Prawo Karne i Prawo Wykroczeń
Wykład II 15.10.2007
Sąd powszechny to sąd rozpatrujący sprawy karne. W Polsce mamy do czynienia z dwuinstancyjnością. Nie ma ona, jednak związku z hierarchią sądów. Mamy, bowiem do czynienia z następującą konstrukcją sądów:
Sąd Najwyższy
Sąd Apelacyjny
Sąd Okręgowy
Sąd Rejonowy
A więc dwuinstancyjność polega na tym, że od wyroku sądu I instancji może następować odwołanie do sądu II instancji.
Zasadą jest, że sąd np. I instancji zajmuje się sprawami, które są dla niego właściwe rzeczowo i miejscowo.
Właściwość rzeczowa - polega na tym, że został dokonany taki rodzaj przestępstwa, który jest zarezerwowany do rozpatrzenia przez konkretny sąd.
Właściwość miejscowa - polega na tym, że sąd rozpatruje tylko te przestępstwa, które zostały dokonane w obrębie terytorium, które podlega danemu sądowi
Czasami, są jednak wyjątki od tej reguły (np. Przestępstwo zostało dokonane w Szczecinie, a sprawę rozpatruje sąd w Lublinie ze względu na to, że np. świadek mieszkający w Lublinie jest tak biedny, że nie może się dostać do Szczecina na rozprawę).
Jeśli sąd I instancji (uznajemy, że w tym przypadku będzie to sąd rejonowy) wydaje wyrok, to od tego wyroku służy apelacja, jeśli np. oskarżonemu ten wyrok się nie spodobał. Oskarżony i prokurator mogą w przeciągu 7 dni złożyć wniosek do sądu I instancji o uzasadnienie wyroku. Okres 7 dni jest okresem niezmiennym i jeśli wniosek zostanie złożony później, to jest on odrzucany i wyrok staje się prawomocny, Jeśli wniosek zostaje złożony w terminie to sąd I instancji rozpatruje go, przy czym w prawie nie jest podana długość rozpatrywania wniosku. Po rozpatrzeniu wniosku sąd I instancji wydaje uzasadnienie, które dostarcza zarówno do oskarżonego, jak i do prokuratora. Po otrzymaniu uzasadnienia, prokurator i oskarżony mają 14 dni, żeby złożyć apelację do sądu II instancji ( w tym przypadku będzie to sąd okręgowy) za pośrednictwem sądu I instancji. Jeśli apelacja jest wysyłana pocztą to liczy się data na stemplu pocztowym. Również w tym przypadku, jeśli apelacja nie zostanie złożona w terminie to jest ona odrzucana i wyrok sądu I instancji staje się prawomocny. Jeśli apelacja zostaje złożona w terminie, to zostaje ona rozpatrzona przez sąd II instancji. Sąd II instancji rozpatruje apelację pod względem formalnym (zachowanie odpowiedniej formy itp.). Jeśli sąd II instancji uzna, że apelacja jest odpowiednio sporządzona, to sąd I instancji wysyła akty sprawy do sądu II instancji. Następnie sąd II instancji bada wyrok sądu I instancji pod względem formalnym i jeśli sąd II instancji uzna, że wyrok sadu I instancji jest nieprawidłowy, to następuje jego uchylenie i następuje ponowne rozpatrzenie sprawy przez sąd II instancji. Jeśli, jednak sąd II instancji uznaje, że wyrok sądu I instancji jest prawidłowy, to wyrok sądu I instancji staje się prawomocny.
Budowa sądu
Każdy sąd dzieli się na wydziały np.: w sąd rejonowy dzieli się m.in. na takie wydziały jak:
Wydział cywilny - rozwiązuje problemy cywilne
Wydział karny - rozwiązuje problemy karne
Sąd grodzki - zajmuje się sprawami „najdrobniejszymi”
Wydział wykonawstwa - realizuje wyroki sądowe i inne.
Prokuratura
Prokuratura ma taką samą strukturę jak sądy:
Prokuratura Krajowa
Prokuratura Apelacyjna
Prokuratura Okręgowa
Prokuratura Rejonowa
Prokurator ma do czynienia najczęściej ze sprawami nie idącymi do sądu (tylko 10% spraw idzie do sądu).
Prokurator prowadzi postępowanie, które może umorzyć. Jeśli prokurator umorzy postępowanie to wysyła pouczenie na piśmie do obywatela. Obywatel, po otrzymaniu pouczenia ma 7 dni, aby, za pośrednictwem prokuratury złożyć zażalenie do sądu rejonowego. W zależności od tego, czego dotyczyła sprawa, zażalenie jest rozpatrywane przed odpowiedni wydział sadu rejonowego. Sad może wtedy uchylić zażalenie i jeśli to zrobi, to przesyła z powrotem akta sprawy do prokuratury, wraz z pouczeniami i wskazówkami, do których prokuratura musi się dostosować. Jednakże prokuratura może po raz kolejny umorzyć postępowanie i ten cykl może się powtarzać w nieskończoność. Jednakże po złożeniu drugiego zażalenia, obywatel może wnieść prywatny akt oskarżenia.