334 (13)

18. WYBÓR DROGI OCEANICZNEJ Z UWZGLĘDNIENIEM WARUNKÓW POGODOWYCH

18.1. Wiadomości ogólne o optymalizacji drogi statku

Problem optymalizacji tras w żegludze oceanicznej był wielokrotnie omawiany w różnych publikacjach. Metoda optymalizacji stosowana jest od setek lat na wszystkich morzach i oceanach świata. Pokonanie przez żaglowiec trasy między kontynentalnej w najkrótszym czasie, nagradzane było złotą wstęgą. Każdy kapitan sam ustanawiał własny system wyboru trasy oraz metodę jej realizacji.

Na początku lat dwudziestych ubiegłego stulecia. Admiralicja Brytyjska opublikowała I edycję podręcznika pt. „Oceaniczne Drogi Świata" (The Ocean Passages for the World). Wydawnictwo powstało w oparciu o zbierane przez kilkadziesiąt lat informacje z opisów przebiegu podróży umieszczanych w dziennikach okrętowych żaglowców, kronikach, z ustnych przekazów w formie zapisów, informacji kapitanów różnych statków pływających na tych trasach.

lądowe systemy wspomagające wybór tras oceanicznych rozpoczęły swoją działalność po II wojnie światowej i rozwinęły się w wielu krajach.

Wyjściowym kryterium wyboru trasy oceanicznej był minimalny czas przejścia. Wyniki eksploatacyjne rejsów przy oszczędności czasu przejścia, w wielu przypadkach nie były' zadowalające. Każda metoda wnosi uboczne efekty. Chodzi o tak zwane szkody sztormowe na statkach optymalizowanych według kryteriów minimum czasu przejścia na wybranej trasie oceanicznej.

W procesie wyboru drogi oceanicznej uwzględniającej warunki pogody, wykorzystuje się dział nawigacji meteorologicznej. Ze względu na efekty ekonomiczne podróży morskiej, stosuje się optymalizację drogi statku. Optymalizowanie drogi oceanicznej stosowane jest w żegludze międzynarodowej od kilkudziesięciu lat przez kapitanów statków handlowych.

Duże zmiany w zakresie nawigacji meteorologicznej dokonały się w latach 1960-1980. Optymalizacja trajektorii oceanicznych stała się nową gałęzią wiedzy w nautyce. Koncepcje wyboru optymalnych trajektorii, mające na celu skrócenie czasu, zmniejszenie zużycia paliwa oraz zmniejszenie uszkodzeń sztormowych, mogą być realizowane dzięki stosowaniu odpowiednich technik optymalizacyjnych oraz dogodnych metod obliczeń, za pomocą dostępnych powszechnie na rynku tanich komputerów' osobistych.

Realizując wybór najdogodniejszej trajektorii, zwanej dalej trajektorią optymalną, uzyskujemy osiągnięcie najlepszego rozwiązania założonego celu, ze względu