Podstawa prawna
wpis znajdzie się w trzecim dziale Krajowego Rejestru Sądowego.
RACHUNKOWOŚĆ
i AUDYT
Podstawa prawna
RADZI
■
■
■
■
■
■
Firma będzie musiała poinformować o dniu
kończącym jej rok obrotowy
Agnieszka Pokojska
agnieszka.pokojska@infor.pl
Chodzi tu o ustawę z 28 listopada 2014 r.
nowelizującą m.in. kodeks spółek handlo-
wych, która czeka na podpis prezydenta.
Przy tej okazji zostanie również zmieniona
ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym.
To natomiast oznacza, że od 15 stycznia
przyszłego roku w trzecim dziale rejestru
przedsiębiorców pojawią się nowe dane,
m.in. o dniu kończącym rok obrotowy.
Nie będzie też już wystarczająca sama
wzmianka o złożeniu sprawozdania fi-
nansowego. Przy tej okazji trzeba będzie
też podać datę złożenia rocznego raportu
i wskazać rok obrotowy.
Z kolej przedsiębiorcy, którzy nie mają
obowiązku sporządzenia i złożenia spra-
wozdania finansowego, będą musieli wpi-
sywać wzmiankę o tym w trzecim dziale.
Dlatego pojawi się również zmiana
w ustawie o rachunkowości. Zgodnie z no-
wym przepisem (art. 70a) spółki jawne osób
fizycznych i spółki partnerskie, które nie
prowadzą ksiąg rachunkowych, bo nie mu-
szą (nie przekroczyły przychodów o rów-
nowartości 1,2 mln euro), i nie robią tego
dobrowolnie, będą musiały składać do KRS
oświadczenie o braku obowiązku sporzą-
dzania i składania sprawozdań. Kierowni-
cy takich jednostek będą mieli na to sześć
miesięcy od końca roku obrotowego (tj. za
2014 rok do końca czerwca 2015 r.).
Kiedy złożyć
Również podmioty figurujące w rejestrze,
które prowadzą pełne księgi, nie muszą
się spieszyć z wpisaniem do KRS informa-
cji o roku obrotowym. Wniosek w tej spra-
wie będą musiały złożyć wraz z pierwszym
wnioskiem o wpis wzmianki o złożeniu
sprawozdania finansowego. A więc gdy rok
obrotowy pokrywa się z kalendarzowym,
będzie to przy składaniu sprawozdania
za 2014 rok. Roczne raporty składa się do
KRS w ciągu 15 dni od ich zatwierdzenia
(tj. 6 miesięcy od dnia bilansowego). Czyli
gdy rok obrotowy pokrywa się z kalenda-
rzowym, jest na to czas maksymalnie do
15 lipca.
Co ważne, za przekazanie informacji
o roku obrotowym nie trzeba będzie płacić.
Opłata zostanie pobrana tylko od wniosku
o wpis wzmianki o złożeniu sprawozdania
finansowego – 40 zł i za ogłoszenie wpisu
w Monitorze Sądowym i Gospodarczym
– 100 zł. Tak samo będzie, gdy wniosek
o umieszczenie danych o dniu kończącym
rok obrotowy zostanie złożony oddzielnie.
Jeżeli jednak taka informacja w ogóle nie
zostanie wpisana do rejestru w terminie
12 miesięcy od dnia wejścia w życie zmian
(tj. do 15 stycznia 2016 r.), sąd rejestrowy
dokona jej wpisu z urzędu.
Sąd wymierza grzywny
Dane o roku obrotowym są potrzebne, aby
w przyszłości system teleinformatyczny
KRS miał możliwość automatycznego ge-
nerowania informacji, że podmiot wpisany
do rejestru nie wywiązał się z obowiązku
złożenia sprawozdania pomimo upływu
terminu. Dzięki temu sądy rejestrowe będą
mogły skuteczniej egzekwować ten obo-
wiązek.
Już dziś bowiem, jeżeli podmiot nie skła-
da sprawozdań do KRS, sąd może wszcząć
postępowanie przymuszające. Polega ono
na wezwaniu do złożenia dokumentów
przewidzianych przepisami ustaw o ra-
chunkowości i KRS. W razie niewykonania
obowiązków w wyznaczonym (siedmiodnio-
wym) terminie sąd nakłada grzywnę na
obowiązane osoby. W jednym postanowie-
niu sąd może wymierzyć grzywnę nie wyż-
szą niż 1000 zł. Grzywna w tej wysokości
może zostać wymierzona trzykrotnie. Gdy
to nie przyniesie efektu, sąd może pona-
wiać jej nakładanie już bez ograniczenia
kwotowego. W praktyce zdarza się, że są
to kwoty opiewające na kilkadziesiąt ty-
sięcy złotych.
Także do urzędu
Podmioty sporządzające sprawozdania za
2014 rok muszą też pamiętać o ich przeka-
zaniu fi skusowi. Od 1 stycznia 2015 r. zacznie
obowiązywać art. 80b kodeksu karnego skar-
bowego. A to oznacza, że niedopełnienie tego
obowiązku będzie traktowane jak wykrocze-
nie skarbowe zgrożone grzywną. W 2015 roku
co do zasady będzie można nałożyć karę od
175 zł do 35 000 zł. Wysokość grzywny jest
bowiem uzależniona od minimalnego wy-
nagrodzenia ( w 2015 roku – 1750 zł) i może
wynosić od jednej dziesiątej tej kwoty do jej
dwudziestokrotności.
Przy tym należy pamiętać, że termin
składania sprawozdań do urzędu nie jest
jednolity. Osoby fizyczne prowadzące
księgi rachunkowe muszą je dostarczyć
fiskusowi wraz z deklaracją podatkową,
tj. najpóźniej 30 kwietnia (art. 45 ustawy
o PIT). Z kolei podatnik CIT ma obowią-
zek przekazania dokumentów do urzędu
skarbowego w ciągu dziesięciu dni od daty
zatwierdzenia rocznego sprawozdania fi-
nansowego (art. 27 ust. 2 ustawy o CIT).
Podstawa prawna
Ustawa z 28 listopada 2014 r. o zmianie ustawy – Kodeks
spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw – czeka
na podpis prezydenta.
Ustawa z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądo-
wym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1203 ze zm.).
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U.
z 2013 r. poz. 330 ze zm.).
Ustawa z 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podat-
ku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku
dochodowym od osób fi zycznych oraz niektórych innych
ustaw (Dz.U. z 2014 r. poz. 1328).
Ustawa z 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy
(t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 186 ze zm.).
Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym
od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.).
Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób
fi zycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Taki
wpis znajdzie się w trzecim dziale Krajowego Rejestru Sądowego.
Pod groźbą kary wymagać tego będą
przepisy nowelizacji, która wejdzie w życie 15 stycznia 2015 r.
Poniedziałek
15 grudnia 2014
nr 242 (3883)
gazetaprawna.pl
DZIENNIK.PL FORSAL.PL
RACHUNKOWOŚĆ
RACHUNKOWOŚĆ
RACHUNKOWOŚĆ
RACHUNKOWOŚĆ
RACHUNKOWOŚĆ
RACHUNKOWOŚĆ
RACHUNKOWOŚĆ
RACHUNKOWOŚĆ
RACHUNKOWOŚĆ
RACHUNKOWOŚĆ
RACHUNKOWOŚĆ
RACHUNKOWOŚĆ
i AUDYT
AUDYT
AUDYT
AUDYT
AUDYT
D O D A T E K D L A P R E N U M E R A T O R Ó W
Dowiedziałam się, że dla jednostek samorządu tery-
torialnego wprowadzono dodatkowy obowiązek
przekazywania sprawozdań miesięcznych za listopad
za pośrednictwem regionalnej izby obrachunkowej do
Ministerstwa Finansów. O które sprawozdania chodzi?
Jak należy to prawidłowo przeprowadzić? Kiedy upływa
termin?
J
ednostki samorządu
terytorialnego po
raz pierwszy w tym
roku sprawozdania
Rb-27S oraz Rb-28S
za listopad 2014 r.
przekazują za pośred-
nictwem regionalnej
izby obrachunkowej
do Ministerstwa
Finansów. Przypomi-
namy, że Rb-27S to
sprawozdanie z
wykonania planu
dochodów budżeto-
wych samorządowej
jednostki budżetowej/
jednostki samorządu
terytorialnego. Rb-28S
zaś to sprawozdanie
z wykonania planu
wydatków budżeto-
wych samorządowej
jednostki budżetowej/
jednostki samorządu
terytorialnego.
W załączniku nr 44
rozporządzenia mi-
nistra finansów
z 16 stycznia 2014 r.
w sprawie sprawoz-
dawczości budżeto-
wej określono terminy
przekazywania spra-
wozdań oraz od-
biorców sprawozdań
w zakresie budżetów
jednostek samorzą-
du terytorialnego.
Zgodnie z nim spra-
wozdania miesięcz-
ne Rb-27S i Rb-28S
za listopad zarządy
jednostek samorządu
terytorialnego prze-
kazują w terminie
do 22 grudnia 2014 r.
do właściwych regio-
nalnych izb obrachun-
kowych.
Należy pamiętać, że
zgodnie z par. 12 roz-
porządzenia są one
przekazywane przez
zarządy jednostek sa-
morządu terytorial-
nego do właściwych
regionalnych izb obra-
chunkowych w formie
dokumentu elektro-
nicznego i powinny
być opatrzone bez-
piecznym podpi-
sem elektronicznym
w rozumieniu ustawy
z 18 września 2001 r.
o podpisie elektronicz-
nym weryfikowanym
za pomocą ważnego
kwalifikowanego cer-
tyfikatu.
Sprawozdanie mie-
sięczne Rb-27S za li-
stopad sporządzane
jest w szczegółowości:
dział, rozdział, para-
graf, plan (po zmia-
nach) oraz dochody
wykonane.
Natomiast sprawoz-
danie Rb-28S za li-
stopad sporządzane
jest w szczegółowości:
dział, rozdział, para-
graf, plan (po zmia-
nach) oraz wydatki
wykonane. Sprawozda-
nie miesięczne Rb-27S
i Rb-28S za listopad
sporządza się narasta-
jąco za kolejne miesią-
ce roku budżetowego,
czyli powinny zawie-
rać dane od 1 stycznia
2014 r. do 30 listopada
2014 r.
Przypominamy
również, że zgodnie
z par. 24 załączni-
ka nr 39 w przypadku
stwierdzenia niepra-
widłowości w złożo-
nych sprawozdaniach
miesięcznych Rb-27S
i Rb-28S za listopad
korekt tych sprawoz-
dań zarząd jednostki
samorządu teryto-
rialnego nie przeka-
zuje do regionalnej
izby obrachunko-
wej, a tym samym nie
są one przekazywa-
ne do Ministerstwa
Finansów. Popraw-
ne dane uwzględ-
nia się odpowiednio
w sprawozdaniach
sporządzanych za naj-
bliższy okres spra-
wozdawczy.
Podstawa prawna
Rozporządzenie ministra
fi nansów z 16 stycznia 2014 r.
w sprawie sprawozdawczości
budżetowej (Dz.U. z 2014 r. poz. 119).
Ustawa z 18 września 2001 r.
o podpisie elektronicznym (t.j. Dz.U.
z 2013 r. poz. 262).
EKSPERT
RADZI
Jak przekazać sprawozdania Rb-27S i Rb-28S za listopad
KRYSTYNA GĄSIOREK
specjalistka
z zakresu sprawozdawczości
budżetowej
Kalendarium
W związku z rozliczeniem ksiąg za 2014 rok trzeba w 2015 roku wykonać następujące
czynności w terminie do:
■
26 marca – sporządzić zestawienie obrotów i sald,
■
31 marca – sporządzić jednostkowe i skonsolidowane sprawozdania fi nansowe,
■
30 kwietnia – złożyć sprawozdanie fi nansowe wraz z zeznaniem podatkowym do urzę-
du skarbowego w przypadku osób fi zycznych,
■
30 czerwca – przyjąć roczne sprawozdanie fi nansowe (robi to organ zatwierdzający),
■
10 lipca (tj. w ciągu 10 dni od zatwierdzenia sprawozdania) – złożyć sprawozdanie
fi nansowe do urzędu skarbowego w przypadku osób prawnych,
■
15 lipca (tj. w ciągu 15 dni od zatwierdzenia sprawozdania) – złożyć sprawozdanie
fi nansowe w rejestrze sądowym (koszt 140 zł), a w przypadku podmiotów, których spra-
wozdania są poddawane obowiązkowemu badaniu i nie podlegają publikacji w KRS,
do Monitora Sądowego i Gospodarczego (koszt 500 zł).
Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com
1 / 4
sprawozdania
D2
Dziennik Gazeta Prawna, 15 grudnia 2014 nr 242 (3883)
gazetaprawna.pl
Tomasz Diering
starszy konsultant
w Dziale Rewizji Finansowej BDO,
biuro w Poznaniu
Jednostki gospodarcze działające w otocze-
niu konkurencyjnym muszą stale dostoso-
wywać się do zmiennych warunków ekono-
micznych. Przedsiębiorstwa, które weryfikują
swoją działalność na podstawie wskaźników
rentowności oraz płynności swoich aktywów,
stale dążą do poprawy efektywności funk-
cjonowania. Różne cele powodują, że ocze-
kiwania i wymagania odbiorców informacji
finansowej są coraz większe i zdecydowanie
bardziej szczegółowe. Posiadanie informacji
na temat rachunku przepływów pieniężnych
pozwala na lepsze zorientowanie się w sfe-
rze zarządzania finansami jednostki gospo-
darczej. Sytuacja ta dotyczy przede wszyst-
kim środków pieniężnych wpływających do
jednostki bądź wypływających z niej. Znając
możliwości rachunku przepływów pienięż-
nych, możemy wspomóc system zarządzania
podmiotu gospodarczego przez interpretację
takich parametrów jak płynność finansowa,
wypłacalność lub elastyczność finansowa.
Ważne wielkości ekonomiczne
W porównaniu z płynnością finansową
zysk w krótkim okresie jest tylko bezwar-
tościową wielkością ekonomiczną. Wiele
jednostek gospodarczych w swojej historii,
mimo dodatnich wyników finansowych,
nie mogło poradzić sobie z regulowaniem
bieżących zobowiązań. Wszystko przez
to, że spółki mogą do woli manipulować
swoim wynikiem za pomocą prostych na-
rzędzi rachunkowych. Okazuje się, że zysk
ekonomiczny w krótkim okresie nie musi
występować równolegle z płynnością fi-
nansową.
Płynność finansowa to zdolność przedsię-
biorstwa do przekształcenia aktywów niepie-
niężnych w gotówkę. Inaczej mówiąc, jest to
zdolność przedsiębiorstwa do dokonywania
zakupów wszelkiego rodzaju towarów i usług
wtedy, gdy są one potrzebne do zaspokajania
potrzeb produkcyjnych, jak też zdolność do
regulowania wszelkiego rodzaju zobowiązań
finansowych.
W odróżnieniu od zysku widocznego na po-
ziomie bilansu wzrost lub spadek środków
pieniężnych ma charakter obiektywny, po-
nieważ powstaje tylko jako różnica między
rzeczywistymi wpływami i wydatkami gotów-
kowymi. Jak pokazuje praktyka, niekoniecznie
musi okazać się to prawdą. Trzeba pamiętać,
że może nastąpić zmiana w bilansie środków
pieniężnych, np. wycena nieruchomości, ale
w rzeczywistości przepływ może wcale nie
wystąpić.
Potrzeba sporządzania rachunków prze-
pływów pieniężnych wynika również z nie-
doskonałości podstawowych elementów
sprawozdania finansowego – bilansu oraz
rachunku zysków i strat. Przewaga rachunku
środków pieniężnych nad pozostałymi skład-
nikami sprawozdania wynika między inny-
mi z tego, że jest on mniej podatny na ma-
nipulacje dzięki zastosowaniu określonych
wariantów polityki rachunkowości. Ważnym
celem sporządzania rachunku przepływu
środków pieniężnych jest określenie zdol-
ności jednostki od pozyskiwania gotówki.
Wartość poznawcza rachunku przepływu
środków pieniężnych polega m.in. na wy-
pełnieniu luki w dostarczonym przez bilans
i rachunek wyników wiernym obrazie sytu-
acji finansowej przedsiębiorstwa. To właśnie
rachunek przepływów pieniężnych najlepiej
oddaje sytuację panującą w jednostce w da-
nym okresie. Dzięki podziałowi na trzy rodza-
je działalności można lepiej ocenić jej efekty
pieniężne. Należy jednak pamiętać, że war-
tość poznawcza rachunku przepływów pie-
niężnych jest zależna od wybranej metody
jego prezentacji.
Możliwe metody
Metoda bezpośrednia polega na zaprezento-
waniu poszczególnych grup rzeczywistych
wpływów i wydatków pieniężnych. W przy-
padku tej metody w przepływach z działalno-
ści operacyjnej wykazuje się przede wszyst-
kim:
■
wpływy ze sprzedaży,
■
wypływy z tytułu dostaw i usług,
■
wypływy z tytułu wynagrodzeń,
■
wypływy z tytułu podatków i opłat.
Z kolei metoda pośrednia polega na wyj-
ściu z zysku netto i wprowadzeniu odpowied-
nich korekt tak, aby wyeliminować wszystkie
elementy, które wpłynęły na wynik finan-
sowy, a nie miały charakteru pieniężnego.
Podstawowe zasady dokonywania korekt są
następujące:
■
zmniejszenie niepieniężnych aktywów
bieżących jest dodawane do wyniku fi-
nansowego;
■
zwiększenie niepieniężnych aktywów bie-
żących jest odejmowane od wyniku finan-
sowego;
■
zmniejszenie zobowiązań jest odejmowane
od wyniku finansowego;
■
zwiększenie zobowiązań jest dodawane do
wyniku finansowego;
■
koszty niemające odzwierciedlenia w od-
pływie środków pieniężnych są dodawa-
ne z powrotem do wyniku finansowego
(np. amortyzacja za dany okres);
■
przychody niemające odzwierciedlenia
w przepływach finansowych są odejmo-
wane od wyniku finansowego.
Obie metody sporządzania rachunku
przepływów pieniężnych mają pewne za-
lety i wady. W
tabeli 1
zaprezentowano naj-
częściej zgłaszane opinie na temat plusów
i minusów stosowanych metod.
Analiza rachunku przepływów pieniężnych
ma największe znaczenie tylko wtedy, gdy
odbiorca ma wiedzę do umiejętnego opero-
wania poszczególnymi elementami informa-
cji o przepływach. Całościowy obraz analizy
rachunku przepływów pieniężnych można
wykazać tylko wtedy, gdy: dane będą anali-
Cash flow może służyć do dokładniejszej oceny sytuacji
finansowej przedsiębiorstwa
Zysk nie jest jedynym warunkiem kontynuowania działalności spółki. Równie ważne są przepływy pieniężne,
które określają jej
wypłacalność i płynność finansową
oraz zdolność do terminowego regulowania zobowiązań
Tabela 1.
Wady i zalety metod
Metoda bezpośrednia
Metoda pośrednia
Zalety
Przedstawienie aktualnych źródeł
wykorzystania środków pieniężnych.
1) Zaprezentowanie różnic między
osiągniętym wynikiem a faktem
posiadania gotówki.
2) Łatwość weryfikowania kwot
pieniężnych w sposób obiektywny.
3) Przejrzystość w prezentowaniu
wpływów i wydatków.
4) Łatwość w konstruowaniu wniosków.
5) Brak wpływu polityki bilansowej
na cash flow.
1) Większa dostępność informacji
dla oceny przyszłych przepływów
pieniężnych.
2) Prezentacja powiązań między częściami
sprawozdania finansowego.
3) Zaprezentowanie różnic między
osiągniętym wynikiem a faktem
posiadania gotówki.
4) Korzystanie z danych zawartych
w sprawozdaniu finansowym.
Wady
1) Powstanie dodatkowych kosztów
związanych z pozyskaniem informacji.
2) Pracochłonność kształtowania cash
flow (tylko wtedy, gdy system nie jest
zautomatyzowany).
1) Ograniczona czytelność.
2) Konieczne korekty.
3) Subiektywizm w kreowaniu polityki
bilansowej.
Tabela 2.
Różne kombinacje rachunku przepływu środków
Warianty
Działalność
operacyjna
inwestycyjna
finansowa
1
+
+
+
2
+
_
_
3
+
+
_
4
+
_
+
5
_
+
+
6
_
_
+
7
_
+
_
8
_
_
_
Wariant 1. Sytuacja występuje bardzo rzadko i zazwyczaj trwa krótko. Wariant charakte-
rystyczny dla jednostki o wysokiej płynności. Spółka pozyskuje znaczące środki z wszystkich
trzech rodzajów działalności. Szczególnie ważne są dodatnie przepływy z działalności opera-
cyjnej. Wpływy inwestycyjne świadczą o wyzbywaniu się przez przedsiębiorstwo np. aktywów
trwałych. Dodatnie wpływy finansowe sugerują, że pozyskiwane są dodatkowe środki własne
lub kapitał obcy. Jednostka gospodarcza skupia się na kumulowaniu środków w celu podjęcia
nowych przedsięwzięć lub przejęcia innego przedsiębiorstwa. Ocenia się, że wariant ten cha-
rakteryzuje przedsiębiorstwa o bardzo wysokiej płynności finansowej, co może być związane
z przygotowaniem nowych inwestycji lub przejęciem innych jednostek. W tym miejscu moż-
na zadać sobie pytanie, czy jednostka w przyszłości da radę spłacić zadłużenie i czy przyszła
działalność operacyjna będzie efektywna.
Wariant 2. W tym przypadku spółka środkami wypracowanymi z działalności operacyj-
nej finansuje całą działalność. Sytuacja ta jest prawidłowa i pozwala na budowanie majątku
przedsiębiorstwa. Trzeba natomiast odnotować, że tempo rozwoju firmy będzie ograniczone
wydatkowaniem części środków pozyskanych z działalności operacyjnej na regulowanie zo-
bowiązań finansowych. Taka struktura cash flow charakteryzuje przede wszystkim przedsię-
biorstwa, które mają ustabilizowane tempo rozwoju. Sytuacja ta może również świadczyć, że
spółce nie zależy na dalszym przyśpieszaniu tempa rozwoju, gdyż mogłoby to prowadzić do
nadprodukcji, pociągającej za sobą pogorszenie parametrów rentowności. Ocenia się również,
że wariant ten charakteryzuje przedsiębiorstwa o wysokiej rentowności, gdyż prowadzone
inwestycje oraz spłata zobowiązań finansowych pokrywane są z zysku wypracowanego przez
działalność operacyjną.
Wariant 3. Spółka generuje środki z działalności operacyjnej, co należy ocenić pozytywnie.
Zjawiskiem negatywnym jest to, że środki pochodzące z działalności operacyjnej prawdopo-
dobnie nie wystarczają do obsługi zadłużenia i spółka musi posiłkować się sprzedażą mająt-
ku. Korzystną sytuacją w krótkim terminie jest sprzedaż majątku i spłata zadłużenia z tych
środków. Występowanie dodatnich przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej i in-
westycyjnej może sugerować, że spółka jest w trakcie restrukturyzacji. Byłaby to sytuacja
pozytywna. Z innej strony utrzymująca się dłuższy czas zależność może dotyczyć sytuacji,
w której wpływy z bieżącej działalności nie wystarczają na spłatę zobowiązań finansowych.
Wariant 4. Atutem są dodatnie przepływy pieniężne z działalności operacyjnej. Ujemne
wartości przepływów inwestycyjnych świadczą o przeprowadzanych inwestycjach w przed-
siębiorstwie. Dodatkowymi środkami finansowymi są wpływy finansowe. Dodatni strumień
przepływów operacyjnych nie wystarcza na pokrycie wszystkich wydatków inwestycyjnych.
Trzeba wspomagać je kapitałem obcym. Przypadek ten jest charakterystyczny dla przedsię-
biorstw rozwijających się. Czas inwestycji jest odpowiedni, gdyż jednostka osiąga dodatnie
przepływy operacyjne, jednocześnie ma zdolność do pozyskiwania dalszych kapitałów.
Wariant 5. Ze wstępnej analizy może wynikać, że spółka ma problemy finansowe. Sytuacja
utrzymującego się zbyt długo okresu ujemnych przepływów operacyjnych i jednocześnie ko-
nieczność sprzedaży części majątku spółki nie sprzyja kontynuowaniu działalności gospodar-
czej. Spółka ma jednak zdolność do finansowania z zewnętrznych źródeł. W optymistycznym
scenariuszu spółka przechodzi obecnie restrukturyzację, a następnie w efekcie przeprowadzo-
nych działań wejdzie w fazę generowania środków z działalności operacyjnej.
Wariant 6. Przedsiębiorstwo musi dopłacać do swojej działalności, czego wynikiem są ujem-
ne wartości przepływów operacyjnych. Ujemne są także przepływy inwestycyjne, co świadczy
o przeprowadzanych inwestycjach. Obie działalności są pokrywane środkami z przepływów
finansowych. Pozyskiwane są dodatkowe kapitały. Sytuacja jest charakterystyczna dla młodych
przedsiębiorstw. Inwestycje zostały podjęte jednak zbyt późno, gdyż trzeba się wspomagać
dodatkowym kapitałem. Elementem decydującym dla dalszego funkcjonowania przedsiębior-
stwa będą inwestycje. Od ich efektywności zależy przyszłe utrzymanie płynności w jednostce.
Wariant 7. Ujemne przepływy z działalności operacyjnej świadczą, że przedsiębiorstwo
potrzebuje wsparcia dodatkowymi środkami. Są one pozyskiwane z działalności inwestycyj-
nej poprzez sprzedaż aktywów trwałych oraz inwestycji krótkoterminowych. Przepływy te są
charakterystyczne dla przedsiębiorstwa borykającego się z trudnościami finansowymi. Z pod-
stawowej działalności osiąga ujemne przepływy, spłaca zobowiązania i pozyskuje dodatkowe
środki z wyprzedaży aktywów. Zarząd powinien zastanowić się nad gruntowną restruktury-
zacją przedsiębiorstwa. Sytuacja jest jednak bardzo trudna, gdyż jednostka osiąga ujemne
wartości przepływów operacyjnych.
Wariant 8. Jest to sytuacja dość nietypowa z punktu widzenia prowadzonej działalności
gospodarczej. Negatywnie oceniamy to, iż przedsiębiorstwo nie potrafi generować dodatniego
salda z działalności operacyjnej oraz w celu poprawy efektów działalności nie posiłkuje się ze-
wnętrznymi źródłami finansowania. Korzystne jest to, iż spółka nie wyzbywa się majątku. Być
może zgromadzone wcześniej zasoby gotówki są znaczące, a zarząd ma plany, które skłaniają
go do dalszego inwestowania w majątek. Jeżeli sytuacja ta utrzyma się dłuższy czas, z pewno-
ścią doprowadzi do utraty płynności i bankructwa spółki. Jednak ze względu na nietypowość
tej sytuacji możliwe są różne scenariusze dalszego rozwoju sytuacji.
sprawozdania
D2
Dziennik Gazeta Prawna, 15 grudnia 2014 nr 242 (3883)
gazetaprawna.pl
Tomasz Diering
starszy konsultant
w Dziale Rewizji Finansowej BDO,
biuro w Poznaniu
Jednostki gospodarcze działające w otocze-
niu konkurencyjnym muszą stale dostoso-
wywać się do zmiennych warunków ekono-
micznych. Przedsiębiorstwa, które weryfikują
swoją działalność na podstawie wskaźników
rentowności oraz płynności swoich aktywów,
stale dążą do poprawy efektywności funk-
cjonowania. Różne cele powodują, że ocze-
kiwania i wymagania odbiorców informacji
finansowej są coraz większe i zdecydowanie
bardziej szczegółowe. Posiadanie informacji
na temat rachunku przepływów pieniężnych
pozwala na lepsze zorientowanie się w sfe-
rze zarządzania finansami jednostki gospo-
darczej. Sytuacja ta dotyczy przede wszyst-
kim środków pieniężnych wpływających do
jednostki bądź wypływających z niej. Znając
możliwości rachunku przepływów pienięż-
nych, możemy wspomóc system zarządzania
podmiotu gospodarczego przez interpretację
takich parametrów jak płynność finansowa,
wypłacalność lub elastyczność finansowa.
Ważne wielkości ekonomiczne
W porównaniu z płynnością finansową
zysk w krótkim okresie jest tylko bezwar-
tościową wielkością ekonomiczną. Wiele
jednostek gospodarczych w swojej historii,
mimo dodatnich wyników finansowych,
nie mogło poradzić sobie z regulowaniem
bieżących zobowiązań. Wszystko przez
to, że spółki mogą do woli manipulować
swoim wynikiem za pomocą prostych na-
rzędzi rachunkowych. Okazuje się, że zysk
ekonomiczny w krótkim okresie nie musi
występować równolegle z płynnością fi-
nansową.
Płynność finansowa to zdolność przedsię-
biorstwa do przekształcenia aktywów niepie-
niężnych w gotówkę. Inaczej mówiąc, jest to
zdolność przedsiębiorstwa do dokonywania
zakupów wszelkiego rodzaju towarów i usług
wtedy, gdy są one potrzebne do zaspokajania
potrzeb produkcyjnych, jak też zdolność do
regulowania wszelkiego rodzaju zobowiązań
finansowych.
W odróżnieniu od zysku widocznego na po-
ziomie bilansu wzrost lub spadek środków
pieniężnych ma charakter obiektywny, po-
nieważ powstaje tylko jako różnica między
rzeczywistymi wpływami i wydatkami gotów-
kowymi. Jak pokazuje praktyka, niekoniecznie
musi okazać się to prawdą. Trzeba pamiętać,
że może nastąpić zmiana w bilansie środków
pieniężnych, np. wycena nieruchomości, ale
w rzeczywistości przepływ może wcale nie
wystąpić.
Potrzeba sporządzania rachunków prze-
pływów pieniężnych wynika również z nie-
doskonałości podstawowych elementów
sprawozdania finansowego – bilansu oraz
rachunku zysków i strat. Przewaga rachunku
środków pieniężnych nad pozostałymi skład-
nikami sprawozdania wynika między inny-
mi z tego, że jest on mniej podatny na ma-
nipulacje dzięki zastosowaniu określonych
wariantów polityki rachunkowości. Ważnym
celem sporządzania rachunku przepływu
środków pieniężnych jest określenie zdol-
ności jednostki od pozyskiwania gotówki.
Wartość poznawcza rachunku przepływu
środków pieniężnych polega m.in. na wy-
pełnieniu luki w dostarczonym przez bilans
i rachunek wyników wiernym obrazie sytu-
acji finansowej przedsiębiorstwa. To właśnie
rachunek przepływów pieniężnych najlepiej
oddaje sytuację panującą w jednostce w da-
nym okresie. Dzięki podziałowi na trzy rodza-
je działalności można lepiej ocenić jej efekty
pieniężne. Należy jednak pamiętać, że war-
tość poznawcza rachunku przepływów pie-
niężnych jest zależna od wybranej metody
jego prezentacji.
Możliwe metody
Metoda bezpośrednia polega na zaprezento-
waniu poszczególnych grup rzeczywistych
wpływów i wydatków pieniężnych. W przy-
padku tej metody w przepływach z działalno-
ści operacyjnej wykazuje się przede wszyst-
kim:
■
wpływy ze sprzedaży,
■
wypływy z tytułu dostaw i usług,
■
wypływy z tytułu wynagrodzeń,
■
wypływy z tytułu podatków i opłat.
Z kolei metoda pośrednia polega na wyj-
ściu z zysku netto i wprowadzeniu odpowied-
nich korekt tak, aby wyeliminować wszystkie
elementy, które wpłynęły na wynik finan-
sowy, a nie miały charakteru pieniężnego.
Podstawowe zasady dokonywania korekt są
następujące:
■
zmniejszenie niepieniężnych aktywów
bieżących jest dodawane do wyniku fi-
nansowego;
■
zwiększenie niepieniężnych aktywów bie-
żących jest odejmowane od wyniku finan-
sowego;
■
zmniejszenie zobowiązań jest odejmowane
od wyniku finansowego;
■
zwiększenie zobowiązań jest dodawane do
wyniku finansowego;
■
koszty niemające odzwierciedlenia w od-
pływie środków pieniężnych są dodawa-
ne z powrotem do wyniku finansowego
(np. amortyzacja za dany okres);
■
przychody niemające odzwierciedlenia
w przepływach finansowych są odejmo-
wane od wyniku finansowego.
Obie metody sporządzania rachunku
przepływów pieniężnych mają pewne za-
lety i wady. W
tabeli 1
zaprezentowano naj-
częściej zgłaszane opinie na temat plusów
i minusów stosowanych metod.
Analiza rachunku przepływów pieniężnych
ma największe znaczenie tylko wtedy, gdy
odbiorca ma wiedzę do umiejętnego opero-
wania poszczególnymi elementami informa-
cji o przepływach. Całościowy obraz analizy
rachunku przepływów pieniężnych można
wykazać tylko wtedy, gdy: dane będą anali-
Cash flow może służyć do dokładniejszej oceny sytuacji
finansowej przedsiębiorstwa
Zysk nie jest jedynym warunkiem kontynuowania działalności spółki. Równie ważne są przepływy pieniężne,
które określają jej
wypłacalność i płynność finansową
oraz zdolność do terminowego regulowania zobowiązań
Tabela 1.
Wady i zalety metod
Metoda bezpośrednia
Metoda pośrednia
Zalety
Przedstawienie aktualnych źródeł
wykorzystania środków pieniężnych.
1) Zaprezentowanie różnic między
osiągniętym wynikiem a faktem
posiadania gotówki.
2) Łatwość weryfikowania kwot
pieniężnych w sposób obiektywny.
3) Przejrzystość w prezentowaniu
wpływów i wydatków.
4) Łatwość w konstruowaniu wniosków.
5) Brak wpływu polityki bilansowej
na cash flow.
1) Większa dostępność informacji
dla oceny przyszłych przepływów
pieniężnych.
2) Prezentacja powiązań między częściami
sprawozdania finansowego.
3) Zaprezentowanie różnic między
osiągniętym wynikiem a faktem
posiadania gotówki.
4) Korzystanie z danych zawartych
w sprawozdaniu finansowym.
Wady
1) Powstanie dodatkowych kosztów
związanych z pozyskaniem informacji.
2) Pracochłonność kształtowania cash
flow (tylko wtedy, gdy system nie jest
zautomatyzowany).
1) Ograniczona czytelność.
2) Konieczne korekty.
3) Subiektywizm w kreowaniu polityki
bilansowej.
Tabela 2.
Różne kombinacje rachunku przepływu środków
Warianty
Działalność
operacyjna
inwestycyjna
finansowa
1
+
+
+
2
+
_
_
3
+
+
_
4
+
_
+
5
_
+
+
6
_
_
+
7
_
+
_
8
_
_
_
Wariant 1. Sytuacja występuje bardzo rzadko i zazwyczaj trwa krótko. Wariant charakte-
rystyczny dla jednostki o wysokiej płynności. Spółka pozyskuje znaczące środki z wszystkich
trzech rodzajów działalności. Szczególnie ważne są dodatnie przepływy z działalności opera-
cyjnej. Wpływy inwestycyjne świadczą o wyzbywaniu się przez przedsiębiorstwo np. aktywów
trwałych. Dodatnie wpływy finansowe sugerują, że pozyskiwane są dodatkowe środki własne
lub kapitał obcy. Jednostka gospodarcza skupia się na kumulowaniu środków w celu podjęcia
nowych przedsięwzięć lub przejęcia innego przedsiębiorstwa. Ocenia się, że wariant ten cha-
rakteryzuje przedsiębiorstwa o bardzo wysokiej płynności finansowej, co może być związane
z przygotowaniem nowych inwestycji lub przejęciem innych jednostek. W tym miejscu moż-
na zadać sobie pytanie, czy jednostka w przyszłości da radę spłacić zadłużenie i czy przyszła
działalność operacyjna będzie efektywna.
Wariant 2. W tym przypadku spółka środkami wypracowanymi z działalności operacyj-
nej finansuje całą działalność. Sytuacja ta jest prawidłowa i pozwala na budowanie majątku
przedsiębiorstwa. Trzeba natomiast odnotować, że tempo rozwoju firmy będzie ograniczone
wydatkowaniem części środków pozyskanych z działalności operacyjnej na regulowanie zo-
bowiązań finansowych. Taka struktura cash flow charakteryzuje przede wszystkim przedsię-
biorstwa, które mają ustabilizowane tempo rozwoju. Sytuacja ta może również świadczyć, że
spółce nie zależy na dalszym przyśpieszaniu tempa rozwoju, gdyż mogłoby to prowadzić do
nadprodukcji, pociągającej za sobą pogorszenie parametrów rentowności. Ocenia się również,
że wariant ten charakteryzuje przedsiębiorstwa o wysokiej rentowności, gdyż prowadzone
inwestycje oraz spłata zobowiązań finansowych pokrywane są z zysku wypracowanego przez
działalność operacyjną.
Wariant 3. Spółka generuje środki z działalności operacyjnej, co należy ocenić pozytywnie.
Zjawiskiem negatywnym jest to, że środki pochodzące z działalności operacyjnej prawdopo-
dobnie nie wystarczają do obsługi zadłużenia i spółka musi posiłkować się sprzedażą mająt-
ku. Korzystną sytuacją w krótkim terminie jest sprzedaż majątku i spłata zadłużenia z tych
środków. Występowanie dodatnich przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej i in-
westycyjnej może sugerować, że spółka jest w trakcie restrukturyzacji. Byłaby to sytuacja
pozytywna. Z innej strony utrzymująca się dłuższy czas zależność może dotyczyć sytuacji,
w której wpływy z bieżącej działalności nie wystarczają na spłatę zobowiązań finansowych.
Wariant 4. Atutem są dodatnie przepływy pieniężne z działalności operacyjnej. Ujemne
wartości przepływów inwestycyjnych świadczą o przeprowadzanych inwestycjach w przed-
siębiorstwie. Dodatkowymi środkami finansowymi są wpływy finansowe. Dodatni strumień
przepływów operacyjnych nie wystarcza na pokrycie wszystkich wydatków inwestycyjnych.
Trzeba wspomagać je kapitałem obcym. Przypadek ten jest charakterystyczny dla przedsię-
biorstw rozwijających się. Czas inwestycji jest odpowiedni, gdyż jednostka osiąga dodatnie
przepływy operacyjne, jednocześnie ma zdolność do pozyskiwania dalszych kapitałów.
Wariant 5. Ze wstępnej analizy może wynikać, że spółka ma problemy finansowe. Sytuacja
utrzymującego się zbyt długo okresu ujemnych przepływów operacyjnych i jednocześnie ko-
nieczność sprzedaży części majątku spółki nie sprzyja kontynuowaniu działalności gospodar-
czej. Spółka ma jednak zdolność do finansowania z zewnętrznych źródeł. W optymistycznym
scenariuszu spółka przechodzi obecnie restrukturyzację, a następnie w efekcie przeprowadzo-
nych działań wejdzie w fazę generowania środków z działalności operacyjnej.
Wariant 6. Przedsiębiorstwo musi dopłacać do swojej działalności, czego wynikiem są ujem-
ne wartości przepływów operacyjnych. Ujemne są także przepływy inwestycyjne, co świadczy
o przeprowadzanych inwestycjach. Obie działalności są pokrywane środkami z przepływów
finansowych. Pozyskiwane są dodatkowe kapitały. Sytuacja jest charakterystyczna dla młodych
przedsiębiorstw. Inwestycje zostały podjęte jednak zbyt późno, gdyż trzeba się wspomagać
dodatkowym kapitałem. Elementem decydującym dla dalszego funkcjonowania przedsiębior-
stwa będą inwestycje. Od ich efektywności zależy przyszłe utrzymanie płynności w jednostce.
Wariant 7. Ujemne przepływy z działalności operacyjnej świadczą, że przedsiębiorstwo
potrzebuje wsparcia dodatkowymi środkami. Są one pozyskiwane z działalności inwestycyj-
nej poprzez sprzedaż aktywów trwałych oraz inwestycji krótkoterminowych. Przepływy te są
charakterystyczne dla przedsiębiorstwa borykającego się z trudnościami finansowymi. Z pod-
stawowej działalności osiąga ujemne przepływy, spłaca zobowiązania i pozyskuje dodatkowe
środki z wyprzedaży aktywów. Zarząd powinien zastanowić się nad gruntowną restruktury-
zacją przedsiębiorstwa. Sytuacja jest jednak bardzo trudna, gdyż jednostka osiąga ujemne
wartości przepływów operacyjnych.
Wariant 8. Jest to sytuacja dość nietypowa z punktu widzenia prowadzonej działalności
gospodarczej. Negatywnie oceniamy to, iż przedsiębiorstwo nie potrafi generować dodatniego
salda z działalności operacyjnej oraz w celu poprawy efektów działalności nie posiłkuje się ze-
wnętrznymi źródłami finansowania. Korzystne jest to, iż spółka nie wyzbywa się majątku. Być
może zgromadzone wcześniej zasoby gotówki są znaczące, a zarząd ma plany, które skłaniają
go do dalszego inwestowania w majątek. Jeżeli sytuacja ta utrzyma się dłuższy czas, z pewno-
ścią doprowadzi do utraty płynności i bankructwa spółki. Jednak ze względu na nietypowość
tej sytuacji możliwe są różne scenariusze dalszego rozwoju sytuacji.
Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com
2 / 4
ewidencja
D3
Dziennik Gazeta Prawna, 15 grudnia 2014 nr 242 (3883)
gazetaprawna.pl
zowane równocześnie z pozostałymi infor-
macjami finansowymi, możliwa jest obser-
wacja kształtowania się określonych trendów
oraz wnioski są oparte na rzetelnych, moż-
liwych do porównania i zinterpretowania
informacjach.
Analiza wyniku finansowego netto jed-
nostki gospodarczej ma pewne ograniczenia.
Wśród najważniejszych należy wymienić za-
sadę memoriału oraz indywidualnie dobrane
metody wyceny aktywów i pasywów składa-
jące się na politykę rachunkowości jednostki.
Pełną ocenę przedsiębiorstwa zapewnia po-
równanie wyniku finansowego z rachunkiem
przepływu środków pieniężnych.
Rachunek przepływu środków pieniężnych
umożliwia ustalenie proporcji wypływów i wy-
datków w poszczególnych segmentach spra-
wozdania: działalności operacyjnej, inwesty-
cyjnej oraz finansowej. Przepływy pieniężne
w każdym z tych obszarów przenikają się wza-
jemnie. Ostatecznym celem działalności finan-
sowej i inwestycyjnej jest takie ukształtowanie
aktywów, aby uzyskać nadwyżkowe przepływy
operacyjne. Osiem możliwych kombinacji ra-
chunku przepływu środków pieniężnych za-
prezentowano w
tabeli 2
.
Nie można wyciągnąć wniosków na temat
kondycji finansowej jednostki po wstępnej
analizie wyników rachunku przepływów pie-
niężnych bez wnikliwej oceny poszczególnych
kategorii wpływów i wydatków oraz przy-
czyn ich zmian w poszczególnych segmen-
tach. W sytuacji gdy przyczyny zmian stanu
środków pieniężnych są typowe, otrzymane
wyniki będą odzwierciedlały rzeczywistość,
jednak tak uproszczona analiza nie zda eg-
zaminu, gdy w jednostce wystąpią mniej ty-
powe zdarzenia.
[przykład]
Relacja z wynikiem finansowym
Kolejną możliwą do dokonania analizą jest
ocena przepływów pieniężnych netto z po-
szczególnych segmentów działalności. Po-
lega ono na zestawieniu dwóch wielkości:
wyniku finansowego netto oraz przepływów
pieniężnych neto.
Tabela 3
zawiera możliwe
kombinacje tej sytuacji.
Przedsiębiorstwo może osiągać dodatni
wynik finansowy netto i jednocześnie wy-
pracowywać nadwyżkę z przepływów ope-
racyjnych lub też zgłaszać na nie zapotrze-
bowanie (wariant 1 i 2). Odwrotna sytuacja
może wynikać przy stracie netto – przepływy
z działalności operacyjnej mogą być dodatnie
i ujemne (wariant 3 i 4). Najkorzystniejszą
sytuacją jest wariant 1, gdy jednostka osiąga
zysk netto oraz generuje dodatnie przepływy
operacyjne. Najgorsza jest sytuacja w warian-
cie 4, gdy przedsiębiorstwo generuje stratę
kasową i memoriałową. Często dokonuje się
rozważań nad tym, który wariant (1 czy 2)
jest korzystniejszy dla jednostki gospodar-
czej. Nie ulega wątpliwości, że lepiej jest mieć
stratę na papierze, ale gotówkę w kieszeni – i
to w dodatku generowaną przez działalność
podstawową (operacyjną) – niż operować pa-
pierowym zyskiem, mając niedobory gotów-
ki już na poziomie działalności operacyjnej.
Kluczowa ocena sytuacji
Podsumowując, rachunek przepływów
pieniężnych jest kolejnym narzędziem,
które może służyć do dokładniejszej oce-
ny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.
Cash flow powinien utwierdzić odbior-
ców sprawozdania finansowego w prze-
konaniu, że miarą przetrwania jednostki
gospodarczej nie jest wygospodarowany
przez nią zysk.
W praktyce okazuje się, że zysk przed-
stawiony w sprawozdaniu finansowym to
tzw. zysk papierowy, który nie jest jedynym
warunkiem kontynuowania sprawnej dzia-
łalności gospodarczej przez spółkę. Rów-
nie ważne są przepływy pieniężne, które
określają wypłacalność spółki, jej płynność
finansową oraz zdolność do terminowego
regulowania zobowiązań.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości
(t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 330 ze zm.).
Tabela 3.
Relacja między wynikiem finansowym netto
a przepływami pieniężnymi netto z działalności operacyjnej
Wyszczególnienie
Warianty
1
2
3
4
Wynik finansowy netto
+
+
–
–
Przepływy z działalności
operacyjnej
+
–
+
–
PRZYKŁAD
Przedsiębiorstwo produkcyjne
Przedsiębiorstwo produkcyjne w latach 2011–2012 znajdowało się w wariancie numer 4. Jest to
bardzo pożądany wariant i utrzymywanie go w dłuższym terminie pozytywnie wpływa na wizeru-
nek przedsiębiorstwa. Spółka ma dodatnie przepływy operacyjne, które inwestuje, wspomagając się
inwestycjami z pożyczek (dodatnia wartość z działalności finansowej). W latach 2009–2010 spółka
znajdowała się w wariancie 2 (spłacała zobowiązania). Spółka mogła w tym okresie pochwalić się
bardzo dobrą rentownością (zyski netto), a odbiorcy zewnętrzni jej sprawozdania finansowego
uważali ją za jednostkę stabilną i dojrzałą. W analizowanych okresach spółka potrafiła również
magazynować część zysków (suma wszystkich działalności była dodatnia). Zysk był zawsze
dodatni, zarówno na papierze (zyski netto), jak i w kasie.
Analiza rachunku przepływów pieniężnych
Rok
Działalność
operacyjna
Działalność
inwestycyjna
Działalność
finansowa
Suma
2012
+
_
+
+
2011
+
_
+
+
2010
+
_
_
+
2009
+
_
_
+
Spółka nie podlegała obligatoryjnemu ba-
daniu przez biegłego rewidenta i korzystała
z uproszczeń dotyczących ewidencji umów
leasingowych polegających na traktowaniu
tych umów zgodnie z prawem podatkowym.
Sprawozdanie finansowe za rok obrotowy
2014 jest pierwszym sprawozdaniem bada-
nym przez audytora. Kierownik jednostki
podjął decyzję, iż umowy będą przekształ-
cane z leasingu operacyjnego na finansowy.
Jak teraz należy postąpić?
Karolina Pawlak
specjalistka z zakresu rachunkowości
Kryteria klasyfikowania umów leasingowych
jako operacyjnych bądź finansowych są różne
w ustawach podatkowych i w prawie bilan-
sowym. W rezultacie często ta sama umowa
leasingowa jest odmiennie klasyfikowana
przez ustawy podatkowe i prawo bilansowe.
Rozbieżność prawa bilansowego i podatko-
wego w tym aspekcie komplikuje ewidencję
rachunkową i podatkową podmiotów gospo-
darczych. Ustawodawca wprowadził jednak
pewne udogodnienie dla jednostek niepod-
legających obligatoryjnemu badaniu przez
biegłego rewidenta. Artykuł 3 ust. 6 ustawy
o rachunkowości mówi, iż w przypadku gdy
roczne sprawozdanie finansowe korzysta-
jącego nie podlega obowiązkowi badania
i ogłaszania w myśl art. 64 ust.1, to może on
dokonywać kwalifikacji umów leasingowych
według zasad określonych w przepisach po-
datkowych.
Spółki, które nie podlegają obowiązkowi
badania, aby ułatwić sobie sposób ewidencji
umów leasingowych, bardzo często korzysta-
ją z tego udogodnienia. Dla potrzeb podat-
kowych traktują wszystkie umowy leasin-
gu operacyjnego jako operacyjne bilansowo,
nawet gdy z punktu widzenia art. 3 ust. 4 i 5
ustawy o rachunkowości powinny być trak-
towane jako leasing finansowy. Traktowanie
wszystkich opisanych wyżej umów jako umo-
wy leasingu operacyjnego przez większość
wyżej opisanych jednostek jest prawidłowe
z punktu widzenia ustawy o rachunkowości.
Spółki muszą jednak pamiętać o nadrzęd-
nej zasadzie określonej w art. 4 ust. 4 ustawy
o rachunkowości, która mówi, że jednostka
w ramach przyjętych zasad (polityki) rachun-
kowości może stosować uproszczenia tylko
wtedy, gdy nie wywierają one istotnego wpły-
wu na obraz sytuacji majątkowej i finanso-
wej jednostki oraz na jej wynik finansowy.
Oznacza to, że jednostki powinny oce-
nić we własnym zakresie, czy traktowanie
umów leasingu, które księgowo mieszczą
się w definicji leasingu finansowego, jako
leasingu operacyjnego, ma znaczący wpływ
na sumę bilansową jednostki bądź na jej wy-
nik finansowy. W praktyce powinny one po-
równać wartość wszystkich przedmiotów
takich umów do sumy bilansowej, a także
ocenić, w jakim stopniu zmieni się struktura
i wielkość kosztów w przypadku potraktowa-
nia leasingu operacyjnego jako finansowego.
Jeżeli zmiana struktury aktywów i kosztów
jest znacząca, a umowy leasingu spełniają
wytyczne zawarte w art. 3 ust. 4 i 5 ustawy
o rachunkowości, to jednostka jest zobligo-
wana do wprowadzenia leasingu do ksiąg
rachunkowych.
W momencie gdy sprawozdanie jednostki
zostaje poddane obligatoryjnemu badaniu
przez audytora, podmiot ten traci prawo do
stosowania uproszczeń. Zgodnie ze wskazów-
kami zawartymi w Krajowym Standardzie
Rachunkowości nr 7 utrata uproszczeń jest
zmianą polityki rachunkowości, którą należy
wprowadzić w sposób retrospektywny, oczy-
wiście i w tym wypadku podmioty powinny
przeanalizować wpływ zmiany polityki ra-
chunkowości w związku z utratą prawa do
stosowania uproszczenia. Jeśli ocenią ten
wpływ jako znaczący, bezwzględnie należy
dokonać przekształcenia sposobu ujmowania
umowy – z leasingu operacyjnego na leasing
finansowy. W konsekwencji przedmiot le-
asingu będzie ujmowany jako środek trwały
podlegający amortyzacji. Ujmowane będzie
także zobowiązanie finansowe.
Retrospektywne wprowadzenie zmian
oznacza, że spółka musi wprowadzić środki
trwałe oraz zobowiązanie finansowe do ewi-
dencji w taki sposób, jakby były one wprowa-
dzone w latach poprzednich. Różnica wyni-
kająca z innej wartości amortyzacji i usług
obcych w latach poprzedzających rok obro-
towy powinna być odnoszona na wynik z lat
poprzednich.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości
(t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).
Utrata prawa do uproszczeń wpływa na ujęcie
umowy leasingu operacyjnego
WAŻNE
Jednostki, których sprawozdania
finansowe nie są poddawane obligatoryjnie
badaniu przez biegłego rewidenta, mogą
stosować wiele uproszczeń związanych
z ujmowaniem m.in. umów leasingowych
PRZYKŁAD
Pierwsze badanie
Spółka ABC, która nie podlegała obligatoryjnemu badaniu przez biegłego rewidenta, korzystała
z uproszczeń dotyczących ewidencji umów leasingowych polegających na traktowaniu tych umów
zgodnie z prawem podatkowym. Sprawozdanie finansowe za rok obrotowy 2014 jest pierwszym
sprawozdaniem badanym przez audytora. Kierownik jednostki podjął decyzję, że umowy będą prze-
kształcane z leasingu operacyjnego na finansowy.
Jedna z umów leasingowych została podpisana w lipcu 2012 r. i dotyczyła środka trwałego o wartości
początkowej 94 426,23 zł. Do umowy leasingu został załączony harmonogram opłat leasingowych, który
dzieli raty leasingowe na części kapitałowe i odsetkowe.
Zobowiązania
Umorzenie
Środki trwałe
z tytułu leasingu
środków trwałych
1) 94 426,23
2b) 22 396,95
94 426,23 (1
26 754,10 (2a
3a) 17 629,39
18 885,25 (3c
Usługi obce
Koszty finansowe
Amortyzacja
17 629,39 (3a
3b) 5 712,77
3c) 18 885,25
5 712,77 (3b
Rozliczenie wyniku
finansowego za lata ubiegłe
2a) 26 754,10 22 396,95 (2b
Objaśnienia do schematu:
1. Ewidencja środka trwałego (wartość początkowa) w kwocie 94 426,23 zł: strona Wn konta Środki
trwałe, strona Ma konta Zobowiązania z tytułu leasingu;
2a. Rozliczenie amortyzacji za lata ubiegłe – roczna stawka amortyzacji 20 proc., naliczono za 17
miesięcy, tj. od sierpnia 2012 r. do grudnia 2013 r. – 26 754,10 zł: strona Wn konta Umorzenie środków
trwałych, strona Ma konta Rozliczenie wyniku finansowego za lata ubiegłe;
2b. Wyksięgowanie spłat kapitału – suma spłat części kapitałowej rat leasingowych od początku
trwania umowy do grudnia 2013 r. – 22 396,95 zł: strona Wn konta Zobowiązania z tytułu leasingu,
strona Ma konta Rozliczenie wyniku finansowego za lata ubiegłe;
3a. Wyksięgowanie z usług obcych części kapitałowej suma części kapitałowej rat leasingowych za rok
2014 w kwocie 17 629,39 zł: strona Wn konta Zobowiązania z tytułu leasingu, strona Ma konta Usługi obce;
3b. Wyksięgowanie z usług obcych części odsetkowej – suma części odsetkowej rat leasingowych za rok
2014 – 5712,77 zł: strona Wn konta Koszty finansowe, strona Ma konta Usługi obce;
3c. Naliczenie amortyzacji za 2014 rok w kwocie 18 885,27 zł: strona Wn konta Amortyzacja, strona Ma
konta Umorzenie środków trwałych.
ewidencja
D3
Dziennik Gazeta Prawna, 15 grudnia 2014 nr 242 (3883)
gazetaprawna.pl
zowane równocześnie z pozostałymi infor-
macjami finansowymi, możliwa jest obser-
wacja kształtowania się określonych trendów
oraz wnioski są oparte na rzetelnych, moż-
liwych do porównania i zinterpretowania
informacjach.
Analiza wyniku finansowego netto jed-
nostki gospodarczej ma pewne ograniczenia.
Wśród najważniejszych należy wymienić za-
sadę memoriału oraz indywidualnie dobrane
metody wyceny aktywów i pasywów składa-
jące się na politykę rachunkowości jednostki.
Pełną ocenę przedsiębiorstwa zapewnia po-
równanie wyniku finansowego z rachunkiem
przepływu środków pieniężnych.
Rachunek przepływu środków pieniężnych
umożliwia ustalenie proporcji wypływów i wy-
datków w poszczególnych segmentach spra-
wozdania: działalności operacyjnej, inwesty-
cyjnej oraz finansowej. Przepływy pieniężne
w każdym z tych obszarów przenikają się wza-
jemnie. Ostatecznym celem działalności finan-
sowej i inwestycyjnej jest takie ukształtowanie
aktywów, aby uzyskać nadwyżkowe przepływy
operacyjne. Osiem możliwych kombinacji ra-
chunku przepływu środków pieniężnych za-
prezentowano w
tabeli 2
.
Nie można wyciągnąć wniosków na temat
kondycji finansowej jednostki po wstępnej
analizie wyników rachunku przepływów pie-
niężnych bez wnikliwej oceny poszczególnych
kategorii wpływów i wydatków oraz przy-
czyn ich zmian w poszczególnych segmen-
tach. W sytuacji gdy przyczyny zmian stanu
środków pieniężnych są typowe, otrzymane
wyniki będą odzwierciedlały rzeczywistość,
jednak tak uproszczona analiza nie zda eg-
zaminu, gdy w jednostce wystąpią mniej ty-
powe zdarzenia.
[przykład]
Relacja z wynikiem finansowym
Kolejną możliwą do dokonania analizą jest
ocena przepływów pieniężnych netto z po-
szczególnych segmentów działalności. Po-
lega ono na zestawieniu dwóch wielkości:
wyniku finansowego netto oraz przepływów
pieniężnych neto.
Tabela 3
zawiera możliwe
kombinacje tej sytuacji.
Przedsiębiorstwo może osiągać dodatni
wynik finansowy netto i jednocześnie wy-
pracowywać nadwyżkę z przepływów ope-
racyjnych lub też zgłaszać na nie zapotrze-
bowanie (wariant 1 i 2). Odwrotna sytuacja
może wynikać przy stracie netto – przepływy
z działalności operacyjnej mogą być dodatnie
i ujemne (wariant 3 i 4). Najkorzystniejszą
sytuacją jest wariant 1, gdy jednostka osiąga
zysk netto oraz generuje dodatnie przepływy
operacyjne. Najgorsza jest sytuacja w warian-
cie 4, gdy przedsiębiorstwo generuje stratę
kasową i memoriałową. Często dokonuje się
rozważań nad tym, który wariant (1 czy 2)
jest korzystniejszy dla jednostki gospodar-
czej. Nie ulega wątpliwości, że lepiej jest mieć
stratę na papierze, ale gotówkę w kieszeni – i
to w dodatku generowaną przez działalność
podstawową (operacyjną) – niż operować pa-
pierowym zyskiem, mając niedobory gotów-
ki już na poziomie działalności operacyjnej.
Kluczowa ocena sytuacji
Podsumowując, rachunek przepływów
pieniężnych jest kolejnym narzędziem,
które może służyć do dokładniejszej oce-
ny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.
Cash flow powinien utwierdzić odbior-
ców sprawozdania finansowego w prze-
konaniu, że miarą przetrwania jednostki
gospodarczej nie jest wygospodarowany
przez nią zysk.
W praktyce okazuje się, że zysk przed-
stawiony w sprawozdaniu finansowym to
tzw. zysk papierowy, który nie jest jedynym
warunkiem kontynuowania sprawnej dzia-
łalności gospodarczej przez spółkę. Rów-
nie ważne są przepływy pieniężne, które
określają wypłacalność spółki, jej płynność
finansową oraz zdolność do terminowego
regulowania zobowiązań.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości
(t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 330 ze zm.).
Tabela 3.
Relacja między wynikiem finansowym netto
a przepływami pieniężnymi netto z działalności operacyjnej
Wyszczególnienie
Warianty
1
2
3
4
Wynik finansowy netto
+
+
–
–
Przepływy z działalności
operacyjnej
+
–
+
–
PRZYKŁAD
Przedsiębiorstwo produkcyjne
Przedsiębiorstwo produkcyjne w latach 2011–2012 znajdowało się w wariancie numer 4. Jest to
bardzo pożądany wariant i utrzymywanie go w dłuższym terminie pozytywnie wpływa na wizeru-
nek przedsiębiorstwa. Spółka ma dodatnie przepływy operacyjne, które inwestuje, wspomagając się
inwestycjami z pożyczek (dodatnia wartość z działalności finansowej). W latach 2009–2010 spółka
znajdowała się w wariancie 2 (spłacała zobowiązania). Spółka mogła w tym okresie pochwalić się
bardzo dobrą rentownością (zyski netto), a odbiorcy zewnętrzni jej sprawozdania finansowego
uważali ją za jednostkę stabilną i dojrzałą. W analizowanych okresach spółka potrafiła również
magazynować część zysków (suma wszystkich działalności była dodatnia). Zysk był zawsze
dodatni, zarówno na papierze (zyski netto), jak i w kasie.
Analiza rachunku przepływów pieniężnych
Rok
Działalność
operacyjna
Działalność
inwestycyjna
Działalność
finansowa
Suma
2012
+
_
+
+
2011
+
_
+
+
2010
+
_
_
+
2009
+
_
_
+
Spółka nie podlegała obligatoryjnemu ba-
daniu przez biegłego rewidenta i korzystała
z uproszczeń dotyczących ewidencji umów
leasingowych polegających na traktowaniu
tych umów zgodnie z prawem podatkowym.
Sprawozdanie finansowe za rok obrotowy
2014 jest pierwszym sprawozdaniem bada-
nym przez audytora. Kierownik jednostki
podjął decyzję, iż umowy będą przekształ-
cane z leasingu operacyjnego na finansowy.
Jak teraz należy postąpić?
Karolina Pawlak
specjalistka z zakresu rachunkowości
Kryteria klasyfikowania umów leasingowych
jako operacyjnych bądź finansowych są różne
w ustawach podatkowych i w prawie bilan-
sowym. W rezultacie często ta sama umowa
leasingowa jest odmiennie klasyfikowana
przez ustawy podatkowe i prawo bilansowe.
Rozbieżność prawa bilansowego i podatko-
wego w tym aspekcie komplikuje ewidencję
rachunkową i podatkową podmiotów gospo-
darczych. Ustawodawca wprowadził jednak
pewne udogodnienie dla jednostek niepod-
legających obligatoryjnemu badaniu przez
biegłego rewidenta. Artykuł 3 ust. 6 ustawy
o rachunkowości mówi, iż w przypadku gdy
roczne sprawozdanie finansowe korzysta-
jącego nie podlega obowiązkowi badania
i ogłaszania w myśl art. 64 ust.1, to może on
dokonywać kwalifikacji umów leasingowych
według zasad określonych w przepisach po-
datkowych.
Spółki, które nie podlegają obowiązkowi
badania, aby ułatwić sobie sposób ewidencji
umów leasingowych, bardzo często korzysta-
ją z tego udogodnienia. Dla potrzeb podat-
kowych traktują wszystkie umowy leasin-
gu operacyjnego jako operacyjne bilansowo,
nawet gdy z punktu widzenia art. 3 ust. 4 i 5
ustawy o rachunkowości powinny być trak-
towane jako leasing finansowy. Traktowanie
wszystkich opisanych wyżej umów jako umo-
wy leasingu operacyjnego przez większość
wyżej opisanych jednostek jest prawidłowe
z punktu widzenia ustawy o rachunkowości.
Spółki muszą jednak pamiętać o nadrzęd-
nej zasadzie określonej w art. 4 ust. 4 ustawy
o rachunkowości, która mówi, że jednostka
w ramach przyjętych zasad (polityki) rachun-
kowości może stosować uproszczenia tylko
wtedy, gdy nie wywierają one istotnego wpły-
wu na obraz sytuacji majątkowej i finanso-
wej jednostki oraz na jej wynik finansowy.
Oznacza to, że jednostki powinny oce-
nić we własnym zakresie, czy traktowanie
umów leasingu, które księgowo mieszczą
się w definicji leasingu finansowego, jako
leasingu operacyjnego, ma znaczący wpływ
na sumę bilansową jednostki bądź na jej wy-
nik finansowy. W praktyce powinny one po-
równać wartość wszystkich przedmiotów
takich umów do sumy bilansowej, a także
ocenić, w jakim stopniu zmieni się struktura
i wielkość kosztów w przypadku potraktowa-
nia leasingu operacyjnego jako finansowego.
Jeżeli zmiana struktury aktywów i kosztów
jest znacząca, a umowy leasingu spełniają
wytyczne zawarte w art. 3 ust. 4 i 5 ustawy
o rachunkowości, to jednostka jest zobligo-
wana do wprowadzenia leasingu do ksiąg
rachunkowych.
W momencie gdy sprawozdanie jednostki
zostaje poddane obligatoryjnemu badaniu
przez audytora, podmiot ten traci prawo do
stosowania uproszczeń. Zgodnie ze wskazów-
kami zawartymi w Krajowym Standardzie
Rachunkowości nr 7 utrata uproszczeń jest
zmianą polityki rachunkowości, którą należy
wprowadzić w sposób retrospektywny, oczy-
wiście i w tym wypadku podmioty powinny
przeanalizować wpływ zmiany polityki ra-
chunkowości w związku z utratą prawa do
stosowania uproszczenia. Jeśli ocenią ten
wpływ jako znaczący, bezwzględnie należy
dokonać przekształcenia sposobu ujmowania
umowy – z leasingu operacyjnego na leasing
finansowy. W konsekwencji przedmiot le-
asingu będzie ujmowany jako środek trwały
podlegający amortyzacji. Ujmowane będzie
także zobowiązanie finansowe.
Retrospektywne wprowadzenie zmian
oznacza, że spółka musi wprowadzić środki
trwałe oraz zobowiązanie finansowe do ewi-
dencji w taki sposób, jakby były one wprowa-
dzone w latach poprzednich. Różnica wyni-
kająca z innej wartości amortyzacji i usług
obcych w latach poprzedzających rok obro-
towy powinna być odnoszona na wynik z lat
poprzednich.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości
(t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).
Utrata prawa do uproszczeń wpływa na ujęcie
umowy leasingu operacyjnego
WAŻNE
Jednostki, których sprawozdania
finansowe nie są poddawane obligatoryjnie
badaniu przez biegłego rewidenta, mogą
stosować wiele uproszczeń związanych
z ujmowaniem m.in. umów leasingowych
PRZYKŁAD
Pierwsze badanie
Spółka ABC, która nie podlegała obligatoryjnemu badaniu przez biegłego rewidenta, korzystała
z uproszczeń dotyczących ewidencji umów leasingowych polegających na traktowaniu tych umów
zgodnie z prawem podatkowym. Sprawozdanie finansowe za rok obrotowy 2014 jest pierwszym
sprawozdaniem badanym przez audytora. Kierownik jednostki podjął decyzję, że umowy będą prze-
kształcane z leasingu operacyjnego na finansowy.
Jedna z umów leasingowych została podpisana w lipcu 2012 r. i dotyczyła środka trwałego o wartości
początkowej 94 426,23 zł. Do umowy leasingu został załączony harmonogram opłat leasingowych, który
dzieli raty leasingowe na części kapitałowe i odsetkowe.
Zobowiązania
Umorzenie
Środki trwałe
z tytułu leasingu
środków trwałych
1) 94 426,23
2b) 22 396,95
94 426,23 (1
26 754,10 (2a
3a) 17 629,39
18 885,25 (3c
Usługi obce
Koszty finansowe
Amortyzacja
17 629,39 (3a
3b) 5 712,77
3c) 18 885,25
5 712,77 (3b
Rozliczenie wyniku
finansowego za lata ubiegłe
2a) 26 754,10 22 396,95 (2b
Objaśnienia do schematu:
1. Ewidencja środka trwałego (wartość początkowa) w kwocie 94 426,23 zł: strona Wn konta Środki
trwałe, strona Ma konta Zobowiązania z tytułu leasingu;
2a. Rozliczenie amortyzacji za lata ubiegłe – roczna stawka amortyzacji 20 proc., naliczono za 17
miesięcy, tj. od sierpnia 2012 r. do grudnia 2013 r. – 26 754,10 zł: strona Wn konta Umorzenie środków
trwałych, strona Ma konta Rozliczenie wyniku finansowego za lata ubiegłe;
2b. Wyksięgowanie spłat kapitału – suma spłat części kapitałowej rat leasingowych od początku
trwania umowy do grudnia 2013 r. – 22 396,95 zł: strona Wn konta Zobowiązania z tytułu leasingu,
strona Ma konta Rozliczenie wyniku finansowego za lata ubiegłe;
3a. Wyksięgowanie z usług obcych części kapitałowej suma części kapitałowej rat leasingowych za rok
2014 w kwocie 17 629,39 zł: strona Wn konta Zobowiązania z tytułu leasingu, strona Ma konta Usługi obce;
3b. Wyksięgowanie z usług obcych części odsetkowej – suma części odsetkowej rat leasingowych za rok
2014 – 5712,77 zł: strona Wn konta Koszty finansowe, strona Ma konta Usługi obce;
3c. Naliczenie amortyzacji za 2014 rok w kwocie 18 885,27 zł: strona Wn konta Amortyzacja, strona Ma
konta Umorzenie środków trwałych.
Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com
3 / 4
Na koNtach
D4
Dziennik Gazeta Prawna, 15 grudnia 2014 nr 242 (3883)
gazetaprawna.pl
Halina Zabrocka
specjalistka
z zakresu rachunkowości
Składki ZUS właściciela firmy mogą być zalicza-
ne bezpośrednio do kosztów uzyskania przycho-
dów w trakcie roku podatkowego lub odliczane
od dochodu. Takiego wyboru nie ma w przypad-
ku składek na Fundusz Pracy, które zawsze są
zaliczane do kosztów uzyskania przychodów.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne podle-
ga natomiast odliczeniu od podatku, ale tylko
w wysokości 7,75 proc. podstawy jej wymiaru.
Ewidencja w księgach
Przedsiębiorca może księgować naliczone
składki na ubezpieczenia społeczne w ciężar
kosztów operacyjnych w miesiącu, którego
składki te dotyczą, i ujmować w koresponden-
cji z kontem „Rozrachunki publicznopraw-
ne”. W takiej sytuacji nie mamy do czynienia
z trwałym wycofaniem środków z firmy. Na-
tomiast jeśli składki na ubezpieczenia społecz-
ne oraz ubezpieczenie zdrowotne właściciela
(osoby fizycznej) regulowane są ze środków
pieniężnych jednostki, to naliczenie tych skła-
dek może być dokonywane w korespondencji
z kontem „Pozostałe rozrachunki” (w analityce:
Rozrachunki z właścicielem). O wyborze spo-
sobu księgowania składek – za pośrednictwem
konta „Pozostałe rozrachunki” czy na koncie
kosztów działalności operacyjnej − decyduje
jednostka. Sposób ujęcia w księgach rachun-
kowych operacji dotyczących składek ZUS wła-
ściciela powinien zostać opisany w przyjętych
zasadach (polityce) rachunkowości.
Do konta 24 „Pozostałe rozrachunki” należy
prowadzić analitykę ułatwiającą ustalenie sald
na tym koncie – z podziałem na należności i zo-
bowiązania przejściowe (wynikające z bieżących
obrotów gotówkowych) oraz trwałe, dotyczące
np. zapłaconych za właściciela składek.
Ewidencja księgowa składek ZUS ujmo-
wanych na koncie „Pozostałe rozrachunki”
będzie wyglądać następująco:
1) naliczenie składek społecznych i skład-
ki zdrowotnej: strona Wn konta „Pozosta-
łe rozrachunki” (w analityce: rozrachunki
z właścicielem) oraz Ma konta „Rozrachunki
publicznoprawne” (w analityce: rozrachun-
ki z ZUS);
2) zapłata składek z rachunku bieżącego:
strona Wn konta „Rozrachunki publiczno-
prawne” (w analityce: rozrachunki z ZUS)
oraz Ma konta „Rachunek bieżący”.
Składki te traktowane są jako trwałe wy-
cofanie środków z firmy i na koniec roku
zmniejszają kapitał właściciela. Księgowanie
będzie następujące: strona Wn konta „Kapi-
tał podstawowy”, strona Ma konta „Pozostałe
rozrachunki”.
Zarachowanie w trakcie roku składki na
ubezpieczenia społeczne w ciężar kosztów
działalności operacyjnej nie powoduje trwa-
łego wycofania środków z firmy. Księgowanie
naliczenia i zapłaty składek będzie przebie-
gać zapisami:
1) naliczenie składek ZUS: strona Wn konta
40 „Koszty według rodzajów” (w analityce:
Pozostałe koszty); strona Ma konta 22 „Roz-
rachunki publicznoprawne” (w analityce:
Rozrachunki z ZUS);
2) zapłata składek ZUS z rachunku bieżące-
go: strona Wn konta 22 „Rozrachunki publicz-
noprawne” (w analityce: Rozrachunki z ZUS)
oraz Ma konta 13-0 „Rachunek bieżący”.
Zapłata zaległych
Podatnicy mają często problem ze składkami
ZUS, które płacone są nieterminowo. Wtedy,
przykładowo, podatnik jedną płatnością re-
guluje składki ZUS za wcześniejsze miesiące
lub nawet lata podatkowe. Przepisy stanowią
tutaj wprost, że odliczeniu podlegają tylko
składki „zapłacone w roku podatkowym”.
Składki, które nie zostały zapłacone, nie pod-
legają odliczeniu w danym roku podatko-
wym. Tym samym zaległe składki opłacone
np. w 2014 roku, a dotyczące lat wcześniej-
szych, mogą zostać odliczone w zeznaniu
za 2014 rok. Podobnie nie można rozliczać
składek podwójnie, np. najpierw zaliczyć ich
do kosztów podatkowych, a potem ponownie
wykazywać ich w deklaracji rocznej i odliczać
od dochodu rocznego.
Różnica w zdrowotnej
A co należy zrobić z częścią składki zdrowotnej
stanowiącą nadwyżkę ponad 7,75 proc. jej wy-
miaru? Niestety nadwyżka ta także nie może
stanowić kosztów uzyskania przychodów, co
oznacza, że podatnik pokrywa ją z własnej kie-
szeni. Wynika to z ustawy o PIT, zgodnie z którą
nie uważa się za koszty uzyskania przychodów
składek na ubezpieczenie zdrowotne, opłaca-
nych w roku podatkowym przez podatnika zgod-
nie z przepisami o świadczeniach opieki zdro-
wotnej finansowanych ze środków publicznych.
Jest ona finansowana przez podatnika z jego
dochodu netto, a zatem różnica ta nie zmniejsza
dochodu podlegającego opodatkowaniu podat-
kiem dochodowym od osób fizycznych.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U.
z 2013 r. poz. 330 ze zm.).
Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od
osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 ze zm.).
Sposób ujęcia składek ZUS właściciela powinien zostać
opisany w polityce rachunkowości
PrZykłaD
Rozrachunki z ZUS
Przedsiębiorca opłaca za siebie składki społeczne (w tym dobrowolną składkę na ubezpieczenie
chorobowe) oraz składkę zdrowotną z konta firmowego. Składki te ujmowane są w ciężar kosztów
działalności operacyjnej poza składką zdrowotną. W listopadzie zostały uregulowane składki za
październik 2014 r. w wysokości: składki społeczne 716,99 zł, składki na Fundusz Pracy 55,07 zł oraz
składka zdrowotna, tj. 270,40 zł.
koszty
rozrachunki publicznoprawne
według rodzaju
(w analityce: rozrachunki z ZUS)
1a) 716,99
2) 1042,76
716,99 (1a
1b) 55,07
55,07 (1b
270,40 (1c
Pozostałe rozrachunki
rachunek bankowy
(w analityce: rozrachunki z właścicielem)
1042,76 (2
1c) 270,40
Objaśnienia do schematu:
1. PK – naliczenie składek ZUS właściciela kwota :
a) składki na ubezpieczenie społeczne kwota 716,99 zł; strona Wn konto 40 „Koszty według rodzaju”
oraz strona Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce: Rozrachunki z ZUS”);
b) składki na Fundusz Pracy kwota 55,07 zł: strona Wn konto 40 „Koszty według rodzaju” oraz strona
Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce: Rozrachunki z ZUS”);
c) składka zdrowotna kwota 270,40 zł: strona Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce:
„Rozrachunki z właścicielem”) oraz strona Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce:
– Rozrachunki z ZUS”);
2. WB – zapłata składek ZUS kwota 1042,76 zł: strona Wn konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne”
(w analityce: „Rozrachunki z ZUS”) oraz strona Ma konto „Rachunek bankowy”.
3
Tylko w prenumeracie otrzymasz co poniedziałek
poradnicze i fachowe dodatki:
Podatki i
Księgowość, Rachunkowość i Audyt!
PODATKOWY PONIEDZIAŁEK
3
3
3
Dodatkowo zyskasz:
co tydzień dodatki niedostępne w kioskach:
•
Firma i Prawo
•
Samorząd i Administracja
•
Kadry i Płace
•
Ubezpieczenia i Świadczenia
•
Prawnik
pakiet narzędzi on-line
:
wskaźniki i stawki, akty prawne,
aktywne formularze i druki, kalkulatory
fachowe książki dla specjalistów:
– dostępne w prenumeracie
Dziennika Gazety Prawnej w wersji Premium
Wejdź na stronę: www.gazetaprawna.pl/oferta2015
Zadzwoń: 22 761 31 27, 801 626 666
20
0
0
WAŻNE DLA
KSIĘGOWYCH!
Z A M Ó W P R E N U M E R AT Ę
2015
PRENUMERATA
DZIENNIKA GAZETY PRAWNEJ
AUTOPROMOcJA
PrenUmerata:
Cena prenumeraty DZIENNIKA GAZETA PRAWNA: Wersja Standard – miesięczna (grudzień 2014 r.): 102,90 zł. Wersja Premium – miesięczna (grudzień 2014 r.): 119,70 zł.
Wszystkie ceny brutto (zawierają 8 % VAT). Więcej informacji na stronie www.gazetaprawna.pl/prenumerata
Można je
księgować w ciężar kosztów operacyjnych
w miesiącu, którego składki te dotyczą. Jednak gdy reguluje
się je ze środków jednostki, to trzeba stosować konto „Pozostałe rozrachunki”
Na koNtach
D4
Dziennik Gazeta Prawna, 15 grudnia 2014 nr 242 (3883)
gazetaprawna.pl
Halina Zabrocka
specjalistka
z zakresu rachunkowości
Składki ZUS właściciela firmy mogą być zalicza-
ne bezpośrednio do kosztów uzyskania przycho-
dów w trakcie roku podatkowego lub odliczane
od dochodu. Takiego wyboru nie ma w przypad-
ku składek na Fundusz Pracy, które zawsze są
zaliczane do kosztów uzyskania przychodów.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne podle-
ga natomiast odliczeniu od podatku, ale tylko
w wysokości 7,75 proc. podstawy jej wymiaru.
Ewidencja w księgach
Przedsiębiorca może księgować naliczone
składki na ubezpieczenia społeczne w ciężar
kosztów operacyjnych w miesiącu, którego
składki te dotyczą, i ujmować w koresponden-
cji z kontem „Rozrachunki publicznopraw-
ne”. W takiej sytuacji nie mamy do czynienia
z trwałym wycofaniem środków z firmy. Na-
tomiast jeśli składki na ubezpieczenia społecz-
ne oraz ubezpieczenie zdrowotne właściciela
(osoby fizycznej) regulowane są ze środków
pieniężnych jednostki, to naliczenie tych skła-
dek może być dokonywane w korespondencji
z kontem „Pozostałe rozrachunki” (w analityce:
Rozrachunki z właścicielem). O wyborze spo-
sobu księgowania składek – za pośrednictwem
konta „Pozostałe rozrachunki” czy na koncie
kosztów działalności operacyjnej − decyduje
jednostka. Sposób ujęcia w księgach rachun-
kowych operacji dotyczących składek ZUS wła-
ściciela powinien zostać opisany w przyjętych
zasadach (polityce) rachunkowości.
Do konta 24 „Pozostałe rozrachunki” należy
prowadzić analitykę ułatwiającą ustalenie sald
na tym koncie – z podziałem na należności i zo-
bowiązania przejściowe (wynikające z bieżących
obrotów gotówkowych) oraz trwałe, dotyczące
np. zapłaconych za właściciela składek.
Ewidencja księgowa składek ZUS ujmo-
wanych na koncie „Pozostałe rozrachunki”
będzie wyglądać następująco:
1) naliczenie składek społecznych i skład-
ki zdrowotnej: strona Wn konta „Pozosta-
łe rozrachunki” (w analityce: rozrachunki
z właścicielem) oraz Ma konta „Rozrachunki
publicznoprawne” (w analityce: rozrachun-
ki z ZUS);
2) zapłata składek z rachunku bieżącego:
strona Wn konta „Rozrachunki publiczno-
prawne” (w analityce: rozrachunki z ZUS)
oraz Ma konta „Rachunek bieżący”.
Składki te traktowane są jako trwałe wy-
cofanie środków z firmy i na koniec roku
zmniejszają kapitał właściciela. Księgowanie
będzie następujące: strona Wn konta „Kapi-
tał podstawowy”, strona Ma konta „Pozostałe
rozrachunki”.
Zarachowanie w trakcie roku składki na
ubezpieczenia społeczne w ciężar kosztów
działalności operacyjnej nie powoduje trwa-
łego wycofania środków z firmy. Księgowanie
naliczenia i zapłaty składek będzie przebie-
gać zapisami:
1) naliczenie składek ZUS: strona Wn konta
40 „Koszty według rodzajów” (w analityce:
Pozostałe koszty); strona Ma konta 22 „Roz-
rachunki publicznoprawne” (w analityce:
Rozrachunki z ZUS);
2) zapłata składek ZUS z rachunku bieżące-
go: strona Wn konta 22 „Rozrachunki publicz-
noprawne” (w analityce: Rozrachunki z ZUS)
oraz Ma konta 13-0 „Rachunek bieżący”.
Zapłata zaległych
Podatnicy mają często problem ze składkami
ZUS, które płacone są nieterminowo. Wtedy,
przykładowo, podatnik jedną płatnością re-
guluje składki ZUS za wcześniejsze miesiące
lub nawet lata podatkowe. Przepisy stanowią
tutaj wprost, że odliczeniu podlegają tylko
składki „zapłacone w roku podatkowym”.
Składki, które nie zostały zapłacone, nie pod-
legają odliczeniu w danym roku podatko-
wym. Tym samym zaległe składki opłacone
np. w 2014 roku, a dotyczące lat wcześniej-
szych, mogą zostać odliczone w zeznaniu
za 2014 rok. Podobnie nie można rozliczać
składek podwójnie, np. najpierw zaliczyć ich
do kosztów podatkowych, a potem ponownie
wykazywać ich w deklaracji rocznej i odliczać
od dochodu rocznego.
Różnica w zdrowotnej
A co należy zrobić z częścią składki zdrowotnej
stanowiącą nadwyżkę ponad 7,75 proc. jej wy-
miaru? Niestety nadwyżka ta także nie może
stanowić kosztów uzyskania przychodów, co
oznacza, że podatnik pokrywa ją z własnej kie-
szeni. Wynika to z ustawy o PIT, zgodnie z którą
nie uważa się za koszty uzyskania przychodów
składek na ubezpieczenie zdrowotne, opłaca-
nych w roku podatkowym przez podatnika zgod-
nie z przepisami o świadczeniach opieki zdro-
wotnej finansowanych ze środków publicznych.
Jest ona finansowana przez podatnika z jego
dochodu netto, a zatem różnica ta nie zmniejsza
dochodu podlegającego opodatkowaniu podat-
kiem dochodowym od osób fizycznych.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U.
z 2013 r. poz. 330 ze zm.).
Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od
osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 ze zm.).
Sposób ujęcia składek ZUS właściciela powinien zostać
opisany w polityce rachunkowości
PrZykłaD
Rozrachunki z ZUS
Przedsiębiorca opłaca za siebie składki społeczne (w tym dobrowolną składkę na ubezpieczenie
chorobowe) oraz składkę zdrowotną z konta firmowego. Składki te ujmowane są w ciężar kosztów
działalności operacyjnej poza składką zdrowotną. W listopadzie zostały uregulowane składki za
październik 2014 r. w wysokości: składki społeczne 716,99 zł, składki na Fundusz Pracy 55,07 zł oraz
składka zdrowotna, tj. 270,40 zł.
koszty
rozrachunki publicznoprawne
według rodzaju
(w analityce: rozrachunki z ZUS)
1a) 716,99
2) 1042,76
716,99 (1a
1b) 55,07
55,07 (1b
270,40 (1c
Pozostałe rozrachunki
rachunek bankowy
(w analityce: rozrachunki z właścicielem)
1042,76 (2
1c) 270,40
Objaśnienia do schematu:
1. PK – naliczenie składek ZUS właściciela kwota :
a) składki na ubezpieczenie społeczne kwota 716,99 zł; strona Wn konto 40 „Koszty według rodzaju”
oraz strona Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce: Rozrachunki z ZUS”);
b) składki na Fundusz Pracy kwota 55,07 zł: strona Wn konto 40 „Koszty według rodzaju” oraz strona
Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce: Rozrachunki z ZUS”);
c) składka zdrowotna kwota 270,40 zł: strona Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce:
„Rozrachunki z właścicielem”) oraz strona Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce:
– Rozrachunki z ZUS”);
2. WB – zapłata składek ZUS kwota 1042,76 zł: strona Wn konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne”
(w analityce: „Rozrachunki z ZUS”) oraz strona Ma konto „Rachunek bankowy”.
3
Tylko w prenumeracie otrzymasz co poniedziałek
poradnicze i fachowe dodatki:
Podatki i
Księgowość, Rachunkowość i Audyt!
PODATK
PODA
PODA
OWY PONIEDZIAŁEK
3
3
3
3
Dodatkowo zyskasz:
co tydzień dodatki niedostępne w kioskach:
•
Firma i Prawo
•
Samorząd i Administracja
•
Kadry i Płace
•
Ubezpieczenia i Świadczenia
•
Prawnik
pakiet narzędzi on-line
:
wskaźniki i stawki, akty prawne,
aktywne formularze i druki, kalkulatory
fachowe książki dla specjalistów:
– dostępne w prenumeracie
Dziennika Gazety Prawnej w wersji Premium
Wejdź na stronę: www.gazetaprawna.pl/oferta2015
Zadzwoń: 22 761 31 27, 801 626 666
20
0
0
0
0
0
WAŻNE
W
W
DLA
KSIĘGOWYCH!
Z A M Ó W P R E N U M E R AT Ę
Z A M Ó
A M Ó
A M Ó W P R E N U M E R A
P R E N U M E R A
P R E N U M E R A
P R E N U M E R A
P R E N U M E R A
P R E N U M E R A
P R E N U M E R A
P R E N U M E R A
P R E N U M E R AT Ę
T Ę
T Ę
2015
PRENUMERATA
DZIENNIKA GAZETY PRAWNEJ
PRA
PRA
AUTOPROMOcJA
JA
PrenUmerata:
Cena prenumeraty DZIENNIKA GAZETA PRAWNA: Wersja Standard – miesięczna (grudzień 2014 r.): 102,90 zł. Wersja Premium – miesięczna (grudzień 2014 r.): 119,70 zł.
Wszystkie ceny brutto (zawierają 8 % VAT). Więcej informacji na stronie www.gazetaprawna.pl/prenumerata
Można je
księgować w ciężar kosztów operacyjnych
w miesiącu, którego składki te dotyczą. Jednak gdy reguluje
się je ze środków jednostki, to trzeba stosować konto „Pozostałe rozrachunki”
Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com
4 / 4