Martyniak – „Organizatoryka”
Funkcje i zasady zarządzania
Główną funkcją każdego przedsiębiorstwa jest wytwarzanie produktów odpowiadającym ogólnym potrzebom społecznym. Do spełnienia tej funkcji konieczne jest realizowanie szeregu funkcji cząstkowych, które w literaturze określa się mianem „funkcje przedsiębiorstwa”
Poziomy układ funkcji przedsiębiorstwa (Martyniak(
- techniczne (procesy produkcyjne – wytwórcze),
- ekonomiczne (planowanie techniczno-ekonomiczne, analizy ekonomiczne, finanse),
- handlowe (zaopatrzenie, sprzedaż, transport),
- personalne (kadry, szkolenie, bhp, dobór pracowników do określonych stanowisk i zadań, motywowanie, kształtowanie postaw i zachowań),
- informatyczno-księgowe (bank danych).
Planowanie (Fayol – przewidywanie przyszłości)
Chcąc prawidłowo określać cele i zadania realizowane w przyszłości należy umiejętnie przewidzieć rozwój wydarzeń. Najczęściej dokonujemy tego na podstawie aktualnych tendencji, przewidywań, co do przyszłego układu warunków, w którym przyjdzie nam działać.
Zasady planowania:
- zasada konkretności (Cykl działania zorganizowanego – zadania skonkretyzowane mają większą szansę na skuteczną realizację, niż zadania ogólnikowe, „jeśli jasno widzimy cel, który chcemy osiągnąć, to zrobiliśmy już więcej niż połowę drogi),
Cykl działania zorganizowanego
Ustalanie celu, które mamy osiągnąć.
Zbadanie środków i metod, które są potrzebne do osiągnięcia tego celu.
Zgromadzenie środków i warunków uznanych za potrzebne.
Wykonanie działania stosownie do powziętego planu.
Kontrola otrzymanych wyników.
- zasada terminowości (termin realizacji określonych zadań, każde zadanie powinno mieć wyznaczony termin wykonania, aby nie okazało się, że wyznaczone zadanie powinno być wykonane na wczoraj),
- zasada elastyczności (planowanie w znacznej mierze opiera się na prognozowaniu, które często okazuje się zawodne, pojawiają się okoliczności, które uniemożliwiają realizację planu)
OTOCZENIE JEST TURBULENTNE, DYNAMICZNIE ZMIENNE I ZŁOŻONE
- zasada optymalnego horyzontu czasowego (wyznaczenie optymalnego horyzontu czasu – zasada zaangażowania, według której planowanie powinno obejmować okres niezbędny do ukończenia rozpoczętych działań)
ORGANIZOWANIE
Aby zrealizować zaplanowane działania należy dobrać odpowiednie środki , nośniki.
- zasada podziału pracy
- zasada koncentracji
- zasada harmonizacji (harmonijny dobór elementów, zharmonizowanie działania w czasie, harmonia duchowa – odpowiednia kultura organizacyjna)
- zasada specjalizacji (grupowanie stanowisk, tworzenie struktury organizacyjnej)
- zasada hierarchii i rozpiętości kierowania (stworzenie tzw. piramidy organizacyjnej, której wierzchołek stanowi naczelne kierownictwo, a podstawy bezpośredni wykonawcy)
- zasada najkrótszej drogi („każdy akt powinien przechodzić tylko przez te punkty, przez które przechodzić musi” – S.Bieńkowski)
- zasada delegacji uprawnień (zasada decentralizacji)
- zasada współmierności uprawnień i odpowiedzialności
- zasada wyjątku – o pomoc do mnie powinien się pracownik zwracać tylko w drodze wyjątku (kiedy np. dostaje zadanie nowe, zwykle powinien on sobie poradzić sam).
KONTROLOWANIE
Ustalenie wyniku i postępu działalności, interpretowanie stwierdzonych faktów, ewentualne działania korygujące i doskonalące. Kontrola to niezbędna zasada sprawnego działania.
Zasady kontrolowania:
- zasada natychmiastowości (systemy kontroli muszą natychmiast informować o odchyleniach),
- zasada obiektywności (kontrola wyników pracy podwładnego – konieczność uzasadnieni oceny)
- zasada elastyczności
- zasada korygowania (kontrola musi być dynamiczna – ukazywać środki doradcze, które pozwolą na zmniejszenie, eliminację powstałych odchyleń)
Praca z ludźmi:
- dobór i rozmieszczenie pracowników
- ocena pracowników
- wychowywanie pracowników
- prowadzenie ludzi
- motywowanie pracowników
- komunikowanie
Pozyskiwanie zasobów i dysponowania nimi:
- zasada optymalnych rezerw
- zasada optymalnego gospodarowania środkami materialnymi (należy dążyć do maksymalnego stopnia osiągnięcia celu, albo do minimalnego nakładu środków, gdy stopień realizacji celu jest z góry założony)
- zasada instrumentalizacji (korzystanie z narzędzi i aparatury)
- zasada energiczności (potrafienie uruchomienia wszystkich sił i środków niezbędnych do osiągnięcia danego celu)
Praca z informacjami:
- zasada selekcji (nadmiar posiadanych informacji sprawia, ze kierownik jest źle poinformowany)
- zasada wiarygodności (wyeliminowanie przekłamania, krytyczna ocena strumieni informacyjnych – wyrywkowe sprawdzanie autentyczności informacji)
- zasada aktualności
DECYDOWANIE:
- zasada myślenia wielowariantowego
- zasada oceny wielokryterialnej
- zasada ograniczonej racjonalności (wybór optymalny wymaga czynności wielokrotnie bardziej skomplikowanych niż wybór zadowalający).
PYTANIA:
- poszczególne funkcje zarządzania - zasady + omówienie
- organizacja i jej otoczenia – wpływ otoczenia konkurencyjnego na funkcjonowanie organizacji