1

Podstawy Nauki
o Przedsiębiorstwie

Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw
http://kep.wzr.pl/
Dr Joanna Pioch [e-mail]

Tradycyjne ujęcie zasobów

Teoria zasobowa: firma to zbiór zasobów i

umiejętności

Ekonomia jako nauka o umiejętności podziału

rzadkich dóbr między liczne, wykluczające się

cele wskazuje na ważną cechę zasobów w ich

tradycyjnym ujęciu:

OGRANICZONOŚĆ – RZADKOŚĆ

Tradycyjne ujęcie zasobów

NAJCZĘŚCIEJ WYRÓŻNIA SIĘ ZASOBY:

NATURALNE,

LUDZKIE i KAPITAŁOWE

NAJWIĘKSZE ZNACZENIE W EKONOMII MAJĄ JEDNAK

TZW. CZYNNIKI PRODUKCJI WŚRÓD KTÓRYCH

WYRÓŻNIA SIĘ TRZY GRUPY, TJ.:

ZIEMIĘ, KAPITAŁ i PRACĘ

ORAZ CZASEM DODATKOWO PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ

Strategia działania

Aby zasoby stały się podstawą stworzenia trwałej

przewagi konkurencyjnej powinny posiadać oprócz
rzadkości następujące cechy:

komplementarność

niemożliwość imitacji (zasoby i umiejętności niejawne)

brak substytucyjności

zdolność do zmian

trwałość (okres wspomagania dochodowości firmy)

ograniczoność w nabywaniu itp.

Nowoczesne ujęcie
zasobów

Ograniczoność zasobów rodzi wiele problemów z których

najważniejsze współcześnie są:



Degradacja zasobów naturalnych w wyniku ludzkich działań



Konieczność wykorzystania nowo powstających zasobów



Rosnące znaczenie wykorzystania wiedzy i informacji



Wzrastająca w wyniku rozwoju cywilizacyjnego złożoność

gospodarowania zasobami

Nowoczesne ujęcie zasobów

„ZASÓB NIE ISTNIEJE DOPÓKI CZŁOWIEK

NIE ZNAJDZIE ZASTOSOWANIA

DLA CZEGOŚ CO WYSTĘPUJE

W PRZYRODZIE I NIE NADA MU

WARTOŚCI EKONOMICZNEJ”

PETER DRUCKER

_

2

Nowoczesne ujęcie zasobów



Naturalne – dobra dane przez naturę, nie wytworzone
przez człowieka



Ludzkie – ludzie wraz z ich umiejętnościami i
doświadczeniami



Kapitałowe (materialne) – kapitał rzeczowy i finansowy



Tzw. zasoby nienamacalne – wiedza wraz z umiejętnością
jej wykorzystania, inaczej kapitał intelektualny

Zasoby naturalne

Pełnią dwie podstawowe funkcje:

1) tworzą środowisko życia człowieka

2) stanowią czynniki procesów produkcyjnych

Wyróżnia się wśród nich substancje, energię oraz użytki

Dzieli się je na:



Niewyczerpywalne



Niezmienne – energia słońca, wiatru, pływów morskich



Zmienne – powietrze, woda, przestrzeń geograficzna



Wyczerpywalne:



Odnawialne – roślinność, gleby



Nieodnawialne – surowce mineralne

Zasoby kapitałowe

to zasoby fizyczne takie jak: budynki, urządzenia, maszyny surowce,

materiały, wyroby, zasoby finansowe organizacji będące w jej posiadaniu

i możliwe do zdobycia

sukcesywnie tracą na znaczeniu jako czynniki wytwórcze głównie ze

względu na brak unikalnego charakteru, co oznacza iż może je mieć każda

firma, a więc coraz trudniej budować przewagę konkurencyjną

opartą na posiadanych aktywach

Zasoby ludzkie

zgodnie z definicją ery industrialnej zasoby pracy tworzy ludność

w wieku produkcyjnym zdolna do wykonywania pracy

społecznie użytecznej

współcześnie zasoby ludzkie to

ludzie wraz z ich umiejętnościami

Jedynie zasoby ludzkie i wiedzy z nimi powiązane

nieustannie zyskują na znaczeniu

Kapitał intelektualny
(Intellectual Capital – IC)



W firmie Skandia, która pierwsza w 1991 r. utworzyła stanowisko

dyrektora do spraw IC, a w 1995 r. wydała pierwszy raport roczny

dotyczący IC, jest on definiowany jako posiadana wiedza,

doświadczenie, organizacja, relacje z klientami, umiejętności

zawodowe, które zapewniają przewagę konkurencyjną.



Według J. Roosa – to specyficzna dla danego przedsiębiorstwa

wiedza, którą tworzy suma wiedzy poszczególnych pracowników,

odpowiednia infrastruktura, stosunki z klientami, motywacja załogi i

różne procesy, które pomnażają wartość wiedzy.

Model wartości rynkowej Skandii

Źródło: L. Edvinsson, M.S. Malone, Kapitał intelektualny,

Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, s. 45.

Podział wartości rynkowej

na wartość księgową
kapitału własnego oraz
kapitał intelektualny
zaproponowali

Karl-Eric Sveiby
i Leif Edvinsson.
MV = BV + IC

Według L. Edvinssona kapitał intelektualny oznacza posiadaną

wiedzę, doświadczenie, technologię organizacyjną, stosunki z

klientami i umiejętności zawodowe, które dają przedsiębiorstwu

przewagę konkurencyjną na rynku. Jest to wiedza, która może

być zamieniona na wartość.

3

… to połączenie wiedzy, umiejętności, doświadczenia

pracowników i menedżerów przedsiębiorstwa.

Pracownicy ci powinni się rozwijać wraz z organizacją tworząc

tzw. inteligentną organizację.

Powinni oni także podnosić swoje umiejętności i zdobywać

nowe.

Kapitał ludzki musi również uwzględniać kreatywność i

innowacyjność organizacji.

Model wartości rynkowej Skandii

kapitał ludzki

…

to zdolność organizacyjna,

włączając w to fizyczne systemy
stosowane do przesyłania i
przechowywania materiału

intelektualnego.

Składa się on z dwóch rodzajów

kapitału:



klienckiego (inaczej relacyjnego)
oraz



organizacyjnego (na który
składają się kapitał innowacji i
procesów)

Model wartości rynkowej Skandii

kapitał strukturalny

Kapitał organizacyjny to inwestycje przedsiębiorstwa w
systemy zarządzania oraz filozofia, która przyśpiesza przepływ

wiedzy w organizacji, jak i na zewnątrz – do dostawców i

kanałów dystrybucji.

Kapitał innowacyjny odnosi się do umiejętności odnowy i
skutków innowacji w formie chronionych praw handlowych,

własności intelektualnej i innych aktywów niematerialnych i
talentów używanych by stworzyć i szybko wprowadzić na rynek

nowe produkty i usługi.

Kapitał procesów to te procesy pracy, techniki (np. ISO

9000) i programy pracownicze, które zwiększają i wzmacniają
efektywność wytwarzania lub dostawy usług.

Model wartości rynkowej Skandii

kapitał organizacyjny

..... opisuje stosunki przedsiębiorstwa z klientami.

Relacje te są inne niż z pracownikami i partnerami
biznesowymi i mają absolutnie centralne znaczenie dla
wartości przedsiębiorstwa.

Model wartości rynkowej Skandii

kapitał kliencki

Kapitał intelektualny

skierowany do

wewnątrz:

• kształtuje

procesy
zarządzania

• buduje strukturę
• tworzy kulturę

organizacji

Techniczny

skierowany na

rynek:

• kształtuje relacje

z rynkiem

• buduje trwałe

więzi z klientem

• buduje strategie

marketingowe

Osobowy

Bezosobowy

Organizacyjny

• tworzy nowy

produkt

• tworzy i

wdraża postęp
techniczny

• tworzy nową

jakość
produktów i
procesów
produkcyjnych

• regulaminy
• struktura
• wynalazki
• patenty
• licencje
• know-how
• bazy danych
• receptury
• prawa

autorskie

• znaki

towarowe i
handlowe itp.

Podstawy nauki o przedsiębiorstwie, red. J. Lichtarski, Wrocław 2001, s.107.

Zasoby niematerialne

coraz większe znaczenie mają

tzw. zasoby niematerialne – nienamacalne

tzn. umiejętności zarządzania oraz technologiczne

czyli umiejętności jednostek grup i ich organizacja

oraz wiedza i doświadczenie zarządu,

kierownictwa średniego szczebla,

pracowników sfery B+R,

personelu technicznego i robotników

4

Zasoby niematerialne

Do zasobów nienamacalnych zalicza się także nazwę

przedsiębiorstwa, tradycję, markę firmy, kontakty,

lokalizację

Zasoby niematerialne można klasyfikować jako:

1. aktywa - elementy zasobów stanowiące własność firmy

2. umiejętności - przesądzają o kulturze firmy

Zależności między zasobami,
umiejętnościami i kompetencjami

Źródło: Podstawy nauki o przedsiębiorstwie pod red. J. Lichtarski, Wrocław 2001, s.38.

Kompetencje kluczowe

Kompetencje

Umiejętności

Zasoby

umiejętności o charakterze szczegó-
łowym (specyfika firmy i branży)

to te które mają decydujące znaczenie
dla konkurencyjności firmy tj.
zapewniają jej względną przewagę
strategiczną nad konkurentami

to zdolność do wykorzystania zasobów
dla realizacji celu działalności

zbiór czynników wytwórczych posiada-
nych lub kontrolowanych przez firmę

Zależność między posiadanym zasobem
a typem wyróżniającej umiejętności

Podstawy nauki o przedsiębiorstwie pod red. J. Lichtarski, Wrocław 2001, s. 114

Zasoby niematerialne

Najważniejsza cecha zasobów niematerialnych:

Stanowią podstawą stworzenia trwałej przewagi konkurencyjnej

NAJWIĘKSZĄ WARTOŚĆ MAJĄ ZASOBY

NAJTRUDNIEJSZE DO SKOPIOWANIA

Główne cechy odróżniające zasoby niematerialne od materialnych:

1. Mogą być wykorzystywane równocześnie w kilku miejscach
2. Nie deprecjonują się w trakcie użytkowania
3. Trzeba je długo wypracowywać (marka firmy)

Zarządzanie majątkiem trwałym

Techniczne uzbrojenie pracy odgrywa coraz większą rolę

w przedsiębiorstwach

Wzrost mechanizacji, automatyzacji i robotyzacji w

działalności gospodarczej spowodowany jest

wzrastającą skalą produkcji,

zaś wysokie koszty amortyzacji

rozkładają się na dużą liczbę wyrobów

5

Techniczne uzbrojenie pracy

Jednakże praktyka wskazuje, iż występują granice nasycania procesów

produkcyjnych automatami i robotami

Problemy wiążące się z automatyzacją



Zmienia się struktura zatrudnienia, maleje liczba bezpośredniej
produkcji, zaś wzrasta liczba pracowników obsługi i remontu maszyn



Wysokie uzbrojenie produkcji jest niezwykle kosztowne i wymaga
dużych nakładów inwestycyjnych



Wymóg zmniejszania kosztów jednostkowych powoduje konieczność
maksymalizacji obciążenia środków trwałych



Zautomatyzowana produkcji zmniejsza elastyczność przedsiębiorstwa
wobec rynku



Zmniejsza się także możliwość ciągłego doskonalenia produktów

Produktywność MT

To relacja produkcji wytworzonej

w danym okresie sprawozdawczym

do wielkości środków trwałych

w tymże okresie

Jest to wielkość faktyczna

rzeczywiście wyprodukowana

przy użyciu posiadanego majątku trwałego

Zdolność produkcyjna MT

Oznacza maksymalną wielkość

produkcji możliwą do

wytworzenia

przy użyciu posiadanego majątku

trwałego w określonych

warunkach i czasie.

Jest to wielkość hipotetyczna

potencjalna

Rzadko istnieje sytuacja pełnego

wykorzystania całej mocy

przerobowej przedsiębiorstwa

J.Duraj, Podstawy ekonomiki

przedsiębiorstwa, PWE

Warszawa 2004, s.481.

Zdolność produkcyjna i jej rodzaje

Można ją podzielić na:



aktualną - to co można udostępnić w ramach budżetu bieżącego okresu

planistycznego (zależy ona od: wielkości instalacji urządzeń, dostępności

wyposażenia produkcyjnego, dostępności siły roboczej, dostępności

gotówki, polityki finansowej, polityki zapotrzebowania itd.)



efektywną - to co faktycznie jest wykorzystywane w bieżącym okresie

planistycznym (zależy ona od: umiejętności technicznych działów

przygotowania produkcji, zdolności organizacyjnych w fazie planowania

produkcji, fachowości zaopatrzenia, polityki obsługi eksploatacyjnej,

wszechstronności siły roboczej)

Obliczanie zdolności produkcyjnej

mierniki



Istotne znaczenie ma wybór miernika. Najważniejszym miernikiem
możliwości produkcyjnych jest konkretna ilość wyprodukowanych
wyrobów. W warunkach szerokiego asortymentu stosuje się umowne
jednostki produkcji. Aby obliczyć ilość pracy trzeba znać:



pracochłonność wyrobu



czasy pomocnicze podczas produkcji



wydajność stanowiska roboczego



Obliczanie zdolności produkcyjnej może dotyczyć stanowiska
roboczego, grupy stanowisk, wydziału produkcyjnego lub
całego przedsiębiorstwa.



Jeśli wydział zorganizowany jest w postaci gniazda technologicznego
(wytwarzany jest 1 rodzaj produktu) to zdolność produkcyjna wydziału
jest sumą zdolności wszystkich gniazd.



Przy niezsynchronizowanych stanowiskach poziom zdolności wydziału
wyznacza stanowisko o najwyższej zdolności produkcyjnej.

Metody obliczania zdolności produkcyjnej



Zdolność produkcyjną przedsiębiorstwa wyznaczają zdolności
wydziałów.



Zdolność produkcyjna jest wielkością dynamiczną, zaś jej
wielkość zmienia się w skutek wdrażania postępu
technicznego i organizacyjnego.

Metody ustalania zdolności produkcyjnej:
1. Wskaźnikowa - stosuje się wskaźnik wydajności maszyny lub

stanowiska roboczego. Metoda prosta, ale niedoskonała.

2. Analityczna (bilansowa) - stosowana w przedsiębiorstwach

wieloasortymentowych. Dokładniejsza od wskaźnikowej, ale
bardziej pracochłonna.

3. Normatywna - obliczanie zakładowej normy uzysku produkcji

z danego ogniwa na podstawie norm cząstkowych.

6

Optymalizacja wykorzystania MT

Optymalizacja wykorzystania środków trwałych

to działanie zmierzające do poszukiwania najkorzystniejszego sposobu

postępowania z punktu widzenia przyjętego kryterium np. największej

produktywności lub najmniejszych kosztów itd.

Racjonalne wykorzystanie środków trwałych

jest jednym z warunków poprawy efektywności

gospodarowania w przedsiębiorstwie

Zarządzanie majątkiem trwałym

Środki trwałe

uczestniczące w procesach produkcji

jak i z nich wycofane

podlegają procesowi zużycia

czyli stopniowej utracie wartości

w tym także wartości użytkowej

Zużycie fizyczne środka trwałego

polega na zmianie pierwotnych właściwości

mechanicznych i chemicznych

co powoduje utratę możliwości

kontynuacji wykonywania zadań

produkcyjnych

„Marek” wyróżnia zużycie

odwracalne i nieodwracalne

Zużycie moralne - ekonomiczne

to utrata wartości wymiennej i użytkowej

spowodowanej zmianami w otoczeniu

najczęściej postępem technicznym

ale także spadkiem popytu lub

wzrostem społecznej wydajności pracy

nie dotyczy wszystkich środków trwałych

zużycie to powoduje iż środki trwałe mu podlegające

określane są mianem przestarzałych

5 kroków w celu osiągnięcia
bezawaryjności maszyn i urządzeń



utrzymanie, dobrze ustawione podstawowe warunki
(czyszczenie, smarowanie)



trzymanie się właściwych procedur obsługi i działania
maszyn i urządzeń



zastępowanie zużytych elementów zanim się zepsują



poprawianie błędów konstrukcyjnych



doskonalenie umiejętności obsługi

Rodzaje obsługi eksploatacyjnej

1) CZYNNOŚCI KONSERWACYJNE

2) PRZEGLĄDY OKRESOWE

3) REMONTY BIEŻĄCE, ŚREDNIE I KAPITALNE

(10%, 30%, 70%)

4) MODERNIZACJE

7

J.Duraj, Podstawy ekonomiki

przedsiębiorstwa, PWE

Warszawa 2004, s.486.

Gospodarka remontowa

J.Duraj, Podstawy ekonomiki

przedsiębiorstwa, PWE

Warszawa 2004, s.489.

Strategie obsługi eksploatacyjnej

WYZNACZENIE

OPTYMALNEJ STRATEGII

OBSŁUGI

EKSPLOATACYJNEJ

WYMAGA

ANALIZY 2 FUNKCJI:

Strategie obsługi eksploatacyjnej

1. …………………….- remonty na skutek

uszkodzenia

2. ………………………… występująca

w postaciach:

a) metoda okresowa
b) metoda resursowa
c) metoda poprzeglądowa
d) metoda wg możliwości technicznych obiektu

Zarządzanie majątkiem trwałym



………………………… środków trwałych odzwierciedla fakt
przenoszenia wartości środków trwałych na produkowane przy ich
wykorzystaniu wyroby

Funkcje amortyzacji

1. Miernik wartości przenoszonej przez środki trwałe na produkt –

…………………….. wartości środków trwałych = umorzenie

2. Czynnik określający udział wartości przeniesionej w kosztach

produkcji – ……………………………………..

3. Narzędzie akumulowania pieniężnego odpowiednika tej

wartości na reprodukcję prostą środków trwałych – funkcja
…………………………..

Reprodukcja – odtwarzanie MT

Reprodukcja………… = zastępowanie zużytych

zasobów majątkowych nowymi

egzemplarzami tego samego rodzaju

reprodukcja ………………. to

odtworzenie ale i powiększenie

wartości zużytego majątku

8

to sposób przenoszenia wartości amortyzowanych środków

trwałych do kosztów produkcji w ciągu lat ich

eksploatacji w określonej gradacji

metody amortyzacji

a) liniowa – proporcjonalna

b)

degresywna – przyspieszona

c) progresywna – opóźniona

d) mieszane

Zarządzanie majątkiem obrotowym

………………………………

•

Krótki okres życia (poniżej jednego roku)

•

………………………………….

•

Uzależnienie wielkości zapotrzebowania na kapitał

obrotowy od synchronizacji produkcji, sprzedaży

i tempa inkasowania należności

Należności

Materiały,

zapasy

Produkty,

usługi

Gotówka

Istota zarządzania MO

Posiadanie majątku obrotowego w odpowiedniej

wielkości warunkuje zachowanie ……………

………………….., produkcji i sprzedaży oraz

utrzymanie właściwego poziomu płynności

……………………… przedsiębiorstwa

Elementy zarządzania MO



Analiza ……………………….



Analiza struktury aktywów
przedsiębiorstwa



KON to jedna z miar płynności finansowej przedsiębiorstwa.



Jest to część aktywów bieżących, finansowana kapitałami stałymi.



…………………………………..:



kapitałowe:



kapitał stały – majątek trwały



majątkowe:



majątek obrotowy – zobowiązania bieżące



Wzrost kapitału obrotowego netto następuje, gdy rośnie wielkość
majątku obrotowego lub spada wartość zobowiązań bieżących lub też
lub gdy obie te zmiany zachodzą równocześnie.



W przeciwnych sytuacjach kapitał obrotowy netto spada



Ź

ródło: „Metody wyceny spółki-perspektywa klienta i inwestora” Praca zbiorowa pod

redakcją Marka Panfila i Andrzeja Szablewskiego; Poltext; Warszawa 2006

PASYWA

AKTYWA

MT

MO

KW

KOK = ZB

KOD

KAPITAŁ

STAŁY

2 SPOSOBY OBLICZANIA:



AKTYWA OBROTOWE – ZOBOWIĄZANIA BIEŻĄCE



KAPITAŁ STAŁY (własny + obcy oprocentowany) – MAJĄTEK TRWAŁY

9

Kapitał obrotowy netto dodatni - oznacza, że:
kapitał stały > aktywa trwałe
i jednocześnie
aktywa bieżące (majątek obrotowy) > zobowiązania bieżące

Oznacza to, że część kapitałów długoterminowych finansuje
krótkoterminową część aktywów.
Brak problemów w zakresie płynności w przedsiębiorstwie.

Zobowiązania bieżące

Kapitał obrotowy netto

Aktywa bieżące

Kapitał stały

Aktywa stałe

Kapitał obrotowy netto równy zero - oznacza, że
kapitał stały = aktywom trwałym
i jednocześnie
aktywa bieżące = zobowiązaniom bieżącym

Rzadko występuje w praktyce gospodarczej,
W niektórych przypadkach jest „sygnałem ostrzegawczym” o
zbliżających się problemach w zakresie płynności.

Zobowiązania bieżące

Aktywa bieżące

Kapitał stały

Aktywa stałe

Kapitał obrotowy netto ujemny - oznacza, że
aktywa trwałe > kapitał stały
zobowiązania bieżące > aktywa bieżące

Oznacza to, że część aktywów trwałych (długoterminowych) finansowana jest
zobowiązaniami bieżącymi (kapitałami krótkoterminowymi).
Ujemny kapitał obrotowy świadczy z reguły o problemach w zakresie płynności
finansowej przedsiębiorstwa.
Wyjątkiem mogą tu być firmy o szybkiej rotacji (obrocie) składnikami aktywów
obrotowych (głównie zapasów i należności), np. duże przedsiębiorstwa handlowe -
supermarkety.

Aktywa bieżące

Zobowiązania bieżące

Ujemny kapitał obrotowy netto

Kapitał stały

Aktywa stałe



rodzaju prowadzonej działalności,



długości cyklu operacyjnego,



poziomu sprzedaży (większa sprzedaż wymaga wyższego
poziomu zapasów i należności),



polityki sterowania zapasami,



polityki kredytowania,



stopnia wykorzystania środków obrotowych,



kosztów kredytów bankowych i handlowych

Stałe aktywa obrotowe są
niezależne od wahań dziennych,
sezonowych lub cyklicznych
zmian aktywności gospodarczej
przedsiębiorstwa

2.

Zmienne aktywa obrotowe obejmują elementy majątku obrotowego -
powyżej ich stałego poziomu, ich wielkość waha się w zależności od:

cykliczności produkcji i sprzedaży

sezonowości

specyfiki codziennych transakcji, gdy dzienne wpływy i wypływy
nie równoważą się

1.

ZAPEWNIENIE I UTRZYMANIE STAŁEJ PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ

2.

OPTYMALIZACJA WIELKOŚCI I STRUKTURY AKTYWÓW

OBROTOWYCH Z PUNKTU WIDZENIA MINIMALIZACJI KOSZTÓW

ICH UTRZYMANIA

3.

KSZTAŁTOWANIE STRUKTURY ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA

AKTYWÓW BIEŻĄCYCH DLA MINIMALIZACJI KOSZTÓW ICH

UTRZYMYWANIA

M O

ZAPASY

NALEŻNOŚCI

GOTÓWKA

10

dążenie do utrzymywania jak najniższego poziomu zapasów

gdyż wiąże się to z określonymi kosztami

zapasy cechuje najniższa płynność

spośród wszystkich składników majątku obrotowego

Zarządzanie zapasami

poprawa zarządzania zapasami

wiązać się winna m.in. z wprowadzeniem

•

łańcuchów logistycznych

•

systemów poddostawców

•

zniżek cenowych

•

wyprzedaży

•

sprzedaży wysyłkowej

•

dostawy dla klientów kupujących większe partie towarów itp.

najistotniejsze pozostają następujące kwestie:

1.

ustalenie optymalnego rozmiaru zakupu ORZ

2.

ustalenie terminu złożenia zamówienia uwzględniającego

okres konwersji zapasów oraz czas realizacji dostawy

3.

ocena efektywności gospodarowania zapasami

Wskaźniki rotacji

1.

Wskaźnik rotacji zapasów w dniach

(

przeciętny stan zapasów x czas / wartość sprzedaży)

Interpretacja: ile dni trwa jeden cykl obrotowy zapasów lub co ile dni firma

musi odnawiać swoje zapasy

2.

Wskaźnik rotacji zapasów w razach

(sprzedaż / przeciętny stan zapasów)

Interpretacja: ile razy w roku przedsiębiorstwo odnawia stan swoich zapasów

POLITYKA KREDYTOWA FIRMY

(kredytowanie odbiorców)

wiąże się z koniecznością podjęcia decyzji dotyczących:

•

okresu kredytowania

•

formy prawnej kredytowania

•

wyboru metody określenia zdolności kredytowej kontrahenta

•

sposobów windykacji należności

•

zachęt do płacenia w momencie zakupu, bonifikaty, rabaty itp.

wiąże się z celową zwłoką – odroczeniem terminu

płatności za otrzymany towar

udzielenie kredytu kupieckiego wiąże się z różnego

rodzaju ryzykiem:

ryzyko utraty kapitału

ryzyko utraty płynności

ryzyko utraty potencjalnych korzyści

11

z drugiej strony

………………………..

zwykle wiąże ze sobą strony umowy

pozwala zaktywizować wymianę handlową

a to wpływa na wzrost zysków firmy

Wskaźniki rotacji

1. Cykl inkasa należności w dniach

(przeciętny stan należności x czas / wartość sprzedaży)

Interpretacja: ile dni trwa przeciętny okres ściągania należności

lub przez ile dni firma oczekuje na swoje należności

2. Wskaźnik rotacji należności w razach

(sprzedaż / przeciętny stan należności)

Interpretacja: ile razy w roku przedsiębiorstwo odnawia stan

swoich należności

Wymienione wskaźniki mogą być porównywane

do średniej branżowej lub firmy konkurencyjnej

Nie mają też danej z góry optymalnej wartości

Im niższy wskaźnik w dniach a wyższy w razach

tym mniejszy stopień finansowania

przez firmę jej odbiorców

Z drugiej strony współczesna konkurencja wymusza niejako na

przedsiębiorstwach stosowanie stosunkowo liberalnej polityki

kredytowania sprzedaży własnych produktów lub usług

Nowe inwestycje

Rozwinięcie sprzedaży leasingowej

Obniżenie kosztów w wyniku uzyskania rabatów

i bonifikat cenowych

Harmonijny przepływ gotówki nawet

w nieprzewidzianych okolicznościach

Przyczyny ………………………………..:

•

Wysokie koszty pracy i ich duży udział w kosztach działalności

gospodarczej

•

ZZL ma duży wpływ na produktywność, a więc także

konkurencyjność firmy

•

To ludzie generują innowacje, a tym samym wpływają na rozwój

firmy

•

Pracownicy niezadowoleni mogą stać się powodem niepokojów

społecznych

•

Racjonalne ZZL korzystnie wpływa na kulturę przedsiębiorstwa

•

PLANOWANIE ZASOBÓW LUDZKICH I ICH FLUKTUACJI

•

REKRUTACJA I SELEKCJA (DOBÓR) PRACOWNIKÓW

•

KSZTAŁCENIE I ROZWÓJ KADR

•

SYSTEM OCEN PRACOWNIKÓW

•

SYSTEM MOTYWACYJNY W FIRMIE W TYM SYSTEM

WYNAGRODZEŃ

12



TO PROCES PRZYCIĄGANIA LUDZI DO

UBIEGANIA SIĘ O WOLNE STANOWISKA

PRACY



REKRUTACJA WEWNĘTRZNA

TO

ROZWAŻANIE MOŻLIWOŚCI

AWANSOWANIA WŁASNYCH

PRACOWNIKÓW JAKO KANDYDATÓW NA

Rekrutacja personelu

Rekrutacja wewnątrz

zakładu pracy

Rekrutacja na zewnątrz

zakładu pracy

Bez zmiany liczby

zatrudnionych:

- Zwiększenie liczby zadań
- Wydłużanie/skracanie czasu pracy
- Przesuwanie urlopów
- Szkolenie i doskonalenie

Bierna rekrutacja

personelu:

- Kontakty osobiste z kadrami
- Kartoteka ubiegających się
- Poszukujący pracy
- Urząd zatrudnienia
- Leasing personelu
- Umowy o dzieło

Ze zmianą liczby

zatrudnionych:

- Rekrutacja wewnątrz zakładu
- Kartoteka wniosków kadrowych
- Zaplanowane szkolenie

Aktywna rekrutacja

personelu:

- Tablica ogłoszeń
- Nabór przez doradztwo kadrowe
- Ogłoszenia w mediach
- Inne aktywne sposoby rekrutacji

Schwan K., Seipel K.G., Marketing kadrowy, CH Beck, Warszawa 1995, s.56

To zbiór czynności do wyboru

najodpowiedniejszej osoby na

konkretne stanowisko

•

rozmowa rekrutacyjna,

•

analiza dokumentów aplikacyjnych (CV,

referencje, list motywacyjny)

•

testy psychologiczne

•

techniki kwestionariuszowe

Służy kompleksowej ocenie wyników pracy zatrudnionych

w przedsiębiorstwie z punktu widzenia jego celów

Funkcje systemu ocen pracowników:

1. Ewaluacyjna – ocenia się dotychczasowy i obecny

poziom pracy, jej jakość, wywiązywanie się
z powierzonych obowiązków itp.

2. Rozwojowa – polega na zbadaniu pracownika pod kątem

jego potencjału rozwojowego, umiejętności i chęci
współpracy

•

Stanowi podstawę różnicowania płac

•

Jest podstawą decyzji kadrowych (zwolnienia, awanse)

•

Jest źródłem informacji potrzebnych do opracowania

planu szkolenia i doskonalenia

•

Służy do oceny stosowanego systemu rekrutacji i selekcji

•

Jest czynnikiem zwiększającym motywację

1. Szkolenie to uczenie sposobu wykonywania

czynności na stanowisku, na jakim zostali

zatrudnieni

2. Rozwój (doskonalenie) to uczenie pracowników

fachowych umiejętności niezbędnych na ich

obecnym i przyszłym stanowisku

13

Metody wykorzystywane w procesie szkolenia

…………………….

•

Rotacja – czasowa zmiana miejsca pracy

•

Staż – szkolenie w pracy + wykłady

•

Terminowanie – nauka pod kierunkiem specjalisty

Szkolenia ……………………. mają

symulować rzeczywiste warunki pracy

i obejmują

•

Szkolenie w sali ćwiczeń (warsztat przy szkole)

•

Doświadczalne szkolenie zachowań (gry kierownicze)

Ma za zadanie oddziaływać na swoich

uczestników w taki sposób żeby

•

Podejmowali działania korzystne z punktu widzenia
całości organizacji

•

Zaś powstrzymywali się od działań dla niej
niekorzystnych

………………

przymusu

zachęty

perswazji

nakazy, zakazy,

polecenia, zalecenia,

normy pracy,

regulaminy, instrukcje

pracy

ekonomiczne

pozaeko-
nomiczne

konsultacje, stawianie

celów, negocjacje,

partycypacja w

zarządzaniu,

referendum,

propaganda

płacowe

pozapłacowe

elastyczny czas pracy,

awanse, możliwość

rozwoju, samodzielność

wykonawcza i decyzyjna,

dobre stosunki w pracy

formy, składniki i

struktura wynagrodzeń,

tabele płac,

nagrody rzeczowe i

pieniężne, świadczenia
socjalno-bytowe, akcje

i obligacje

System motywacyjny jako zbiór sposobów pobudzania

pracowników do działania winien być powiązany także z

takimi elementami polityki personalnej jak:

System wynagrodzeń

Możliwości kształcenia

Możliwości awansu

Planowanie karier zawodowych

Zwiększeniu aktywności zatrudnionych sprzyja

powstanie tzw. napięcia motywacyjnego

czyli uzmysłowienie pracownikowi

faktu powstania motywu

nagrody lub kary

dla którego warto podjąć określone działanie

Czynnikami wzbudzającymi napięcie

motywacyjne pracowników są m.in.:

Sytuacja zadaniowa

Zmiany w otoczeniu pracownika

Zalecenia, perswazja, konsensus

Wyposażenie stanowiska pracy

Elementy kultury przedsiębiorstwa

Indywidualne cechy zatrudnionych

14

Próbowa

łłłłem i

nie uda

łłłło sięęęę.

Jak mam to

utrzyma

ćććć?

Mog

ęęęę

zacz

ąć

ąć

ąć

ąć.

Musz

ęęęę

co

śśśś

zrobi

ćććć...

By

ćććć możżżże

mam

problem...

Nie mam

żżżżadnego

problemu,

moim

problemem

jeste

śśśś Ty.

Z zagadnieniem właściwego

motywowania wiąże się również

problem skutecznej komunikacji

ludzi w przedsiębiorstwie

KOMUNIKACJA to wymiana informacji

z przekazaniem jej znaczenia

Podstawowe problemy w skutecznym komunikowaniu
stwarzają następujące grupy czynników:

•

Różnice w postrzeganiu

•

Różnice językowe

•

Szum, czyli nadmiar bezużytecznej informacji

•

Emocje

•

Niezgodność komunikatów werbalnych
i pozawerbalnych

•

Nieufność