Polska Poezja XV w1

T

64    POLSKA POEZJA ŚWIECKA XV WIEKU

MAJISTER

ciicit

⁴⁸⁰ Chcę cię pytać, Śmirci miła,

By mię tego nauczyła:

Panie, co czystość chowają,

Jako się u Boga mają?

MORS

respondit

Azaś nie czytał świętych żywota, ⁴⁸⁵ Co mieli ciężkie kłopoty?

Jako panny mordowano,

Sieczono i biczowano,

Nago zwłoczono, ciało ż[ż]ono I pirsi rzezano —

⁴⁹⁰ Potem do ciemnice wiedziono. Niektóre głodem morzono,

Potem w powrozie wodzono, Okrutnemi dręcząc mękami, Targano je osękami.

⁴⁹⁵ Ja się temu dziwowała,

w. 481 by — abyś.

w. 482 chować — zachowywać.

w. 483 jako się u Boga mają — jak są oceniane przez Boga (pytanie o wartość dziewictwa).

w. 485 co — którzy; kłopoty — udręczenia, przykrości; w rkps.: glopothy.

w. 488 zwłoczyć — rozbierać, rozdziewać; nago zwłoczono — rozbierano do naga; żjżjono (żec) — palono.

w. 489 pirsi — piersi; rzezać — ucinać, odcinać, w. 490 do ciemnice — do ciemnicy, lochu, więzienia, w. 494 osęka — osęk, bosak, drąg z ostrzem żelaznym i z hakiem na końcu.

zdumiewać się, podziwiać.

w. 495 dziwować się —

Gdym w nich tę śmiałość widziała — Dziwno jest nie dbać okrutności, Cirzpiąc tako ciężkie boleści.

W rękopisie brak zakończenia utworu. Przytoczona niżej rekonstrukcja, dokonana przez Jana Łosia, opiera się na ruskim przekładzie Rozmowy ze schyłku XVI w.

[MAGISTER

dicit

Miła Smirci, racz powiedzieć,

CćT od ciebie chciałbych wiedzieć:

Wiem, iż wszemu koniec będzie,

Kiedy Bog na Sądzie siędzie;

⁵ Gdzie ty, Smirci, w ten czas będziesz?

Czy i ty na Sądzie siędziesz, łże nas tak barzo nędzisz?

MORS

respondit

Ten, kto ma rozum stateczny,

Wie, iż Bog jest żywot wieczny:

¹⁰ A przeto gdzie Kryst króluje,

Tamo już Śmirć nie panuje.

w. 496 śmiałość — męstwo.

w. 497 dziwno jest nie dbać okrutności — jest czymś osobliwym lekceważenie doznawanych okrucieństw, w. 498 cirzpieć — cierpieć.

w. 3-4 Mowa o końcu świata i Sądzie Ostatecznym.

w. 7 nędzić — gnębić, dręczyć.

w. 8 stateczny — dostateczny, wystarczający.

w. 10 przeto — zatem; Kryst — Chrystus.

w. 11 tamo — tam.