Strona 1

lewica.pl - lewicowy portal informacyjny

2008-12-06 16:27:30

http://www.lewica.pl/index.php?id=17680&druk=1

Marsza ek: Antysemityzm bez ydów

[2008-10-23 09:12:17]

Z Wiktorem Marsza kiem z antyfaszystowskiego
Stowarzyszenia "Nigdy Wi cej" rozmawia Przemys aw Prekiel.

Prosz powiedzie naszym czytelnikom, co spowodowa o
powstanie Stowarzyszenia "Nigdy Wi cej"?

Narastaj ca fala szowinizmu, nacjonalizmu, aktywno ! grup
neofaszystowski, a przede wszystkim przemoc ze strony
brunatnych bojówkarzy. Zaczynali my jak nieformalna Grupa
Antynazistowska (GAN), której aktywi ci za/o0yli
stowarzyszenie, które funkcjonuje po dzie1 dzisiejszy.

Jak wygl%da sytuacja rasizmu w Polsce? Czy te przypadki s% cz ste, czy mo(e sytuacja powoli
wraca do normy?

Niestety, ale w Polsce rasizm nadal jest popularny. W zasadzie nie ma dnia by jaki incydent nie mia/
miejsca. Przyk/adem jest codzienne 0ycie, kiedy w potocznej mowie nadal cz4 ! spo/ecze1stwa pos/uguje
si4 rasistowskimi okre leniami "czarnuch", "asfalt", "0ó/tek", "ciota", a na murach miast mo0na znale6!
peany ku czci Rudolfa Hessa, czy has/a "Jude raus". Nale0y jednak patrze! z optymizmem w przysz/o !
maj c nadzieje, 0e Polska stanie si4 znów krajem tolerancyjnym.

Jak Pan s%dzi, dlaczego rasizm ma w ogóle racj bytu i jest dla cz )ci m odych ludzi tak
atrakcyjny?

Z jednej strony mo0e by! to moda i ca/a otoczka zwi zana z kultur , sposobem ubierania si4, s/uchania
muzyki etc. Jest to obecnie bardzo dobrze widoczne u naszych zachodnich i po/udniowych s siadów. Z
drugiej strony frustracja spowodowana kryzysem warto ci, problemami z edukacj i prac . Bycie w grupie
pozwala ukry! wady, dowarto ciowuje. "Sprzedaje" si4 kult si/y ze znacznym pierwiastkiem m4sko ci.
<atwiej wskaza! koz/a ofiarnego, który jest odpowiedzialny za zaistnia/y stan rzeczy. Kiedy byli to >ydzi,
dzi atakowane s mniejszo ci seksualne. Winny musi /atwo da! si4 wyró0ni! i by! wg neofaszystów na
tyle "s/aby" by da! si4 zaatakowa!.

W Niemczech natomiast coraz cz4 ciej grupy neofaszystowskie kradn socjaln , lewicow , czy
wywodz c si4 z kultury alternatywnej retoryk4 oraz symbolik4 po to by zdoby! popularno ! w ród
m/odzie0y. W Polsce jest to jeszcze ma/o popularne, ale kto wie czy i u nas nie pojawi si4 narodowi
autonomi ci, którzy marz o monolicie nacjonalistyczno-socjalistycznym. Taki program ju0 w XX wieku
wiat przerabia/ i zap/aci/ bardzo wysok cen4.

Kto lub co mo(e by przyczynkiem do promocji tego typu szowinistycznych hase ? Przed wojn%
takim elementem z pewno)ci% by a Narodowa Demokracja a dzi)?

Nadal funkcjonuj grupy, które odwo/uj si4 zarówno do ideologii endeckiej jak równie0 do populizmu,
staraj c zdoby! poparcie na sprawach kontrowersyjnych. Cz4sto u0ywaj c mowy nienawi ci. Wiele
ugrupowa1 odwo/uje si4 do tego, co robi/a ND w okresie mi4dzywojennym staraj c si4 "wybieli!" histori4
czyni c z swoich przodków wzory do na ladowania marginalizuj c szkodliwo ! dzia/a1 swoich
poprzedników.

Po g o)nej ju( ksi%(ce prof. Jana Grossa przetoczy a si w Polsce debata o polskim
antysemityzmie. Jaki jest stosunek Polaków do ydów?

Polski antysemityzm przybiera form4 "antysemityzmu bez >ydów". Opiera si4 w du0ej mierze na
funkcjonuj cych stereotypach >yda w spo/ecze1stwie, co dodatkowo jest podsycane przez osoby, które
przyznaj si4 do swego antysemityzmu otwarcie. Cz4sto s one traktowane jako swego rodzaju "folklor
polityczny". O wiele niebezpieczniejsze jest dawanie przyzwolenia na tzw. mow4 nienawi ci w 0yciu
codziennym. Najtrafniej uj / to w jednej z piosenek Janusz Reichel, gdy takie tre ci pojawiaj si4 na
murach, w kazaniach i ksi 0kach. By/ atak na naczelnego rabina Polski czy zniszczenie tablicy w Poznaniu,
jednak s to przypadki najbardziej ekstremalne. Droga do tego typu incydentów zaczyna si4 od s/ów. Ju0
na tym etapie nale0y zwraca! na to uwag4. Niestety cz4sto si4 o tym zapomina, a co gorsza ignoruje.

Najwi ksz% plag% wydaje si jednak rasizm na stadionach, sytuacja, która nie powinna mie
miejsca, ma si jednak dobrze. Czy jest szansa, (eby to zmieni ? I jak to zrobi ?

Stadiony s doskona/ym miejscem do zdobycia poparcia przez skrajna prawic4. Psychologia t/umu,
agresja, nienawi ! i poczucie bezkarno ci powoduje, 0e ksenofobia, nacjonalizm i rasizm mog si4 tam
rozwija!. Od kilku lat prowadzimy kampani4 "Wykopmy rasizm ze stadionów", która ma na celu
powstrzymanie tego typu dzia/alno ci. Zaanga0owani s w ni pi/karze, kluby, w/adze pi/ki no0nej a przede
wszystkim antyrasistowscy kibice.

O tym, 0e odnios/a ona sukces wiadczy fakt 0e nasze dzia/ania zosta/y na tym polu zosta/y dostrze0one
przez UEFA oraz samego Micheala Platiniego - legend4 futbolu. Dzi4ki nam powsta/o FARE (Football
against Racism In Europe), a miesi cu pa6dzierniku odbywa si4 w ca/ej Europie tydzie1 akcji przeciwko
rasizmowi na stadionach.

Jak wygl%da sytuacja rasizmu w Polsce na tle innych pa1stw europejskich? Czy jeste)my daleko w

lewica.pl

Strona 2

lewica.pl - lewicowy portal informacyjny

2008-12-06 16:27:30

http://www.lewica.pl/index.php?id=17680&druk=1

tyle?

Patrz c na statystki w porównaniu z takimi krajami jak Wielka Brytania czy Niemcy to ilo ! incydentów na
tle rasistowskim jest w naszym kraju o wiele mniejsza. Niemniej nale0y patrze! na uwarunkowania
ekonomiczno-spo/eczno-kulturowe w danym kraju. Miesi4cznie nasze stowarzyszenie rejestruje od 20 do 40
wypadków w ramach programu "Brunatna ksi4ga". S to zarówno fakt pojawianie si4 napisu na murze, a
ko1cz c na demonstracjach, ekscesach na stadionach, koncertach neofaszystowskich, pobiciach i
zabójstwach.

Analizuj c histori4 tego typu wydarze1 mo0na zauwa0y! pewn powtarzalno !. To, co mia/o miejsce w
wymienionych krajach par4 lat temu ma miejsce obecnie w Polsce. Sytuacja jak by/a w naszym kraju w
latach 90. obecnie jest zauwa0alna m.in. w krajach by/ego Zwi zku Radzieckiego przy czym ich
nast4powanie jest obecnie o wiele szybsze. Spory wp/yw na to maj pojawiaj ce si4 trendy, wspó/praca
mi4dzy neofaszystami w Europie oraz coraz szybsza komunikacja

Wydaje si , (e np. Parlament Europejski, powinien by miejscem gdzie nie ma miejsca dla ludzi o
tak skrajnie prawicowych pogl%dach jak np. Maciej Giertych czy córka w oskiego Duce Alessandra
Mussolini i jej s ynne stwierdzenie: "Lepiej by faszyst% ni( peda em". Tymczasem takie osoby
zasiadaj% w PE, jak to zmieni ?

Urok demokracji polega na tym, 0e równie0 osoby, które reprezentuj brunatn ideologi4 wykorzystuj
system demokratyczny by zdoby! w/adz4. B4d zyskiwa! poparcie odwo/uj c si4 do populistycznych hase/.
Aby temu zapobiec nale0y by! aktywnym w 0yciu spo/ecznym i politycznym niezale0nie od pogl dów.
Bierno ! i strach to dwie rzeczy, które s podstaw rozwoju skrajnej prawicy.

Jakimi sukcesami mo(e pochwali si Stowarzyszenie "Nigdy Wi cej" w zwalczaniu rasizmu i
szeroko poj tej nietolerancji?

Przede wszystkich wprowadzeniem zapisu do Konstytucji RP dot. zakazu dzia/alno ci partii faszystowskich.
Z inicjatywy pos/ów prawicowych dodano potem do niego równie0 partie komunistyczne, ale to ju0 nie by/
nasz postulat - jako organizacja antyfaszystowska, koncentrujemy si4 po prostu w swoich dzia/aniach na
antyfaszy6mie.

Od kilkunastu lat prowadzimy skutecznie kilka kampanii spo/ecznych. Najbli0sza memu sercu jest zwi zana
z akcj "Muzyka przeciwko rasizmowi". Mieli my okazj4 wspó/pracowa! nie tylko z zespo/ami niszowymi,
ale równie0 z gwiazdami polskim i europejskimi takimi jak Chumbawamba, Die Toten Hosen, Kult, Lao Dhe
itd.

Prowadzimy program "Wykopmy rasizm ze stadionów" o którym mówi/em wcze niej. O tym, 0e s to
skuteczne dzia/ania wiadczy fakt, 0e obie kampanie s wykorzystywane równie0 poza granicami naszego
kraju m.in. w Rumunii.

Co roku nieformalnym podsumowaniem tych kampanii jest nasz udzia/ podczas Przystanku Woodstock
podczas którego rozgrywane si4 antyrasistowskie mistrzostwa dru0yn amatorskich w pi/ce no0nej. Oprócz
tego jest program "Racism delete" w ramach, którego zg/aszane s strony internetowe o charakterze
skrajnie prawicowym. Na bie0 co prowadzimy monitoring w ramach "Brunatnej ksi4gi" - katalogu
wypadków, jak równie0 programy edukacyjne.

Który z obecnych polskich polityków wydaje si Panu propaguj%cym rasizm? Czy znajdzie si w
ogóle taki?

>aden ze znanych polityków nie przyzna si4 otwarcie, 0e jest rasist czy te0 faszyst . Nie b4dzie u0ywa/
retoryki odwo/uj cej si4 wprost do nienawi ci i nietolerancji. Jest to tendencja, która dotyczy nie tylko
polskiej sceny politycznej, ale i europejskiej. Nie oznacza to 0e problem znikn / wr4cz przeciwnie nadal
w ród elit s osoby z brunatn przesz/o ci . W wi4kszo ci przypadków nie odci4/y si4 od korzeni mimo
formalnych zapewnie1. Niektórzy z nich zasiadali w sejmie poprzedniej kadencji jak równie0 piastowali
wysokie stanowiska w instytucjach publicznych vide Wojciech Wierzejski, Piotr Farfa/, Mateusz Piskorski i
wielu innych.

W wyborach parlamentarnych startuje bez (adnych przeszkód Narodowe Odrodzenie Polski, partia
jawnie faszystowska, to smutne... co mówi o tym prawo?

Odpowied6 na to pytanie mamy min. w polskiej konstytucji jak równie0 w kodeksie karnym. Patrz c na
prawodawstwo polskie nie odbiegamy od przepisów, które obowi zuj w innych pa1stwach europejskich, a
nawet s ostrzejsze ni0 to wynika z prawa np. du1skiego. Pojawia si4 jednak problem egzekwowania tego
prawa. S dy cz4sto traktuj tego typu incydenty jako czyny o ma/ej szkodliwo ci spo/ecznej vide przypadek
z tzw. "rzymskim salutem".

Problem tzw. mowy nienawi ci zosta/ dostrze0ony, gdy na skutek publikacji na li cie "Zdrajców rasy" zosta/
raniony cz/owiek. Dopiero wtedy media jak i odpowiednie organy aktywniej zainteresowa/y si4 tym
problemem, który nie pojawi/ si4 wczoraj, a du0o wcze niej. W ko1cu pierwszy udokumentowany
przypadek skrajnie prawicowego terroru w wolnej Polsce mia/ miejsce w 1989 roku. Od tej pory zgin4/o w
Polsce ponad 40 osób tylko dlatego, 0e zostali sklasyfikowani jako "eelement niepe/nowarto ciowy" wed/ug
neofaszystów.

Je li chodzi o NOP to jest to legalnie dzia/aj ca partia polityczna, która nie kryje si4 ze swoimi pogl dami.
Zmienia tylko retoryk4 nie odwo/uj c si4 wprost do korzeni faszyzmu, jednak czerpie z niego wzorce. Za
ka0dym razem stara si4 zwróci! medialnie na siebie uwag4 za pomoc radykalnych kampanii opartych o
nienawi ! takie jak zakaz peda/owania czy obronimy katolicyzm, której wizerunkiem jest wycelowana lufa
pistoletu. S wspó/twórcami Europejskiego Frontu Narodowego w którym niedawno dosz/o do roz/amu, a
honorowym go ciem na zje6dzie partii by/ Roberto Fiore - odpowiedzialny za zamach bombowy w latach

Strona 3

lewica.pl - lewicowy portal informacyjny

2008-12-06 16:27:30

http://www.lewica.pl/index.php?id=17680&druk=1

80. w Bolonii podczas którego zgin4/o 85 osób

Nie sadz4 by dosz/o do zdelegalizowania tej partii w najbli0szej przysz/o ci jednak mam nadziej4, 0e w
przypadku /amania prawa sprawcy b4d ponosi! za to konsekwencje.

Artyku/ pochodzi ze strony lewica.pl

Link do artyku/u: http://lewica.pl/index.php?id=17680