1.Pojcie finansów
Finansami nazywamy pienin form podziau wartoci globalnej a wród niej podziau PKB.
Finansami nazywamy zasoby pienine gromadzone i wydatkowane.
1. Gromadzenie oznacza prawo do nabycia produktów i usug oferowanych na rynku, których suma cen jest nisza lub równa sumie posiadanych przez nas zasobów.
2. Wydatkowanie oznacza realizacj prawa do nabycia produktów i usug.
Gromadzi i wydatkowa mona pienidz realny w przeciwiestwie do idealnego, wyobraonego. Pienidz moe wystpowa idealnie np. jako miara wartoci (cena).
Gromadzenie i wydatkowanie pienidza moe odbywa si w formie:
-gotówkowej (banknoty, bilon)
-bezgotówkowej (zapisy na koncie bankowym, w krajach rozwinitych - zapis elektroniczny).
Rónica midzy pienidzem gotówkowym a bezgotówkowym ma charakter formalny, postaciowy, a nie ekonomiczny. Charakter postaciowy oznacza, e postrzegamy pienidz gotówkowy i bezgotówkowy inaczej. Obie formy pienidza przeplataj si, wzajemnie przechodzc z jednej postaci w drug. Najistotniejsze jest, e obie formy prowadz do tezauryzacji: (oszczdzania) oraz maj tak sam moc zwalniania zobowiza.
3. Transfer (lub realizacja) to przekazywanie nieekwiwalentne innemu podmiotowi naszych zasobów pieninych.
Przekazywanie moe mie charakter:
1. dobrowolny, 2. przymusowy (podatki);
lub
1. legalny 2. nielegalny (zabroniony prawem);
lub
1. bezzwrotny 2. zwrotny (poyczka).
Na giedzie wystpuj operacje future - kontrakty finansowe - nierzeczywiste operacje finansowe. S zawierane przewanie na kwarta, dotycz zjawisk nie istniejcych teraz, które jednak mog (ale nie musz) zaistnie w przyszoci.
Proces reprodukcji skada si z:
-produkcji (cel podstawowy okrelajcy podzia i wymian), nie mona podzieli tego czego si nie wytworzyo,
-wymiany (sprzeday),
-podziau (kupowania).
Produkcja jest elementem podstawowym okrela podzia i wymian. Finanse dziaaj w sferze wymiany i podziau, nie wystpuj bezporednio w produkcji. Wystpuj jedynie w formie zaopatrzenia i zbytu, ale wtedy produkcja jest zakoczona.
2.Funkcje finansów (podzia w zalenoci od autorów):
Funkcje - sposób wykorzystywania danej kategorii, albo wystpowania danego zjawiska, to sposób w jaki widzimy, postrzegamy.
-dystrybucyjna, polega na gromadzeniu i podziale zasobów pieninych w celu dokonania rozdziau wartoci globalnej a w jej ramach PKB. Jest nieodcznie zwizana ze stymulacyjn. Funkcj dystrybucyjn finanse peni w sposób ostateczny (zakup konsumowanych usug i dóbr), albo w postaci transferów)
-stymulacyjna, która nie moe wystpowa bez dystrybucyjnej - polega na pobudzaniu, albo hamowaniu aktywnoci za porednictwem ruchu pienidza. Niekiedy moe dziaa sprzecznie z intencjami autora.
-stymulacja pozytywna (paca)
-stymulacyjna hamujca ( % od kredytu bankowego),
-niezamierzona stymulacja jaowa (wysoka stopa % dziaa czasem proregresyjnie),
-neutralna adne efekty,
-pobudzanie negatywne ce na import samochodów.
3.Charakterystyka strumieni pieninych na tle produkcji dustrybucyjnej (rozdzielczej) finansów
Wyróniamy nastpujce strumienie i stany pienidza:
-przychód rynkowy Pr - przychód uzyskany z tytuu sprzeday dobra lub usugi. Mówi si czasami, e jest to przychód ekwiwalentny tzn. uzyskany za jakie wiadczenie, ale nie w finansach, bo trudno naprawd oceni czy przychód by ekwiwalentny.
-wydatek rynkowy Wr - (strumie odwrotnych do strumienie przychodów) wydatek skierowany na zakup dobra lub usugi rynkowej.
Wr tworzy przychód rynkowy Pr. Wr jest zawsze równe Pr
Wr tworzy Pr Wr=Pr
-dochody transferowe Dt - s to dochody powstae bez wiadcze rynkowych otrzymujcego je podmiotu, s uzyskiwane w wyniku nieodpatnego przekazu pienidzy. Dt tworzone s z wydatków transferowych Wt. (Wt to nieodpatne, dobrowolne lub przymusowe przekazanie pienidza na rzecz innego podmiotu)
Wt s to przepywy strumienia pienidza nie zwizane bezporednio z rynkiem. Wt tworz Dt i s zawsze sobie równe.
Wt tworzy Dt Wt=Dt
Zakada si, e przy dochodach transferowych nie ma kosztów materialnych w zwizku z tym, w transferze uywamy pojcia dochód, a nie przychód. To okrelenie ma charakter ekonomiczny, a nie finansowy.
Przychód w ekonomii równa si dochodowi powikszonemu o koszty materialne.
P = D + Km
natomiast w finansach przychód = dochód + koszty uzyskania dochodu.
P = D + K; ? D = P - K
Nastpne wielkoci pienine: dochody kredytowe (dochody kreowane) Dk. Dochody te to dochody tworzone przez banki a nie pochodzce z wydatków.
Produkt to co co mona wytwarza na skad.
Usuga - jest jednoczenie produkowana i konsumowana.
Przeciwstawnym pojciem do dochodów kreowanych s oszczdnoci (czyli niewydatkowany dochód. To nie jest strumie to jest STAN. Wyróniamy oszczdnoci:
-pienine Op (niewydatkowane dochody)
-spontaniczne Ops (dobrowolne)
-wymuszone Ow (powstajce wskutek niemonoci wydania pienidzy lub w wyniku wzrostu cen)
-rzeczowe Or (nieskonsumowana produkcja)
|
|
|
Op |
|
Or |
Dk |
|
|
Przykad uproszczony: brak wpywu zagranicy na ksztatowanie popytu i poday.
Popyt = poday pod wzgldem wielkoci i struktury.
Op (oszczdnoci pienine) powoduje powstanie Or (oszczdnoci rzeczowe) oznacza, e podmioty , które chciayby naby okrelone dobra, nie maj pienidzy, oznacza równie, e Or reprezentuje strukturalnie i jakociowo wadliwe wyroby.
Powstawanie Op powoduje powstanie Or. eby Or si nie zmarnoway trzeba stworzy dodatkowy dochód pieniny, który umoliwia ich wykorzystanie (kupienie), czyli da pienidze w postaci kredytów.
Równowaga jest zachowana gdy Dk = Ops = Or
Przychody kredytowe s emitowane pod stan tworzcych si oszczdnoci spontanicznych. W praktyce moe okaza si, e:
Dk < Op to jest sytuacja deflacyjna (za mao pienidzy), trzeba zwikszy Dk.
Dk > Op to jest sytuacja inflacyjna (za duo pienidzy) i wtedy mog powsta Ow w dwóch postaciach razem lub osobno:
1. gdy ceny cz posiadanych pienidzy nie bdzie mona wyda i powstan wtedy Ow (? konsumpcji i oszczdnoci), poniewa za okrelon sum pienidzy z poprzedniego okresu moe spoy/kupi mniej.
2. Jako niewydatkowany z przymusu dochód (nie mona kupi bo brak) = charakterystyczne dla gospodarki socjalistycznej.
4 Bilans strumieni i stanów pienidza
EX ANTE
Pr + Dt + Dk = Wr + Wt + Op
Pr = Wr
Dt = Wt
Obie strony s równe, gdy Dk = Op ? WARUNEK
EX POST
Pr + Dt + Dk = Wr + Wt + (Ops + Opw) ex post - formalnie, ilociowo obie strony bilansu s sobie równe, poniewa Dk = Ops + Opw.
WNIOSEK: nierówno moe zaj tylko Ex ante, poniewa ex post elementem równowacym przy inflacji jest Ow. (oszczdnoci wymuszone)
Finanse mog peni funkcj rozdzielcza i dystrybucyjna,na kilka sposobów:
-w sposób ostateczny (wtedy gdy usuga (dobro) nabyte przez konsumenta lub inwestora powoduje, e dobro to zostao skonsumowane = wypad produkt z obiegu (wymiany) - pienidz wypiera towar z wymiany, towar przechodzi do konsumpcji,
-przejciowy (redystrybucyjny) gdy pienidz pomaga w przesuwaniu produktów od producenta do konsumenta tzw. ostateczny obrót transakcyjny - dziaa jak transfer (przesuwa pienidze bez bezporedniego zwizku z ruchem produktu).
II. KLASYFIKACJA ZJAWISK FINANSOWYCH.
I. Klasyfikacje przedmiotowe:
np.klasyfikacja strumieni pieninych.
II. Klasyfikacje podmiotowe wg posiadania:
1. finanse publiczne, (wasnoci pastwa i organów samorzdu terytorialnego);
2. finanse prywatne, (osoby prowadzce dziaalno gospodarcz na swój rachunek);
3. finanse ludnoci, (gospodarstw domowych).
2,3 nieostre bo np. gospodarstwa wiejskie to producent i konsument; naprawa telewizorów w domu).
III. Klasyfikacyjne wg GUS:
-finanse handlu zagranicznego;
-finanse przemysy lekkiego;
IV. w/g stopnia centralizacji
-finanse scentralizowane (wg GUS ma dziay i gazie);
-finanse zdecentralizowane.
III. KREDYT I JEGO FUNKCJE
1. Pojcie kredytów
stanowi stosunek midzy dunikiem a wierzycielem.
W zalenoci od formy kredyt moe by:
-towarowy (handlowy) udzielony w towarze - udzielaj sobie nawzajem funkcjonujce przedsibiorstwa przy realizowaniu transakcji
-pieniny (bankowy) tzn. udzielony przez bank.
Najpierw wyksztaci si kredyt towarowy, który z czasem zosta wyparty przez pieniny. Obecnie towarowy przeywa renesans, którego przyczyn s:
1. istnienie duych zasobnych przeds., które poprzez udzielanie kredytu towarowego ami barier zbytu;
2. w Polsce, byym ZSRR istnienie trudnoci patniczych.
(Kredyt towarowy wystpuje w postaci skredytowanej dostawy, rónego typu zalegoci patniczych zwizanych z dostawami oraz w postaci sformalizowanej jako weksel).
Kredyt moe mie charakter:
krótkoterminowy do 1 roku (czsto 3 miesice),
Kredyt ten gdy jest towarowy moe by
-niesformalizowany (przesanie towarów i oczekiwanie zapaty)
-sformalizowany (weksel).
rednioterminowy 1 rok do 3 lat,
dugoterminowy 3 lata do 15 lat
WEKSEL dokument kredytu krótkoterminowego, w którym wystawca (emitent) zobowizuje si podanemu na wekslu posiadaczowi odda okrelon kwot w okrelonym miejscu i czasie. Nie wykonanie tego obowizku przez wystawc powoduje oddanie weksla do protestu, czyli przyspieszonej, sdowej egzekucji - dlatego te jest to dogodna forma rozlicze. W Polsce propagowana przez bank NBP, ale ma ona marginalne znaczenie.
Z wyjtkiem specyficznych weksli finansowych np. bonów skarbowych weksel finansowy nie róni si od weksla handlowego od strony formalnej róni si jedynie merytorycznie bo:
-weksel finansowy odzwierciedla brak pienidzy u wystawcy
-weksel handlowy odzwierciedla transakcje handlowe
Wyróniamy(ze wzgldu na powizanie weksla z obrotem gospodarczym):
-weksle finansowe - skrypt duny o takiej samej formie jak weksel handlowy. Weksle finansowe niechtnie s skupowane przez banki.
1. bony skarbowe tzn. krótkoterminowe zobowizania budetu pastwa kupowane/rozporzdzane przez banki; maj na celu sfinansowanie przejciowego deficytu budetowego. Moe by na kilka, kilkanacie lub kilkadziesit lat.
2. weksel dente, który ma na celu wyudzi kredyt bankowy.
-weksle handlowe - tzn. taki, który wynikn z transakcji handlowej,
od strony formalnej wyróniamy:
1. weksel sola (pojedynczy) - wystpuje:
-emitent (wystawca),
-remitent (odbiorca) czyli (osoba wskazana na wekslu do uzyskania wykupu).
2. weksel trasowany (cigniony) -
emitent (wystawca) i remitent (odbiorca) wystpuj w 3 osobach:
-trasant (1),
-trasat (2),
-remitent (3).
Trasant wystawia weksel, w którym zleca trasatowi zapaci okrelon kwot remitentowi. Rozliczenie to stosuje si najczciej midzy podmiotami o staych zwizkach ekonomicznych.
Remitent moe prosi trasata o wyraenie akceptu, czyli zgody na zapat.
Gdy jako gwarant wystpuje bank to tak gwarancj bankow (porczenie bankowe) nazywamy awalem.
Weksle trasowane (cignione) maj zastosowanie gównie w rozliczeniach midzynarodowych, gdy trasat i remitent s w jednym kraju, a trasant w innym - unika si niepotrzebnego przeliczania i strat z tego wynikych.
Moe wystpi take indos weksla. Indos polega na przekazaniu weksla osobie trzeciej, która zostaje umieszczona na wekslu (bo jest to zwizane z kolejnymi transakcjami). Kady z podmiotów wpisany na wekslu przy indeksie odpowiada solidarnie za wykup weksla.
Weksel moe take by sprzedany bankowi. Operacja ta nosi nazw dyskonta weksla, w tym przypadku kredyt towarowy przeksztaca si w bankowy. Bank pobiera za t usug stop dyskontow i potrca j od nominalnej wartoci weksla. Bank handlowy moe zacign kredyt w Banku Centralnym przy operacjach wekslowych - tego typu operacje nazywa si redyskontowaniem weksla, Bank Centralny pobiera wtedy stop redyskontow.
Weksel i czeki su do rozlicze, ale nie mona ich myli. Czek suy do pokrycia nalenoci (jest dokumentem patniczym), a weksel jest zobowizaniem do pokrycia nalenoci, (dokumentem kredytowym).
Kredyt bankowy jest elementem finansów, towarowy nie jest czci finansów, ale czy si z finansami bo:
1. kredyt towarowy czsto przechodzi w pieniny,
2. gdy powstaje kredyt towarowy, zmniejsza si zapotrzebowanie na pienidze,
3. w momencie spaty kredytu zwiksza si zapotrzebowanie na pienidze.
Kredyt pieniny ma 2 formy: kredyt bankowy lub poyczka pozabankowa. Jako kredyt bdziemy traktowa poyczk bankow ze wzgldu na wpyw banku na poda pienidza.
2 Przyczyny istnienia kredytu
a. Nierównomierno istnienia procesów gospodarczych
Nierównomierno mona rozpatrywa w dwóch aspektach:
a) cykl produkcji trwa w rónych dziedzinach w niejednakowym czasie,
b) procesy gospodarcze tzn. produkcj, transport i popyt ulegaj w cigu roku periodycznym zmianom. Przyczynami tych waha s pory klimatyczne, a take zwyczajowe i przyzwyczajenia ludnoci.
Przy krótkim ze wzgldów technologicznych okresie produkcji nie potrzeba generalnie kredytu na biec dziaalno. Natomiast przy dugim (wzrost kosztów, a nie wzrost sprzeday) ten kredyt jest potrzebny. Przy zmiennym nateniu produkcji w jednych dziedzinach powstaje zwikszone zapotrzebowanie na pienidz, a w innych zmniejszone. To si cigle powtarza.
b. Istnienie oszczdnoci (patrz prostokty)
c.Kredytowa emisja znaków pieninych.
Krajowa zapotrzebowanie w pienidz teoretycznie moe by realizowane na 3 sposoby:
1.przez pastwo jako tzw. emisja budetowa, albo skarbowa
-emituje si pienidz na pokrycie wydatków, gdy te s wiksze od dochodów (finansowanie deficytu budetowego), jednake (ów deficyt) ten brak pienidzy w budecie nie musi oznacza niedoboru pienidzy w gospodarce narodowej, wrcz odwrotnie z reguy oznacza nadmiar pienidza prowadzcy do inflacji. Dlatego po II WS we wszystkich krajach gospodarki rynkowej budet zosta pozbawiony prawa emisji pienidza.
Praktycznie dziaaj jedynie dwa kanay:
2.przez system bankowy jako tzw. emisja bankowa, albo kredytowa.
3.zagranica - zaopatruje kraj w pienidz:
-bezporednio - jeeli istnieje dwu lub wicej walutowo,
-porednio - poprzez skup pienidzy zagranicznych przez Bank Centralny.
3.Funkcje kredytu (bankowego)
1. EMISYJNA jest wyodrbniona z makroekonomicznego punktu widzenia. Polega na tym, e kady kredyt peni funkcj emisyjn poprzez:
-udzielenie kredytu co oznacza powstanie pienidza,
-spata kredytu co oznacza likwidacj pienidza.
Mówic o tworzeniu pienidza mamy na myli wyposaanie kredytobiorcy przez bank w specyficzny stosunek spo., mianowicie w si nabywcz, która pozwala mu kupi wszystko to co jest do sprzedania w kraju a cena tego towaru przewysza sum pienidzy jak posiadamy. W momencie spaty kredytu kredytobiorca traci si nabywcz. Tworzenie pienidza naley rozumie jako kreacj stosunku spo., likwidacj pienidza naley rozumie nie jako fizyczn destrukcj pienidza, ale jako likwidacj owego stosunku spoecznego.
Pienidz z kredytem spotyka si dwukrotnie:
-w momencie pobrania kredytu (kreacji)
-w momencie spacenia kredytu (likwidacji)
W midzyczasie pienidz kry z rk do rk, a kredyt zostaje u kredytobiorcy. Gdy kredytobiorca otrzyma pienidz to moe go zuy na spat kredytu.
Mennica wytwarza materia pieniny jako wyrób gotowy i moe go sprzeda jednemu odbiorcy: Bankowi Cenralnemu i za to uzyskuje pienidze, które su utrzymywaniu firmy.
2. DOCHODOWA (inaczej. prosta) z mikroekonomicznego punktu widzenia, tzn. z punktu widzenia kredytobiorcy. Funkcja ta wydzielona jest na podstawie 2 kryteriów:
-punktu widzenia kredytobiorcy (wydatkowego kredytobiorcy)
-czasu.
O dochodzie kredytowym mówimy wówczas, gdy kredytobiorca moe wyda wicej ni to wynika z normalnych jego przychodów i ewentualnie z nadzwyczajnych. Ten wydatek dotyczy pewnego okresu od kilku dni do kilkunastu lat. Gdy spacimy kredyt to wówczas nie peni on funkcji dochodowej. Dochody kredytowe mog by rozpatrywane tylko z punktu widzenia czci skadowych a nie z punktu widzenia caoci. W caoci dochody kredytowe kompensuj si z oszczdnociami (1 podmiot oszczdza, a 2 uzyskuje dochód) natomiast w ukadzie czci skadowych mog wystpowa dochody kredytowe. Bilans musi wyj na zero.
3. ROZDZIELCZA - jest specyficzn odmian funkcji dochodowej. Funkcja ta polega na udziale kredytu w ostatecznym podziale PKB (W RP PKB =200mld) na:
-cz akumulowan (inwestycje, przyrost zapasów i rezerw),
-spoywan (konsumowan)
Funkcj rozdzielcz peni kredyty konsumpcyjne, inwest.. Znaczenie funkcji rozdzielczej kredytu zaley najogólniej od sytuacji ekonom. kraju. Kredyt konsumpcyjny ma w RP marginalne znaczenie w przeciwiestwie do USA gdzie wszystko kupuje si na raty.
4. STYMULACYJNO - BODZCOWA pobudza albo ogranicza aktywno gospodarcz. Polega na 2 sposobach dziaania:
-na cen kredytu, czyli procencie
-na fizycznej poday kredytu (przyznanie kredytu to moliwo realizacji zamierzenia).
Oba elementy s ze sob sprzone. Im procent, tym ? popyt i mniejsza poda i odwrotnie. Nie mona tej interpretacji traktowa mechanicznie. W Polsce obecnie stopa % dziaa jednokierunkowo tzn. restrykcyjnie na popyt. Tam gdzie stopa % nie jest wyznaczana przez hiperinflacj ? ceny kredytu w warunkach dekoniunktury wcale nie musi pobudzi popytu. W warunkach natomiast koniunktury stopy % te moe by nieskuteczne, poniewa przedsibiorcy spodziewaj si wysokich zysków.
IV. SYSTEM FINANSOWY I JEGO OGNIWA
1.Pojcie systemu finansowego
System finansowy stanowi ogó norm prawnych, zasad, urzdze i instytucji regulujcych gospodark kraju.
Zasady - to wypracowane przez teori i praktyk sposoby postpowania
Norma - amana zawsze - zasada równowagi budetowej
Urzdzenie - budet pastwa, bilans patniczy,
Instytucje - M.Finansów, Urzdy Skarbowe, Izby Skarbowe, Banki
2.Ogniwa systemu finansowego
Ze wzgldu na charakter wasnoci moemy mówi o:
-systemie finansów publicznych (gospodarki terenowej)
-systemie finansów prywatnych,
-systemie finansów gospodarstw domowych
Ze wzgldu na podmiot finansów:
-system budetowy,
-system bankowy,
-system ubezpieczeniowy,
-system finansów przedsibiorstw,
-system gospodarstw domowych.
V. SKRóTOWA CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU BANKOWEGO
1.Uwagi wstpne
a) w Polsce jak we wszystkich krajach gosp. rynkowe istniej 2 poziomy systemu bankowego:
-Bank Centralny zwany bankiem banków,
-Bank depozytowe - kredytowe
System ten jest stworzony gównie dla poprawnej regulacji poday pienidza.
2.Mechanizm kreacji pienidza
Mechanizm bdzie oparty na przykadach aktualnej dwustopniowej organizacji aparatu bankowego tzn. na istnieniu Banku Centralnego jako banku banków i Banków Depozytowo Kredytowych jako banków kredytu bezporedniego. Na skutek zerwania zwizku midzy banknotami a kruszcem szlachetnym, od strony technicznej Bank Centralny nie ma adnych ogranicze w emisji pienidza. Ograniczenia maj charakter merytoryczny (ekonomiczny). Banki posuguj si doktrynami ekonomicznymi - o poziomie emisji decyduje doktryna ekonomiczna wyznawana przez wadze Banku Centralnego. Banki depozytowo-kredytowe mog tworzy pienidz kredytowy (bezgotówkowy) w okrelonej relacji wobec rezerw (przypomina to rezerwy kruszcowe), którym jest pienidz Banku Centralnego w jego posiadaniu tzn. gotówka i pienidze bezgotówkowe (zobowizania Banku Centralnego wobec danego banku - rachunek w Banku Centralnym) na rachunkach w Banku Centralnym (poza obowizkow rezerw). Mog by tworzone dodatkowe obostrzenia w postaci relacji kredytu do funduszy wasnych banku.
Wyróniamy z punktu widzenia kreacji wkady pierwotne i wtórne.
-Wkad pierwotny to wkad pieniny od klienta banku, deponowany przez klienta banku.
-Wkad wtórny to wkad wykreowany przez bank.
Inaczej rzecz ujmujc zdolnoci kredytowe banku, a wic zdolnoci do emisji pienidza bankowego jest pochodn w znacznym stopniu kredytów refinansowych i wkadów pierwotnych. Wkad pierwotny decyduje o poziomie wkadów wtórnych.
Naley pamita e pienidz gotówkowy w Banku Centralnym (w kadym innym Banku gotówka = pienidz) nie ma charakteru pienidza - jest drukiem cisego zarachowania i ewidencjonowany jest po cenie nabycia. Pienidz gotówkowy jako sia nabywcza jest wasnoci posiadaczy, natomiast jego posta rzeczowa jest wasnoci eminenta.
3. Obieg tranzakcyjny i dochodowy pienidza
Pienidz powinien zaspokaja potrzeby tranzakcyjne i potrzeby dochodowe w gospodarce narodowej.
Obieg tranzakcyjny jest to obieg który umoliwia od strony finansowej przesuwanie produktów od producenta (poprzez wszystkie stadia przyblienie owego produktu) do konsumenta = producent-hurtownik-detalista-klient).
Obieg dochodowy (obrót dochodowy) polega na:
- z jednej strony wypatach na rzecz konsumentów i inwestorów
- z drugiej strony na ponoszeniu wydatków przez konsumentów i inwestorów (jest to wydatek natury konsumpcyjnej-inwestycyjnej).
Gdy ilo pienidza tranzakcyjnego (w gospodarce-constans) ? -regres
- progres
Ops |
= |
Dk |
Pt |
= |
Pt |
Dk obsuguje obrót dochodowy (pienidz tranzakcyjny) musi bowiem by zabezpieczenie w towarze (musi by towar aby dokona wydatku dochodowego).
4 Ksztatowanie poday pienidza w Polsce.
Bank Centralny ksztatujc poda pienidza kieruje si wybran przez siebie (jedynie suszn) doktryn ekonomiczn. Obecnie obowizujc w Polsce jest doktryna neoliberalna, na gruncie pienidza mona j sprowadzi do tego, e pienidz powinien by neutralny, tzn. nie wpywa samoistnie na relacje popyt/poda albowiem mechanizm rynkowy jest optymalnym mechanizmem samoregulacji i nie wolno mu przeszkadza (niewidzialna rka rynku).
Milton Friedman=> pienidz neutralny jest wówczas gdy relacja midzy przyrostem PKB w cenach nominalnych do przyrostu poday pienidza jak 1 do 1.1, owe 0.1 oznacza zwolnienie rotacji i odoy si jako niewydatkowy dochód.
PKB 2,000 D 20%
poda 600 D 22%
PKB 2,400
poda 732
W Polskiej praktyce zaoenia te s zmodyfikowane:
przyrost PKB do poday = 1:1
w naszym przypadku:
PKB 2,400
poda 720
Ta relacja 1:1 obowizuje w Polsce od 1991 roku. Poprzednio tempo wzrostu poday pienidza byo znacznie wolniejsze od tempa przyrostu PKB - odczerpywanie nadwyek pienidza). U podstaw tej teorii ley ilociowa formua pienidza Fischera
M x V = P x T
M-(money) pienidz,
V-szybko krenia
P-(price) ceny
T-fizyczny wolumen produkcji
Ten wzór zasadza si na zaoeniu e:
1.stron aktywn jest strona lewa równania (M,V)
2.ta lewa strona okrela warto iloczynu prawej strony
W lewej stronie aktywnym czynnikiem jest M, uwaa si, e V jest wzgldnie stabilne - w Polsce 3.3-3.6 razy w skali roku (obraca si). V jest niezmienne bo gospodarka charakteryzuje si wzgldn stabilizacj musiaoby doj do nieprzewidzianych perturbacji by V ulego zmianie. W równaniu tym podkrela si lew stron (lewa strona okrela poziom strony prawej). Nasza gospodarka jest gospodark stanu wyjtkowego (pionierski sposób przebywania drogi od gospodarki nakazowo-rozdzielczej od rynkowej), brak w peni wyksztaconej infrastruktury rynkowej, socjalistyczne poczucie wiadomoci.
Reakcja na zmian MV po stronie PT jest specyficzna (nietypowa). Jeeli nastpuje spadek wartoci iloczynu MV to nastpuje take spadek PT w tym samym stopniu, ale na ogó P ronie a T spada bardziej ni proporcjonalnie. ( W odniesieniu do polityki pieninej polega to na tym, e ograniczenie poday pienidza prowadzi jednoczenie do wzrostu P i nieproporcjonalnie wysokiego spadku T)
M x V = P x T ?
P ronie z dwóch przyczyn:
Spadek produkcji oznacza wzrost kosztów staych na jednostk produkcji a jednoczenie systematyczne uwalnianie pewnych cen (np.nonikow energii) - urealniania ich warto do poziomu cen wiatowych - jest czynnikiem (wzrostu) P.
W odwrotnej sytuacji wystpuje take specyfika wbrew ogólnej regule. Regua bowiem jest taka, e skoro s wolne czynniki produkcji (bezrobocie, niewykorzystany park maszynowy, rezerwy dewizowe) to mona przypuszcza, e na zwikszony popyt odpowie poda o strukturze odpowiadajcej popytowi. Nasza gospodarka uksztatowaa si w systemie nakazowo rozdzielczym nie pod "rynek" lecz pod "plany". atwo by wzrosa np. produkcja przemysu zbrojeniowego, ale na to nie ma popytu, natomiast do trudno rosa by produkcja artykuów spoywczych.
V. OCENA POLITYKI MONETARNEJ BANKU CENTRALNEGO
S dwie szkoy spierajcych si: aprobujca i nieaprobujca polityk monetarn
1.Szkoa aprobujca polityk monetarn Banku Centralnego
Stwierdza i polityka jest waciwie prowadzona, poniewa istnieje conajmniej równowaga midzy popytem a poda pienidza co wicej z roku na rok prognozowana poda pienidza jest nisza od realnie wystpujcej. Czynnikiem równowacym popyt z poda na pienidz jest cena pienidza czyli procent (bankowy) od kredytu. Procent ten okrelany jest jako realny tzn. jest on wyszy od przewidywanej stopy inflacji.
To e zatory patnicze ksztatuj si na wysokim poziomie (1/3 PKB) jest rezultatem niewaciwego funkcjonowania systemu rozlicze bankowych (brak zainteresowania banków tym systemem rozlicze, relatywnie nadal niky postp prywatyzacyjny, trudna sytuacja budetowa (zaduenie szkó, suby zdrowia)) - jest to wic wina nie Banku Centralnego tylko zego funkcjonowanie gospodarki w okresie transformacji.
2.Szkoa nieaprobujca polityk monetarn
Gdyby abstrachowa od 2 pierwszych lat transformacji to niezaspokojone w gospodarce narodowej s potrzeby tranzakcyjne i dochodowe. Prawd jest równowaga popytu i poday, ale to wcale nie oznacza e jest zaspokojone zapotrzebowanie na pienidz. Dowodz tego ogromne zatory patnicze. Trzeba odróni popyt na pienidz od zapotrzebowania na pienidz. (poda na leki jest obecnie zaspokojona, ale popyt nie bo s za drogie. O równowadze midzy popytem i poda decyduje cena. Cena gasi popyt na kredyt).
Krytycy polityki NBP twierdz, e w tej polityce nie uwzgldnia si korzystnych zmian zwizanych z transformacj gospodarcz, zmian systemowych oraz nieprawidowoci.
Do zmian korzystnych wzmagajcych zapotrzebowanie na pienidz naley:
1. gigantyczny wzrost podmiotów gospodarczych , prowadzcych dziaalno na wasny rachunek, a to wzmaga zapotrzebowanie na pienidz tranzakcyjny,
2. ogromny wzrost obrotów w handlu zagranicznym (kiedy 4-6 teraz 16mld), a handel zagraniczny wymaga ogromnych kredytów (patrz kredyty),
3. pojawienie si nowych rynków i dynamiczny rozwój dotd istniejcych (nowe rynki to: rynek papierów wartociowych, legalny krajowy obrót dewizowy),
4. wzrost handlu nieruchomociami (ziemia na cele rekreacyjne),
5. dynamiczny rozwój rynku usug zdrowotnych, socjalnych,
6. zmiany systemowe to midzy innymi podatek dochodowy od osób fizycznych, ubruttowienie pac, wprowadzenie VAT-u
Nieprawidowoci w funkcjonowaniu gospodarki to:
1. szara strefa, która niezalenie od ocen moralnych, umiejtnie wysysa pienidz z obrotów legalnych,
2. pooenie nacisku nawet wbrew prawu na rozliczenie gotówkowe
Zwolennicy pogldu 1 twierdz, e obnienie inflacji spowoduje obnienie realnej stopy procentowej i udostpni kredyt w szerszym zakresie.
VI ROLA I INSTRUMENTY BANKU CENTRALNEGO W REGULOWANIU PODAY PIENIDZA.
1.Bank Centralny ma wyczne prawo emisji pienidza gotówkowego obok tego emituje pienidz bezgotówkowy. Jest jednym z banków dewizowych. Ma uprawnienia do okrelenia zasad ksztatowania kursu dewizowego.
-udziela kredytu refinansowego budetowi pastwa,
-prowadzi rachunki budetu pastwa,
-sprawuje nadzór bankowy nad wszystkimi bankami w zwizku z tym udziela licencji na dziaalno bankow,
-opracowuje i przedstawia parlamentowi do uchwalenia uchwa o zaoeniach polityki monetarnej,
-jest wyposaony w zespó instrumentów do ksztatowania poday pienidza i regulowania w tym zakresie dziaalnoci banków depozytowo-kredytowych.
2. Wyróniamy instrumenty:
1.kwantytatywne (ilociowe), limity i puapy zaduenia,
limit - nieprzekraczalna kwota przyznania kredytu w ukadzie (przekroju) sektora wasnoci, dziaowo-branowym, konkretnego przedsibiorstwa,
puap - to dopuszczalna kwota zaduenia (np. 50% majtku obrotowego).
Te formy s do prymitywne i obecnie nie stosowane. Narzdziami porednimi s:
2.kwalitatywne (jakociowe).
1.stopa procentowa Banku Centralnego, w Polsce stopa procentowa jest ustalona przez Bank Centralny w sposób arbitralny. Jedyn wytyczn jest to, e stopa procentowa powinna by wysza od stopy inflacji i w zwizku z tym ta stopa nazywa si realn (bo jest wysza od inflacji).
Zmiana stopy procentowej przez Bank Centralny w warunkach Polskich dziaa raczej psychologicznie na Banki ni ekonomicznie, poniewa udzia kredytów refinansowych (skoncentrowanych na pewnych dziedzinach) nie przekracza 15% poday kredytu.
Wzrost stopy procentowej
-ogranicza popyt na kredyt,
-stymuluje oszczdnoci w systemie bankowym.
Obnika stopy procentowej
-wzrost popytu na kredyt,
-spadek zainteresowanie oszczdnociami.
O ile podniesienie stopy procentowej moe hamowa inflacj dochodow o tyle pobudza inflacj kosztow.
W Polsce (BC) udzielane s 3 rodzaje kredytów:
-kredyt refinansowy dla budetu pastwa,
-kredyt lombardowy dla banków (jest to kredyt udzielany gównie (nie zawsze) pod zastaw papierów wartociowych),
-kredyt redyskontowy (zwizany z dyskontem weksli)
Oprocentowanie: najwyej refinansowy, najniej redyskontowy.
DYGRESJA:To wszystko nie musi si spenia w praktyce. W normalnej gospodarce zwyka stopy procentowej, aby zmniejszy koniunktur nie musi przynie spodziewanych rezultatów, bo zyski rosn te. Niska stopa procentowa w warunkach recesji wcale nie zawsze musi pobudzi zainteresowania kredytem.
W Polsce stopa procentowa dziaa praktycznie jednokierunkowo-drastycznie ogranicza zainteresowanie kredytem ze strony sektora gospodarczego.
Dodatkowo spraw komplikuje budet, który chtnie paci wysoki procent i w ten sposób sprzyja wysokiemu oprocentowaniu i zabiera cz puli kredytu.
2.poziom przyznanych kredytów (dla budetu pastwa, dla banków), Niektórzy autorzy uwaaj, e takiego instrumentu nie ma, poniewa poziom ten jest pochodn stopy procentowej. Jest tak napewno w skali caej gospodarki narodowej, nieco inaczej jest w odniesieniu do konkretnych kredytobiorców.
3.operowanie systemami rezerw, Sposób regulacji poday pienidza skopiowany z USA, polega na tym, e B.C. zobowizuje banki depozytowo-kredytowe do odprowadzenia na nieoprocentowany rachunek w B.C. czci wkadów a'vista i wkadów terminowych.
Podwyszenie tej normy ogranicza moliwoci kredytowe banków depozytowo-kredytowych.
Obnienie tej normy zwiksza owe moliwoci i jednoczenie ma to wpyw na stop procentow, poniewa bank paci od caoci wkadu, ale wykorzystuje tylko cz.
(dygresja - obecnie rezerwa od a'vista = 20%, terminowe 10%, dewizy 1%)
4.operacje otwartego rynku (open-market) Zapoyczone z WB. Polegaj na :
-sprzeday lub zakupie przez B.C. papierów wartociowych,
przy zakupie - si poda pienidza,
przy sprzeday - ? si poda pienidza (wpywaj pienidze do banku)
W Polsce te operacje prowadzone s w obrocie midzybankowym papierami wartociowymi Skarbu Pastwa.
3.Ogólna charakterystyka banków depozytowo kredytowych w polsce
Banki w Polsce zrzeszone s w zwizku banków. Rozliczenia midzybankowe na zasadzie obowizku prowadzone s przez KIR S.A. (Krajowa Izba Rozrachunkowa). W Polsce jest ponad 100 banków, w tym ponad 50 ma uprawnienia dewizowe. Obok tego jest okoo 1,500 B.S., S.O.P. (Banki spoeczne, Spo. Oszcz. Poyczkowe) gównie na terenie prowincji, z tego 500 chyli si ku upadkowi.
Wyróniamy:
Banki Uniwersalne (ogólny trend do uniwersalizacji w okresie transformacji),
Banki wyspecjalizowane np.: w handlu zagranicznym (Bank Handlowy, BRE)
w zakresie inwestycji (Bank Inwestycyjny) -BG (to te centrala dla BS).
VII RYNEK FINANSOWY
1.Rynek skada si z trzech segmentów:
1.z rynku towarów i usug,
2.z rynku zasobów pracy,
3.z rynku finansowego.
Podmiotami uczestniczcymi s
-Skarb Pastwa reprezentowany gównie przez budet pastwa, jednostki samorzdu terytorialnego,
-banki,
-instytucje ubezpieczeniowe w tym tzw. fundusze emerytalne, przedsibiorstwa,
-fundusze zbiorowego inwestowania (Pioneer) i instytucje, które gromadz pienidze drobnych ciuaczy lub tych którzy nie chc bezporednio prowadzi transakcji finansowych,
-ludno
-ludno zagranic - to pewien surogat, w którym wystpuj zagraniczne podmioty wymienione faktycznie jako podmiot, krajowe.
Charakterystyczn cech rynku finansowego jest to, e waciwie usytuowanie kadego podmiotu (uczestnika) nie jest dane raz na zawsze. Na rynku finansowym wystpuj te segmenty które s wobec siebie wyodrbnione nie ostro (zazbiaj si):
-rynek pieniny,
-dewizowy,
-kapitaowy,
-papierów wartociowych.
Na rynku finansowym wystpuj:
-walory finansowe w postaci:
a)zmaterializowanej (gotówka)
b)zdematerializowanej (rodki bezgotówkowe, akcje w domu maklerskim)
Dematerializacja stale postpuje bo walory finansowe zdematerializowane s zawsze tasze w produkcji oraz wzrasta bezpieczestwo.
Uwaga: jest to sprzeczne z definicj finansów bo finanse to pienidz realny
-nierzeczywiste (wyobraone), s to tzw. kontrakty futures - transakcja ta polega na obstawieniu pewnych wielkoci,które mog ale nie musz zaistnie w przyszoci.
-rzeczywiste walory (realne)
Walory finansowe to:
1.pienidz
krajowy
zagraniczny
i jego surogaty np. czeki
2.wierzytelnoci pienine:
krótkoterminowe:
a)weksle handlowe i finansowe,
b)bony skarbowe, krótkoterminowy skrypt duny - weksel finansowy, budetu pastwa ( ma na celu sfinansowa przejciowe trudnoci budetu pastwa, okres zaduenia, kilka, kilkanacie tygodni do 1 roku), procent pochodzi z dyskonta tzn. e cena emisyjna jest nisza od ceny nominalnej (wykupu)
c)certyfikaty bankowe, funkcjonuj w rónej postaci jako równowarto wpaconej lokaty do banku (s przewanie na okaziciela),
d)krótkoterminowy kredyt bankowy,
e)KWIT, (commercial paper) papier handlowy, nowy instrument na naszym rynku, nazywa si Komercyjny Weksel Inwestycji Terminowych (KWIT) wypuszczaj go nasze przedsibiorstwa (Pepsico, Lever, Autopoland) poprzez bank który zajmuje si technicznym rozpowadzeniem kwitów. Przedsibiorstwo skada w Banku weksel globalny na ca poyczk. Weksel ten moe by porczony przez ten lub inny bank. KWIT-y s krótkoterminowym (do 6 miesicy) instrumentem finansowym dla przedsibiorstwa maj t zalet e:
1.s tasze od kredytu,
2.nabywca kwitu w przeciwiestwie do banku nie moe interweniowa w gospodark finansow przedsibiorstwa.
Dla nabywcy kwitu korzyci jest wysze oprocentowanie ni wkadu terminowego. KWIT jest na okaziciela i mona go odstpi osobie trzeciej.
dugoterminowe (rednio):
a)poyczki bankowe,
b)obligacje,
c)zastawy hipoteczne,
d)tytuy wasnoci (udziay, akcje)
2.Rynek finansowy i jego elementy
I. Rynek pieniny - rynek krótkoterminowych operacji finansowych (do 1 roku-weksle do 3 miesicy), w szczególnoci na rynku tym wystpuj:
-krótkoterminowy kredyt bankowy na dziaalno biec,
-kredyty handlowe,
-weksle handlowe,
ale take
-weksle finansowe w tym bon skarbowy (krótkoterminowy) - kilka do kilkunastu do 52 tygodni,
-weksel budetowy (celem jego jest zharmonizowanie w czasie wydatków z dochodami)
Bon skarbowy - ma nisz cen emisyjn od ceny nominalnej. Wykup po cenie nominalnej.
Certyfikaty bankowe - (bony lokacyjne) - KWIT-y
Komercyjny weksel inwestycji terminowej - nowy instrument na rynku pieninym. Korzystne dla przedsibiorstwa bo:
1.nisze oprocentowanie,
2.nabywca nie interweniuje w dziaalno przedsibiorstw,
3.wyszy procent ni wkadu,
4.okres zaduenia 3-12 miesicy
Emisji dokonuje bank penomocnik, moe by gwarantowana przez bank lub inne banki. Przedsibiorstwo (emitent) skada zobowizanie (weksel globalny) na wykup.
Na rynku tym uczestnicz podmioty jak w punkcie 1- ich pozycja na rynku nie jest trwale ustalona.
II Rynek dewizowy - poddany reglamentacji prawa dewizowego. Reglamentacja to moe by bardziej rygorystyczna lub mniej rygorystyczna (liberalna). Polityka dewizowa jest tym bardziej liberalna im bardziej bogaty jest kraj.
Obroty na rynku dewizowym wynikaj z:
1.handlu zagranicznego (patnoci, kredyty, ubezpieczenia, gwarancje),
2.usug (midzynarodowych),
3.turystyki
4.transferów pieninych (renty, alimenty),
5.tansferów kapitaów
6.transferów zysków
O ile rynek pieniny ma charakter rynku biecego (nieinwestycyjnego) o tyle rynek dewizowy jest rynkiem biecym i inwestycyjnym
Podmiotem funkcjonowania rynku s waluty obce (a wic pienidz zagraniczny w penej wymienialnoci oraz surogaty pienidza zagranicznego, weksle zagraniczne, czeki itp.
Podmioty tak jak w punkcie 1 ale w zalenoci od zamonoi.
III Rynek kapitaowy ma on charakter inwestycyjny, poyczkowy
Wystpuj na tym rynku:
-bankowe kredyty rednio i dugoterminowe
-obligacje,( mog wystpowa inne np. zestawy hipoteczne.)
Obligacje
dokument poyczkowy o charakterze inwestycyjnym rednio lub dugoterminowym
w dokumencie tym wystawca (emitent) zobowizuje si w okrelonym czasie wykupi obligacje (z reguy po cenie nominalnej) i zapaci stosowny procent.
W literaturze twierdzi si, e obligacje to dokument poyczkowy, który przynosi stay dochód zwany procentem. (Przy czstych skokach inflacji wystpuje procent zmienny).
Niekiedy emitent zobowizuje si do dodatkowych wiadcze w naturze (relikt gospodarki socjalistycznej).
Podmioty tak jak w punkcie 1. ale w zalenoci od zamonoci.
IV Rynek papierów wartociowych - przedmiotem s transakcje:
-obligacjami
-akcjami,
i innymi dokumentami (ADR, SDR, GDR)
Akcje - tytu wasnoci przynoszcy zmienny dochód zwany dywident
Podmioty jak w punkcie 1 w zalenoci od zamonoci.
Ogó papierów wartociowych mona podzieli na:
1. zmaterializowane
2. zdematerializowane
z punktu powizania ich z wacicielem dzielimy na:
1. imienne (ograniczona moliwo zbywalnoci), imienne bo jaki przywilej lub emitent nie chce by dokument dosta si w niepowoane rce),
2. na zlecenie (na osob trzeci),
3. na okaziciela.
Ze wzgldu na osob emitenta:
1. publiczne (pastwowe, samorzdowe) - traktowane jako pewne i nazywane uprzywilejowanymi, czsto nazywane s pupilarnymi (od ac. pupilaris - sierocy). Nazwa wzia si std, e papiery rzdowe s pewne i mona w nie inwestowa majtek niepenoletnich. W krajach rozwinitych fundusze ubezpieczeniowe i emerytalne take inwestuj w papiery pupilarne.
2. prywatne
moemy podzieli równie na:
-przynoszce stay dochód (obligacje),
-zmienny dochód (akcje).
blisza charakterystyka obligacji
od ac. obligate, moe wystpowa w formie:
-zmaterializowanej skada si z
-paszcza (zawiera charakterystyk obligacji, nazw emitenta, cel poyczki, okres poyczki, oprocentowanie, cen nominaln ( w tym wypadku jest to z reguy cena wykupu)
-arkusza kuponowego (suy do realizacji odsetek od obligacji) - wycinanie kuponów w celu wymiany ich na procent).
-zdematerializowanej - to zapis na koncie depozytowym w banku, domu maklerskim.
Oferta obligacyjna jest szeroka. W klasycznej formule obligacja przynosi dochód stay. Przy duych skokach inflacyjnych wystpuje procent zmienny (wyszy od przewidywanej stopy inflacji).
Obligacje indeksowe - stay procent, indeksacji natomiast ulega o stop inflacji podstawa naliczenia procentu (dug).
Obligacje z warantem - (warantowa) rodzaj obligacji zamiennej, w których z góry okrela si kurs akcji.
Obligacje z kuponem "0" (z dyskontem) skada si tylko z paszcza, cena emisyjna jest nisza od ceny nominalnej, zwrot po cenie nominalnej (inaczej obligacje z dyskontem).
Obligacje ratalne - kupuje si je na raty, s imienne (z reguy),
Obligacje premiowe - charakteryzuje si tym i procent suy jako podstawa do premii, co pewien czas losuje si numery obligacji wedug pewnych klas ( w 1 klasie najwyej wystpuje wykup obligacji oraz dua premia, w ostatniej klasie nastpuje jedynie zwrot poyczki bez procentu). Ci których numery obligacji nie zostay wylosowane otrzymuj na koniec okresu poyczkowego zwrot w postaci ceny nominalnej.
blisza charakterystyka Akcji
AKCJE
actio ac. dziaa - papier wartociowy stanowicy tytu wasnoci i przynoszcy dochód zmienny w postaci dywidendy.
Wyróniamy akcje:
-zwyke, daje 1 gos na walnym zgromadzeniu i prawo do dywidenty, która jest zmienna bo zaley od osignitego zysku i decyzji walnego zgromadzenia, z reguy na okaziciela, zbywalna
-uprzywilejowane, z reguy imienne, o ograniczonych prawach zbywania, przywileje s róne i wystpuj rozdzielnie (mona mie tylko 1 przywilej).
Rodzaje przywilejów:
1. staa dywidenda, odmian tej akcji jest akcja kumulatywne - przy tej akcji nastpuje wypata dywidendy nawet wtedy gdy spóka ponosi strat.
Przywilej ten jest iluzoryczny bo dywidenta skalkulowana jest na niskim poziomie,.
Akcja ta jest pozbawiona (z reguy) prawa gosu stanowicego na walnym zgromadzeniu.
2. przywilej iloci gosów w zalenoci od statutu (2-5 gosów),
3. pierwszestwo kupna po niszej ni emisyjna cenie nowej emisji akcji,
4. pierwszestwo w odzyskaniu kapitau jeli spóka podlega likwidacji
Wikszo akcji funkcjonuje w postaci zdematerializowanej na rachunkach depozytowych.
VIII CECHY I OBROTY PAPIERAMI WARTOCIOWYMI
obrót pierwotny
(rynek pierwotny) to emisja papieru wartociowego - wprowadzenie na rynek
obrót wtórny
(rynek wtórny) - dalsze transakcje w tym giedowe
wyróniamy
cen nominaln
-jeli papier jest zmaterializowany jest na nim umieszczona, jeli jest zdematerializowany, mona uzyska informacj co do ceny nominalnej,
-przy obligacjach cena nominalna jest z reguy cen zwrotu poyczki (wyj. indeksowane o stop inflacji)
-przy akcjach cena nominalna akcji stanowi uamek ("cegiek" kapitau akcyjnego, suy on do repartycji (podziau) dywidenty.
cena emisyjna
-to cena wprowadzenia papieru wartociowego na rynek. Moe niekiedy przybra form ceny przetargowej,
-jest z reguy wysza od nominalnej (oprócz z kuponem "0"). Wynika to z przesanki szczegóowej dotyczy krajów postsocjalistycznych (niska poda papierów wartociowych). Przesanki natury ogólnej jest tzw. goodwill czyli warto niematerialna ale firmy (np. 10% obrotu firmy)
Dziki kapitaowi akcyjnemu moemy dysponowa wikszym majtkiem ni wynosi warto kapitau akcyjnego.
|
kapita akcyjny |
? kapita wasny |
majtek |
kapita zapasowy |
|
|
|
kapita obcy |
Rónica ( przy akcjach) midzy cen emisyjn a nominaln suy sfinansowaniu kosztów emisja a pozostao zasila kapita zapasowy.
cena rynkowa
wtórny obrót - swobodnie waha si wokó popytu, poday
dygresja
Ogólny mechanizm funkcjonowania rynku finansowego.
Transakcje na rynku finansowym odbywaj si wg zasady popyt-poda. Relacje popyt-poda wyznaczaj cen transakcji zwanej procentem od kredytu. W wielu przypadkach pastwo interweniuje na rynku finansowym. Interwencje te polegaj gównie na zmianie stopy oprocentowania Banku Centralnego oraz kredytu refinansowanego oraz poprzez polityk kursow w zakresie dewiz, a take polityk otwartego rynku.
I FINANSE I ICH FUNKCJE 1
II. KLASYFIKACJA ZJAWISK FINANSOWYCH. 6
III. KREDYT I JEGO FUNKCJE 7
IV. SYSTEM FINANSOWY I JEGO OGNIWA 11
V. SKRóTOWA CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU BANKOWEGO 12
V. OCENA POLITYKI MONETARNEJ BANKU CENTRALNEGO 15
VI ROLA I INSTRUMENTY BANKU CENTRALNEGO W REGULOWANIU PODAY PIENIDZA. 16
VII RYNEK FINANSOWY 18
VIII CECHY I OBROTY PAPIERAMI WARTOCIOWYMI 24
Opracowaa Ewa Wolinska