Współczesne koncepcje rozwoju, pytania:

gr. II

1. Założenia pedagogiki personalistycznej.

GŁÓWNE TEZY PEDAGOGIKI PERSONALISTYCZNEJ:

1. najwyższym celem wychowania jest uzdalnianie (czynienie zdolnym) podmiotu (wychowanka) do przejęcia kierownictwa nad własnym procesem rozwoju;

2. wychowanek nie jest istotą do ćwiczenia (szkolenia), lecz osobą, którą należy w nim „wzbudzić”;

3. wychowanek jest pierwszym i podstawowym czynnikiem wychowania, wychowawca jest jedynie kooperatorem, współpracownikiem w tym dziele;

4. treścią nauczania w szkole powinny być: „integralny humanizm”:, a więc nie tylko literacki lub artystyczny, lecz także naukowy i techniczny;

5. potwierdza się wychowawczą funkcję rodziny (nie ukrywając przejawów jej kryzysu);

6. podkreśla się respekt dla „tajemnicy dziecka”, które staje się osobą, przy oddziaływaniu różnych instytucji wychowawczych.

2. Czym charakteryzuję się pedagogika humanistyczna.

Pedagogika humanistyczna to określenie obejmujące różne kierunki pedagogiki, których podstawę stanowi pojęcie człowieka w powiązaniu z kulturą danej epoki. W toku przemian kulturowych jakie zachodzą w świecie zmieniało się pojmowanie pedagogiki humanistycznej.

Tym co łączy wszystkie kierunki, jest ideał uczłowieczenia jednostki ludzkiej przez zaszczepienie jej cech i właściwości najbardziej odpowiadających pojęciu człowieka.

Niezależnie od różnic między poszczególnymi kierunkami współcześnie przyjmuje się, że pedagogika humanistyczna stara się realizować następujące cechy wychowania:

1. wychowanie (i kształcenie) to proces, w którym podmiotem staje się sam wychowanek;

2. samowychowanie i samokształcenie grają w wychowaniu nie mniejszą rolę niż działalność placówek oświaty i wychowania;

3. wychowanie to proces, którym prawda i dobro moralne są najwyższymi wartościami;

4. cele wychowania pozostają w harmonii z celami i zadaniami życiowymi wychowanka;

5. w wychowaniu, dobro osobiste jednostki pozostaje w harmonii z dobrem ogółu;

6. wychowanie to proces samo urzeczywistniania się człowieka przy zachowaniu respektu dla innych i poczucia odpowiedzialności za siebie;

7. treść wychowania (a więc i kształcenia) stanowi materiał podmiotowego doświadczenia wychowanków.

3.Aktualne zadania wychowania międzynarodowego.

Przed wychowaniem międzynarodowym stają nowe zadania, które można ująć w trzy grupy tematyczne:

1. przygotowanie społeczeństw do krytycznej analizy współczesnej cywilizacji - wychowawcy powinni służyć dialogowi między kulturami;

2. wychowanie pełnego, bogatego duchowo człowieka - wykształcenie wrażliwości, sympatii i empatii w stosunkach międzyludzkich, porzucenie postaw egoistycznych;

3. integrowanie człowieka ze światem ludzkiej wspólnoty - rozbudzanie zainteresowania innymi krajami, narodami, likwidowanie uprzedzeń i stereotypów, znajdowanie różnic i cech wspólnych.

4. Cele pedagogiki Gestalt.

Naczelne cele pedagogiki Gestalt:

- odnalezienie siebie, własnej tożsamości,

- samo urzeczywistnienie/samorealizacja,

- odzyskanie utraconej i stłumionej części własnej osobowości,

-eliminacja blokad wewnętrznego rozwoju,

- osobisty rozwój/wzrost jednostki,

- rozwój wspólnego ludziom potencjału,

- przygotowanie jednostki do rozpoznawania i realizacji własnego potencjału rozwojowego,

- odpowiedzialność za samego siebie ,

- rozpoznawanie osobistych potrzeb i zainteresowań, ich dalsze rozwijanie,

- doskonalenie własnej świadomości, koncentrowanie się na „tu i teraz”.

5. Elementy pedagogiki Aleksandra Kamińskiego.

Wychowanie w jego pedagogii ma wymiar:

• interpersonalny (stymulacja do samokształcenia i pracy nad sobą),

• społeczny - służba, bezinteresowność, poświęcenie itp.,

• moralny - kształtowanie np. odwagi,

• polityczny - kształtujący m. in. obywatelskie zaangażowanie.

Jego koncepcja nie zakłada wychowania instrumentalnego, adaptacyjnego, nastawionego na dopasowanie wychowanka do otoczenia (wdrukowanie mu pożądanych reakcji na bodźce psychospołeczne), lecz zakłada przygotowanie do krytycznego myślenia, do refleksyjnego nastawienia wobec norm społecznych.

Dopełnieniem tej koncepcji wychowania jest osobowość wychowawcy - osobowość aktywna i twórcza, życzliwa dla wychowanka, przejęta chęcią pracy z nim. Takiej osobowości nie jest w stanie zastąpić żadna technika, forma czy metoda wychowania.

Jedną z najważniejszych cech jego pedagogiki jest holizm czyli całościowe ujmowanie kształcenia i wychowania w kontekście społecznym, politycznym i kulturowym oraz równoczesny rozwój wszystkich sfer osobowości wychowanków.

6. Założenia pedagogiki religii.

Charakterystycznymi cechami rozwoju pedagogiki religii było rozszerzenie przedmiotu badań z katechezy i nauczania religii uczniów na całość procesów edukacji i socjalizacji religijnej. Zaczęto podejmować coraz bardziej ogólne zagadnienia, związane m. in. ze znaczeniem wychowania religijnego dla człowieka i społeczeństwa, uwzględniając kontekst demokracji i pluralizmu, a także różnorodne wyzwania współczesności (budowanie społeczeństwa obywatelskiego, zagrożenie fundamentalizmem itp.).

7.Dorobek pedagogiki Marii Montessori.

Na początku 1907 r. zakłada pierwszy dom dziecięcy. Wreszcie może urzeczywistnić własne zamysły wychowawcze i sprawdzić metodę wychowanie małych dzieci. Ma już wtedy znaczny dorobek publicystyczny. Następuje rozbudowa domów dziecięcych w Rzymie. M. Montessori odkrywa i definiuje zjawisko „polaryzacji uwagi”. Prowadzi eksperymenty i prace nad literami i liczbami wykonanymi z papieru ściernego. Poświęca się całkowicie pedagogice, rezygnując z praktyki lekarskiej oraz stanowiska docenta na Uniwersytecie Rzymskim.

Uzyskuje międzynarodową sławę. W 1911 r. jej metodę wprowadzono do szkół ludowych w kilku krajach, poza Włochami m. in. we Francji i USA. Książki Montessori zostają wydane w kilku językach. W wielu krajach odbywają się międzynarodowe kursy szkoleniowe na temat metody Montessori.

8.Co wprowadził J. Korczak do wychowania.

Główną istotą wychowania staje się z jednej strony zagwarantowanie młodzieży społecznych warunków do życia, z drugiej zaś strony wspieranie osób w ich wewnętrznym rozwoju, nabywanie samoświadomości oraz wzmocnienie ich w samodzielności i uniezależnieniu się od społecznej, zewnętrznej opieki.

Kolejną, aktualną ideą J. Korczaka jest partnerstwo w relacji wychowawca - wychowanek. Powinno się ono wyrażać w odrzuceniu przez pedagogów despotycznego rygoru, na rzecz wzajemnego porozumiewania się, współdziałania, uzgadniania żywotnych dla obu stron spraw, zaufania do dziecka, do jego rozsądku i umiejętności („zapewniając dziecku opiekę i wychowanie nie czynimy mu łaski, każde dziecko ma do tego święte prawo…”).

9.Cechy pedagogiki i oświaty w PRL.

W PRL myślenie o oświacie, szkole i wychowaniu charakteryzowało się:

* centralizmem,

* autorytaryzmem,

* świeckością (obowiązywał tzw. „naukowy światopogląd”),

* monopolizmem ideologii komunistycznej,

* silną perswazyjnością,

*tendencją do wykluczenia innych, niepewnych.

10.Zasady nowego wychowania.

Wśród 30 zasad były m. in.:

- wybór odpowiedniego środowiska dla szkoły,

- konieczność poznania cech indywidualnych i społecznych predyspozycji dziecka,

- tworzenie szkoły „na miarę dziecka”,

- współpraca szkoły z rodziną i życiem pozaszkolnym,

- dominacja zagadnień wychowawczych nad dydaktycznymi,

- oparcie kształcenia i wychowania na aktywności dzieci, ich samodzielności i twórczości,

- samorządność uczniów,

- wspieranie wychowania estetycznego i moralnego,

- koedukacja.

11.Główne postulaty antypedagogiki.

4

---