej, lecz przepływa z niezmienioną zawartością gazów bezpośrednio do żył płucnych lub lewej komory.

Przeciek fizjologiczny. Przy przecieku „fizjologicznym” (por. pkt 7.2) krew przepływa z rejonów płuc o niskim stosunku wentylacji do perfuzji i dlatego zawartość 0₂ jest niewielka w żyłach płucnych. Niska zawartość 0₂ w tej krwi, na podstawie przebiegu krzywej wiązania 0₂. może być kompensowana przez mieszanie się z krwią z rejonów o wysokim stosunku wentylacji do perfuzji.