PRAWO KARNE
Przestępstwo- zawiniony czyn człowieka, społecznie niebezpieczny, zabroniony pod groźbą kary.
Inne czyny zabronione, nie zagrożone sankcją, są tylko deliktami.
Materialna definicja
Zwraca uwage na fakt społecznej szkodliwości przestępstwa, pozostawiając na dalszym planie naruszenie przepisów.
Formalna definicja
Przyjmuje za kryterium wyłącznie stosunek popełnionego czynu do przepisów prawnych, bez względu na charakter czynu i jego społeczne znaczenie.
Cechy charakterystyczne przestępstwa- znamiona. Np. kradzieży : zabranie cudzej rzeczy, celem sprawcy jest przywłaszczenie rzeczy.
W każdym przestępstwie wystepują 4 elementy:
a) podmiot przestępstwa sprawca
b) przedmio przestępstwa dobro przeciwko któremu przestępstwo było skierowane
c) strona przedmiotowa przestępstwa czas, miejsce, uzyte narzędzia, slady
d) strona podmiotowa przestępstwa subiektywne okolicznosci sprawy
Rodzaje przestępstw
ze względu na wysokośc grożącej kary:
- zbrodnia- czyn zagrożony kara pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 3 lat albo kara surowsza
- występek- to czyn, za który grozi kara przekraczająca 3 miesiące pozbawienia wolności, 3 miesiące ograniczenia wolności lub grzywna.
Zbrodnie i wystepki są ścigane w trybie postępowania karnego i sądzone przez sądy.
ze względu na skutek przestępstwa
- materialne- to takie na które składa się działanie sprawcy, skutek tego działania. Należa do nich: kradzież, rozbój, zabójstwo, uszkodzenia ciała
- formalne- od ich popełnienia dochodzi przez samo działanie sprawcy, bez względu na skutek. Np. nieudzielanie pomocy człowiekowi, któremu grozi niebezpieczeństwo utraty zycia lub zarazenie kogos chorobą weneryczną.
3. ze względu na rodzaj winy sprawcy
- umyślne- w postaci zamiaru bezpośredniego lub ewentualnego
- nieumyślne- w postaci lkkomyslności lub niedbalstwa
4. ze względu na sposób zachowania się sprawcy
- popełnione przez działanie
- popełnione przez zaniechanie wykonania obowiązku
5. inny podział:
- zasadnicze- przestpestwa podobne do siebie, przy czym jedno z nich odgrywa role zasadniczą
- kwalifikowane- - posiadające takie cechy dodatkowe, ze staje się ono niebezpieczniejsze od zasadniczego
- uprzywilejowane- odwrotność kwalifikowanego
6. ze względu na sposób ścigania
- ścigane z urzędu- przez oskarzycielapublicznego np. prokurator. Dot. Powaznych przestepstw
- ściganie z oskarżenia prywatnego- przestępstwa popełnione na szkode jednostki, oskarżycielem jest pokrzywdzony
7. ze względu na rodzaj dóbr chronionych przez prawo karne
- polityczne- skierowane przeciwko ustroju panstwa, sprawca dziala z pobudek politycnych
- pospolite- przeciwko zyciu i zdrowiu, mieniu,. Wolności, obyczajności, wymiarowi sprawiedliwości, dokumentom i szereg innych
OKOLICZNOŚCI WYŁĄCZAJĄCE WINE !
niepoczytalność- określony stan psychiczny człowieka, który powoduje ze osoba nie rozpoznaje znaczenia swych czynów.
Wina jest uwarunkowana prawidłowym funkcjonowaniem świadomości i woli sprawcy.
Istnieje tez ograniczona poczytalność poczytalność- zdolność człowieka do rozpoznawania znaczenia czynów i kierowania postepowaniem nie jest całkowicie wyłaczona, leczy tylko w pewnym stopniu ograniczona. Jednak to nie wyłącza od odpowiedzialności karnej jednak może powodowac złagodzenie kary.
Gdy sprawca był odurzony także ponosi odpowiedzialność karną.
błąd-nie popelnia się przestępstwa gdy ktos dopuszcza się czynu pod wpływem błędu. Jest to błąd faktyczny.
Jest tez błąd prawny- gdy człowiek nie wie ze popełniany czyn jest zabroniony. Jednak tonie wylacza odpowiedzialności karnej. Chyba ze sprawca błędu uniknąć nie mogl,
OKOLICZNOŚCI WYŁĄCZAJĄCE BEZPRAWNOŚĆ CZYNU
obrona konieczna- dzialanie człowieka do odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na jakiekolwiek dobro. Udaremnienie przestępcy.
Nsilenie obrony musi być proporcjonalne do zagrożenia. Inaczej można przekroczyc tzw granice obrony koniecznej. Sprawca wtedy może odpowiadac za swój czyn.
stan wyższej konieczności- poświecenie cudzego dobra w celu zapobieżenia bezpośredniemu niebezpieczeństwu grożącemu jakiemukolwiek dobru społecznemu lub dobru jednostki.
Dopuszczane to jest wtedy, gdy niebezpieczeństwa nie można odwrocic w inny sposób. Nlezy pamiętać tez aby nie przekroczyc granicy wyższej konieczności.
rozkaz przełożonego- odpowiedzialność ponosi osoba wydajaca rozkaz, chyba ze przełożony wie o tym ze jest to czyn zabroniony, to ten także może ponieść odpowiedzialność karna.
zgoda pokrzywdzonego- okoliczność wylaczajaca bezprawność czynu jedynie w odniesieniu do tych przestępstw, które sa skierowane wyłącznie przeciwko interesom jednostki, nie zas przeciwko intresom społecznym. Jeśli czyn zagraza jednoczesnie interesom jednostki i społecznym- zgoda zainteresowanej osoby nie może wyłączyć karalnmosci.
Art. 188 kk. - zgoda osoby zainteresowanej wylacza karalnośc gdy np. ktos uprowadzi małoletniego.lub osobe nieporadna umysłowo.
Czyn przestępczy dokonany za zgoda zainteresowanego nie podlega karze. Nie dotyczy to przypadkow gdy chodzi o zycie i zdrowie człowieka
dzialanie w granicach uprawnien lub obowiązku prawnego. - nie jest bezprawnym dzialanie osób, które dopuszczaja się czynów , czynów innych warunkach zabronionych, realizując ciążący na nich obowiązked urzędowy, zowodowy lub wychowawczy.
Ryzyko nowatorstwa- dotyczy postępu technicznego, doświadczeń, prób, eksperymentów. Osoba nie ponosi odpowiedzialności gdy w sposób wyraźny jak najbardziej minimalizuje pewne ryzyko.
PRZESTĘPSTWA P-KO ŻYCIU I ZDROWIU
Zabójstwo- pow. 8 lat, 25 lat lub dożywotnie pozbawienie wolności
Dzieciobójstwo- karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5
Eutanazja- karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. sąd tez może złagodzić kare lub tez jej zaniechac.
Namowa lub pomoc w samobójstwie- karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
Przerwanie ciązy za zgoda kobiety- podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Taka sama kare ponosi osoba, która zmusza kobiete do tego czynu.
Przerwanie ciąży bez zgody kobiety- karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Śmierć kobiety jako następstwo aborcji - gdy aborcja za zgodą kobiety to karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. gdy bez zgody kobiety to sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
ABORCJA- KARE PONOSI OSOBA KTÓRA KAZE USUNĄĆ CIAZE ORAZ LEKARZ USUWAJĄCY CIAZE !!
Nieumyślne spowodowanie śmierci -arze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Ciężki uszczerbek na zdrowiu- pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia, innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej lub znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. Jeśli sprawca dziala nieumysle to do lat 3. Jeśli następstwem jest śmierć do od 2 do 12 lat pozbawienia wolności.
Zwykłe i lekkie uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia
Udział w bójce lub pobiciu
Użycie w bójce niebezpiecznego narzędzia
Narażenie na niebezpieczeństwo
Narażenie na chorobę wywołaną wirusem HIV, zakaźną lub weneryczną
Nieudzielenie pomocy w niebezpieczeństwie
Szerzenie narkomanii (swe regulacje znajduja się w ustawie ministra zdrowia o przeciwdziałaniu narkomanii)