V. ORGANY PAŃSTWA W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH
Organy reprezentujące państwo w stosunkach międzynarodowych bez potrzeby przedkładania pełnomocnictwa.
PM nie określa, na jakich zasadach na być oparty proces podejmowania przez państwo decyzji w stosunkach międzynarodowych
przedmiotem prawnomiędzynarodowego uregulowania jest natomiast sfera reprezentacji państwa (kto i na jakich zasadach może wyrażać wolę państwa w stosunkach zewnętrznych); art. 7 pkt. 2 Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z 1969 r.:
„ze względu na ich funkcje i bez potrzeby przedkładania pełnomocnictw, następujące osoby uważa się za reprezentujące swoje państwo:
głowy państw, szefów rządów i ministrów spraw zagranicznych - dla dokonania wszelkich czynności związanych z zawarciem traktatu
szefów misji dyplomatycznych dla przyjęcia tekstu traktatu między państwem wysyłającym a państwem przyjmującym
przedstawicieli akredytowanych przez państwa bądź na konferencji międzynarodowej, bądź przy org. m. lub przy jednym z jej organów - dla przyjęcia tekstu traktatu na tej konferencji, w tej organizacji lub w tym organie.”
Pozycja głowy państwa w stosunkach międzynarodowych, jej przywileje, immunitety i odpowiedzialność.
konstytucyjna pozycja głowy państwa; wg norm prawa zwyczajowego jego pozycja określana jest jako tzw. ius repraesentationis omnimodae, czyli nieograniczonego, pełnego prawa reprezentowania państwa w stosunkach międzynarodowych zewnętrznych oraz zespołu przywilejów i immunitetów („immunitet suwerena”)
uprawnienia głowy państwa - reprezentowanie państwa i wyrażanie jego woli na zewnątrz; wysyłanie i przyjmowanie przedstawicieli dyplomatycznych; zawieranie umów międzynarodowych bez pełnomocnictw; ogłaszanie stanu wojny i pokoju; podpisywanie dokumentów (listy uwierzytelniające i odwołujące, pełnomocnictw do zawarcia umowy, dokumentów ratyfikacyjnych itp.)
w Polsce art. 133 i 126 Konstytucji z 1997 rok
przywileje i immunitety głowy państwa - przysługują urzędowi a nie osobie; na terytorium obcym nie podlega on jurysdykcji karnej, administracyjnej i jurysdykcji miejscowej cywilnej; bezwzględna nietykalność osoby głowy państwa; ochrona przed zniesławieniem (PM zakazuje uprawiania tzw. propagandy dyfamacyjnej wymierzonej przeciw szefom państw); przywilej nietykalności rozciąga się na rezydencję, pojazdy, środki lokomocji i korespondencję
odpowiedzialność głowy państwa - zasada odpowiedzialności szefów państw za zbrodnie i przestępstwa międzynarodowe
Udział parlamentu w kształtowaniu polityki zagranicznej.
udział w kształtowaniu i kontroli polityki zagranicznej jest istotnym czynnikiem w stanowieniu polityki zagranicznej i określaniu jej kierunków [oczywiście jego rola jest różna i zależy od ustroju społeczno-ekonomicznego i systemu rządów, jak napisał autor .. SP] - parlamenty są najwyższymi organami władzy państwowej, podejmuje uchwały określające podstawowe kierunki działalności państwa oraz sprawuje kontrolę nad działalnością innych organów władzy i administracji państwowej
ogłaszanie stanu wojny - sejm decyduje o stanie wojny (tylko w przypadku napaści zbrojnej na terytorium RP lub gdy wynika to z zawartych umów) i pokoju
udział parlamentu w realizacji polityki zagranicznej - wzajemne kontakty między parlamentami, wymiana wizyt, prowadzenie oficjalnych rokowań; komisje spraw zagranicznych przesłuchują kandydatów na ambasadorów
Unia Międzyparlamentarna od 1889 r. służy popieraniu kontaktów osobistych między członkami wszystkich parlamentów, zorganizowanych w grupy narodowe
Zakres uprawnień rządu oraz szefa rządu w sferze reprezentacji państwa i realizacji polityki zagranicznej.
kompetencje rządu - organ faktycznie określający kształt stosunków zewnętrznych; zawiera umowy wymagające ratyfikacji oraz zatwierdzenia i wypowiada inne umowy międzynarodowe; znaczenie w sferze reprezentacji i wyrażania na zewnątrz woli państwa; umowy międzyrządowe
zatwierdzanie umów międzynarodowych - umowy takie nie zawierają klauzuli ratyfikacyjnej lecz wymagają zatwierdzenia przez rząd (pominięcie parlamentu); procedura zatwierdzania określana jest przepisami wewnętrznymi
uprawnienia szefa rządu - prawo zawierania umów międzynarodowych, prowadzenia rokowań oraz oświadczenia woli państwa bez pełnomocnictw; jego oświadczenia wiążą państwo; przyjmowanie obcych przedstawicieli dyplomatycznych, wystawianie pełnomocnictw zazwyczaj z kontrasygnatą MSZ przedstawicielom państwa w organach i organizacjach międzynarodowych oraz delegatom na konferencje międzynarodowe
spotkanie na szczycie - spotkanie szefów państw i rządów oraz przywódców największych partii dla załatwienia najważniejszych problemów; szef rządu przebywający za granicą korzysta z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych jest on traktowany jak głowa państwa (występujące różnice nie tyle dotyczą jego sytuacji prawnej, co raczej protokolarnej)
Pozycja ministra spraw zagranicznych w sferze reprezentacji państwa na arenie międzynarodowej.
kompetencje ministra spraw zagranicznych: reprezentuje państwo, może prowadzić rokowania dwu- i wielostronne oraz podpisywać umowy bez pełnomocnictw; jego oświadczenie pisemne i ustne są wiążące dla państwa
utrzymywanie stałego kontaktu z obcymi przedstawicielami dyplomatycznymi, bierze udział w składaniu listów uwierzytelniających, uczestniczy w przyjmowaniu delegacji państwowych i rządowych, powoływanie własnych i przyjmowanie obcych charges d'affaires, kontrasygnuje listy uwierzytelniające dyplomatom itd.
może wystawiać listy komisyjne własnym i udzielać exequatur obcym konsulom
udziela zezwolenia na opublikowanie umów w kwestiach prawnomiędzynarodowych dotyczących m.in. obowiązywania umów, immunitetów i przywilejów obcych przedstawicieli, wzajemności, uznawania bądź nieuznawania praw i tytułów państw obcych
minister spraw zagranicznych korzysta z takich samych przywilejów jak przedstawiciele dyplomatyczni
ministerstwo spraw zagranicznych - prowadzi całość polityki zagranicznej państwa, utrzymuje kontakt z obcymi placówkami dyplomatycznymi i konsularnymi, kieruje pracą własnych placówek
spoczywa na nim obowiązek ochrony interesów własnego państwa i jego obywateli; również koordynacja działalności zagranicznej innych centralnych urzędów
struktura MSZ trzy rodzaje departamentów:
terytorialne (prowadzą i koordynują bieżącą politykę zagraniczną wobec określonych grup krajów)
funkcjonalne (wydzielone zagadnienia: sprawy konsularne, prawne, traktatowe, kulturalne itp.)
administracyjne (charakter pomocniczy - gabinet ministra, kadry, łączność itp.)
minister właściwy do spraw zagranicznych kieruje działalnością MSZ przy pomocy sekretarza stanu, podsekretarzy stanu oraz gabinetu politycznego ministra w czasie nieobecności ministra jego obowiązki pełni sekretarz stanu, który w tym czasie używa tytułu: kierownik MSZ
Ewolucja i współczesna rola stałych przedstawicielstw dyplomatycznych.
instytucja misji dyplomatycznych była znana już w starożytności, choć miały one wówczas charakter jedynie doraźny - polis greckie wysyłały do siebie w celu zawarcia pokoju czy wymiany jeńców kapłanów zwanych kerykes, a później posłów wraz z heroldami
w starożytnym Rzymie istniało specjalne kolegium kapłańskie fecjałów wykonujące niektóre funkcje w zakresie stosunków międzynarodowych z innymi państwami
stałe przedstawicielstwa pojawiły się dopiero w XV wieku, ustanawiały je zwłaszcza państwa włoskie (Mediolan, Wenecja, Florencja), następnie stałe misje wysyłali Hiszpanie i francuzi, a od połowy XVII wieku były one już rozpowszechnione w całej Europie
stałe przedstawicielstwa to główny instrument realizacji stosunków dwustronnych
stałe misje dyplomatyczne są urzędami jednoosobowymi, akredytowanymi przy głowie państwa pobytu, maja charakter przedstawicielski, korzystają przywilejów i immunitetów dyplomatycznych, stale przebywają w państwie pobytu
sposoby ustanowienia i zakończenia misji dyplomatycznej, funkcje, przywileje i obowiązki są regulowane przez prawo dyplomatyczne (Konwencja Wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych z 1961 r.)
Rodzaje i funkcje misji specjalnych wysyłanych przez państwa.
RODZAJE : obok stałych przedstawicielstw dyplomatycznych państwa wysyłają doraźne delegacje w celu załatwienia określonych spraw - misje specjalne, zwane też misjami ad hoc
cele misji specjalnych - polityczne (prowadzenie rokowań i załatwianie spraw spornych, negocjowanie i podpisywanie deklaracji i umów), ceremonialne (udział w koronacjach, pogrzebach, uroczystościach związanych z objęciem stanowiska prezydenta itp.) i techniczne (rozwiązanie lub uzgodnienie problemów specjalistycznych); osobną grupę stanowią misje specjalne wysyłane na konferencje międzynarodowe
gdy między państwami nie ma stałych stosunków dyplomatycznych, misje specjalne stanowią jedyną formą bezpośrednich kontaktów między tymi państwami
niekiedy (tzw. ambasadorzy „wędrujący”, ambasador-at-large) jedna osoba jest wysyłana w celu przedstawienia stanowiska lub zbadania opinii innych rządów do kilku krajów
wysłanie misji specjalnej występuje w wyniku uzgodnienia między zainteresowanymi państwami; wcześniejsze określenie celu misji
Konwencja o misjach specjalnych z 1969 roku
Ewolucja i współczesne znaczenie przedstawicielstw handlowych ustanawianych przez państwa.
monopol handlu zagranicznego - stan, w którym regulowanie i prowadzenie międzynarodowej wymiany handlowej wykonywane jest przez państwo lub z jego upoważnienia
zadania przedstawicielstw handlowych - reprezentacja interesów państwa w dziedzinie handlu zagranicznego, działanie na rzecz rozwoju stosunków gospodarczych, badania sytuacji ekonomicznej kraju, w którym się znajdują, odnotowanie ruch cen i zmian kursów, uczestniczą w przygotowywaniu umów ekonomicznych, ocenia i pomoc w działalności przedsiębiorstw handlu zagranicznego
dawniej - polskie przedstawicielstwa handlowe były biurami radców czy attache handlowych i stanowiły część składową przedstawicielstw dyplomatycznych mająca autonomię funkcjonalną (również w państwach, z którymi nie utrzymywaliśmy stos. dypl.)
polskie przedstawicielstwa - wydziały ekonomiczno-handlowe będące integralna częścią ambasad, sekcje i wydziały handlowe przy konsulatach (dawniej biura radców handlowych)
Rozwój i charakterystyka przedstawicielstw państw przy organizacjach międzynarodowych.
związany z dwudziestowiecznym dynamicznym rozwojem organizacji międzynarodowych oraz wzrostem ich znaczenia i roli w stosunkach międzynarodowych - obok delegacji uczestniczących w okresowych posiedzeniach organów organizacji międzynarodowych pojawiają się przedstawicielstwa państw członkowskich przy organizacjach
Polska jako pierwsza ustanawia przedstawicielstwo przy Lidze Narodów - 1920 rok
prawdziwe rozpowszechnienie stałych przedstawicielstw przy organizacjach międzynarodowych ma miejsce po II WŚ
stałe przedstawicielstwa państw członkowskich przy org. m. wynikają ze wzrostu znaczenia i dynamicznego rozwoju organizacji międzynarodowych; rozwój stałych przedstawicielstw nastąpił po drugiej wojnie światowej; istnieją nie tylko przy ONZ ale także przy wielu organizacjach wyspecjalizowanych (UNESCO w Paryżu, FAO w Rzymie itp.) oraz innych organizacjach tj. Unia Europejska, NATO itd.
cele stałych przedstawicielstw - utrzymanie stałego kontaktu z sekretarzem organizacji, zapewnia szybkie dostarczenie dokumentacji i informacji, pozwala utrzymywać stosunki i uzgadniać stanowisko z innymi członkami organizacji także w okresach między posiedzeniami i sesjami organów
Konwencja o reprezentacji państw w ich stosunkach z organizacjami międzynarodowymi - 14 marca 1975 r. uchwalenie Konwencji; reguluje ona sytuację stałych przedstawicielstw państw członkowskich oraz status prawny stałych obserwatorów państw nie będących członkami, sytuacje prawna delegatów do organów i na konferencje międzynarodowe
zadania przedstawicielstw - (art. 6 powyższej Konwencji) reprezentacja państwa, utrzymanie więzi między państwem a organizacją, prowadzenie negocjacji, zaznajamianie się z działalnością organizacji, zapewnienie udziału państwa w działalności organizacji, ochrona interesów państwa, popieranie realizacji celów organizacji
konwencja przewiduje przyznanie przez państwo, w którym znajduje się siedziba organizacji regionalnych, ułatwień przedstawicielstwom umożliwiającym im wykonywanie swych funkcji (zakres przywilejów i immunitetów w znacznym stopniu wzorowany na odpowiednich postanowieniach Konwencji wiedeńskiej z 1961 różnicą np. to, iż precedencja między szefami stałych przedstawicielstw, nieróżniących się między sobą rangami, określana jest wg porządku alfabetycznego nazw ich krajów używanych w organizacji
Istota i zadania spełniane przez urzędy konsularne.
służba konsularna jest integralną częścią służby zagranicznej państwa
charakter przedstawicielski urzędów konsularnych jest ograniczony w porównaniu do przedstawicielstw dyplomatycznych - wyraźne jest jednak dążenie do dalszego zacierania różnic między położeniem prawnym konsula i dyplomaty
zadania konsulatów - ochrona skonkretyzowanych interesów obywateli i państwa we wszystkich dziedzinach, które wymagają od konsula jego działania, opieki i ochrony oraz popieranie przyjaznych stosunków między państwem wysyłającym a przyjmującym
w praktyce uwidoczniła się tendencja do zrównywania konsulów (pod względem przywilejów i immunitetów) z dyplomatami konwencje konsularne
K. Libera właściwość rzeczowa konsula obejmuje: kompetencje o charakterze ogólnym, opiekę nad obywatelami państwa wysyłającego, kompetencje w sferze obrotu gospodarczego, żeglugi morskiej i powietrznej oraz kompetencje o charakterze prawnym i administracyjnym
art. 5 Konwencji wiedeńskiej o stosunkach konsularnych z 1963 roku:
ochrona interesów państwa wysyłającego i jego obywateli,
popieranie rozwoju stosunków handlowych, gospodarczych, kulturalnych i naukowych między państwem wysyłającym i przyjmującym,
zapoznawanie się wszelkimi legalnymi sposobami z warunkami i rozwojem życia handlowego, gospodarczego, kulturalnego i naukowego oraz składanie sprawozdań swemu rządowi,
wystawianie paszportów i wiz,
udzielanie pomocy własnym obywatelom,
pełnienie czynności notariusza i urzędnika stanu cywilnego pod warunkiem zgodności z przepisami miejscowymi,
ochrona interesów spadkowych własnych obywateli, ochrona interesów nieletnich osób i osób pozbawionych pełnej zdolności do czynności prawnych,
reprezentowanie współobywateli przed sądem oraz innymi władzami państwa przyjmującego,
wykonywanie nadzoru i kontroli nad statkami i samolotami,
udzielanie pomocy statkom i samolotom
w punkcie m konwencja stwierdza, że konsule mogą wykonywać wszelkie czynności, jakie zostały im powierzone przez państwo wysyłające, a które nie są zakazane przez ustawodawstwo państwa przyjmującego, nie spotykają się z jego sprzeciwem lub są przewidziane w umowach międzynarodowych obowiązujących państwo wysyłające i przyjmujące
Pojęcie, rodzaje i funkcje misji wojskowych wysyłanych przez państwa.
przypadki (szereg różnych stanów faktycznych) działania jednostek wojskowych, żołnierzy i oficerów w charakterze organu zewnętrznego państwa (wszelkie zorganizowane siły zbrojne, jednostki powietrzne, lądowe lub morskie przebywające poza granicami swego kraju)
okręty wojenne poza swoimi wodami wewnętrznymi i morzem terytorialnym korzystają z pełnego immunitetu, są wyłączone spod jurysdykcji miejscowej; działają jednocześnie jako organy społeczności międzynarodowej zwalczanie niewolnictwa czy piractwa
rodzaje misji wojskowych - misje doraźne (dla załatwienia określonej sprawy), stałe misje wojskowe w wyniku umów międzynarodowych i przebywające stale na terytorium innego państwa (te z kolei dzielą się na mające uprawnienia do reprezentacji państwa oraz misje wysyłane na podstawie umów o pomocy i współpracy wojskowej)
Ewolucja prawa dyplomatycznego (ze szczególnym uwzględnieniem norm regulujących stosunki dyplomatyczne współcześnie).
do XIX w. prawo dyplomatyczne jest wyłącznie prawem zwyczajowym, tworzonym w drodze praktyki międzynarodowej
XIX wiek - na Kongresie Wiedeńskim - regulamin w sprawie klas pierwszeństwa przedstawicieli dyplomatycznych + protokół akwizgrański z 1818 roku
wiek XX - regionalna konwencja panamerykańska z Hawany o przedstawicielach dyplomatycznych - 1928 rok
wiek XX - projekt Komisji Prawa Międzynarodowego - konwencja wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych z 1961 roku (wchodzi w życie 3 lata później) - NIE UCHYLIŁA PRAWA ZWYCZAJOWEGO
Źródła prawa dyplomatycznego
stosunki dyplomatyczne regulowane są przez zespół norm prawa międzynarodowego, wyodrębnionych jako tzw. prawo dyplomatyczne, przez normy o charakterze kurtuazyjnym, oparte na uprzejmości międzynarodowej, i wreszcie przez normy prawa wewnętrznego
- Konwencja wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych z 1964 roku
- zwyczaj międzynarodowy
- reguły kurtuazji międzynarodowej (reguły grzeczności, ogólne normy dobrego wychowania, protokół dyplomatyczny)
- wciąż obowiązuje regulamin w sprawie klas pierwszeństwa przedstawicieli dyplomatycznych z 1815 roku
- ONZtowska Konwencja o misjach specjalnych (Nowy Jork, 1961)
- konwencja wiedeńska dotycząca reprezentacji państw w ich stosunkach i organizacjach międzynarodowych o charakterze uniwersalnym z 1975 roku
- na gruncie polskim - ustawa o służbie zagranicznej z 2001 roku
stosunki dyplomatyczne można rozumieć szeroko, obejmując nimi działalność i pozycję wszystkich organów reprezentujących państwo w stosunkach zewnętrznych, lub wąsko, sprowadzając je do stosunków utrzymywanych za pomocą stałych przedstawicielstw (misji) dyplomatycznych
Nawiązanie stosunków dyplomatycznych pomiędzy państwami, ustanowienie stałej misji dyplomatycznej oraz jej szefa.
prawo legacji - prawo wysyłania własnych (czynne prawo legacji) i przyjmowania obcych przedstawicieli dyplomatycznych (bierne prawo legacji); ustanawianie stosunków dyplomatycznych następuje na podstawie wzajemnego porozumienia
nawiązanie stosunków dyplomatycznych:
porozumienie o nawiązaniu stosunków dyplomatycznych
znalezienie odpowiedniego kandydata na szefa misji (spełniającego warunki państwa wysyłającego i zaakceptowanego przez państwo przyjmujące) - prośba skierowana w drodze poufnej do państwa przyjmującego
agrément (agrimą)- zgoda państwa przyjmującego na proponowaną osobę; odmowa nie musi być uzasadniona, nie jest czymś wyjątkowym w stosunkach dyplomatycznych
listy uwierzytelniające - po uzyskaniu agrément szef państwa wysyłającego (ambasador lub poseł) i minister spraw zagranicznych (w odniesieniu do charges d'affaires) wystawiają listy uwierzytelniające i wprowadzające (mianowanie zgodnie z procedurą wewnętrzną), które są składane głowie państwa przyjmującego lub ministrowi spraw zagranicznych (przyjęcie ich jest warunkiem niezbędnym) - akredytacja
po wręczeniu listów uwierzytelniających ambasador jest przyjmowany przez głowę państwa na audiencji prywatnej, w której uczestniczy z reguły minister spraw zagranicznych
akredytacja w kilku krajach - szef misji dyplomatycznej może mieć za zgodą państw przyjmujących akredytację w więcej niż w jednym państwie np. ambasador RP w RPA jest równocześnie akredytowany w Lesotho, Namibii, Mozambiku i Suazi
misja dyplomatyczna w państwie, w którym szef misji nie ma stałej siedziby, może być kierowana przez chargé d'affaires ad interim
członkowie personelu dyplomatycznego powinni mieć w zasadzie obywatelstwo państwa wysyłającego
Funkcje misji dyplomatycznej.
ujęte w Konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych z 1964 roku
reprezentowanie państwa wysyłającego w państwie przyjmującym - szef misji dyplomatycznej kontroluje i koordynuje działalność wszystkich placówek, biur i przedstawicielstw w państwie przyjmującym; oświadczenia szefa misji maja charakter oficjalny
ochrona interesów państwa wysyłającego i jego obywateli - misja sprawuje opiekę dyplomatyczną nad obywatelami będącymi na terytorium państwa pobytu, kontrola nad realizacja umów
prowadzenie rokowań z państwem pobytu - w celu zapobiegnięcia szkodliwym dla swego kraju zjawiskom i procesom; wyjaśnianie problemów spornych, prowadzenie rokowań i zawieranie porozumień
informacje o państwie pobytu - zdobywanie legalnymi sposobami, dozwolonymi przez miejscowe prawo możliwie pełnych i rzetelnych danych o państwie pobytu (prognozowanie, wytyczanie kierunków polityki zagranicznej); sprawozdania na podstawie gazet, statystyk, oficjalnych spotkań itp. o poszczególnych problemach i dziedzinach
rozwijanie przyjaznych stosunków - rozwijanie stos. poprzez stymulowanie współpracy gospodarczej, naukowej czy kulturalnej; działania na rzecz promocji swego kraju
funkcje konsularne (fakultatywnie) - specjalne wydziały konsularne
Personel misji dyplomatycznej (ze szczególnym uwzględnieniem klas szefów misji oraz zagadnienia precedencji).
szefowie misji dyplomatycznej mogą należeć do jednej z trzech klas:
ambasadorów i nuncjuszów (przedstawiciel Stolicy Apostolskiej) - akredytowani przy głowie państwa
posłów nadzwyczajnych i ministrów pełnomocnych oraz internuncjuszów - akredytowani przy głowie państwa
chargés d'affaires (en pied) - akredytowani przy ministrze spraw zagranicznych - szefowie misji
chargés d'affaires ad interim - pracownicy dyplomatyczni misji kierujący nią w czasie okresowej nieobecności czy choroby szefa
minister-rezydent - między posłami a chargés d'affaires; byli ustanawiani rzadko, i to przede wszystkim w protektoratach i państwach zależnych; klasa ta przestała mieć jakiekolwiek znaczenie w praktyce
precedencja - pierwszeństwo między szefami placówek; regulamin wiedeński ustalił, iż w każdej klasie funkcjonariusze dyplomatyczni zajmują miedzy sobą miejsce według daty urzędowej notyfikacji ich przybycia
państwo może ustalać tę kolejność albo od momentu złożenia listów uwierzytelniających, albo od momentu zawiadomienia o przybyciu i przedstawieniu MSZ kopii listów uwierzytelniających, jednakże praktyka ta musi być jednolita i stosowana bez dyskryminacji
personel misji dyplomatycznej dzieli się na:
personel dyplomatyczny (grono korzystające z przywilejów i immunitetów; ministrowie, radcowie, sekretarze, attaches zwykli, będący najniższymi rangą dyplomatami oraz specjalni - wojskowi, morscy czy lotniczy, utrzymujący stosunki z odpowiednimi ministerstwami państwa pobytu i mający specjalne pozycje funkcjonalne i protokolarne w misji - między radcą a sekretarzem)
personel administracyjny i techniczny (kierownik i pracownicy kancelarii, maszynistki, lekarze, tłumacze, szyfranci)
służba misji (personel obsługi - kierowcy, dozorcy, sprzątaczki zatrudnieni przez państwo wysyłające)
prywatna służba (domowa służba członków misji, niezatrudnieni przez państwo)
Klasy szefów misji dyplomatycznej i zasada precedencji - ewolucja i stan obecny
ustanowione w 1815 roku na Kongresie Wiedeńskim - regulamin w sprawie klas pierwszeństwa przedstawicieli dyplomatycznych - wyglądało to jak wyżej - III klasy
1818 rok - protokół akwizgrański - czwarta klasa ministra - rezydenta między posłami a charg'e d'affaires - nie przyjęła się w praktyce
obecnie - druga klasa wyszła już praktycznie całkowicie z użycia - spotykamy jeszcze pronuncjuszy, których oficjalny statut jest nieuregulowany - zalicza się ich jednak do tej klasy
pierwsza klasa jest akredytowana zawsze przy głowie państwa
trzecia klasa przy MSZ
precedencja - pierwszeństwo między szefami placówek; regulamin wiedeński ustalił, iż w każdej klasie funkcjonariusze dyplomatyczni zajmują miedzy sobą miejsce według daty urzędowej notyfikacji ich przybycia
państwo może ustalać tę kolejność albo od momentu złożenia listów uwierzytelniających, albo od momentu zawiadomienia o przybyciu i przedstawieniu MSZ kopii listów uwierzytelniających, jednakże praktyka ta musi być jednolita i stosowana bez dyskryminacji
Pojęcie przywilejów i immunitetów dyplomatycznych oraz podstawa ich funkcjonowania.
Pojęcie przywilejów i immunitetów
wyłączenia, ulgi, prawa i szczególna ochrona, z jakiej korzystają przedstawiciele dyplomatyczni poza granicami swego kraju
umowy międzynarodowe traktujące o przywilejach i immunitetach: Karta NZ, Konwencja o przywilejach i immunitetach Narodów Zjednoczonych z 1946 r., konwencja o przywilejach i immunitetach organizacji wyspecjalizowanych 1947 r., Konwencja wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych
Podstawa przywilejów i immunitetów dyplomatycznych
teoria eksterytorialności - Grocjusz założenie, że misja dyplomatyczna powinna być traktowana tak, jak gdyby ambasada czy poselstwo, znajdujące się poza krajem pobytu, było cząstką państwa wysyłającego; teoria ta jest odrzucana w nauce jako sprzeczna z rzeczywistością
teoria reprezentacji - pochodzi z czasów absolutyzmu; założenie, że skoro przedstawiciel dyplomatyczny jest osobistym reprezentantem - alter ego monarchy-suwerena, który nie podlega żadnej władzy, to i on powinien być traktowany tak samo i mieć takie same przywileje i immunitety. Przedstawiciel dyplomatyczny reprezentuje naród i państwo, a skoro wszystkie państwa są sobie równe to organy jednego państwa nie powinny podlegać organom drugiego
uzasadnia jednak tylko przywileje organów wewnętrznych i zewnętrznych występujących w stosunkach międzynarodowych, nie uzasadnia natomiast przywilejów innych osób, które nie mają w pełni przedstawicielskiego charakteru
teoria funkcjonalna - założenie, że warunkiem wykonania przez personel misji powierzonych mu zadań jest korzystanie z określonych przywilejów i immunitetów; różnym funkcjom, wykonywanym przez różne kategorie personelu misji, przysługują różne przywileje i immunitety
zawężające interpretowanie przywilejów
we współczesnym prawie międzynarodowym przywileje i immunitety oparte są częściowo na teorii funkcjonalnej, a częściowo na teorii reprezentacji
przywileje i immunitety można podzielić na rzeczowe (przysługujące placówce dyplomatycznej) oraz osobowe (poszczególne kategorie pracowników misji)
Przywileje i immunitety misji dyplomatycznej (rzeczowe).
nietykalność (pomieszczeń, archiwów, dokumentacji, korespondencji urzędowej) - oznacza, że bez zgody szefa misji funkcjonariusze państwa przyjmującego nie mają prawa wstępu na teren misji (aspekt negatywny); obowiązek podjęcia wszystkich stosownych środków w celu ochrony pomieszczeń misji przed jakimkolwiek natręctwem, szkodą oraz zakłóceniem spokoju i naruszeniem jej powagi (aspekt pozytywny)
nietykalność obejmuje środki transportu misji, które są wyłączone spod rewizji, rekwizycji, zajęcia itp., a także archiwa i dokumenty misji
azyl dyplomatyczny - nie objęty PM, uregulowany na konferencjach w Hawanie i Montevideo; azyl umożliwia obywatelowi schronienie na jego własnym terytorium w misji dyplomatycznej innego państwa azyl może być udzielony tylko zbiegowi politycznemu, w przypadkach nagłych, na określony czas, przy czym państwo, na terytorium którego udzielono zbiegowi politycznemu schronienia, może zażądać opuszczenia przez niego swego terytorium pod warunkiem zagwarantowania mu bezpieczeństwa
prawo porozumiewania - porozumienie się z innymi placówkami i konsulatami państwa wysyłającego niezależnie od tego, gdzie się one znajdują, za pomocą wszelkich odpowiednich środków (kodem czy szyfrem), włączając w to kurierów dyplomatycznych, którzy korzystają z nietykalności. Korespondencja urzędowa dotycząca przedstawicielstwa i jego działalności jest nietykalna. Zwolnienie z opłat, podatków itp. placówki dyplomatycznej pobieranych w związku z wykonywaniem funkcji oficjalnych
prawo używania flagi i godła
zwolnienie od podatków i opłat
Przywileje i immunitety personelu misji dyplomatycznej (osobowe).
nietykalność przedstawiciela dyplomatycznego - zakaz stosowania jakichkolwiek środków przymusu: zatrzymania czy aresztowania, nakłada obowiązek traktowania go z należytym szacunkiem oraz obowiązek przedsięwzięcia wszelkich kroków dla ochrony i zapobieżenia jakiemukolwiek zamachowi na jego osobę, wolność lub godność (rezydencja, akta, korespondencja, mienie)
immunitet jurysdykcyjny - przedstawiciel dyplomatyczny wyłączony jest spod jurysdykcji karnej państwa przyjmującego oraz spod jurysdykcji cywilnej i administracyjnej (trzy wyjątki);
a.) powództwa z zakresu prawa rzeczowego dotyczące prywatnej własności położonej na terytorium państwa przyjmującego nieruchomości, b.) spraw dotyczących dziedziczenia, w której przedstawiciel dyplomatyczny występuje jako wykonawca, administrator, spadkobierca lub zapisobierca w charakterze osoby prywatnej, a nie w interesie państwa wysyłającego, c.) roszczeń z tytułu działalności zawodowej czy handlowej, wykonywanej przez przedstawiciela dyplomatycznego poza jego czynnościami urzędowymi
nie ma on obowiązku składania zeznań w charakterze świadka
immunitet jurysdykcyjny może zostać uchylony przez państwo wysyłające; immunitet sądowy nie zwalnia od odpowiedzialności przed sadami państwa wysyłającego
zwolnienie z opłat i podatków - przedstawiciel dyplomatyczny nie podlega przepisom o ubezpieczeniach społecznych, jest zwolniony z wszelkich opłat i podatków osobistych czy rzeczowych, państwowych, regionalnych czy komunalnych; z wyjątkiem VAT; bagaż dyplomaty jest zwolniony z kontroli
kategorie osób korzystających z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych - poza szefem misji i personelem dyplomatycznym z przywilejów i immunitetów korzystają członkowie ich rodzin, pozostający z nimi we wspólnocie domowej
członkowie personelu administracyjnego i kancelaryjnego - immunitet od jurysdykcji cywilnej i administracyjnej obejmuje tylko czynności o charakterze oficjalnym
początek i koniec przywilejów i immunitetów - od chwili wjazdu na terytorium państwa przyjmującego, bądź od chwili notyfikacji jej nominacji MSZ do momentu opuszczenia kraju. W przypadku wojny bądź zerwania stosunków dyplomatycznych między państwami, państwo przyjmujące ma obowiązek szanowania i ochrony pomieszczeń misji i jej mienia
przejazd przez państwo trzecie - korzystanie z uprzywilejowanego traktowania w czasie przejazdu lub przebywania na terytorium państwa trzeciego pod warunkiem, że znajduje się w drodze do kraju przyjmującego lub w drodze powrotnej (in transitu)
prawo używania flagi i godła
zwolnienie z rewizji
Obowiązki ciążące na przedstawicielach dyplomatycznych wobec państwa przyjmującego.
poszanowanie praw i przepisów państwa przyjmującego - przywileje i immunitety nie wyłączają podlegania miejscowemu prawu, lecz wyłączają jedynie właściwość sądów lokalnych i zastosowania sankcji za naruszenie odpowiednich norm; nie przestrzeganie przepisów może prowadzić do wydania noty protestacyjnej państwa pobytu, uznania za persona non grata, a nawet do wydalenia; ma szanować ustrój, religię, miejscowe tradycje państwa pobytu
zakaz mieszania się w sprawy wewnętrzne - zakaz mieszania się w sprawy wewnętrzne, krytyki polityki państwa pobytu, prowadzenia agitacji przeciwko władzom państwa pobytu
zakaz wykorzystywania pomieszczeń misji w sposób niezgodny z jej funkcjami - zakaz wykonywania przez przedstawicieli dyplomatycznych w państwie przyjmującym żadnej działalności zawodowej w celu uzyskania korzyści osobistych
Pojęcie, charakter i funkcje korpusu dyplomatycznego.
węższe i szersze znaczenie korpusu dyplomatycznego - korpus to: wszyscy szefowie placówek dyplomatycznych akredytowanych w danej stolicy (węższe znaczenie); wszystkie osoby zaliczane do personelu dyplomatycznego i korzystający z przywilejów dyplomatycznych, którzy są wpisani na specjalną listę prowadzona przez protokół dyplomatyczny miejscowego MSZ (szersze znaczenie)
dziekan korpusu dyplomatycznego (doyen) - z reguły najstarszy przedstawiciel dyplomatyczny, a więc ambasador najdłużej przebywający w danym kraju; w niektórych państwach funkcję tą pełni nuncjusz Stolicy Apostolskiej. Obowiązki protokolarne i reprezentacyjne. Dziekan (dziekanka w stosunku do pań) pomaga nowo przybyłym dyplomatom, informuje o miejscowych zwyczajach, o kolejności składania wizyt itp., w imieniu korpusu składa życzenia, wygłasza toasty lub przemówienia z okazji świąt państwowych
istotą korpusu dyplomatycznego jest fakt, że nie jest to żadna organizacja i nie ma osobowości prawnej, pełni rolę niemal wyłącznie ceremonialną. Stosunki z korpusem utrzymuje MSZ poprzez departament protokołu dyplomatycznego
Przyczyny i konsekwencje zakończenia misji dyplomatycznej w państwie.
zakończenie misji na skutek notyfikacji - notyfikacja przez państwo wysyłające państwu przyjmującemu o zakończeniu misji i odwrotnie (art. 43 Konwencji wiedeńskiej); na skutek notyfikacji państwu wysyłającemu przez państwo przyjmujące, że odmawia uznania przedstawiciela dyplomatycznego za członka misji
uznanie za persona non grata - po uznaniu przez państwo przyjmujące przedstawiciela dyplomatycznego za persona non grata, państwo wysyłające powinno odwołać taka osobę
zakończenie misji dyplomatycznej na skutek wypadków losowych - np. śmierć szefa placówki (placówką kieruje charges d'affaires ad interium do czasu nominacji nowego szefa), zmiana stanowiska głowy państwa, przy której przedstawiciel dyplom. jest akredytowany (potwierdzenie listów akredytacyjnych)
dymisja (zgubienie szyfru , doznanie ciężkiej obrazy i brak zadośćuczynienia)
zerwanie stosunków dyplomatycznych - ogłoszenie stanu wojny, rewolucja w państwie wysyłającym lub przyjmującym lub w przypadku utraty podmiotowości przez któreś z państw
zakończenie misji dyplomatycznej w skutek podniesienia rangi misji, czyli zmiany poselstwa w ambasadę
Ewolucja prawa konsularnego (ze szczególnym uwzględnieniem norm regulujących stosunki konsularne współcześnie).
Współczesny konsul zaczął się rozwijać w średniowieczu w basenie Morza Śródziemnego - Genua, Piza itp. Consules marinorum - dla żeglarzy; Consules mercatorum - dla kupców.
Consules ultramarini (zamorscy) - najczęściej ustanawiani przez kupców w państwach muzułmańskich dla ochrony tworzonych przez nich faktorii. Piza, Barcelona, Genua - potem miasta Francji zaczęły przejmować tę praktykę. W XII wieku zaczęto podpisywać z państwami muzułmańskimi kapitulacje (umowy nierównoprawne, nakładające obowiązki tylko na jedną stronę). (I taka umowa Piza - Sułtan Marokański, Piza - Władca Walencji - zrzekał się władzy na rzecz konsula, W 1535 roku Franciszek I zawarł z sułtanem tureckim Solimanem Wspaniałym umowę zwaną kapitulacją, określała ona m.i. prawa Francuzów znajdujących się na terytorium państwa otomańskiego, zezwalała na ustanawianie konsulów francuskich z jurysdykcją w stosunku do obywateli Francji w sprawach cywilnych i karnych. W 1923 roku na mocy traktatu z Lozano Turcja zrzuca kapitulacje, w 1937 czyni to Egipt, a 1947 Chiny.
Konsul był wybierany spośród kupców. Wiek XV - Ryszard III - instytucja konsula wysyłanego, wysłał konsula do Pizy. Pierwszym zawodowym konsulem był Lorenzo Strozzi. Ryszard III zaopatrzył go w pierwsze listy komisyjne uprawniające do opieki nad kupcami angielskimi w Pizie. W czasach absolutyzmu liczba i znaczenie konsulów zmalało, poza tym w wieku XVII/XVIII nastąpił gwałtowny rozwój dyplomacji.
XIX - ze względu na rozwój komunikacji i środków transportu ponownie pojawiła się potrzeba istnienia konsulów.
stosunki konsularne określane są przez zespół norm prawnych umownych i zwyczajowych składających się na międzynarodowe prawo konsularne oraz przez normy prawa wewnętrznego (wielka rola dwustronnych norm umownych)
konwencje dwustronne - pierwsze zawarte były już w XII i XIII w.
konwencje wielostronne - obecnie istnieją trzy konwencje wielostronne: dwie regulują stosunki konsularne państw amerykańskich - konwencja o funkcjach konsularnych z Caracas z 1911 r. i konwencja hawańska o funkcjonariuszach konsularnych z 1928 r. Powszechną umowa jest Konwencja wiedeńska o stosunkach konsularnych podpisana 24 kwietnia 1963 r. (weszła w życie w 1967 r.)
zwyczaj międzynarodowy - konwencje dwustronne zawierające identyczne rozwiązania, mogą być traktowane jako dowód istnienia powszechnej praktyki przyjętej przez prawo
ustawodawstwo wewnętrzne - w granicach dozwolonych PM; każde państwo samo określa pragmatykę służbowa urzędów konsularnych, określa ich prawa, obowiązki, rangi itp.
Źródła prawa konsularnego.
stosunki konsularne określane są przez zespół norm prawnych umownych i zwyczajowych składających się na międzynarodowe prawo konsularne oraz przez normy prawa wewnętrznego (wielka rola dwustronnych norm umownych)
konwencje dwustronne - pierwsze zawarte były już w XII i XIII w.
konwencje wielostronne - obecnie istnieją trzy konwencje wielostronne: dwie regulują stosunki konsularne państw amerykańskich - konwencja o funkcjach konsularnych z Caracas z 1911 r. i konwencja hawańska o funkcjonariuszach konsularnych z 1928 r. Powszechną umowa jest Konwencja wiedeńska o stosunkach konsularnych podpisana 24 kwietnia 1963 r. (weszła w życie w 1967 r.)
zwyczaj międzynarodowy - konwencje dwustronne zawierające identyczne rozwiązania, mogą być traktowane jako dowód istnienia powszechnej praktyki przyjętej przez prawo
ustawodawstwo wewnętrzne - w granicach dozwolonych PM; każde państwo samo określa pragmatykę służbowa urzędów konsularnych, określa ich prawa, obowiązki, rangi itp. (w Polsce - ustawa o służbie zagranicznej z 2001 roku (określa wymogi dla kandydatów na urzędników konsularnych) )
Początek i koniec funkcji konsularnych w państwie przyjmującym ze szczególnym uwzględnieniem procedury ustanawiania szefa placówki konsularnej.
ustanowienie stosunków konsularnych - na podstawie wzajemnego porozumienia; zgoda na ustanowienie stosunków dyplomatycznych z reguły oznacza również zgodę na nawiązanie stosunków konsularnych; zerwanie stosunków dyplomatycznych nie pociąga za sobą zerwania stosunków konsularnych
wykonywanie funkcji konsularnych przez misje dyplomatyczne - specjalne wydziały konsularne, Polska posiada 37 wydziałów konsularnych w ambasadach RP. Nie jest wymagana zgoda państwa przyjmującego, lecz jedynie notyfikacja osób, które wykonują funkcje konsularne przy ambasadach (osoby te korzystają z szerszych przywilejów i immunitetów dyplomatycznych, a nie konsularnych)
ustanowienie placówek konsularnych - zgoda na nawiązanie stosunków konsularnych pozwala państwu wysyłającemu na ustalenie siedziby urzędu konsularnego, jego klasy i okręgu konsularnego (ustalenie kilku placówek konsularnych działających w określonych częściach terytorium państwa przyjmującego); propozycje państwa wysyłającego podlegają aprobacie państwa przyjmującego
listy komisyjne (patenty) - propozycja co do osoby szefa placówki konsularnej; szefowie placówek konsularnych otrzymują tzw. listy komisyjne wystawione przez głowę państwa, premiera czy ministra SZ (zależnie od przepisów prawa wewnętrznego); wymieniają one nazwisko szefa, jego klasę, okręg konsularny i siedzibę placówki. Patent przekazywany jest rządowi państwa przyjmującego (droga dyplomatyczna). Za zgodną rządu państwa przyjmującego list komisyjny może być zastępowany notyfikacją. Państwo przyjmujące udziela zgody - udziela exequatur (dopuszczenie szefa placówki do pełnienia swoich funkcji). Nie ma obowiązku udzielania wyjaśnień w przypadku odmowy exequatur
zakończenie funkcji konsularnych - zawiadomienie przez państwo wysyłające państwa przyjmującego o zakończeniu czynności przez funkcjonariusza konsularnego, cofniecie exequatur, notyfikacja przez państwo przyjmujące państwu wysyłającemu, że przestało uważać daną osobę za członka personelu konsularnego
również zdarzenia losowe, zerwanie stosunków konsularnych, wybuch wojny, zmiany w podmiotowości czy rewolucja
Funkcje konsularne.
K. Libera właściwość rzeczowa konsula obejmuje: kompetencje o charakterze ogólnym, opiekę nad obywatelami państwa wysyłającego, kompetencje w sferze obrotu gospodarczego, żeglugi morskiej i powietrznej oraz kompetencje o charakterze prawnym i administracyjnym
art. 5 Konwencji wiedeńskiej o stosunkach konsularnych:
ochrona interesów państwa wysyłającego i jego obywateli,
popieranie rozwoju stosunków handlowych, gospodarczych, kulturalnych i naukowych między państwem wysyłającym i przyjmującym,
zapoznawanie się wszelkimi legalnymi sposobami z warunkami i rozwojem życia handlowego, gospodarczego, kulturalnego i naukowego oraz składanie sprawozdań swemu rządowi,
wystawianie paszportów i wiz,
udzielanie pomocy własnym obywatelom,
pełnienie czynności notariusza i urzędnika stanu cywilnego pod warunkiem zgodności z przepisami miejscowymi,
ochrona interesów spadkowych własnych obywateli, ochrona interesów nieletnich osób i osób pozbawionych pełnej zdolności do czynności prawnych,
reprezentowanie współobywateli przed sądem oraz innymi władzami państwa przyjmującego,
wykonywanie nadzoru i kontroli nad statkami i samolotami,
udzielanie pomocy statkom i samolotom
w punkcie m konwencja stwierdza, że konsule mogą wykonywać wszelkie czynności, jakie zostały im powierzone przez państwo wysyłające, a które nie są zakazane przez ustawodawstwo państwa przyjmującego, nie spotykają się z jego sprzeciwem lub są przewidziane w umowach międzynarodowych obowiązujących państwo wysyłające i przyjmujące
Funkcjonariusze konsularni ze szczególnym uwzględnieniem klas kierowników urzędów konsularnych, pojęcie korpusu konsularnego.
klasy szefów urzędów konsularnych: konsul generalny, konsul, wicekonsul, agent konsularny
od konsulów, wicekonsulów i agentów konsularnych, będących szefami placówek konsularnych i działających na podstawie listów komisyjnych, należy odróżnić funkcjonariuszy konsularnych mających zgodnie z wewnętrzną pragmatyką rangę konsula, wicekonsula czy agenta konsularnego, którzy działają w składzie placówki jako pomocnicy szefa
w polskiej służbie wyróżnia się stopień służbowy konsul generalny - minister pełnomocny, odpowiadający w służbie dyplomatycznej radcy - ministrowi pełnomocnemu
personel konsularny :
- urzędnicy konsularni (sensu stricte) z reguły w randze konsula lub wicekonsula (kierownik/szef urzędu konsularnego + urzędnicy konsularni sensu stricte => urzędnicy konsularni sensu largo)
- pracownicy konsularni (personel pomocniczy) - personel sekretariatu, tłumacze, szyfranci, lekarze, eksperci
- personel służby (obsługi) - woźni, kierowcy, kucharze, ochrona, sprzątaczki
korpus konsularny - szefowie placówek konsularnych w danym mieście państwa przyjmującego (węższe znaczenie); wszyscy funkcjonariusze konsularni (szersze znaczenie); na czele stoi najstarszy klasą szef placówki, zwykle konsul generalny, który najwcześniej otrzymał exequatur; znaczenie podobne do korpusu dyplomatycznego
Przywileje i immunitety placówki konsularnej (rzeczowe).
prawo używanie flagi i godła oraz nietykalność placówki konsularnej - władze państwa przyjmującego bez zgody szefa placówki nie maja prawa wkraczania do pomieszczeń konsularnych domniemanie zgody szefa placówki w przypadku pożaru lub innej katastrofy. Pomieszczenia, wyposażenie itp. są wyłączone spod rekwizycji; nietykalność dokumentów; zwolnienie od opodatkowania
prawo porozumiewania - swoboda porozumiewania się wszelkimi środkami łączności, włączając w to kurierów dyplomatycznych i konsularnych
Przywileje i immunitety funkcjonariuszy konsularnych (osobowe).
immunitety i przywileje funkcjonariuszy konsularnych - traktowanie z należytym szacunkiem i względem, ochrona przed jakimkolwiek zamachem na osobę, wolność lub powagę przedstawiciela konsularnego
funkcjonariusze konsularni nie podlegają aresztowaniu ani zatrzymaniu (pozbawienie wolności za ciężkie zbrodnie tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądowego)
nie podlegają jurysdykcji władz sądowych lub administracyjnych tylko w odniesieniu do czynności wykonywanych podczas pełnienia swych funkcji
zwolnienia podatkowe i celne (węższy niż dyplomaci zakres)
szerszy zakres przywilejów i immunitetów konsularnych w polskich konwencjach (np. ustanawiana jest nieistniejąca w prawie powszechnym nietykalność mieszkań funkcjonariuszy konsularnych wydaje się, iż jest to obecnie przeważający kierunek ewolucji prawa konsularnego)
Konsul zawodowy a konsul honorowy - podobieństwa i różnice.
Konsul zawodowy |
Konsul honorowy |
- urzędnik państwowy - obowiązki sprzyjania, pomocy i promocji - zwolniony od wszelkich podatków i opłat od sum otrzymywanych od państwa wysyłającego z tytułu wykonywanej funkcji
|
- nie jest urzędnikiem - działa na podstawie umowy prywatnoprawnej - może być obywatelem zarówno państwa przyjmującego jak i trzeciego - najczęściej prowadzą działalność dodatkową - zazwyczaj nie posiada przywilejów i immunitetów lub w niewielkim zakresie (nietykalność archiwów i dokumentów) - może być aresztowany - obowiązki sprzyjania, pomocy i promocji - zwolniony od wszelkich podatków i opłat od sum otrzymywanych od państwa wysyłającego z tytułu wykonywanej funkcji - nie ma prawa legalizowania dokumentów, świadczenia pomocy prawnej - raz do roku konsul zawodowy powinien przeprowadzić inspekcje, a konsul honorowy napisać raport do zawodowego z tego co zrobił |
Funkcje misji dyplomatycznej a funkcje konsularne - podobieństwa i różnice.
porównać zagadnienia 15 i 27
Immunitet jurysdykcyjny szefa misji dyplomatycznej i kierownika urzędu konsularnego.
KIEROWNICY URZĘDU KONSULARNEGO (węższy zakres immunitetu)
- nie podlegają aresztowaniu ani zatrzymaniu (z wyjątkiem ciężkiej zbrodni, na mocy postanowienia właściwej władzy sądowej - >5 lat pozbawienia wolności)
- mogą być pozbawieni wolności tylko w wykonaniu ostatecznego i prawomocnego orzeczenia sądowego
- nie podlegają jurysdykcji władz sądowych i administracyjnych w odniesieniu do czynności wykonywanych w toku pełnienia funkcji (nie stosuje się w związku z powództwem związanym z wypadkiem w państwie przyjmującym oraz ze szkodami spowodowanymi przez pojazd, statek lub samolot)
- może być wezwany jako świadek - nie musi składać zeznań związanych ze sprawami w odniesieniu do funkcji
- na mocy porozumień dwustronnych zakres może być szerszy (jak np. Polska z Kubą, Rumunią, USA - pełny immunitet jurysdykcyjny)
SZEF MISJI DYPLOMATYCZNEJ (a contrario zakres szerszy)
- pełen immunitet jurysdykcyjny w sprawach karnych oraz, z trzema wyjątkami, cywilnych i administracyjnych
a.) powództwa z zakresu prawa rzeczowego dotyczące prywatnej własności położonej na terytorium państwa przyjmującego nieruchomości,
b.) spraw dotyczących dziedziczenia, w której przedstawiciel dyplomatyczny występuje jako wykonawca, administrator, spadkobierca lub zapisobierca w charakterze osoby prywatnej, a nie w interesie państwa wysyłającego,
c.) roszczeń z tytułu działalności zawodowej czy handlowej, wykonywanej przez przedstawiciela dyplomatycznego poza jego czynnościami urzędowymi
- może być uchylony przez państwo wysyłające (uchylenie WYRAŹNE) dla dobra stosunków dwustronnych
- może się zrzec immunitetu cywilnego i administracyjnego co nie pociąga za sobą zrzeczenia się immunitetu egzekucyjnego