TK NERWOWA

PODZIAŁ NEUROCYTÓW

1. Kształt komórki

• gwiaździste ~sub szara rdzenia kręgowego ~liczne wypustki cytoplazm.

~zwoje autonomiczne ~jeden akson

• piramidalne ~kora mózgowa warstwa ~od podstawy odchodzi neuryt

~piramidalna i ziarnista ~od pow bocznej dendryty

• ziarniste ~kora móżdżku ~mała średnica

~duża ilość chromatyny

• gruszkowate Purkinjego ~środkowa warstwa kory

móżdżku

• mitralne ~kształt trójkątnego ostrosłupa

2. Biegunowość

• jednobiegunowe ~jądra neurosekrecyjne ~kształt gruszkowaty

podwzgórza: nadwzrokowe

i przykomorowe

• rzekomo-jednobiegunowe ~zwoje mózgowe i rdzeniowe ~kształt gruszkowaty

~z jednego bieguna wychodzi wypustka rozgałęziająca się na kształt litery T (tworząc akson i dendryt)

• dwubiegunowe ~zwoje nerwu słuchowego ~kształt owalny

~siatkówka oka ~dwa bieguny na przeciwległych

~błona węchowa końcach

~niektóre jądra podwzgórza ~leżą między kom nabłonka

wielorzędowego, migawkowego

• wielobiegunowe

3. Długość wypustek

• Golgiego typu I - długi akson

• Golgiego typu II - krótki akson

4. Czynność

• czuciowe

• ruchowe

• wstawkowe

BUDOWA KOMÓRKI NERWOWEJ

1. Perykarion

• jądro:

• kuliste,

• pęcherzykowate,

• centralne,

• niewielka ilość zasadochłonnej cytoplazmy,

• jąderko

• aparat Golgiego: rozwinięty

• tigroid (ciałko Nissla):

• skupienie szorstkiej RE w perykarione i dendrytach,

• rozpad - tigroliza

• mitochondria: liczne, w obrębie całej kom

• neurofibryle:

• srebrochłonne,

• rozmieszczenie ~perykarion nierównomiernie; ~wypustki równolegle

• centrum komórkowe: tylko w neuroblastach brak zdolności podziału i regeneracji neurocytu

• lizosomy: ilość wzrasta z wiekiem

• neurotubule:

• w perykarionie i wypustkach

• udział w transporcie śródplazmatycznym

1. Dendryty

• rozdzielają się dychotomicznie

• na powierzchni pączki dendrytyczne (za wyjątkiem części proksymalnych) zwiększają powierzchnię styków synaptycznych

• odbierają dochodzące do komórki nerwowej impuls

• przewodzenie aferentne

2. Akson

• wychodzi z komórki z jej podstawy

• długie od kilku μm do 1m

• stała średnica całej długości wypustki

• brak rozgałęzienia

• na końcu drzewko końcowe

• przewodzenie eferentne

WŁÓKNA NERWOWE wypustki komórek nerwowych + (protoplazmatyczne)




1. bezosłonkowe ~nerw węchowy

2. jednoosłonkowe ~nerw wzrokowy ~osłonka mielinowa lub Schwanna

~sub biała ośrodkowego rdzenna / bezrdzenna

3. dwuosłonkowe ~wszystkie nerwy czaszkowe i rdzeniowe ~osłonka mielinowa i Schwanna




• typ A - średnica włókna największa (120m/s) ~ruchowe lub czuciowe

• typ B - średnica mniejsza (15m/s) ~włókna przedzwojowe

• typ C - średnica najmniejsza (2m/s ~włókna zazwojowe

Osłonka Schwanna (neurolema):

• zbudowana z lemocytów

• włókna dwuosłonkowe leżą na osłonce mielinowej, na jeden segment osłonki mielinowej przypada dokładnie jeden lemocyt

• włókna jednoosłonkowe leżą bezpośrednio na włóknie nerw.

• udział w mielinizacji w obwodowym (ośrodkowy mielinizacja dzięki kom oligodenroglejowym)

• mielinizacja: włókna bezrdzenne posiadające hemocyty, które pod wpływem bodźca tworzą zdwojenie (mesakson), które następnie owija się wokół włókna nerw

Osłonka mielinowa (rdzenna)

• błona lipidowo-białkowa

• niepokryte miejsca: początkowe fragmenty aksonów oraz drzewko końcowe

• budowa:

• segmentowa przewężenia Ranviera (ich długość wprost proporcjonalna do średnicy włókna osiowego)

• warstwowa linie ciemne i jasne

• molekularna struktura błony komórkowej z na przemian ułożonymi warstwami lipidowymi i białkowymi

• współudział w przewodzeniu impulsów newerowych (skokowe przewodnictwo)

ZAKOŃCZENIA NERWOWE:

~ synapsy: międzyneuronalne (aksodendrytyczne, aksosomatyczne, aksoaksonalna, dendrodendyrtyczna); somatosomatyczna

1. Synapsa chemiczna

• budowa

-błona presynaptyczna (końcowy odcinek neurytu zakończony kolbowato): liczne mitochondria, pęcherzyki synaptyczne z neurotransmiterami

-przestrzeń między błonami (szczelina synaptyczna) 12-20 nm

-błona postsynaptyczna: gęsta sieć neurofilamentów, mitochondria, twory wielopęcherzykowe (zbiorniki neuroprzekaźnika), wypuklenia błony komórkowej

• neurotransmitery

pęcherzyki synaptyczne produkowane są w perykarionie, w aksonie i kolbie końcowej

-acetylocholina

-noradrenalina

-serotonina

-kwas gamma aminomasłowy

-glicyna

-dopamina

-bradykinina

-motylina (i inne peptydy)

1. Synapsa elektryczna (efapsa, bezpęcherzykowa)

• symetryczna budowa

• brak odcinka pre- i postsynaptycznego

• odległość między błonami 2nm

• przewodzenie w dwóch kierunkach

ZAKOŃCZENIA W TKANKACH

1. tkanka nabłonkowa




• wolne zakończenia nerwowe: ~wrażenia bólowe ~dendryt (drzewkowate rozgałęzienie)

~w nabłonku traci osłonki

• ciałko dotykowe Merkla ~wrażenia dotykowe ~tylko w naskórku

~zbudowane z warstwy kom rozrodczych naskórka i włókna nerwowego

• zakończenia w narządach zmysłu

1. tkanka łączna (ciałka otorbione: włókna bez osłonek otoczone torebką tkanki łącznej) + wolne zak nerwowe




• ciałko blaszkowate Vatera-Paciniego

~głębsze warstwy skóry ~wrażenia uciskowe ~owalne z koncentrycznymi

~błony śluzowe blaszkami tk łącznej blaszkowatej

~błony surowicze ~w środku dendryt kom czuciowej oraz

~tk wiotka dużych gruczołów włókno nerwowe z ukł autonomicznego

~ścięgna  aparat Timofiejewa

~okostna

~torebka stawowa

• ciałko buławkowate

~tk łączna pomiędzy pęczkami ~wrażenia ucisku ~owalne, mniejsze

mięśniowymi i rozciągania ~aparat Timofiejewa

• kolba końcowa

~tk łączna skóry

~błona śluzowa jamy ustnej, nosa ~wrażenia chłodu ~zbudowane jak c blaszkowate

i pęcherza moczowego ~bez aparatu Timofiejewa

• ciałko Ruffiniego

~granica skóry właściwej ~wrażenia ciepła ~kilka blaszek z tk łącznej z włóknami

a tk podskórnej elastycznymi

1. tkanka mięśniowa

• ruchowe

- tworzone przez aksony komórek motoneuronów rogów przednich rdzenia kręgowego oraz jąder ruchowych nerwów mózgowych

- włókno nerw + włókno mięśniowe = jednostka ruchowa (1 neuron do 3 tys włók nerw)

- w tk mięśniowej traci osłonki i rozgałęzia się

- pod błoną komórkową tworzy się płytka ruchowa (synapsa akson błona presynaptyczna - sarkolema błona postsynaptyczna)

• czuciowe

- jest to wrzeciono mięśniowe (jeden lub kilka pojedynczych włókien mięśniowych)

-włókno mięśniowe z jednej strony przyczepia się do tk łącznej pomiędzy pęczkami mięśniowymi, a z drugiej do ścięgna, całość otoczona torebką tk łącznej wiotkiej wrzecionowaty kształt

- włókno nerw przebija torebkę otacza spiralnie włókno mięśniowe

- wrażliwe na rozciąganie mięśnia

TK GLEJOWA

Glej nabłonkowy

• Ependemocyty: ściany komór, wodociąg, kanał środkowy rdzenia; kwasochłonna, metachromatyczne jąderko, liczne droben mit

• Płaskie - układ komorowy ze ścianą BIAŁA

• Sześcienne - mikrokosmki

• Walcowate - mikrokosmki

• Tanocyty: zachyłek lejkowy komory III; długie wypustki do naczyń włosowatych; udział w transporcie neurohormonów z płynu M-R kom III do układu wrotnego przysadki

Transport substancji płyn MR mózg oraz produktów metabolizmu mózg płyn MR.

Bariera pł MR-mózg.

Glej właściwy

• Astrocyty: tworzenie struktur błoniastych na granicy ukł nerw-płyn MR - naczynia

• Protoplazmatyczne: krótkie wypustki, mniejsze, nieregularne pofałd, SZARZA

• Włókniste: długie wypustki, największe, mała ilość chromatyny, BIAŁA

• Pituicyty: w cz nerw przysadki, między włóknami sekrecyjnymi a ich zakończeniami wokół naczyń

• Oligedendrocyty: SZARA i BIAŁA satelity: nerwowe, śródpęczkowe, okołonaczyniowe; mało drobnych wypustek; bogate w chromatynę jądro otoczone cienki pasmem cytoplazm; aktywny udział w mielinizacji (ośrodk: lemocyt)

• Mezoglej: pochodzenia mezenchymatycznego, biała i SZARA; jądra zróżnicowany kształt; skąpa cytoplazma; lizosomy!!!; zdolność migracji i właściwości żerne

---