CYKL KONIUNKTURALNY

Podstawowe zagadnienia

•

to okresowe zmiany poziomu aktywności gospodarczej;

•

to okresowe wahania aktywności gospodarczej wokół trendu.

Cykl koniunkturalny - definicja

Rodzaje wahań cyklicznych

•

Cykle Kitchina (trwające około 3,5 roku),

• Cykle Juglara (8-10 lat),

• Cykle Kondratiewa (50-60 lat)

Teorie wahań cyklicznych

•

Większość teorii wskazuje na

wahania

popytu inwestycyjnego

jako przyczynę

generującą cykliczny charakter wzrostu
gospodarczego

•

Natomiast różne są poglądy na temat

przyczyn fluktuacji popytu
inwestycyjnego

Teorie wahań cyklicznych

Teorie przyczyn fluktuacji

popytu inwestycyjnego

Teorie neoklasyczne

Teorie keynesistowskie

Teoria plam na Słońcu

Teoria innowacji

Teoria cyklu politycznego

Teorie neoklasyczne – istota

•

System gospodarczy ma właściwość

stabilności

•

Czynniki egzogeniczne (zewnętrzne)

pochodzące z pozaekonomicznego
otoczenia systemu gospodarczego

zakłócają równowagę systemu

• Po zachwianiu równowagi mechanizmy

endogeniczne prowadzą gospodarkę w
kierunku równowagi

Teoria plam na Słońcu

•

Periodyczne pojawianie się większej liczby

plam na Słońcu

powoduje okresy

nieurodzaju

•

Zmienia się także rytm produkcji

przemysłowej

Teoria innowacji

•

Przyczyną występowania cykli są

pojawiające się

falowo innowacje

organizacyjno-techniczne

Teoria innowacji

Zysk

nadzwyczajny

Dyfuzja techniki

Przedsiębiorca,

innowator

(pionier)

Naśladowcy

Fala wzmożonych

inwestycji

Wzrost produkcji

Wzrost podaży,

popyt nie nadąża

Spadek cen,

Spadek stopy zysku

Maleje popyt

inwestycyjny

Faza kryzysu

Nowa innowacja

Teoria cyklu politycznego

•

Cykliczny rozwój
spowodowany

zmianami

priorytetów ekonomicznych

władz przed wyborami

dla

pozyskania wyborców

Ekspansywna

polityka

fiskalna i monetarna

Ożywienie gospodarcze i

spadek bezrobocia

Zwiększenie inflacji

„Zaciskanie pasa”

Restrykcyjna polityka

Przed
wyborami

Po
wyborach

Teorie keynesistowskie

• Cykliczny rozwój

gospodarki
uwarunkowany jest

naturą systemu

gospodarczego (regułami
gry gospodarki rynkowej)

•

Czynniki zewnętrzne

zakłócają endogeniczne
procesy, ale nie

naruszają

wewnętrznej

długookresowej logiki
procesów gospodarczych

Fazy spadkowe

Fazy wzrostowe

Procesy zachodzące
w fazach wzrostowych

Procesy zachodzące
w fazach spadkowych

Zasada akceleracji

(teorie keynesistowskie)

• Zmiana dochodu narodowego powoduje, z

pewnym opóźnieniem, zwielokrotnione zmiany
inwestycji indukowanych

• Inwestycje indukowane

to inwestycje

spowodowane zmianami dochodu narodowego
i konsumpcji

1

2

1

)

(

−

−

−

∆

⋅

=

−

⋅

=

t

t

t

it

Y

a

Y

Y

a

I

Inwestycje
indukowane w
okresie t

akcelerator

Dochód
narodowy

Cele interwencjonizmu

państwowego

• Interwencjonizm antykryzysowy

,

oznacza podejmowanie działań w celu

łagodzenia skutków zaistniałego już
kryzysu.

• Interwencjonizm antycykliczny

przynosi

rozszerzenie interwencji na wszystkie fazy
cyklu.

Metody oddziaływania państwa na

przebieg cyklu koniunkturalnego

•

Polityka fiskalna

–

W przypadku prowadzenia

stymulacyjnej polityki fiskalnej

następuje zmniejszenie

przychodów budżetu (np. jako skutek obniżki stopy podatkowej) oraz wzrost

wydatków, w wyniku czego wzrasta zazwyczaj deficyt budżetowy. Tego rodzaju

polityka prowadzi do wzrostu wydatków konsumpcyjnych i inwestycyjnych. Jej

rezultatem jest zwiększenie poziomu produkcji i zatrudnienia, przy czym procesom

tym towarzyszy zwykle wzrost cen.

–

W przypadku prowadzenia

polityki fiskalnej

nastawionej na hamowanie koniunktury

(

restrykcyjnej

)

rząd dąży do zwiększenia przychodów budżetu oraz ograniczenia

wydatków, co przyczynia się do zmniejszenia konsumpcji i inwestycji. W rezultacie

obniża się poziom zatrudnienia i produkcji oraz zmniejsza się tempo wzrostu cen.

•

Polityka pieniężna (monetarna)

–

Oddziaływanie restrykcyjne

(polityka drogiego pieniądza) polega ona na wzroście

stopy rezerw minimalnych, stopy redyskontowej oraz sprzedaży państwowych

papierów wartościowych. Działania te zmniejszają podaż pieniądza i powodują

podwyższenie stopy procentowej. Efektem działania tych czynników jest zmniejszenie

rozmiarów kredytów, a następnie także inwestycji, popytu globalnego, poziomu

zatrudnienia i produkcji oraz tempa wzrostu cen.

–

W przypadku

ekspansywnej polityki pieniężnej

(polityki taniego pieniądza),

polegającej na obniżaniu stopy minimalnych rezerw gotówkowych i stopy

redyskontowej oraz skupowaniu przez bank centralny papierów wartościowych, rosną

możliwości udzielania kredytów przez banki, rośnie podaż pieniądza i obniża się stopa

procentowa, co prowadzi do wzrostu inwestycji i popytu globalnego, a następnie do

zwiększenia zatrudnienia i produkcji oraz zwiększenia tempa wzrostu cen.