INTERIA.PL > PRAWO 

  

PRAWO

  Prawo dyplomatyczne i konsularne

Wszystkim państwom przysługuje czynne i bierne prawo konsulatu. Nawiązanie stosunków dyplomatycznych jest 
równoznaczne ze zgodą na nawiązanie stosunków konsularnych (chyba że strony postanowi ły inaczej). 
Analogicznie odnosi si ę to do zerwania stosunków dyplomatycznych. 

Funkcje konsularne wykonują urzędy konsularne. Zdarza się jednak, że państwo powierza wykonywanie tych 
funkcji misjom dyplomatycznym ­ wtedy działaniami z tym związanymi zajmują si ę specjalnie powo łane wydziały 
konsularne. 

Ustanowienie urz ędu konsularnego następuje tylko za zgodą państwa przyjmującego. Porozumienie w sprawie 
ustanowienia urz ędu konsularnego musi okre ślać jego siedzib ę, klas ę oraz okręg konsularny. Jest to zwi ązane z 
tym, że państwo wysyłające może ustanowi ć na obszarze państwa przyjmującego kilka urzędów konsularnych. 
Okręg konsularny jest obszarem przydzielonym urzędowi konsularnemu, dla wykonywania funkcji konsularnych. 

Konwencja wiede ńska uznała cztery klasy urzędów konsularnych: konsulaty generalne, konsulaty, 
wicekonsulaty i agencje konsularne. 

Do podstawowych funkcji przedstawiciela konsularnego należy ochrona różnorodnych interesów państwa 
wysyłającego i jego obywateli w państwie przyjmującym. Funkcje konsularne obejmuj ą m.in.: 
1) ochronę w państwie przyjmującym interesów państwa wysyłającego i jego obywateli, zarówno os ób fizycznych, 
jak i osób prawnych;
2) popieranie rozwoju stosunk ów handlowych, gospodarczych i naukowych pomi ędzy państwem wysyłającym i 
państwem przyjmującym;
3) zapoznawanie si ę wszelkimi prawnie dopuszczalnymi  środkami z warunkami i rozwojem życia handlowego, 
gospodarczego, kulturalnego i naukowego w pa ństwie przyjmującym i przesyłanie w tym przedmiocie sprawozda ń
rządowi państwa wysyłającego;
4) wydawanie paszportów i dokument ów podróży obywatelom państwa wysyłającego, jak również wiz i właściwych
dokument ów osobom, kt óre zamierzają udać si ę do państwa wysyłającego;
5) udzielanie pomocy i opieki obywatelom państwa wysyłającego,
6) występowanie w charakterze notariusza i urz ędnika stanu cywilnego oraz wykonywanie związanych z tym funkcji,
jak również pewnych czynności o charakterze administracyjnym,
7) sprawy spadkowe oraz ochronę interes ów małoletnich i ubezwłasnowolnionych obywateli pa ństwa 
wysyłającego;
8) reprezentowanie obywateli pa ństwa wysyłającego przed sądami lub innymi władzami państwa przyjmującego;
9) wykonywanie prawa kontroli i inspekcji w odniesieniu do statk ów morskich i statk ów rzecznych posiadających 
przynależność państwa wysyłającego oraz do samolotów zarejestrowanych w tym państwie, jak również do ich 
załóg;
10) udzielanie pomocy statkom morskim i rzecznym oraz samolotom jak również ich załogom.

Na czele urzędu konsularnego stoi kierownik, którym może być (w zależności od klasy): 
­ konsul generalny,   
­ wicekonsul lub   
­ agent konsularny.  

Do pozostałych członków urzędu konsularnego nale ży zaliczyć: 
­ funkcjonariuszy konsularnych (osoby, którym powierzono wykonywanie funkcji konsularnych),   
­ pracowników konsularnych (osoby zatrudnione w służbie administracyjnej lub technicznej) oraz   
­ członków personelu s łużby. 

Do urzędników konsularnych pochodz ących z państwa wysyłającego, nie mo żna zaliczać konsul ów honorowych. 
Może on być co prawda obywatelem państwa wysyłającego, ale najczęś ciej jest obywatelem pa ństwa 
przyjmującego. Zostaje on upowa żniony do wykonywania swoich funkcji przez państwo wysyłające, ale nie pobiera
za to żadnego wynagrodzenia, dlatego te ż mo że on prowadzić działalność zarobkową. 

Zasady mianowania kierownika urzędu konsularnego s ą w zasadzie analogiczne do zasad powo ływania 
przedstawiciela dyplomatycznego. Państwo wysyłające, po wytypowaniu kandydata na to stanowisko, musi 
uzyskać od państwa przyjmującego tzw. exequatur, czyli zgodę na wykonywanie przez tą osob ę funkcji 
konsularnych w określonym okręgu. Państwo przyjmujące ma prawo odm ówić udzielenia zgody bez podawania 
przyczyny. Kierownikowi urzędu wystawia się listy komisyjne, które są odpowiednikiem list ów uwierzytelniających 
przedstawiciela dyplomatycznego. Jeżeli chodzi o odwołanie kierownika urzędu konsularnego, to może to nastąpić
zarówno z woli państwa wysyłającego jak i z woli państwa przyjmującego (uznanie za persona non grata). 

W sprawie immunitetu konsularnego istnieje zasadnicza różnica w stosunku do immunitetu dyplomatycznego. 
Konsul podlega jurysdykcji i w ładzy państwa przyjmującego ­ z wyjątkiem swych czynności urzędowych. 

Państwo przyjmujące ma obowi ązek traktowania urzędników konsularnych z należytym im szacunkiem oraz 
podejmowania wszelkich niezbędnych środków dla zapobieżenia jakimkolwiek zamachom, skierowanym 
przeciwko ich osobie, wolno ści lub godności. Urzędnikom konsularnym nie przys ługuje pe łna nietykalność 
osobista, jednak że mog ą być zatrzymani lub aresztowani tylko w przypadku pope łnienia ciężkiej zbrodni i tylko w 
wykonaniu postanowienia w łaściwej władzy sądowej. Mogą być więzieni tylko w wykonywaniu ostatecznego i 
prawomocnego wyroku sądowego. 

Urzędnicy i pracownicy konsularni nie podlegaj ą jurysdykcji władz sądowych i administracyjnych państwa 
przyjmującego w odniesieniu do czynności dokonanych przy wykonywaniu funkcji konsularnych, a wi ęc przy 
wykonywaniu funkcji urzędowych. Immunitet nie ma zastosowania w przypadku wytoczenia powództwa cywilnego, 
wynikającego z zawarcia przez urzędnika lub pracownika konsularnego umowy, w kt órej nie występował on 
wyraźnie lub w spos ób dorozumiany jako przedstawiciel pa ństwa wysyłającego, a także w przypadku powództwa z 
tytułu szkody powstałej przez pojazd, statek lub samolot. Członkowie urzędu konsularnego nie s ą obowi ązani do 
składania zeznań w charakterze świadka, jeśli dotyczą one faktów związanych z wykonywanymi przez nich 
funkcjami oraz do przedstawienia ich korespondencji i dokument ów urzędowych. 

Urzędnikom i pracownikom konsularnym przysługuje immunitet celny i podatkowy. Zwolnieni s ą od świadczeń 
osobistych oraz od wszelkiego rodzaju s łużby publicznej, ponadto zwolnieni są od wszelkich obowiązków 
przewidzianych przez prawo państwa przyjmującego w dziedzinie rejestracji cudzoziemców i zezwoleń na pobyt. 

Pracownikom konsularnym, czyli osobom zatrudnionym w s łużbie administracyjnej lub technicznej, przysługuje 
immunitet jurysdykcyjny, podatkowy i celny oraz są oni zwolnieni od świadczeń osobistych. 

Członkom rodzin urzędników i pracowników konsularnych nie przysługują główne przywileje i immunitety, jako że 
maj ą one charakter funkcyjny, ale korzystaj ą z immunitetu podatkowego i celnego. 

Przywileje i immunitety dla członków urzędu konsularnego obowi ązują od chwili wjazdu na terytorium państwa 
przyjmującego do czasu opuszczenia przez dane osoby terytorium państwa przyjmującego. 

Władze państwa przyjmującego nie mogą wkroczyć bez zgody kierownika urzędu tylko "do tej częś ci pomieszczeń 
konsularnych, którą urząd konsularny używa wyłącznie dla swej działalności"; można ponadto domniemywa ć 
zgodę kierownika urzędu konsularnego w razie pożaru lub innego nieszcz ęś liwego wypadku wymagaj ącego 
podjęcia natychmiastowych środków ochrony. Nietykalne są natomiast w ka żdym czasie i miejscu archiwa i 
dokumenty konsularne. Obowiązek ochrony pomieszczeń i archiwów konsularnych istnieje tak że w razie zerwania 
stosunk ów konsularnych, a nawet w razie wybuchu wojny. 

Na państwie wysyłającym tkwi z kolei obowiązek dbania aby pomieszczenia urzędu konsularnego nie by ły 
użytkowane w spos ób niezgodny z wykonywaniem funkcji konsularnych. Należy dodać, że w urzędzie konsularnym 
nie mo żna udzielać azylu.

Copyright © 1999­ INTERIA.PL S.A. Wszystkie prawa zastrzeżone

 

INTERIA.PL > PRAWO 

  

PRAWO

  Prawo dyplomatyczne i konsularne

Wszystkim państwom przysługuje czynne i bierne prawo konsulatu. Nawiązanie stosunków dyplomatycznych jest 
równoznaczne ze zgodą na nawiązanie stosunków konsularnych (chyba że strony postanowi ły inaczej). 
Analogicznie odnosi si ę to do zerwania stosunków dyplomatycznych. 

Funkcje konsularne wykonują urzędy konsularne. Zdarza się jednak, że państwo powierza wykonywanie tych 
funkcji misjom dyplomatycznym ­ wtedy działaniami z tym związanymi zajmują si ę specjalnie powo łane wydziały 
konsularne. 

Ustanowienie urz ędu konsularnego następuje tylko za zgodą państwa przyjmującego. Porozumienie w sprawie 
ustanowienia urz ędu konsularnego musi okre ślać jego siedzib ę, klas ę oraz okręg konsularny. Jest to zwi ązane z 
tym, że państwo wysyłające może ustanowi ć na obszarze państwa przyjmującego kilka urzędów konsularnych. 
Okręg konsularny jest obszarem przydzielonym urzędowi konsularnemu, dla wykonywania funkcji konsularnych. 

Konwencja wiede ńska uznała cztery klasy urzędów konsularnych: konsulaty generalne, konsulaty, 
wicekonsulaty i agencje konsularne. 

Do podstawowych funkcji przedstawiciela konsularnego należy ochrona różnorodnych interesów państwa 
wysyłającego i jego obywateli w państwie przyjmującym. Funkcje konsularne obejmuj ą m.in.: 
1) ochronę w państwie przyjmującym interesów państwa wysyłającego i jego obywateli, zarówno os ób fizycznych, 
jak i osób prawnych;
2) popieranie rozwoju stosunk ów handlowych, gospodarczych i naukowych pomi ędzy państwem wysyłającym i 
państwem przyjmującym;
3) zapoznawanie si ę wszelkimi prawnie dopuszczalnymi  środkami z warunkami i rozwojem życia handlowego, 
gospodarczego, kulturalnego i naukowego w pa ństwie przyjmującym i przesyłanie w tym przedmiocie sprawozda ń
rządowi państwa wysyłającego;
4) wydawanie paszportów i dokument ów podróży obywatelom państwa wysyłającego, jak również wiz i właściwych
dokument ów osobom, kt óre zamierzają udać si ę do państwa wysyłającego;
5) udzielanie pomocy i opieki obywatelom państwa wysyłającego,
6) występowanie w charakterze notariusza i urz ędnika stanu cywilnego oraz wykonywanie związanych z tym funkcji,
jak również pewnych czynności o charakterze administracyjnym,
7) sprawy spadkowe oraz ochronę interes ów małoletnich i ubezwłasnowolnionych obywateli pa ństwa 
wysyłającego;
8) reprezentowanie obywateli pa ństwa wysyłającego przed sądami lub innymi władzami państwa przyjmującego;
9) wykonywanie prawa kontroli i inspekcji w odniesieniu do statk ów morskich i statk ów rzecznych posiadających 
przynależność państwa wysyłającego oraz do samolotów zarejestrowanych w tym państwie, jak również do ich 
załóg;
10) udzielanie pomocy statkom morskim i rzecznym oraz samolotom jak również ich załogom.

Na czele urzędu konsularnego stoi kierownik, którym może być (w zależności od klasy): 
­ konsul generalny,   
­ wicekonsul lub   
­ agent konsularny.  

Do pozostałych członków urzędu konsularnego nale ży zaliczyć: 
­ funkcjonariuszy konsularnych (osoby, którym powierzono wykonywanie funkcji konsularnych),   
­ pracowników konsularnych (osoby zatrudnione w służbie administracyjnej lub technicznej) oraz   
­ członków personelu s łużby. 

Do urzędników konsularnych pochodz ących z państwa wysyłającego, nie mo żna zaliczać konsul ów honorowych. 
Może on być co prawda obywatelem państwa wysyłającego, ale najczęś ciej jest obywatelem pa ństwa 
przyjmującego. Zostaje on upowa żniony do wykonywania swoich funkcji przez państwo wysyłające, ale nie pobiera
za to żadnego wynagrodzenia, dlatego te ż mo że on prowadzić działalność zarobkową. 

Zasady mianowania kierownika urzędu konsularnego s ą w zasadzie analogiczne do zasad powo ływania 
przedstawiciela dyplomatycznego. Państwo wysyłające, po wytypowaniu kandydata na to stanowisko, musi 
uzyskać od państwa przyjmującego tzw. exequatur, czyli zgodę na wykonywanie przez tą osob ę funkcji 
konsularnych w określonym okręgu. Państwo przyjmujące ma prawo odm ówić udzielenia zgody bez podawania 
przyczyny. Kierownikowi urzędu wystawia się listy komisyjne, które są odpowiednikiem list ów uwierzytelniających 
przedstawiciela dyplomatycznego. Jeżeli chodzi o odwołanie kierownika urzędu konsularnego, to może to nastąpić
zarówno z woli państwa wysyłającego jak i z woli państwa przyjmującego (uznanie za persona non grata). 

W sprawie immunitetu konsularnego istnieje zasadnicza różnica w stosunku do immunitetu dyplomatycznego. 
Konsul podlega jurysdykcji i w ładzy państwa przyjmującego ­ z wyjątkiem swych czynności urzędowych. 

Państwo przyjmujące ma obowi ązek traktowania urzędników konsularnych z należytym im szacunkiem oraz 
podejmowania wszelkich niezbędnych środków dla zapobieżenia jakimkolwiek zamachom, skierowanym 
przeciwko ich osobie, wolno ści lub godności. Urzędnikom konsularnym nie przys ługuje pe łna nietykalność 
osobista, jednak że mog ą być zatrzymani lub aresztowani tylko w przypadku pope łnienia ciężkiej zbrodni i tylko w 
wykonaniu postanowienia w łaściwej władzy sądowej. Mogą być więzieni tylko w wykonywaniu ostatecznego i 
prawomocnego wyroku sądowego. 

Urzędnicy i pracownicy konsularni nie podlegaj ą jurysdykcji władz sądowych i administracyjnych państwa 
przyjmującego w odniesieniu do czynności dokonanych przy wykonywaniu funkcji konsularnych, a wi ęc przy 
wykonywaniu funkcji urzędowych. Immunitet nie ma zastosowania w przypadku wytoczenia powództwa cywilnego, 
wynikającego z zawarcia przez urzędnika lub pracownika konsularnego umowy, w kt órej nie występował on 
wyraźnie lub w spos ób dorozumiany jako przedstawiciel pa ństwa wysyłającego, a także w przypadku powództwa z 
tytułu szkody powstałej przez pojazd, statek lub samolot. Członkowie urzędu konsularnego nie s ą obowi ązani do 
składania zeznań w charakterze świadka, jeśli dotyczą one faktów związanych z wykonywanymi przez nich 
funkcjami oraz do przedstawienia ich korespondencji i dokument ów urzędowych. 

Urzędnikom i pracownikom konsularnym przysługuje immunitet celny i podatkowy. Zwolnieni s ą od świadczeń 
osobistych oraz od wszelkiego rodzaju s łużby publicznej, ponadto zwolnieni są od wszelkich obowiązków 
przewidzianych przez prawo państwa przyjmującego w dziedzinie rejestracji cudzoziemców i zezwoleń na pobyt. 

Pracownikom konsularnym, czyli osobom zatrudnionym w s łużbie administracyjnej lub technicznej, przysługuje 
immunitet jurysdykcyjny, podatkowy i celny oraz są oni zwolnieni od świadczeń osobistych. 

Członkom rodzin urzędników i pracowników konsularnych nie przysługują główne przywileje i immunitety, jako że 
maj ą one charakter funkcyjny, ale korzystaj ą z immunitetu podatkowego i celnego. 

Przywileje i immunitety dla członków urzędu konsularnego obowi ązują od chwili wjazdu na terytorium państwa 
przyjmującego do czasu opuszczenia przez dane osoby terytorium państwa przyjmującego. 

Władze państwa przyjmującego nie mogą wkroczyć bez zgody kierownika urzędu tylko "do tej częś ci pomieszczeń 
konsularnych, którą urząd konsularny używa wyłącznie dla swej działalności"; można ponadto domniemywa ć 
zgodę kierownika urzędu konsularnego w razie pożaru lub innego nieszcz ęś liwego wypadku wymagaj ącego 
podjęcia natychmiastowych środków ochrony. Nietykalne są natomiast w ka żdym czasie i miejscu archiwa i 
dokumenty konsularne. Obowiązek ochrony pomieszczeń i archiwów konsularnych istnieje tak że w razie zerwania 
stosunk ów konsularnych, a nawet w razie wybuchu wojny. 

Na państwie wysyłającym tkwi z kolei obowiązek dbania aby pomieszczenia urzędu konsularnego nie by ły 
użytkowane w spos ób niezgodny z wykonywaniem funkcji konsularnych. Należy dodać, że w urzędzie konsularnym 
nie mo żna udzielać azylu.

Copyright © 1999­ INTERIA.PL S.A. Wszystkie prawa zastrzeżone