Prawo karne i prawo

wykroczeń II

Strona przedmiotowa

przestępstwa( obiektywna

• Czyn - znamię czasownikowe np.zabija ( art. 148) .

• Skutek - tylko przestępstwach materialnych – np.

uszkodzenie ciała ( art. art.157 kk )

• Czas popełnienia przestępstwa ( np. w okresie porodu ,

dzieciobójstwo- art. 149 )

• miejsce popełnienia przestępstw ( np. na terytorium RP

czynna napaść ( lub zniewaga) ambasadora lub

dyplomatę innego państwa (art. 136 par.1 , 2,3 )

• Sytuacja w jakiej czyn popełniono ( np. będąc

pozbawiony wolności – art.242 kk, pod wpływem

przebiegu porodu –art. 149))

• Sposób popełnienia przestępstwa ( np. przemocą,

groźbą – art. 197 kk)

• Przedmiot wykonawczy czynu( np. dziecko- art. 149,

osoba pełniąca funkcję publiczną w kontekście

łapownictwa czynnego ( art. 229)

Formy czynu

• Przestępstwa trwałe : np. nielegalne

posiadanie broni ( art. 263 par 40, dezercja

( art. 339), niepowrót do więzienia po przerwie

( art. 242 par. 3 )

• Wielosobowe ( bójka art.158 , udział w

zbiegowisku (art. 154) , udział w

zorganizowanej grupie ( art. 258)

• Wieloczynowe tzn. polegające na pewnego

rodzaju działalności uznawanej za jeden czyn

( branie udziału w obcym wywiadzie- art. 130

kk), znęcanie się ( art. 207), rozpijanie

małoletniego ( art. 208)

Przestępstwa z zaniechania

• Niepodjęcie działania, pomimo

zobowiązania( formalne przestępstwo z

zaniechania)

Źródło obowiązku działania: – sama ustawa

karna ( np. obowiązku udzielenia pomocy

art 162 kk, obowiązku zawiadomienia o

przestępstwie –art. 240kk)

• Spowodowanie skutku przez niepodjęcie

działania ( art. 2kk)

Warunek : istnienie prawnego, szczególnego

obowiązku zapobiegnięcia skutkowi ( czyli

bycia gwarantem)

Źródła obowiązku działania przy

przestępstwa materialnych z

zaniechania

• Ustawa np. kodeks rodzinny i

opiekuńczy

• Umowa ( zarówno sformalizowane jak

i nie-) np. umowa o pracę

Skutek czynu- związek

przyczynowy- teorie

• ekwiwalencyjna ( równoważności warunków)

• adekwatnego związku przyczynowego

( normalnego, typowego następstwa)

• relewancji ( prawo karne przez selekcję

zabronionych postępowań decyduje, który

związek jest relewantny)

Przykład na brak związku przyczynowego:

lekarz nie rozpoznał zawału i nie skierował

pacjenta do szpitala, sekcja wykazała, że

nawet gdyby skierował pacjenta to z uwagi na

rozległość zawału pacjent nie był do

uratowania.

Przyczynowość c.d.

• obiektywne przypisanie ( pomimo istnienia związku

przyczynowego nie można sprawcy przypisać skutku

• Przykład na brak możliwości obiektywnego przypisania:

Pacjentka powiedziała dentyście przed znieczuleniem
związanym z rwaniem zęba, że miewa bóle serca.
Dentysta zlekceważył ten sygnał i bez zlecenia badań
kardiologicznych dokonał ekstrakcji zęba pod
znieczuleniem. Pacjentka zmarła na fotelu na atak serca .
Sekcja wykazała, że nawet gdyby dentysta zlecił badania
kardiologiczne , to wada serca nie zostałaby wykryta ,
gdyż to wymagałoby badań wysoce specjalistycznych,
których nie obejmują badania rutynowe.

• Przyczynowość zaniechania .Kwestia sporna

Strona podmiotowa

przestępstwa ( subiektywna

• Zjawiska psychiczne wyrażające

stosunek psychiczny sprawcy do
czynu

• Postacie stosunku psychicznego

sprawcy do czynu :

1) umyślność ( = zamiar)
2) nieumyślność

Formy winy umyślnej ( postacie

zamiaru -art. 9 par.1 )

• Zamiar bezpośredni ( chce albo

zdaje sobie sprawę z nieuchronności)

- przestępstwa kierunkowe

( znamienne celem ( art. 278 ),
motywem , pobudką ( art. 194 )

• Zamiar ewentualny ( przewiduje

możliwość+ godzi się )

Formy winy nieumyślnej

• Lekkomyślność
• Niedbalstwo

Przesłanką odpowiedzialności:

naruszenie zasad
ostrożności( element obiektywny –
art.9 par.2)

Wina mieszana

( kombinowana)

• Dotyczy tylko : przestępstw

kwalifikowanych przez następstwo (Art. 9
par. 3 kk)

• Czyn wyjściowy może być umyślny lub

nieumyślny

• Następstwo zawsze zawinione

nieumyślnie.

O kombinacji winy można mówić tylko gdy

kombinacja : umyślności z nieumyślnością
( np. art. 158 par. 2 lub 3)

Przedmiot przestępstwa

( przedmiot ochrony)

• Podział przestępstw ze względu na

przedmiot ochrony/ zamachu:

1)Polegające na naruszeniu dobra ( np.

157)

2)Na narażeniu dobra na konkretne

niebezpieczeństwo ( np. 160, 161 )

3)Z abstrakcyjnego narażenia dobra

prawnego ( istnienia niebezpieczeństwa nie
należy dowodzić w postępowaniu np. art.
200 kk),

Znaczenie rozpoznania

przedmiotu ochrony

• Przy interpretacji przepisów( np. art.

152, 153 kk)

• Dla określaniu stopnia społecznej

szkodliwości

• Przy ustalaniu podobieństwa

przestępstw( art. 115 par.3-
przestępstwami podobnymi są
przestępstwa tego samego rodzaju)

Formy popełnienia

przestępstwa

• Zjawiskowe
• Stadialne

Formy zjawiskowe

• Sprawstwo ( art.18 par.1)
• Podżeganie( art. 18 par.2),
• Pomocnictwo ( art.18 par.3)

Odmiany sprawstwa

• Jednosprawstwo
• Współsprawstwo
• Sprawstwo kierownicze
• Sprawstwo polegające

Podżega ten, kto:

• Chcąc aby inna osoba popełniła

przestępstwo( tylko zamiar
bezpośredni)

• Nakłania ją do tego

Pomaga ten, kto

• W zamiarze aby inna osoba

popełniła przestępstwo ( zamiar
bezpośredni lub ewentualny)

• Ułatwia jej to

Podżeganie i pomocnictwo ;

ogólne zasady

odpowiedzialności w k.k. i kw

• W prawie karnym – odpowiedzialność – zawsze, ewent. z nadz. złagodzeniem

kary ( art. 19 kk), „ prawie” niezależnie od dokonania czynu przez sprawcę –

art. 22 kk

• W prawie wykroczeń- tylko, gdy ustawa tak stanowi i w razie

dokonania czynu przez sprawcę ( art.14 par.1 kw)

• Każdy sprawca odpowiada za swój czyn; indywidualizacja winy ( w

granicach swej umyślności lub nieumyślności, niezależnie od

odpowiedzialności pozostałych współdziałających- art. 20 kk, art.14 par.2

kw), indywidualizacja odpowiedzialności ( art. 21)

• Wyłączenie odpowiedzialności ( czynny żal - art. 23 kk, art.14 par.4 kw

• Odpowiedzialność prowokatora ( wyłączenie możliwości zwolnienia od

odpowiedzialności z powodu czynnego żalu ( 24 kk). Problem: czy to

wyłączenie powinno dotyczyć również kw ( w kw brak regulacji, analogia na

niekorzyść)

Wyjątek od karalności prowokatora:
ustawa o Policji z 6.04.1990 – dopuszczalność prowokacji w trakcie czynności

operacyjno-rozpoznawczych, warunki:
-tylko w odniesieniu do niektórych typów przestępstw np. łapownictwa,
-w celu sprawdzenia uzyskanych wcześniej i wiarygodnych informacji o

popełnieniu przestępstwa , ustalenia sprawców i uzyskania dowodów

przestępstwa

Formy stadialne

przestępstwa

• Przygotowanie ( art.16 par.1 i 17)
-działanie w celu popełnienia przestępstwa
-stwarzanie warunków, w tym poprzez

wejście w porozumienie

• Usiłowanie ( art. 13-15)
- zamiar, zmierzanie bezpośrednie, brak

dokonania

• Dokonanie

Pochód przestępstwa

Karalności form stadialnych

w kk i kw

• Przygotowanie: w kk – gdy ustawa tak

stanowi( art. 16 par.2 np. do fałszowania

pieniędzy-310 par.4 ); chyba, że czynny żal

( art.17 kk)
-w kw –nigdy

• Usiłowanie : -w kk- zawsze , chyba że czynny żal

- w kw – tylko, gdy ustawa tak stanowi ( art. 10

par.2 kw) np. za przy pasestwie – art. 122 kw ,

chyba , że czynny żal (11 par.4 kw)

Usiłowanie nieudolne :

-w kk.- karane z ograniczeniami ( art. 13 par.2kk)

-w kw - brak karalności