larsen0694

694 II Anestezjologia ogólna

stać wywołane również przez wiele czynników nieswoistych, np. przez naparstnicę, diuretyki, hi-pokaliemię itp.

5.4 Ciśnienie tętnicze krwi

Pomiar ciśnienia tętniczego krwi jest obligatoryjny podczas nadzoru każdego znieczulenia. Cis'nienie krwi jest ważnym wskaźnikiem przepływu krwi przez narządy. Średnie ciśnienie tętnicze (MAP -mean arterial pressure) zależy od pojemności minutowej serca, tzn. rzutu serca (CO -cardiac out-put) i całkowitego oporu obwodowego (TPR - tata l peripherial resistance):

MAP = CO x TPR.

Reguła ta objaśnia granice przydatności pomiaru ciśnienia tętniczego krwi: nie daje ono właściwie możliwości oceny przepływu krwi. Ciśnienie tętnicze krwi może więc być prawidłowe, ponieważ wzrasta opór obwodowy, choć w tym samym czasie zmniejsza się pojemność minutowa serca i przepływ krwi przez narządy znamiennie spada. Należy zatem postrzegać MAP jako bardzo ogólny wskaźnik przepływu krwi przez narządy. Tym bardziej, że wiele z nich ma własną autoregulację, tzn. może utrzymać przepływ krwi na stałym poziomie poprzez zmianę ciśnień perfuzyjnych, które powstają na skutek zmian oporu naczyniowego.

Ciśnienie tętnicze krwi można mierzyć bezpośrednio lub pośrednio. Pomiar pośredni, nieinwazyjny jest prosty i należy do rutynowego postępowania podczas znieczulenia ogólnego. Pomiar bezpośredni natomiast jest metodą inwazyjną i wymaga specjalnych przyrządów do monitorowania. Stosuje się go podczas specjalnego i szczegółowego nadzoru II i III stopnia.

5.4.1 Pośredni pomiar ciśnienia krwi

Metodą pośrednią mierzy się ciśnienie skurczowe i rozkurczowe krwi. Średnie ciśnienie tętnicze można obliczyć z uzyskanych danych wg wzoru:

MAP = ciśnienie rozkurczowe + 1/3 (ciśnienie skurczowe - ciśnienie rozkurczowe).

Wyposażenie do pośredniego pomiaru ciśnienia krwi składa się ze sfrngomanometru, mankietu i stetoskopu. Aby uzyskać prawidłowy pomiar, należy dobrać właściwą szerokość mankietu: powinien on przykrywać 2/3 długości ramienia lub uda. Zastosowanie zbyt wąskiego mankietu powoduje zawyżenie wartości pomiaru, użycie zaś mankietu zbyt szerokiego - zaniżenie.

Metoda Korotkowa. Aby określić ciśnienie skurczowe i rozkurczowe, wysłuchuje się stetoskopem pojawienie się i zanikanie tonów Korotkowa. Podczas automatycznego pomiaru ciśnienia tony Korotkowa są odbierane przez mikrofon lub stetoskop elektroniczny i zamieniane na sygnały elektryczne. Dla pomiarów standardowych metoda Korotkowa uchodzi za przestarzałą.

Metoda palpacyjna. Mankiet należy napompować powietrzem, by tętno na tętnicy promieniowej stało się niewyczuwalne. Podczas powolnego wypuszczania powietrza z mankietu pojawia się tętno, którego pierwsze uderzenie określa ciśnienie skurczowe. Metodą palpacyjną nie można określić wartości ciśnienia rozkurczowego. Wartości ciśnienia tętniczego zmierzone metodą bezpośrednią są wyższe od uzyskanych metodą palpacyjną.

Metoda oscylacyjna. Do mankietu pompuje się powietrze do momentu, w którym wskazówka oscylometru przestanie się poruszać. Następnie powoli wypuszcza się powietrze. W chwili otwarcia światła uciśniętej tętnicy krew zaczyna przez nią przepływać, co sygnalizują oscylacyjne ruchy wskazówki przyrządu, ponieważ tętno przenosi się na manometr. Moment ten określa ciśnienie skurczowe. Gdy wychylenia wskazówki ustają, zapisuje się ciśnienie rozkurczowe. Metoda oscylacyjna jest mało dokładna i stosowana bywa najczęściej u dzieci, gdy nie ma do dyspozycji specjalnego stetoskopu dziecięcego.

Ultradźwiękowy pomiar ciśnienia krwi. Badanie to dostarcza niezawodnych danych o wartościach ciśnienia skurczowego i rozkurczowego, jednocześnie większość aparatów ultradźwiękowych podaje średnie ciśnienie tętnicze.

Aby zmierzyć ciśnienie tętnicze krwi, nad tętnicą umieszcza się mankiet ze specjalną sondą. Składa się ona z nadajnika wysyłającego fale ultradźwiękowe i odbiornika nadanych fal. Fale ultradźwiękowe odbijane są przez ruchome części krwi w ten sposób (efekt Dopplera), że zmienia się ich częstotliwość. Odbiornik rejestruje to i zamienia w sygnał dźwiękowy.

Najpierw mankiet wypełnia się powietrzem ręcznie lub automatycznie do ciśnienia przewyż-