CECHY SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
Do istotnych cech samorządu zalicza się:
1) korporacyjny charakter samorządu ( polega to na zabezpieczeniu określonym grupom społecznym - w drodze przepisów prawnych - prawa do zarządzania „ich” sprawami);
2) obligatoryjny udział w wykonywaniu samorządu ( członkiem korporacji samorządowej staje się z mocy ustawy, a nie na podstawie własnego aktu woli );
3) samorząd i jego organy wykonują zadania z zakresu administracji publicznej;
4) samorząd jest strukturą zdecentralizowaną, nadzór nad działalnością samorządu jest możliwy jedynie w formach określonych ustawą i nie naruszających zakresu przyznanej samodzielności w działaniu
Podporządkowując elementy określające istotę samorządu terytorialnego, należy przyjąć, że w o istocie tej przesądzają następujące elementy: podmiot oraz przedmiot samorządu oraz sposób wykonywania przezeń zadań publicznych.
Zdaniem E. Ochendowskiego:
„ Samorząd terytorialny stanowi wyodrębniony w strukturze państwa, powstały z mocy prawa, związek lokalnego społeczeństwa, powoływany do samodzielnego wykonywania administracji publicznej, wyposażony w materialne środki umożliwiające realizację nałożonych nań zadań „
Istotą samorządu terytorialnego jest zarząd sprawami publicznymi przez samych zainteresowanych.
Samorząd nie jest i nie może być organizacją autonomiczną. Samodzielność samorządu nie polega na całkowitym uniezależnieniu od państwa, lecz na dokładnym określeniu, kiedy i w jakich formach ( środki nadzoru, środki oddziaływania o charakterze finansowym ) organy państwa mogą ingerować w sferę zastrzeżoną dla samodzielnego działania organów samorządu terytorialnego.
Jednostkami samorządu terytorialnego są: gmina, powiat i województwo. Natomiast tymi jednostkami - w rozumieniu ustaw o samorządzie gminnym, powiatowym i województwa - nie są jednostki organizacyjne tworzone przez organy gmin, powiatów lub województw, w tym także związki i stowarzyszenia gmin oraz związki i stowarzyszenia powiatów, ani też samorządowe kolegia odwoławcze.