ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE RYNKOWEJ:
W gosp. rynkowej dominuje własnoœć prywatna, lecz mimo to rząd ma na nią wpływ. Rząd sam opracowuje gosp. rynkową - jest to polityka gospodarcza rządu. Pełni on też funkcje interwencyjne w polityce ekonomicznej. Prowadzi ochronę zewn. gospodarki państwa: &ochrona produkcji krajowej przed konkurencją zagraniczną (stosuje np. cła), &troszczy się o prawidłowe relacje z opcym kapitałem wewnątrz kraju np. ogranicza dopuszczanie obcego kapitału do niektórych dzidzin produkcji. Prowadzi też ochronę wewnętrzną - chroni konkurencję uderzając w monopol, &łagodzi skutki nierównej siły ekonomicznej różnych branż gospodarczych, &f-cja stabilizacyjna - np. stabilizacja bezrobocia i inflacji, &f-cja ekonomiczno-rozwojowa - kontroluje tempo wzrostu gospodarczego np. poprzez popieranie pewnych dziedzin (ulgi i kredyty), &planuje postęp i inwestycje, &wpływa na zmiany w strukturze gospodarki, &funkcja społeczno-socjalna - dzieli produkt społeczny, oblicza min. socjalne, max. dochodów polityka obrony i ochrony pracy, walka z bezrobociem, &f-cja społeczno-usługowa - czyli usługi socjalno-kulturalne (sport, sztuka). BEZROBOCIE - nadwyżka osób zdolnych do pracy, które poszukują zartudnienia, w porównaniu do wolnych miejsc pracy. W trakcie przekształceń bezrobocie dotknęło głównie pracowników: PRG-ów, przem. ciężkiego, włókienniczego, zbrojeniowego i górników. TYPY BEZROBOCIA: &koniunkturalne - wzrasta w okresie kryzysu, maleje w czasie wzrostu, &strukturalne - bezrobocie gosp. rynkowej, wynika z jej struktury, bo nie stwarza ona pełnego zatrudnienia. &przejœciowe - związane z krótkotrwałym brakiem pracy, związ. np. z przestojem w zakładzie pracy. &utajnione - niepełne wykorzystanie częœci ludnoœci na roli. &sezonowe - spowodowane sezonowoœcią produkcji gł. w rolnictwie. W 1993r. 16% czynnych zawodowo było bezrobotnych. W 1995r. - 14,9%. SKUTKI BEZROBOCIA: &brak szacunku dla osoby bezrobotnej i jej szacunku dla samej siebie, &osoba ta traci możliwoœć rozwoju i ontaktu z ludŸmi, &nie ma ona œrodków utrzymania, a to prowadzi do przestępczoœci. Rok 1995: 29% bezrobotnych - wałbrzyskie, elbląskie, suwalskie, olsztyńskie, koszalińskie, słupskie; od 5% do 11% - warszawskie, poznańskie, katowickie i krakowskie. FORMY POMOCY RZĄDOWEJ: 1)FINANSOWA - zasiłki dla bezrobotnych i szkoleniowe, pożyczki, z.rodzinne. 2)DORADCZO - SZKOLENIOWA - kursy przekwalifikujące, poradnictwo zawodowe. 3)poœrednictwo pracy.