Alergia i jej skuteczne leczenie

Skuteczne leczenie alergii jest skomplikowanym procesem składający się z kilku elementów przy czym każdy z etapów jest równie ważny i w dużej mierze odpowiada za sukces terapii.

Profilaktyka

Najważniejszym elementem w procesie terapeutycznym chorób alergicznych jest ich profilaktyka. Osoby obciążone dziedzicznie, u których ktoś z najbliższej rodziny choruje na jakąś postać choroby alergicznej, już od 6 miesiąca ciąży powinny całkowicie usunąć z diety nieprzetworzone mleko, ograniczamy nabiał, czekoladę, cytrusy. Zalecane jest jak najdłuższe karmienie piersią, które nie powinno być krótrze niż 12 miesięcy oraz późne wprowadzenie do diety pokarmów silnie alergizujących takich jak:

mleka,

jaja,

ryby,

cytrusy,

czekolady

orzechy.

Aby zmniejszyć ryzyko rozwoju alergii pokarmowej zaleca się stosowanie pokarmów nie zawierających glutenu. W późniejszym wieku nalezy dążyć do unikania alergenów we własnym otoczeniu poprzez dokłade czyszczenie miejsc gromadzących kurz np. dywany, zasłony czy pościel należy unikać hodowli zwierząt futerkowych oraz bezpośredniego kontaktu z substancjami chemicznymi które często są czynnikiem powodującym wystąpienie reakcji alergicznej.

Odciążanie

W związku z nadmierną nadreaktywnością układu immunologicznego konieczne jest odciążenie układu odpornościowego od czynników które niepotrzebnie go absorbują i przeciążają powodując jego dalsze rozchwianie. Jest to specyficzna profilaktyka polegająca na:

walce z chorobami pasożytniczymi np. glistą ludzką owsikami,

leczenie ognisk zapalnych np. chore zęby, zatokim,

rzucenie nałogu palenia,

zmianie diety poprzez eliminowanie nieprzetworzonego mleka, cukru, słodyczy, pokarmów zawierających konserwanty lub barwniki oraz żywność wysoko przetworzoną np. białą mąkę, margarynę

Immunoterapia

Immunoterapia (odczulanie) zajmuje specjalne miejsce w lecznictwie chorób alergicznych. Immunoterapię możemy podzielić na swoistą i nieswoistą.

Immunoterapia swoista polega na podawaniu stopniowo wzrastających dawek alergenu. Postępowanie takie wywołuje tolerancję alergenu i prowadzi do złagodzenia objawów. Metoda te jest szczególnie skuteczne zwłaszcza przy alergizacji na jedną grupę lub pojedynczy alergen oraz jest skuteczna zwłaszcza u młodych pacjentów.Immunoterapię swoistą można stosować głównie w pyłkowicach ale także w astmach siennych. Niektórzy dermatolodzy stosują ją także w atopowym zapaleniu skóry wywołanym uczuleniem na roztocza kurzu domowego.

Immunoterapia nieswoista jest to stosowanie szczepionek bakteryjnych czy lub innych substancji i działania immunostymulującym takich jak Dekaris czy też Luivac i Bronchovaxon, które mają na celu stymulację nieswoistą układu odpornościowego, wykorzystując antygeny bakteryjne.

Farmakoterapia

Ponieważ odczulanie jest procesem długotrwałym, trwającym nawet przez kilka sezonów, a z otoczenia nie zawsze możliwe jest wyeliminowanie alergenów najczęstszym sposobem zapobiegania występowaniu objawów alergii jest farmakoterapia. Prawidłowe prowadzenie leczenia farmakologicznego chorób alergicznych prowadzi do ustąpienia objawów choroby prawie u wszystkich pacjentów. Należy jednak pamiętać, że jest to choroba na całe życie i należy zaakceptować konieczność stosowania leku przez bardzo długi okres, czasami kilka lub kilkanaście lat. Leczenie chorób alergicznych jest procesem niezwykle złożonym i polega na stosowaniu leków należących do kilku grup farmakologicznych.

Leki przeciwhistaminowe

Najczęściej stosowane lsą leki przeciwhistaminowe czyli leki blokujące receptory H1 blokujące receptory histaminowe H1 dzięki czemu likwidują typowe objawy alergii. Leki przeciwhistaminowe powinny być stosowane przez cały okres występowania objawów. Leki te znajdują zastosowanie w szeroko rozumianych chorobach alergicznych, takich jak: sezonowe i całoroczne nieżyty górnych dróg oddechowych, astmy sienne, atopowe zapalenie skóry, obrzęki i pokrzywki.

Leki tej grupy dzielimy je na leki I generacji tzw "klasyczne" (leki starej generacji), do których zaliczamy Chlorferenaminę, Hydroksyzynę, clemastinum czy phenazolinum. Leki te oprócz silnego działania przeciwhistaminowego wykazują działanie sedatywne i antycholinergiczne powodując szereg działań niepożądanych takich: senność i obniżona sprawność psychofizyczna, suchość błony śluzowej jamy ustnej, zaparcia, czasami też objawy utrudnionego oddawania moczu przez co są trudne do zaakceptowania przez pacjentów. Druga grupa to leki II generacji (leki nowej generacji), do których zaliczamy:

cetyryzyna (Allertec, Amertil, Cetalergin, Cirrus, Zyrtec, Letizen, Virlix

feksofenadyna (Telfas)

mizolastyna (Mizollen

azelastyna (Allergodil)

lewokabastyna (Histimet)

astemizol (Astemizol, Hismanal)

loratadinum (Claritine, Flonidan, Rotadin, Aleric, Loratine, Nalergine, Rotadin)

Leki II generacji charkateryzują się wysoką skutecznością i dobrą tolerancją, gdyż są praktycznie pozbawione wyżej wymienionych objawów niepożądanych. Przedłużony czas działania tych leków sprawia, że są one stosowane w jednej dawce na dobę. Leki te dostępne są zarówno w tabletkach, jak i w kroplach lub syropach, co umożliwia łatwe dawkowanie u dorosłych i u dzieci.

Kromony

Drugą grupę leków stosowanych w leczeniu chorób alergicznych stanowią kromoglikan dwusodowy i nedokromil - leki przeciwalergiczne wykazujące działanie profilaktyczne hamując reakcję alergiczną poprzez stabilizację błon komórkowych mastocytów (komórek z których uwalniana jest m.in. histamina odpowiedzialna za większość z objawów alergii), a ponadto wykazują bezpośrednie działanie przeciwzapalne. Istnieją formy tych leków przeznaczone do stosowania donosowego i dospojówkowego.

Do nosa stosujemy preparaty kromoglikanu sodu w formie aerozoli takie jak: Lomusol, Cromosol, Cromohexal, Cropoz, Vividrin, natomiast do oczu krople: Cusicrom, Lecrolyn, Polcrom, Opticrom, Cromohexal, Vividrin. Z preparatów nedokromilu sodu stosujemy do nosa Tilarin, do oczu Tilavist.

Leki z tej grupy działają z opóźnieniem dlatego pełna ich skuteczność działania występuje dopiero po 3-4 tygodniach stosowania w przypadku kromoglikanu dwusodowego, a po 1-2 tygodniach w przypadku nedokromilu sodu. W związku z tym podawanie tych preparatów powinno być rozpoczęte na odpowiednio długi czas przed spodziewanym pojawieniem się dolegliwości związanych z pyleniem roślin, na pyłki których dana osoba jest uczulona. Leki z tej grupy powinny być stosowane systematycznie, kilka razy na dobę przez cały okres pylenia.

Glikokortykosteroidy

Trzecią grupę leków stosowanych w leczeniu chorób alergicznych stanowią glikokortykosterydy, które wykazujące silne działanie przeciwzapalne, prowadząc do szybkiego ustępowania nawet znacznie nasilonych dolegliwości. Ze względu na ich niewielką dawkę stosowaną tylko lokalnie na śluzówkę, nie wykazują one praktycznie ogólnych objawów ubocznych takich jak cukrzyca, nadciśnenie tętnicze, osteoporoza czy jaskra. Do preparatów sterydowych stosowanych w chorobach alergicznych zaliczamy:

beklometazon ( Beclocort, Beconase, Becotide, Nasobec, Aldecin)

budezonid ( Budesonid, Rhinocort, Pulmicort, Horacort, Tafen)

flutikazon ( Flixonase, Cutivate )

flunizolid ( Syntaris)

mometazon ( Nasonex, Elocom)

triamcynolone ( Azmacort)

Efekt działania sterydów wiidoczny już po kilku dniach i powinny być one stosowane przez okres występowania objawów, najlepiej w najmniejszej skutecznej dawce.

Istnieją również preparaty sterydowe okulistyczne, które jednak powinny być być stosowane tylko doraźnie w razie znacznego nasilenia stanu zapalnego spojówek, przez bardzo krótki czas ( Dexamethason, Prednisolonum, Ophticor H).

Leki sympatykomimetyczne

Leki z tej grupy oddziaływują na autonomiczny układ nerwowy i są stosowane jako leczenie uzupełniające. W leczeniu niektórych chorób alergicznych stosuje się leki obkurczające naczynia krwionośne, które pobudzają receptory a1 adrenergicznych np. fenylefryna, pobudzają receptory a2 adrenergiczne: oksymetazolina (Acatar, Afrin, Nasivin, Oxalin, Resoxym ), ksylometazolina (Donosan, Xylogel, Xylometazolin, Xylorhin, Risaxyl), nafazolina (Rhinazin, Alergoftal, Betadrin, Cincol, Mibalin, Oculosan, Rhinophenazol, Slulfarinol), leki uwalniają noradrenalinę np. efedryna (Efrinol), pseudoefedryna (Actifed, Cirrus, Clarinase, Disphrol).

Leki sympatykomimetycne te powinny być stosowane tylko doraźnie, nie dłużej niż 5-7dni , nigdy przewlekle, gdyż długo podawane uszkadzają błonę śluzową.

W wypadku napadu duszności w astmie oskrzelowej stosuje się doraźnie inhalacje leków z grupy krótko działających betamimetyków takich jak: fenoterol (prep. Berotec, Berodual), salbutamol (prep. Salbutamol, Ventolin), terbutalina (prep. Bricanyl).

Leki przyszłości

Ostatnio przedmiotem rozległych badań naukowych są prace nad nowymi lekami o odmiennym niż dotychczasowe mechaniźmie działania. Do nich będziemy zaliczali:

antagonistów mediatorów zapalenia alergicznego

inhibitory interleukin,

inhibitory pięciolipoksygenazy tak jak Zileuton

antagonistów receptorów leukotrienowych takich jak Accolate, Singular

antagonistów receptorów TXA

antagonistów leukotrienów

antagonistów PAF

cytoprotekcyjne, do których zaliczamy Rozaproxo

---