Polska Poezja XV w1

60 POLSKA POEZJA ŚWIECKA XV WIEKU

Wszytki mnichy i opaty ⁴¹⁰ Posiekę przez zapłaty.

Dobrzy mniszy się nie boją, Którzy żywot dobry mają,

Acz mą kosę poznają,

Ale się jej nie lękają.

^4,5 To wszytkim dobrem pospolno — Jidą przed mą kosą rowno,

Bo dobremu mało płaci,

Acz umrze, nic nie straci: Pozbędzie świecskiej żałości,

⁴²⁰ Pojdzie w niebieskie radości. Prostynią w niebo ciągnie,

A żądny mu nie przeciągnie;

Wziął ot wszytkich wzgardzenie, Świecszczy mu się naśmiewali,

⁴²⁵ Za prawego ji wiłę mieli

Ale gdy przydzie dzień sądny, Gdzie się nie skryje żądny,

Uźrzą mądrzy tego świata,

w. 410 przez zapłaty — darmo, w. 411 mniszy — mnisi, w. 413 acz — chociaż.

w. 415 wszytkim dobrem — wszystkim dobrym (ludziom); pospolno — wspólne, wszystkich dotyczy.

w. 416 rowno — spokojnie; jidą rowno — nie boją się. w. 417 dobremu mało płaci — dla dobrego mało znaczy, w. 419—420 Przeciwstawienie przykrości świata doczesnego i szczęścia panującego w niebie.

w. 421 prostynią — prosta droga; ciągnąć — iść, zmierzać, w. 422 przeciągnąć — przeszkodzić (?), wyprzedzić (?). w. 423 wziął [...] wzgardzenie — doznał wzgardy, w. 424 świecszczy — świeccy, ludzie nie należący do stanu duchownego; naśmiewać się komuś — szydzić z kogoś, w. 426 dzień sądny — dzień Sądu Ostatecznego, w. 427 gdzie — gdy, kiedy.

Iż dobra Boska otpłata;

⁴³⁰ Chowali tu żywot swój ciasno, Alić jich sirca nad słońce jasno; Jidą w niebieskie radości,

A nie w piekielne żałości.

Co nam pomogło odzienie ⁴³⁵ Albo obłudne jimienie,

Cośmy się w niem kochali,

A swe dusze za nie dali? Przeminęło jak obłoki,

A my jidzi[e]m przez otwłoki.

⁴⁴⁰ Jinako morzę złe mnichy, Którzy mają zakon lichy,

Co z klasztora uciekają,

A swej wolej pożywają.

Gdy mnich pocznie dziwy strojić, ⁴⁴⁵ Nikt go nie może ukojić;

Kto chce czynić co na świecie, Zły mnich we wszytko się miece. Jestli wsiędzie na szkapicę,

w. 429 otplata — odpłata, wynagrodzenie, zapłata, w. 430 chować żywot — wieść życie; ciasno — surowo, ascetycznie.

w. 431 alić — i oto; nad słońce jasno — jaśniejsze niż słońce, w. 435 obłudny -— zwodniczy, mamiący.

w. 439 jidzi[e]m — idziemy, w rkps.: gydzym; przez otwłoki — bez zwłoki.

w. 440 jinako — inaczej.

w. 441 zakon — tu: zbiór praw, reguła klasztorna; lichy — zły, niegodziwy; mieć zakon lichy — nie przestrzegać reguł zakonnych, w. 443 swej wolej pożywają — używają zbytniej wolności, w. 444 dziwy strojić — wyprawiać szaleństwa, dokazywać, w. 445 ukojić — uspokoić.

w. 447 we wszytko się miece — we wszystkim chce brać udział, w. 448 szkapica — kobyła, szkapa.

12*