1. Prawo to zespół norm wydanych lub usankcjonowanych przez państwo zagwarantowanych przymusem państwowym. 2. Moralność to ukształtowany w procesie długotrawałego rozwoju społeczeństwa zespół norm postępowania, według których ocenia się określone zachowanie jako dobre lub złe. 3. Norma prawna to wynikająca z przepisów reguła postępowania, wydana lub usankcjonowana przez państwo, zagwarantowana przymusem państwowym. Norma prawna zbudowana jest z trzech części. W jej skład wchodzą: a)hipoteza - określa sytuację w której norma prawna znajduje zastosowanie, b)dyspozycja - wsakzuje sposób zachowania obowiązujący w danej sytuacji, c)sankcja - mówi o ujemnych skutkach niezastosowania się do dyspozycji. 4. Przepisem prawnym nazywamy elementarną część ustawy lub innego aktu normatywnego. Przepisem jest więc artykuł, paragraf, punkt, ustęp itd.		naukowej literaturze prawniczej, nie ma charakteru obowiązującego, przyczynia się do ukształtowania nowego prawa w myśl swoich założeń. Rodzaje wykładni ze względu na metodę: a) słowna - polega na ustaleniu znaczenia norm prawnych poprzez analizę struktur językowych, b) celowościowa - polega na ustaleniu znaczenia norm prawnych poprzez określenie celu, dla którego normy te zostały wydane, c) systematyczna - polega na ustaleniu znaczenia norm prawnych poprzez określenie miejsca, jaki dana norma zajmuje w ramach aktu normatywnego czy w ramach całego ustawodastwa, d) historyczna - polega na ustaleniu znaczenia norm prawnych za pomocą materiałów historycznych. Rodzaje wykładni ze względu na wynik: a) rozszerzająca - wykładnia nakazuję interpretowaną normę rozumieć i stosować szerzej niż wynika to z wykładni słownej, b) ścieśniająca - jest odwrotnością wykładni rozszerzającej,
Normy prawne są w pewien, najczęściej dość złożony i zawiły sposób zakodowane w przepisach prawnych. 5. a) Stosunkiem prawnym jest stosunek społeczny uregulowany przez prawo. W każdym stosunku prawnym występuje pięć elementów: 1) prawo podmiotowe, 2) obowiązek odpowiadający prawu podmiotowemu, 3) podmiot prawa, 4) podmiot obowiązku, 5) przedmiot stosunku prawnego. 5. b) Prawo podmiotowe to przysługująca określonemu podmiotowi prawa możność domagania się od innego podmiotu prawa pewnego zachowania się (oddania pieniędzy, udzielenia urlopu, wykonania zamówienia). 6. Zdarzenie prawne należy rozumieć jako każde zdarzenie pociągające za sobą powstanie, zmianę lub rozwiązanie stosunku prawnego. Zdarzenia prawne dzielimy na: - działania (zależą od woli człowieka), - zdarzenia sensu stricto (nie zależą od woli człowieka).		c) stwierdzająca - nakazuje normę rozumieć dokładnie tak samo, jak wykładnia słowna. 9. Aktem prawnym jest ujęty w odpowiedniej formie wyraz woli państwa - zarówno o charakterze ogólnym (np. ustawa), jak i dotyczący indywidualnej sprawy (np. decyzja podatkowa). Wyróżniamy następujące akty prawne: 1) normatywne - zawiera reguły postępowania mające charakter powszechny - są prawem (w Polsce jedynym źródłem prawa są akty normatywne), 2) nienormatywne - są nimi decyzje organu państwowego w konkretnej sprawie, dotyczą określonych osób lub instytucji. 1 10. Systematyką prawa nazywamy całokształt obowiązujących w państwie przepisów, z uwzględnieniem ich podziału na gałęzie, oraz zespół zasadniczych idei przewodnich, na których opiera się ustrój państwa, a także podstawowe idee prawne. PPrawo publiczne a prawo prywatne: - prawo publiczne ma na uwadze interes państwa, zaś prawo prywatne ma na uwadze interes jednostki,
Działania dzielimy na: - czyny dozwolone lub niedozwolone (zdarzenia dokonane bez zamiaru wywołania skutków prawnych), - akty prawne (mają na celu wywołanie skutków prawnych). Akty prawne dzielimy na: - czynności prawne jednostronne lub dwustronne (umowy), - akty administracyjne, - orzeczenia sądowe konstytutywne. 7. Stosowanie prawa polega na posługiwaniu się przez organy państwowe przepisami prawnymi jak instrumentami, służącymi do podejmowania decyzji. Stosowanie prawa odbywa się w jednej z dwóch następujących form: 1) ustalenie istnienia (lub braku) między stronami stosunku prawnego i sprecyzowanie jego treści, 2) stworzenie (zniesienie, zmiana) między stronami nowego stosunku prawnego. Charakteryzując ogólnie proces stosowania prawa przez organ państwowy można w nim wydzielić trzy etapy:		- normy prawne regulujące stosunki między państwem i obywatelami oraz między organami państwowymi tworzą prawo publiczne, natomiast normy dotyczące stosunków między obywatelami to prawo prywatne, - prawo publiczne to takie, w którym jedna strona ma jakieś uprawnienia władcze wobec drugiej, prawo publiczne to prawo odnoszące się do stosunków równorzędnych podmiotów, - do prawa publicznego należą tylko te normy, których naruszenie powoduje automatyczną interwencję państwa, natomiast w skład prawa prywatnego wchodzą te normy, których naruszenie powoduje ściganie dopiero na wniosek zainteresowanego obywatela. Prawo materialne a prawo formalne: - do prawa materialnego należą te normy, które regulują zachowanie się ludzi i różnych instytucji w społeczeństwie, - prawo formalne tworzą te wszystkie normy, które odnoszą się do organizacji aparatu dbającego o przestrzeganie prawa materialnego i egzekwowania obowiązków wyznaczonych przez prawo materialne.
a) ustalenie stanu faktycznego, b) wyszukanie (ustalenie) normy prawnej odnoszącej się do danego stanu - kwalifikacja prawna, c) wnioskowanie i wydanie decyzji. 8. Wykładnią prawa, czyli interpretacją prawa jest zespół czynności zmierzających do ustalenia właściwej treści norm prawnych, zawartych w przepisach. Rodzaje wykładni ze względu na podmiot: a) autentyczna - dokonywana przez ten sam organ, który wyadał interpretowany przepis, ma charakter obowiązujący i nie można od niej odstąpić, b) legalna- dokonywana przez organ państwowy, któremu to zadanie zostało specjalnie powierzone, ma charakter obowiązujący, c) praktyczna - dokonywana przez organ państwowy w toku stosowania prawa (wykładnia sądowa) , wykładania dokonywana przez Sąd Najwyższy wpływa na ujednolicenie orzecznictwa sądów, d) doktrynalna - zawarta jest w

ciąć kolumnami!

---