42869 Polska Poezja XV w1

50 POLSKA POEZJA ŚWIECKA XV WIEKU

Gdyby się urobiła —

A potem lepiej [czyniła].

MORS

dicit

²⁵⁰ Owa, ja tu ciebie smyję,

W ocemgnieniu zetnę szyję.

Czemu się tako z rzeczą wciekasz. Snąć tu jutra nie doczekasz! Mówisz mi to tako śmiele,

²⁵⁵ Utnęć szyję i w kościele!

Otoś, mistrzu, barzo głupi,

Nie rozumiesz o tej kupi:

Nie korzyszczęć ja w odzieniu Ani w nawięcszem jimieniu,

²⁶⁰ Twe rozynki i migdały Zawżdyć mi za mało stały, Eksamity i postawce —

Kronika polska, I [13]); zaproszenie przybysza do łaźni było gestem przyjaznej gościnności.

w. 248 urobić się — napracować się, utrudzić się. w. 249 W rkps. brakuje zakończenia wersu; można go uzupełnić słowem czyniła — działała; sens: utrudzona Śmierć po orzeźwiającej kąpieli parowej mogłaby sprawniej wykonywać swoją pracę, w. 250 owa — otóż.

w. 252 tako — tak; rzecz — mowa; wciekać się z rzeczą — wtrącać się.

w. 254 śmiele — śmiało.

w. 257 kupią — handel, transakcja handlowa, tu: sprawa; nie rozumiesz o tej kupi — nie znasz się na tych sprawach.

w. 259 w nawięcszem — w największym; jimienie — mienie, majątek, bogactwo.

w. 260 rozynki — rodzynki.

w. 261 stać za mało — mieć małą wartość, mało znaczyć, w. 262 eksamity — aksamity, tkaniny aksamitne; postawce (l.p. postawiec) — kosztowne barwne tkaniny, często jedwabne.

Tych się mnie nigdy nie chce.

W grzechu się ludzkiem kocham,

²⁶⁵ A tego nigdy nie przeniecham.

Duchownego i świecskiego,

Zbawię żywota każdego;

A każdego morzę, łupię,

0    to nigdy nie pokupię:

²⁷⁰ Kanonicy i proboszcze

Będą w mojej szkole jeszcze,

1    plebani z miąszą szyją,

Jiżto barzo piwo piją

I podgard[ł]ki na pirsiach wieszają;

²⁷⁵ Dobre kupce, rostocharze,

Wszytki moja kosa skarżę;

Panie i tłuste niewiasty,

Co sobie czynią rospasty,

Mordarze i okrutniki,

²⁸⁰ Ty posiekę niebożczyki;

w. 265 przeniechać — przepuścić, pominąć, w. 266 świecski — świecki, człowiek nie należący do stanu duchownego.

w. 268 łupić — mordować (por. łupich — kat, oprawca), w. 269 o to — z tego powodu; pokupić — zapłacić karę. w. 270 kanonicy — duchowni, członkowie kapituły katedralnej łub kolegiackiej.

w. 272 plebani proboszczowie, księża zarządzający parafią, zwłaszcza wiejską; miąszy — gruby, w. 273 jiżto — którzy.

w. 274 Wers w rkps. dopisany na marginesie; podgardjłjki (l.p. podgardłek) — podbródki, brody; na pirsiach na piersiach.

w. 275 dobre kupce — dobrych kupców; rostocharze — ros-tocharzy, handlarzy końmi (por. niem. Rosstduscher). w. 276 skarżę (skarać) — ukarze.

w. 278 rospasty — rozpusty, swawole, ale także: biesiady, w. 279 mordarze (l.p. mordarz) — morderców, zbójów, w. 280 ty — tych; posiekę (posiec) — zabiję; niebożczyki — biedaków, nieboraków (por. staroczesk. neboźćik).