konspekt wykładu z dn.13.11.2009
Ekstrema lokalne funkcji
Załóżmy, że punkt x0 jest punktem wewnętrznym dziedziny funkcji f.
Def
Jeżeli istnieje otoczenie punktu x0, w którym największą wartością funkcji jest f(x0), to mówimy, że funkcja f ma maksimum lokalne w punkcie x0.
Jeżeli istnieje otoczenie punktu x0, w którym najmniejszą wartością funkcji jest f(x0), to mówimy, że funkcja f ma minimum lokalne w punkcie x0.
Jeżeli istnieje sąsiedztwo punktu x0, w którym największą wartością funkcji jest f(x0), to mówimy, że funkcja f ma maksimum (lokalne) właściwe w punkcie x0.
Analogicznie
Jeżeli istnieje sąsiedztwo punktu x0, w którym najmniejszą wartością funkcji jest f(x0), to mówimy, że funkcja f ma minimum (lokalne) właściwe w punkcie x0.
Powiedzenie, że funkcja ma ekstremum w pewnym punkcie oznacza, że ma w tym punkcie maksimum lub minimum.
Jeżeli funkcja f ma w punkcie x0 maksimum lokalne oraz
dla każdego
, to mówimy, że f ma w x0 maksimum globalne.
Jeżeli funkcja f ma w punkcie x0 minimum lokalne oraz
dla każdego
, to mówimy, że f ma w x0 minimum globalne.
Warunek konieczny ekstremum funkcji różniczkowalnej
Tw: Fermata dowód
Jeżeli funkcja f ma w punkcie x0 ekstremum i ma w tym punkcie pierwsza pochodną, to
Punkty, w których zeruje się pierwsza pochodna nazywamy punktami stacjonarnymi (krytycznymi) funkcji.
Wniosek
Funkcja f może mieć ekstremum jedynie w punktach, w których albo pochodna jest równa zero albo pochodna nie istnieje.
Tw: Rolle'a dowód
Jeżeli funkcja f jest ciągła na przedziale domkniętym
i różniczkowalna na przedziale otwartym
oraz
, to istnieje taki punkt
, że
.
Tw: Lagrange'a
Jeżeli funkcja f jest ciągła na przedziale domkniętym
i różniczkowalna na przedziale otwartym, to istnieje taki punkt
, że
.
Wnioski Monotoniczność funkcji, a znak jej pochodnej
Niech funkcja f będzie różniczkowalna na przedziale
.
1. Jeżeli
dla każdego
, to funkcja f jest stała na przedziale
.
2. Jeżeli
dla każdego
, to funkcja f jest rosnąca na przedziale
.
3. Jeżeli
dla każdego
, to funkcja f jest malejąca na przedziale
.
Przy wnioskowaniu w przeciwnym kierunku
1. Jeśli funkcja f jest stała na
, to
dla każdego
.
2. Jeśli funkcja f jest rosnąca na
, to
dla każdego
.
3. Jeśli funkcja f jest malejąca na
, to
dla każdego
.
Wnioski pozostają słuszne dla przedziałów nieskończonych.
Warunek wystarczający ekstremum funkcji różniczkowalnej
(zmiana znaku pochodnej)
Tw:
Jeżeli funkcja f ma w pewnym otoczeniu
punktu x0 pochodną
, która jest:
to funkcja f ma w punkcie x0 maksimum właściwe.
Jeżeli zaś pochodna
jest
to funkcja f ma w punkcie x0 minimum właściwe.
Warunek wykluczający ekstremum
Jeżeli pochodna
jest
2º stałego znaku w obustronnym sąsiedztwie punktu x0,
to w punkcie x0 funkcja f nie ma ekstremum.
Warunek wystarczający ekstremum funkcji ciągłej w punkcie x0
Tw:
Jeżeli funkcja f jest ciągła w punkcie x0 oraz ma w pewnym sąsiedztwie
punktu x0 pochodną
, która jest:
to funkcja f ma w punkcie x0 maksimum właściwe.
Jeżeli zaś pochodna
jest
to funkcja f ma w punkcie x0 minimum właściwe.
Warunek wystarczający ekstremum z drugą pochodną
Tw:
Jeżeli funkcja f ma w pewnym otoczeniu punktu x0 drugą pochodną przy czym
to funkcja f ma w punkcie x0
maksimum właściwe, jeżeli
,
minimum właściwe, jeżeli
.
obliczanie granic wyrażeń nieoznaczonych typu
,
.
Tw: Reguła de L'Hospitala
Jeżeli
1) funkcje f, g są różniczkowalne w pewnym sąsiedztwie S punktu x0, przy czym
dla
;
2a)
,
albo
2b)
;
3) istnieje granica
skończona albo niewłaściwa,
to istnieje granica
i zachodzi równość
.
Twierdzenie pozostaje prawdziwe dla granic jednostronnych oraz gdy
.