RODZAJE NIWELACJI

• niwelacja geometryczna
• niwelacja trygonometryczna
• niwelacja barometryczna
• niwelacja metodą GPS

NIWELACJA

TRYGONOMETRYCZNA

• wykonywana przy użyciu teodolitów lub

tachimetrów

• polega na wyznaczeniu różnicy wysokości

jako przyprostokątnej trójkąta prostokątnego,
w którym zmierzono kąt ostry naprzeciwko
tej przyprostokątnej oraz jeden z boków
przyległych do kąta

3

Niwelacja trygonometryczna

i - wysokość instrumentu, t – wysokość sygnału



-

kąt pionowy

, z=90

o

-



, S

H

– odl. zred. do horyzontu



H

AB

= S

H

tg



+ i - t

H

B

=H

A

+



H

AB

A

B

,

,

4

Wyznaczenie różnicy wysokości między

elementami konstrukcyjnymi

5

Wyznaczenie wysokości niedostępnego punktu P

z

dwóch stanowisk

6

Wyznaczenie wysokości obiektu niedostępnego

Zadanie ???

NIWELACJA BAROMETRYCZNA

• cechuje się małą dokładnością (2-3m)
• wykonywana przy użyciu barometrów

rtęciowych lub aneroidów

• stosuje się ją do wyznaczenia przybliżonych

wysokości punktów w terenach górskich, przy
dużych różnicach wysokości

• różnice wysokości między punktami oblicza

się na podstawie pomiaru ciśnienia
atmosferycznego na tych punktach

RODZAJE NIWELACJI

GEOMETRYCZNEJ

• ze względu na dokładność pomiarów

– niwelacja precyzyjna

średni błąd różnicy wysokości 1mm/km

– niwelacja techniczna reperów

błąd różnicy wysokości 2-5mm/km

– niwelacja techniczna

błąd różnicy wysokości 5-20mm/km

• ze względu na sposób wykonania pomiarów

– niwelacja w przód
– niwelacja ze środka

9

BŁĘDY NIWELACJI

GEOMETRYCZNEJ

• błędy instrumentalne
• krzywizna Ziemi i refrakcja atmosferyczna
• osiadanie niwelatora i łat podczas pomiaru
• błędy stopy łaty i podziału łaty
• niepionowe ustawienie łat i brak poziomu osi

celowej

• błędy odczytu łat

NIWELACJA TECHNICZNA

służy do określania wysokości punktów w różnych

pracach inżynieryjnych

Niwelację techniczną dzielimy na:
• niwelację podłużną i poprzeczna trasy

– niwelacja podłużna ma na celu wyznaczenie

przekroju terenu wzdłuż pewnej określonej linii

– niwelacja poprzeczna ma na celu wyznaczenie

poprzecznych przekrojów pewnego wąskiego
pasa terenu

• niwelację terenową albo powierzchniową
• niwelację cieków i zbiorników wodnych

NIWELACJA POWIERZCHNIOWA

Sposoby niwelacji powierzchniowej:
• niwelacja siatkowa,
• niwelacja profilów,
• niwelacja punktów rozproszonych,
• połączenie wyżej wymienionych sposobów

określenie wysokości charakterystycznych

punktów danego obszaru, w celu wyznaczenia

rzeźby terenu

NIWELACJA SPOSOBEM

SIATKOWYM

Polega na określeniu metodą niwelacji geometrycznej
wysokości punktów terenowych, stanowiących
wierzchołki wytyczonych regularnych figur
geometrycznych i innych charakterystycznych punktów
poza wierzchołkami. Pomiar niwelacją siatkową należy
stosować na terenach płaskich, niezabudowanych w
przypadkach przygotowania podkładu do projektowania
i budowy boisk, placów lub też do obliczania mas
ziemnych. Wierzchołki figur należy zamarkować w
terenie palikami, wystającymi ok. 15-20 cm.
Numeracja wierzchołków figur można przyjąć jako
porządkową (kolejną) lub literowo-cyfrową.
Jest najprostszą metodą niwelacji powierzchniowej

13

NIWELACJA SPOSOBEM

SIATKOWYM

NIWELACJA METODĄ PUNKTÓW

ROZPROSZONYCH

• stosuje się ją do terenu o bardzo urozmaiconej

rzeźbie

• stanowiska niwelatora wybiera się w odległości nie

większej jak 200m, spośród punktów osnowy

sytuacyjnej lub punktów charakterystycznych,

których położenie da się jednoznacznie określić na
mapie

• przed przystąpieniem do właściwej niwelacji

wykonuje się niwelację stanowisk w celu określenia

ich wysokości

NIWELACJA METODĄ PUNKTÓW

ROZPROSZONYCH

Polega na wyznaczeniu wysokości punktów
rozproszonych ze stanowisk pomiarowych na

podstawie:
• wysokości niwelatora
• odczytu koła poziomego niwelatora przy celu na

sąsiednie stanowisko i celu na każdy z
niwelowanych punktów

• odczytu z łaty ustawionej na niwelowanych

punktach

16

Metoda odczytu odległości w niwelatorze

(dalmierz kreskowy

)

D = k*l + c

gdzie:
k – stała dalmierza (=100)
l – różnica odczytów na
łacie

l = g - d

c – stała dodawania

z rysunku:
g – d =274mm
czyli:
D=100*274+0=27,4 m

METODY PRZEDSTAWIANIA

UKSZTAŁTOWANIA TERENU NA

MAPIE

W wyniku przeprowadzonej niwelacji terenu możemy
sporządzić mapę wysokościową, na której oprócz
szczegółów sytuacyjnych zostanie uwidocznione
pionowe ukształtowanie terenu.
Rzeźbę na mapie możemy przedstawić za pomocą:
• punktów wysokościowych
• kresek
• warstwic
• cienowania, warstw barwnych (skali barw)
• znaków umownych np. skarpy, urwiska itp.

18

Przedstawienie rzeźby terenu za

pomocą warstwic

Warstwice wyznaczają linie o jednakowych wysokościach.
Warstwice przedstawiają generalizowaną powierzchnię
terenu.
Przeprowadzając generalizację warstwic eliminujemy punkty
nie mające znaczenia dla układu przestrzennego.
Generalizacja warstwic polega na

wyrównaniu kształtu

warstwic zgodnie z genezą rzeźby terenu w pasie tolerancji
wyznaczającym pewność położenia warstwicy.

Rodzaje warstwic:
ciągła, pogrubiona wielokrotność 5m, pomocnicza 0,5 cięcia,
uzupełniająca 0,25 cięcia

19

Metody określania kierunku spadu

1.

Rysunek warstwic uzupełnia się liniami spadu, które
ułatwiają czytanie kierunku spadu i wznoszenia się terenu

2. Opis

cech wysokości warstwic:

• cechy wysokości warstwic opisuje się w przerwach

rysunku warstwicy, górą w kierunku wznoszenia się
terenu. Miejsca

dziesiętne wysokości warstwicy i

punktów wysokościowych rozdziela się kropką
(dawniej przecinkiem).

• W przypadku dużego zagęszczenia warstwic można

opuszczać kolejne tak aby odstępy między
warstwicami na mapie nie były mniejsze niż 3mm.

20

Warstwice + punkty

wysokościowe

• Rzeźbę terenu przedstawiona za pomocą warstwic
uzupełnia się opisem punktów terenowych
charakterystycznych dla danego
obszaru:
– Szczytów, najwyższych punktów działów wodnych i
przełęczy,
– Najniższych punktów dolin, dołów, wąwozów,… odstępach
około 10cm w skali mapy
– Rzędnych wysokości osi dróg urządzonych w odstępach
około 10cm w skali mapy