Postanowienie
z dnia 6 października 2004 r.
Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie
GZ 71/2004
Przy badaniu przesłanek z art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270), należy wziąć pod uwagę, że zgodnie z art. 23 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonkowie są zobowiązani do wzajemnej pomocy i z tego obowiązku nie zwalnia pozostawanie w rozdzielności majątkowej.
ONSAiWSA 2005/1/8
141470
Dz.U.02.153.1270: art. 246§ 1 pkt 2
Dz.U.64.9.59: art. 23; art. 47
Sędzia NSA Andrzej Kisielewicz.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270) zażalenie Ireneusza H. - Przedsiębiorstwo Wielobranżowe "H." Import-Eksport na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 30 czerwca 2004 r. o oddaleniu wniosku o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi Ireneusza H. - Przedsiębiorstwo Wielobranżowe "H." Import-Eksport na decyzję Dyrektora Izby Celnej w Poznaniu z dnia 18 lutego 2004 r. w przedmiocie określenia kwoty długu celnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu postanowieniem z dnia 30 czerwca 2004 r. odmówił udzielenia prawa pomocy Ireneuszowi H. - Przedsiębiorstwo Wielobranżowe "H." Import-Eksport w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
Strona wniosła do Naczelnego Sądu Administracyjnego zażalenie na to postanowienie, zarzucając, że Sąd nie uwzględnił jej aktualnej sytuacji finansowej. Skarżący podniósł, że obecnie znajduje się w bardzo złej sytuacji finansowej, nie osiąga żadnych przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej, a pieniądze otrzymywane od rodziców pozwalają jedynie na skromne utrzymanie. Od brata uzyskał pożyczkę jedynie na zatrudnienie pełnomocnika, z którego usług, ze względu na skalę prowadzonych przeciwko skarżącemu postępowań celno-podatkowych i grożący mu wymiar długu celno-podatkowego, nie może zrezygnować. Nie jest również w stanie zbyć posiadanych ruchomości (samochody osobowe), ponieważ zostały one zajęte przez organ egzekucyjny.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stosownie do art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 - cyt. dalej jako P.p.s.a.) przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie częściowym, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Trzeba przede wszystkim podkreślić, że udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Zapobiegliwości i przezorności w tym zakresie należy szczególnie wymagać od osób toczących spory sądowe w związku z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą. Wszakże samodzielna działalność gospodarcza, prowadzona na własny rachunek, wiąże się, ze swej istoty, z ryzykiem ponoszenia wszystkich związanych z nią konsekwencji, w tym kosztów - także sądowych.
Ze wspomnianego przepisu art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. wynika, że ciężar udowodnienia braku możliwości pokrycia kosztów postępowania spoczywa na wnioskującym o przyznanie prawa pomocy. W związku z tym zgodnie z art. 252 § 1 P.p.s.a wniosek o przyznanie prawa pomocy powinien zawierać oświadczenie strony obejmujące dokładne dane o stanie majątkowym i dochodach.
Złożone przez skarżącego oświadczenie, o którym mowa w art. 252 § 1 P.p.s.a., nie zawiera, zdaniem Sądu, dostatecznych danych koniecznych do oceny jego rzeczywistych możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego. W dodatkowym oświadczeniu, złożonym na wezwanie Sądu pierwszej instancji, skarżący ograniczył się jedynie do przedstawienia takich danych, które mogły świadczyć o jego złym stanie majątkowym i braku dochodów.
Skarżący oświadczył, że pozostaje w związku małżeńskim, ale w rozdzielności majątkowej z małżonką. Nie podał jednak żadnych dodatkowych informacji, pozwalających wyjaśnić nietypową raczej sytuację, w której małżonkowie niepozostający w separacji nie utrzymują ze sobą żadnych kontaktów i nie mają wiedzy o warunkach materialnych (źródłach dochodów) współmałżonka. Są to okoliczności szczególnie istotne w tej sprawie, jako że zgodnie z art. 23 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonkowie są zobowiązani do wzajemnej pomocy i z tego obowiązku nie zwalnia pozostawanie w rozdzielności majątkowej.
Obowiązek niesienia pomocy spoczywa także na innych członkach rodziny. Wynika on również z przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Rodzice i dzieci zobowiązani są wspierać się wzajemnie (art. 87 K.r.o.). Jak sam skarżący oświadczył, rodzice są gotowi wspomóc go w razie potrzeby.
Mając na uwadze wszystkie te okoliczności, Sąd doszedł do przekonania, że skarżący nie wykazał dostatecznie zasadności swego wniosku o przyznanie mu prawa pomocy, i dlatego jego zażalenie na postanowienie WSA w Poznaniu Sąd uznał za nieuzasadnione.
Z tych względów i na podstawie art. 184 P.p.s.a. w związku z art. 197 § 2 P.p.s.a Sąd orzekł jak w sentencji.