Katedra i Zakład Chemii Medycznej

UM w Lublinie

1

Ćwiczenie 5: Pomiar pojemności buforowej buforu octanowego

1. Wyznaczanie pojemności buforowej wobec zasady

UWAGA! Pomiarów pH należy dokonywać z dokładnością do 0,01 jednostki.

Zmierzyć pH roztworu HCl o stężeniu ok. 10

-4

mol/dm

3

za pomocą pH-metru. Następnie do kolby

stożkowej Erlenmayera o pojemności 25 cm

3

odmierzyć 10 cm

3

HCl o stężeniu ok. 10

-4

mol/dm

3

.

Dodać 8 kropli czerwieni metylowej i dodawać z biurety roztwór NaOH o stężeniu 0,1 mol/dm

3

do

zmiany barwy z różowej na jasnożółtą utrzymującej się po zamieszaniu. Uwaga! Zmiana barwy może
nastąpić już po dodaniu 1-2 kropli roztworu NaOH. Za pomocą pH-metru zmierzyć pH po dodaniu
NaOH (przelać roztwór do zlewki o pojemności 25 cm

3

). Uzyskane wyniki umieścić w tabeli.

Zmierzyć pH buforu octanowego o pH ok. 4 za pomocą pH-metru. Do kolby stożkowej Erlenmayera o
pojemności 25 cm

3

odmierzyć 10 cm

3

buforu octanowego o pH ok. 4. Dodać 8 kropli czerwieni

metylowej, a następnie dodawać z biurety roztwór NaOH o stężeniu 0,1 mol/dm

3

do zmiany barwy z

różowej na jasnożółtą utrzymującej się po zamieszaniu. Odczytać dodaną ilość cm

3

roztworu NaOH

(V) i zmierzyć pH po dodaniu NaOH (przelać roztwór do zlewki o pojemności 25 cm

3

).

Obliczyć pojemność buforową:
na 10 cm

3

buforu zużywa się - V cm

3

roztworu NaOH (c = 0,1 mol/dm

3

)

na 1000 cm

3

buforu zużywa się - x cm

3

roztworu NaOH (c = 0,1 mol/dm

3

)

1000 · V
x = = 100 V
10
x · 0,1 100 V · 0,1
ilość moli NaOH (



NaOH) = = = 0,01 V

1000 1000



NaOH 0,01 V

Pojemność buforowa wobec zasady



= =



pH



pH



pH - różnica pomiędzy wartością pH przed dodaniem NaOH o stężeniu 0,1 mol/dm

3

i po

dodaniu NaOH o stężeniu 0,1 mol/dm

3

Kwas solny o stężeniu 10

-4

mol/dm

3

pH początkowe

ilość NaOH o stężeniu 0,1 mol/dm

3

, która

spowodowała zmianę barwy

pH końcowe

wniosek:

Katedra i Zakład Chemii Medycznej

UM w Lublinie

2

Wyniki umieścić w tabeli

Bufor octanowy o pH 4
pH początkowe

ilość NaOH o stężeniu 0,1 mol/dm

3

, która

spowodowała zmianę barwy

pH końcowe

pojemność buforowa

wniosek:

2. Wyznaczanie pojemności buforowej wobec kwasu

Zmierzyć pH roztworu HCl o stężeniu ok. 10

-4

mol/dm

3

za pomocą pH-metru. Do kolby stożkowej

Erlenmayera o pojemności 25 cm

3

odmierzyć 10 cm

3

HCl o stężeniu 10

-4

mol/dm

3

. Dodać 8 kropli

błękitu bromofenolowego i dodawać z biurety roztwór HCl o stężeniu 0,1 mol/dm

3

do zmiany barwy z

brązowo-fioletowej na żółtą utrzymującej się po zamieszaniu. Uwaga! Zmiana barwy może nastąpić
już po dodaniu 1-2 kropli roztworu HCl. Za pomocą pH-metru zmierzyć pH po dodaniu HCl (przelać
roztwór do zlewki o pojemności 25 cm

3

).

Wyniki umieścić w tabeli

Kwas solny o stężeniu 10

-4

mol/dm

3

pH początkowe

ilość HCl o stężeniu 0,1 mol/dm

3

, która

spowodowała zmianę barwy

pH końcowe

wniosek:

Zmierzyć pH buforu octanowego o pH ok. 4 za pomocą pH-metru. Do kolby stożkowej Erlenmayera o
pojemności 25 cm

3

odmierzyć 10 cm

3

buforu o pH ok. 4. Dodać 8 kropli błękitu bromofenolowego i

dodawać z biurety roztwór HCl o stężeniu 0,1 mol/dm

3

do zmiany barwy z brązowo-fioletowej na

żółtą utrzymującej się po zamieszaniu. Odczytać dodaną ilość cm

3

roztworu HCl (V) i zmierzyć pH po

dodaniu HCl (przelać roztwór do zlewki o pojemności 25 cm

3

).

Obliczyć pojemność buforową:
na 10 cm

3

buforu zużywa się - V cm

3

roztworu HCl (c = 0,1 mol/dm

3

)

na 1000 cm

3

buforu zużywa się - x cm

3

roztworu HCl (c = 0,1 mol/dm

3

)

1000 · V
x = = 100 V
10
x · 0,1
ilość moli HCl (



HCl) = = 0,01 V

1000

Katedra i Zakład Chemii Medycznej

UM w Lublinie

3



HCl 0,01 V

Pojemność buforowa wobec kwasu



=



=





pH



pH



pH - różnica pomiędzy wartością pH przed dodaniem HCl o stężeniu

0,1 mol/dm

3

i po dodaniu HCl o stężeniu 0,1 mol/dm

3

Wyniki umieścić w tabeli

Bufor octanowy o pH 4
pH początkowe

ilość HCl o stężeniu 0,1 mol/dm

3

, która

spowodowała zmianę barwy

pH końcowe

pojemność buforowa

wniosek: