MAŁŻA

1. wiadomości ogólne.. Środowiskiem życia jest woda. Małże osiadają na dnia. Posiadają dwuczęściową muszlę, która otwiera się dzięki dwóm mięśniom, a zamyka dzięki zwieraczom. Otwiera się ona w części grzbietowej.

2. budowa zewnętrzna.

Muszla składa się z 3 warstw:

• zewnętrznej konchidinowej

• środkowej wapiennej

• wewnętrznej perłowej

Warstwa wapienna i perłowa jest budowy blaszkowatej. Ciało jest symetryczne, dwuczłonowe spłaszczone.

Części ciała:

• noga wysuwająca się na zewnątrz, dzięki której małża może się poruszać i zagrzebywać w piasku

• wór krzewiowy

• zredukowana głowa

Muszlę wyściela płaszcz okrywowy, a jego wydzielina tworzy muszlę. Jama płaszczowa zajmuje przestrzeń między nogą a wewnętrzną powierzchnią płaszcza. Wysuwa się ona na zewnątrz. Są symfony:

• dolny - stowy

• duży - wyrzutowy

W tej jamie płaszczowej znajdują się skrzela, nerka i układ rozrodczy. Ciało jest miękkie, blado różowe.

3. Układ oddechowy.

Tworzą go 2 skrzela zbudowane z siateczkowatych blaszek silnie unaczynionych. Jedno skrzelo to 2 półskrzela. Wewnętrzna powierzchnia płaszcza i skrzela okryte są rzęskami, które poruszają wolę. Woda ta płynie od syfonu wpustowego przez otwór gębowy, do syfonu wyrzutowego

4. układ pokarmowy

Małże odżywiają się pokarmem pobranym z H₂0. Kolejne narządu układu to:

• otwór gębowy

• przełyk

• żołądek z przewodem wątrobowym

• jelito z podłużną fałdą zwiększającą powierzchnię chłonną

• otwór odbytowy poprzedzony pętlą.

5. układ krwionośny

Jest on otwarty. Serce składa się z jednej komory i jednego przedsionka. Leży ono w osierdziu. Od komory odchodzą dwie aorty główne:

• przednia

• tylna

Otwierają się ona do zatok, którymi krew płynie do nerek, potem tętnicami do skrzeli, a koleinie do przedsionka serca.

6. układ wydalniczy

Tworzą go rurkowate nerki - udoskonalone metanefrydia. Otwierają się one z jednej strony do osierdzia, a z drugiej strony do jamy płaszcza.

7. układ nerwowy

Jest on słabo rozwinięty. Tworzą go zwoje:

• mózgowy

• nożny

• trzewiowy

Są one połączone spoidłami. Występują zmysły:

• równowagi - statocyst

• pojedyncze komórki

8. układ rozrodczy

Małże w wodach stojących są obojnakami, gdyż wody te nie przenoszą komórek plemnikowych, a w wodach poruszających się się są rozdzielnopłciowe. W rozwoju występuje postać larwalna. Larwa rozwija się z zapłodnione komórki jajowej w jamie płaszczowej. Przebywa tam przez jesień i zimę, a na wiosnę larwa, czyli glochidium jest wsuwana na zewnątrz przez syfon wyrzutowy. Ma ona już wykształconą dwuklapową skorupkę z haczykami i wysior. Opada ona na dno, czeka i przysuwa się do ciała ryby koło skrzeli. Pasożytuje, żywi się krwią, a następnie dorasta, dojrzewa płciowo i opada.

9. występowanie

Skujka pełnorodna żyje w wodzie w Górach Sudeckich. Małże pełnorodne żyjące w Japonii i Chinach mają słabo dorodne perły. Perły z mórz Meksyku są najcenniejsze. Perły powstają gdy do jamy płaszcza dostanie się drobinka piasku. Oblewa się masą perłową i twardnieje. Perły są bardzo cenne.

© Copyright by Marcin Radoń

---