Alergiczny nieżyt nosa-

diagnostyka i leczenie

dr n. med. Barbara

Południewska

Definicja w/g raportu ARIA

●

ANN jest to zespół objawów
klinicznych wywołanych przez IgE –
zależną reakcję zapalną błony
śluzowej nosa na alergen

(wyciek wodnistej wydzieliny, świąd,

kichanie,niedrożność przewodów
nosowych)

Objawy alergicznego

nieżytu nosa

●

kichanie

●

wyciek wodnistej wydzieliny

●

swędzenie błony śluzowej nosa

●

zaburzenia drożności nosa

●

zaburzenia węchu

●

spływanie wydzieliny po tylnej
ścianie gardła

Epidemiologia

●

ISAAC badanie w 56 krajach, u 768
591 dzieci w wieku 13-14 lat średnio
OANN i PANN występował u 7,5%.
Krajem o najmniejszej częstości była
Albania, natomiast w Portugalii i
Nigerii częstość ANN szacowana na
35%.

●

Badanie ECRHS objęto 15 krajów
ankietowano 16786 osób w wieku
20-44 lata. ANN-20,9%, w tym PANN
u 4,1. U 6% ANN współistniał z
astmą oskrzelową, u 9% z PANN.

Badania polskie

●

W 2000r zakończono badania nad
występowaniem chorób alergicznych
w populacji Polski w wieku 3-80 lat .

●

OANN - 8,9% dzieci i 8,7% dorosłych.
( Gdańsk, Warszawa, Poznań). PANN
-2,1% u dzieci, natomiast u 3%
dorosłych (Warszawa, Kraków,
Białystok, Rabka)

Alergiczny nieżyt nosa

●

ANN stwierdza się u ponad 75%
chorych na astmę atopową i u ponad
80% chorych na astmę nieatopową

●

OANN częściej występuje z
a.z.spojówek, PANN z astmą.

●

u chorych na PANN nadreaktywność
oskrzeli występuje częściej i ma
cięższy przebieg niż u chorych na
OANN

Alergiczny nieżyt nosa

●

ryzyko rozwoju astmy jest 3-krotnie
większe u chorych na ANN w
porównaniu z grupą kontrolną.

●

u 35% chorych objawy ze strony g i
d.d.o występują jednocześnie

Epidemiologia ANN

●

Częstość występowania ANN wynosi
1-40%

●

ANN występuje częściej u dzieci i
młodzieży niż u dorosłych

●

częściej dotyczy populacji miejskich
niż wiejskich i rodzin o wyższym
statusie społecznym.

Czynniki ryzyka wystąpienia

ANN

●

Obciążenie rodzinne

●

Ekspozycja na alergeny

●

Zanieczyszczenie środowiska
zewnętrznego i pomieszczeń

●

Częstość występowania zakażeń

●

Dieta

●

stres

Charakterystyka roztoczy

●

Alergeny zawarte są w grudkach kału (10-
20um), do uczulenia dziecka wystarczy
100 roztoczy w 1g kurzu

●

Szczyt ekspozycji IV/V i IX/X

●

Do życia potrzebują ciepła i wilgotności
około 80-%, gdy ta spada do 50%
wysychają i giną

●

Giną w – 10 stopniach C, i nie występują
powyżej 600m n.p.m.

Alergeny roztoczy

D.pteronyssimus, D.farinae - kurzu

domowego

Glycyphagus domesticus i destructor, Acarus

siro-roztocze spiżarni

Panonychus ulmi - roztocze pajęcze

(producenci jabłek)

Panonychus ciri - u producentów owoców

cytrusowych

Tetranychus urticae, Ornithonyssus

sylviarum – u hodowców drobiu.

Alergeny pyłków roślin

●

Komórki rozrodcze męskie roślin
wiatropylnych i owadopylnych .

●

Duże 10-100um zatrzymywane w
obrębie nozdrzy i worku
spojówkowym.

●

Przede wszystkim trawy i zboża,
chwasty rodziny Compositae np.
bylica, drzewa- brzoza , olcha ,
leszczyna.

Alergeny naskórka i sierści

zwierząt

●

źródła alergenów - naskórek, sierść,
gruczoły łojowe, ślina, gruczoły
okołoodbytnicze.

●

Kot, pies, koń (reakcja krzyżowa z
kucem, mułem osłem i zebrą), królik,
świnki morskie, chomiki, szczury,
myszy.

Alergeny grzybów

●

Grzyby wyższe, pleśnie, drożdżaki
pozbawione chlorofilu, wydzielają do
atmosfery duże ilości spor, wielkości 3-
10um.

●

Cladosporium , Alternaria-szczyt pylenia
lato

●

Aspergillus, Penicillium niemają
określonego okresu pylenia.

●

Drożdżaki Candida albicans i
Sporobolomyces roseum.

Alergeny pokarmowe

●

U dzieci do 6 m.ż – mleko, jaja, soja,

●

U dorosłych orzeszki ziemne,

orzechy laskowe, ryby, skorupiaki,

mleko, ziarna soi, sezam, jabłka,

brzoskwinie.

●

Alergeny jabłka ulegają inaktywacji

podczas procesu gotowania i

procesów trawiennych, inne jak

kazeina, jaja, ryby nie ulegają

denaturacji

Związek między ANN i

astmą

●

NN stwierdza się u 75% chorych na
astmę atopową u 80% na astmę
nieatopową.

●

Astma występuje częściej z PANN niż
z OANN

●

ANN wiąże się z astmą i stanowi
czynnik ryzyka rozwoju i stopnia
nasilenia

Badania diagnostyczne w

ANN

●

Wywiad

●

Ogólne badanie laryngologiczne i
okulistyczne

●

Diagnostyka testowa-testy skórne i
stężenie swoistych IgE w surowicy

●

Endoskopia

●

Badanie wydzieliny z nosa-cytologia,
badanie popłuczyn z nosa

●

Donosowa próba prowokacyjna

c.d diagnostyki ANN

●

Diagnostyka obrazowa - CT, MRI

●

Badania dodatkowe – wymaz

bakteriologiczny z nosa, biopsja z

błony śluzowej nosa

●

Ocena czynności rzęsek – nosowy

klirens śluzowo-rzęskowy (nasal

mucociliary clearance NMCC),

częstotliwość uderzeń rzęsek –

ciliary beat freguency CBF

c.d diagnostyki ANN

●

Ocena drożności nosa – rynomanometria
czynnościowa przednia i tylna, rynometria
akustyczna, rynostereometria

●

Badanie węchu

●

Badanie stężenia tlenku azotu

●

Badanie w kierunku chorób
towarzyszących

-astmy, zapalenia spojówek, zapalenia ucha

środkowego, zapalenie gardła

Leczenie ANN

●

Unikanie alergenu, system szkolenia
pacjentów

●

Leczenie objawowe (miejscowe i
ogólne)

●

Leczenie przyczynowe-
immunoterapia swoista

●

Leczenie operacyjne.

Zawodowy alergiczny

nieżyt nosa

●

Zapalenie błony śluzowej nosa
pozostający w bezpośrednim związku
przyczynowym z ekspozycją na
czynniki obecne w środowisku pracy.
Bardzo często występuje z astmą
oskrzelową.