larsen1153

41. Neurochirurgia 1153

bierano próbki krwi tętniczej oraz mózgowo-żyl-nej (opuszka żyły szyjnej) do oznaczenia stężenia gazu obojętnego. Mózgowy przepływ krwi można wyliczyć z równania Ficka:

stopień poboru gazu obojętnego

mózgowy przepływ krwi = _tętniczo-żylno-mózgowa '

różnica stężeń.

Metoda służy do pomiaru całkowitego przepływu mózgowego na 100 g tkanki. Jako gazy obojętne wykorzystuje się argon (Ar), ⁸⁵krypton (Kr) i ^l33ksenon (Xe).

Do zalet tego badania należy możliwość oznaczenia wielkości zużycia tlenu i glukozy przez tkankę mózgową.

Podanie dotętnicze roztworu gazu obojętnego.

Metodę tę opracowali Lassen i Ingvar w celu oznaczania regionalnego przepływu krwi przez mózg. Rozpuszczony, radioaktywny krypton lub ksenon podaje się bezpośrednio do t. szyjnej wspólnej albo t. szyjnej wewnętrznej, a następnie rejestruje się z użyciem licznych detektorów zewnętrznych (kolimatorów) osłabienie promieniowania gamma aktywnych izotopów. Z pomiarów uzyskuje się wykładniczą krzywą wypłukiwania określoną dla obszaru mózgu pod każdym z detektorów, z której następnie można wyliczyć wielkość przepływu krwi. Nowoczesne aparaty dysponują ponad 250 detektorami.

Wadą metody jest konieczność nakłucia tętnicy szyjnej.

Inhalacja gazów radioaktywnych. Jako alternatywę dla podania dotętniczego rozpuszczonego radioaktywnego kryptonu lub ksenonu, opracowano metodę nieinwazyjną, polegającą na wdychaniu gazów radioaktywnych, które następnie monitoruje się za pomocą zewnętrznych detektorów w sposób opisany powyżej. Ze względu na recyrkulację gazów obojętnych oraz domieszkę zewnątrzcza-szkową, wpływające na kształt krzywej wypłukiwania, konieczna jest komputerowa korekta uzyskanych pomiarów.

Przezczaszkowa ultrasonografia dopplerow-

ska (TCD - transcranial Doppler). Za pomocą przezczaszkowej ultrasonografii dopplerowskiej można w sposób ciągły i nieinwazyjny mierzyć prędkość przepływu krwi w tętnicach podstawy mózgu.

f TCD nie służy do pomiaru wielkości przepływu krwi (l/min), lecz do określenia prędkości przepływu krwi (cm/s).

Niemniej jednak zmiany przepływu krwi przez mózg prowadzą, przy stałej średnicy naczyń, do proporcjonalnych zmian prędkości przepływu krwi w mózgu.

przepływ krwi = D x V

(D = średnica naczynia, V = prędkość przepływu krwi).

Za pomocą TCD nie można zmierzyć średnicy naczynia, dlatego niemożliwe jest także określenie przepływu krwi.

Pomiar prędkości przepływu krwi odbywa się z użyciem pulsującej z częstotliwością 2 MHz głowicy, która w regularnych odstępach czasu wysyła fale dźwiękowe. Podczas przerw, odbity sygnał odbierany jest przez kryształ piezoelektryczny. Zmiana częstotliwości sygnału jest spowodowana odbiciem fali dźwiękowej od przepływających z określoną prędkością erytrocytów i jest proporcjonalna do prędkości przepływu krwi. Czoło odbitego widma częstotliwości reprezentuje największa prędkość przepływu krwi. Możliwe jest określenie następujących parametrów:

V_mean: średnia prędkość przepływu krwi,

V_sysI: skurczowa prędkość przepływu krwi,

V_(lia: rozkurczowa prędkość przepływu krwi.

Zakres normy dla prawidłowych wartości średniej prędkości przepływu krwi w tętnicy środkowej mózgu, V_MCA, mieści się w granicach 38-86 cm/s i jest względnie duży. Z tego powodu wyniki pomiarów należy zawsze inteipretować jako elementy procesu dynamicznego, a niejako reprezentatywne wartości bezwzględne. Wyliczony z wyników pomiarów wskaźnik tętnienia (PI = V_syst -V_dia / V_mcan) wykorzystuje się do oceny oporu naczyń mózgowych (choć z powodu dużego przybliżenia budzi wiele kontrowersji).

Przezczaszkowa ultrasonografia dopplerowska służy do ujawniania zwężeń w naczyniach krwionośnych oraz kurczu naczyniowego; może być także traktowana jako wskaźnik całkowitego przepływu mózgowego. Pomiary objętościowe regionalnego przepływu krwi nie są jednak możliwe, ponieważ, przy użyciu TCD obecnie nie udaje się dokładnie określić przekroju badanego naczynia. Na prędkość przepływu krwi wywierają wpływ rozmaite czynniki, takie jak: wartość hematokrytu.