PSYCHOLOGIA STRESU WYK2
PRZYCZYNY CIERPIEŃ WSPÓŁCZESNEGO CZŁOWIEKA (WHO)
PRZYCZYNY LICZEBNOŚĆ
1. Stres 400mln
2. Depresja 370mln
3. Alkoholizm 288mln
4. Zaburzenia osobowości 250mln
5. Chroniczna nieśmiałość 60mln
6. Schizofrenia
7. Epilepsja
8. Demencja
Na temat stresu istnieje pewna wiedza potoczna Wg niej stres to stan obciążenia
psychicznego, gdy wykonanie ważnego zadania, realizacja ważnego celu stają się
bardzo trudne lub wręcz niemożliwe. Źródłem stresu mogą być sytuacje
zagrażające zdrowiu, czy życiu ale też poczucie braku kontroli nad wydarzeniami
lub przeświadczenie , że zadanie jest zbyt trudne do wykonania . Gdy bodziec
stresowy działa z umiarkowaną siłą i krótko , wzmaga emocje człowieka .
Wywołuje korzystną mobilizację umysłu i całego organizmu (przyśpiesza procesy
pamięciowe, wzmaga sprawność działania) Stres długotrwały i silny rozstraja
organizm, prowadzi najpierw do chaotycznego pobierania i przekazywania
informacji, potem do dezorganizacji zachowania, w końcu do utraty kontroli nad
emocjami i działaniami. Nadmierny stres przynosi oczywiste skutki- choroby
psychosomatyczne.
Jest to zgodne z pewnym mechanizmem atawistycznym , który odziedziczyliśmy po
zwierzętach Jest to atawizm związany z wydzielaniem pewnych substancji
chemicznych, energetycznych pobudzających nas do gotowości do wysiłku.
W sytuacji gdy zwierze oceni sytuacje jako zagrażającą j ego życiu musi uciekać
lub atakować a do tego trzeba nastawić organizm. Dzieje się to automatycznie .
Ten atawistyczny mechanizm jest także odziedziczony przez człowieka . Jeśli
jednak uzasadniony jest wzmożony wysiłek i wzmożony poziom energetyczny w
przypadku zwierząt, gdyż w ich świecie występuje realne zagrożenie i trzeba
naprawdę uciekać , to u człowieka w wielu przypadkach jest to nie uzasadnione.
Gdyż mając inteligencję , działając poza popędami-świadomie, racjonalnie nadal
nie umiemy sobie poradzić z tym co nam zostało w spadku po zwierzętach.
Człowiek zagrożenie może sobie wymyślać, wytwarzając sobie sztuczny stres . Ale
gdy człowiek zdefiniuje sobie we własnym umyśle że to jest stres - stres
symboliczny psychologiczny to automatycznie nie mając nad tym żadnej kontroli,
uruchamia mechanizm atawistyczny do walki lub ucieczki, Czyli cały zakodowany
proces uruchamiania pewnego poziomu hormonalnego, który odpowiada za pobudzenie
, bez możliwości zatrzymania go. Ta nadmiarowość , która jest zjawiskiem
pozytywnym w świecie zwierzęcym , w przypadku człowieka jest zła . Powoduje ona
że człowiek bardziej cierpi nie umiejąc sobie z nimi poradzić generujemy sobie
coraz to nowsze stresy psychologiczne.
Zostało to potwierdzone empirycznie przez Pawiowa , który założył że psy myślą,
że psy także potrafią przeadresować swoje reakcje na poziom symboliczny.
Klasyczna nerwica Pawiowa zwierzęca polega na tym , że pies przenosi zagrożenie
realne na poziom zagrożenia symbolicznego
W eksperymencie Pawiowa w badaniach nad uczeniem się zwierząt, nagradzał on i
karał psa za to czy rozpoznawał kwadrat i kółko . Później coraz mniej
różnicował obie te figury , i nadal karał bądź nagradzał. Kiedy kółko było
zbliżone do kwadratu okazało się , że pies nie wiedział już jakie to figury a
bardzo chciał poradzić sobie z tym zadaniem aby uniknąć kary lub zasłużyć na
nagrodę . I kończyło się to u każdego psa ciężką nerwicą, podobną do ludzkiej
nerwicy.
SPOSOBY UJMOWANIA STRESU
1. Perspektywa teoretyczna
2. Źródła stresu
� Fizyczne źródło stresu
� Chronobiologiczne źródła stres
3. Reakcje na stres
4. Jak sobie radzić ze stresem
TEORIE STRESU l. TEORIA HOMEOSTAZT

Stworzona została przez fizjologów .Zastanawiali się oni w jaki sposób organizm
umie się przystosować do zmiennych warunków środowiska . Wg ich istnieje taki
mechanizm który powoduje dostrajanie się organizmu do wymagań środowiska
zewnętrznego Organizm musi mieć fizjologiczne czujniki reagujące lub na błąd
dodatni lub na ujemny. Istnieje względna równowaga zapamiętana w genach , żeby
organizm mógł funkcjonować . Każde odstąpienie od tej równowagi jest
natychmiast wychwytywane przez czujnik dodatni lub ujemny. Następnie efektory
reagują na sygnał i sprowadzają to do stanu normalnego
Jest to najogólniejsza idea stresu. Stres jest rozbieżnością między stanem
idealnym .
TEORIA SELY'EGO
Pierwszy zajął się wyjaśnianiem definicji stanu stałości odstępstwa od niej był
Sely Ludzie niezależnie od specyficznych reakcji na stan zagrożenia organizmu ,
poza tym że działają specyficznie ( np. leczenie ), działaj ą również nie
specyficznie czyli niezależnie od
typu choroby. Można zaobserwować takie reakcje które są wspólne dla wszystkich
chorób, dla wszystkich zagrożeń . Ten niespecyficzny syndrom zachowań i
reakcji, które towarzyszą chorobą i zagrożeniom życia nazwał stresem
W każdej sytuacji zagrożenia organizmu występują dwie specyficzne reakcje ,
posiadające trzy fazy.
OGÓLNY SYNDROM PRZYSTOSOWANIA
+ REAKCJA ALARMOWA
+ SYNDROM ODPORNOŚCI
+ STADIUM WYCZERPANIA
Kiedy pojawi się zagrożenie, to zagrożenie jest zarejestrowane (świadomie lub
nieświadomie). Następnie pojawia się reakcja alarmowa. Jeżeli jest to normalny
poziom funkcjonowania, który jest charakterystyczny dla każdego zwierzęcia , to
gdy pojawia się zagrożenie , to w początkowej fazie trzeba podjąć mobilizację
organizmu . Jeżeli zwierzę zbyt mocno się zmobilizuje , to w pierwszej fazie
wykorzysta swoje zapasy . I jeżeli zużyje zbyt dużo energi to następuje faza
wyczerpania .
Towarzyszą temu wszelkie symptomy , które układają się w pewien syndrom, (jest
to związane z mobilizacją organizmu na różnych poziomach)
Gdy organizm zaczyna się już organizować na poziomie mózgu , cały system
poradzenia sobie z tą sytuacją, oceny jej doprowadza do odporności. Faza
odporności trwa przez jakiś czas , ale jest ograniczona i kiedy sytuacja jest
opanowana wracamy do poprzedniego poziomu funkcjonowania .
Jeżeli jednak organizm nie może sobie poradzić , to następuje zgon
REAKCJA ALARMOWA
Te reakcje fizjologiczne prowadzące albo do powrotu do stanu normalnego lub do
wyczerpania krańcowego i do śmierci, to jest sterowane bardzo precyzyjnymi
układami fizjologicznymi na poziomie układu hormonalnego ponieważ hormony są
odpowiedzialne za to, by w przypadku zagrożenia organizmu przyśpieszać pewne
reakcje , mobilizować organizm do działania , a w innych wypadkach, kiedy
potrzebo to zwalniać (sen , odpoczynek). Cały tan system hormonalny jest
zaangażowany w obronę przed stresem. TEN MODEL JEST KRYTYKOWANY !!!
� Zasługą Sely'ego jest, że stworzył model i zauważył pewne zjawiska , a nie to
jak je tłumaczył
� Zauważył, że stres prowadzi do nie efektywnego działania i nazwał dystresem
FIZJOLOGICZNE MECHANIZMY STRESU
STRES przesadka mózgowa
++
+
Beta endomorfiny hormon
adrenokortykotropowy układ
nerwowy
+
+
nadnercza część
rdzeniowa
+ +
część korowa



STRES I DYSTRES

TEORIA FRUSTRACJI
Termin stres używany jest w psychologii od niedawna wcześniej używano terminu
frustracja Teorie frustracji były pierwszymi naukowymi teoriami dotyczącymi
sytuacji trudnych Odwołuje się ona do mechanizmów psychologicznych. Uważa się
że człowiek świadomy realizuje jakiś cel i dobiera do niego jakieś środki. Gdy
na drodze do realizacji jakiegoś celu pojawia się przeszkoda, która
uniemożliwia realizację celu, to wywołuje ona reakcje psychiczne człowieka,
które są związane z rozeznaniem czy ta przeszkoda jest tak duża , że w ogóle
uniemożliwia wykonanie zadania , czy istnieje jakiś sposób poradzenia sobie z
nią.
W teorii tej pokazane jest 5 strategii radzenia sobie z frustracją:
1. Rezygnacja submisywna
2. Pokonanie przeszkody
3. Ominięcie przeszkody
4. Cel zastępczy
5. Ucieczka od sytuacji frustracyjnej Była to pierwsza teoria , która mówiła,
że człowiek może różnie reagować . Próba wytłumaczenia poszczególnych typów
reakcji jest bardzo różnorodna . Na bazie tej teorii powstało wiele badań .