GRZYBICE JAKO ZOONOZY

2011/2012

KLASYFIKACJA GRZYBÓW



Typ: Thallophyta

– plechowce



Gromada: Fungi

– grzyby



Klasa: Basidiomycetes

– podstawczaki



Klasa: Zygomycetes

– sprzężniaki



Rodzina: Mucoraceae

– pleśniakowate



Rodzaj: Absidia, Mucor, Rhizopus



Rodzina: Coccidioidaceae



Rodzaj: Coccidioides, Rhinosporidium



Klasa: Ascomycetes

– workowce



Rodzina: Aspergillaceae

– kropidlakowate



Rodzaj:Aspergillus, Penicillium,

Allescheria



Rodzina: Saccharomycetaceae -

drożdżowate

KLASYFIKACJA GRZYBÓW

Klasa: Fungi imperfecti

– grzyby niedoskonałe



Rodzina: Mucedinaceae



Rodzaj: Blastomyces, Histoplasma,

Geotrichum, Sporotrichum,

Microsporum, Trichophyton,

Epidermophyton



Rodzina: Cryptococcaceae -

drożdżopodobne



Rodzaj: Candida, Cryptococcus,
Torulopsis,

Rhodotorula,

Pityrosporum, Malassesia



Rodzina: Dematiaceae



Rodzaj: Homodendrum, Stachybotrys,
Fusarium, Cladosporium, Alternaria

GRZYBICE JAKO ZOONOZY



poznano około 100 tysięcy gatunków grzybów



głównie organizmy saprofityczne a tylko
niewielki odsetek pasożytuje na roślinach i
zwierzętach



Około 1000 gatunków jest
chorobotwórczych dla ludzi i zwierząt



choroby wywoływane przez te grzyby
stanowią poważny i rosnący problem w
medycynie ludzkiej i weterynaryjnej



Grzyby są znacznie mniej swoiste w stosunku do
określonego żywiciela, niż inne organizmy
pasożytnicze (np. obleńce, płazińce czy kokcydia)



Są bardzo odporne na niekorzystne czynniki
środowiskowe



Wszędobylskie są grzyby skórne, tzw. dermatofity,
przenoszą się z jednego gatunku zwierzęcia na drugi,
ze zwierząt na ludzi, ale także i zwierzęta mogą bardzo
łatwo zarażać się nimi od człowieka



Grzybice powierzchniowe skóry są najczęstszymi
zoonozami (chorobami odzwierzęcymi), stanowią
realne zagrożenie dla zdrowia ludzi



Szacuje się, że jedna piąta światowej populacji ludzi
dotknięta jest grzybicami skórnymi

DERMATOFITY



Epidermophyton, Trichophyton, Microsporum



Zakażenia skóry mogą być wywołane przez
grzyby drożdżopodobne, pleśniowe



W skali światowej dwoma najczęstszymi
czynnikami etiologicznymi infekcji grzybiczych u
ludzi są Trichophyton rubrum i Trichophyton
mentagrophytes

, około 80%-90% izolowanych

gatunków



Z kolei

Epidermophyton floccosum

stanowi

około 5% wszystkich izolowanych dermatofitów.

GRZYBY ZOOFILNE- GŁÓWNE ŹRÓDŁO TO
PSY, KOTY, BYDŁO, KONIE I OWCE



Trichophyton mantagrophytes var.
mentagrophytes



T. erinacei



T. verrucosum



T.eqinum



T. quinckeanum



T.simmii



Microsporum canis



M.persicolor



M. equinum



M.nanum



M.galinae

Uznane za biologiczne czynniki szkodliwe dla zdrowia (Dyrektywa 2000/54/EC)

RYZYKO ZARAŻENIA



Osoby chore

- cukrzyca czy choroby nowotworowe



osoby narażone na niekorzystne czynniki prowadzące do

zaburzenia odporności organizmu

(antybiotyki, sterydy, środki immunodepresyjne,
cytostatyki czy terapia radiologiczna)



środki antykoncepcyjne



Zarodniki grzybów można wprowadzić także drogą

jatrogenną (zanieczyszczone igły iniekcyjne, materiały do

szycia ran, cewniki czy narzędzia chirurgiczne, protezy)



Ilość przypadków wzrasta nawet do 50% w grupach

szczególnego ryzyka – np. wśród osób poddanych dużemu

wysiłkowi fizycznemu (personel wojskowy, sportowcy) lub

częstej ekspozycji (pracownicy ferm hodowlanych czy
towarowych, rolnicy, itd.)

NP. ROLNICY



Na 6963 osoby u 1476 stwierdzono

problemy skórne,



Łupież pstry- 175 osób, 46,4 %
potwierdzona grzybica



Grzybice rąk i stóp- 74 osoby, 24,6 %
stw. grzybica



Grzybice skóry gładkiej- na 20 osób, 5,3
% potw. grzybica



Grzybica skóry owłosionej- z 11 osób,
2,9 % grzybica

WYSTĘPOWANIE ZALEŻY OD:



Regionu geograficznego



Czynników klimatycznych



Rozwoju cywilizacyjnego ludności

Występowanie dermatofitów w Polsce w II poł. XX w

lata

antropofile

zoofile

geofile

1952-1967
(Prochacki)

30,3 %

69,6 %

0,1 %

1988-1992
(Baran)

64,3 %

35,0 %

0,7 %



Dzieci w okresie przed dojrzewaniem płciowym są

podatne na zakażenie przez Microsporum audouini



Podatność na zakażenie wywołane przez M. canis i
przez trichofity

jest niezależna od wieku, jakkolwiek

większą podatność wykazują dzieci



Zakażenie nie powoduje odporności



Częstość występowania grzybicy skóry owłosionej

zależy od takich czynników jak: ogólny stan

higieniczny danego środowiska, możliwość

zakażenia od zwierząt domowych itp.



Mogą występować zakażenia sporadyczne, lecz

mogą również szerzyć się

epidemicznie

, np. w

szkołach, internatach, zakładach wychowawczych
itp.

GRZYBICA SKÓRY OWŁOSIONEJ



ciepłe i wilgotne środowisko,



częsty kontakt z wodą,



leczenie antybiotykami i
kortykosteroidami, ogólne osłabienie
organizmu, choroby metaboliczne



wywołana przez



grzyby antropofilne -

ma postać powierzchowną



grzyby zoofilne

– forma odmiany głębokiej z

odczynem zapalnym

GRZYBICA STRZYGĄCA



Trichophyton violaceum



owalne lub okrągłe ogniska złuszczenia o średnicy 2-4 cm



W jego obrębie włosy są ułamane, co robi wrażenie przerzedzenia i

jakby wyłysienia w tym miejscu



po dokładnym obejrzeniu widać ułamane kikuty włosów



Ognisk takich może być kilka



w przypadkach o przebiegu przewlekłym, mogą obejmować

znaczną powierzchnię skóry głowy



W odmianie głębokiej grzybicy strzygącej zakażeniu ulega włos i

mieszek włosowy



Powstaje silny odczyn zapalny i guzowaty naciek



Dołącza się wtórne zakażenie ropne i naciek ulega zropieniu, a

zakażenie szerzy się na sąsiednie odcinki skóry zdrowej

GRZYBICA POWIERZCHOWNA SKÓRY OWŁOSIONEJ
DOTYCZY GŁÓWNIE DZIECI
JEST ZAKAŹNA I MOŻE PRZYBRAĆ POSTAĆ EPIDEMII

MICROSPOROZA TO PROBLEM DUŻYCH MIAST
(80% PRZYPADKÓW HOSPITALIZOWANYCH),
ŚREDNI CZAS LECZENIA 40 DNI

GRZYBICA OWŁOSIONEJ SKÓRY GŁOWY



Częściej występuje u dzieci szkolnych



Większość gatunków dermatofitów jest w stanie zakażać

włosy



Microsporum audounii, Trichophyton schoenleinii i
Trichophyton violaceum

, szczególnie!



Gatunki grzybów dermatofitowych wywołujące grzybicę

owłosionej skóry głowy są odmienne w różnych krajach,

regionach i mogą się zmieniać w miarę upływu czasu.



W ostatnich latach w większości krajów Europy obserwuje

się wzrost częstości infekcji wywołanych przez Microsporum
canis

i szerzenie się Trichophyton tonsurans w

wielkomiejskich środowiskach USA i Wielkiej Brytanii.



W latach 1993-

2005 w Gdańsku, 90,7 % przyp. M.canis

KLINIKA



ogniska łysienia i złuszczania



zmiany rozwijają się na podłożu rumieniowym, u niektórych

osób rumień może być nieznaczny



w skrajnych przypadkach zmiany są miękkie, chełboczące i z

obecnością krost - grzybica głęboka (kerion)



reakcja zapalna na obecność grzyba



utrata włosów jest z reguły przejściowa



nawet w najcięższych przypadkach dochodzi do odrostu

włosów

MIKROSPOROZA U KRÓLIKÓW



Osoby zagrożone- w fermach królików,



Źródłem mogą być także zabawki z futra króliczego!



Microsporum canis,



Trichophyton mentagrophytes var. mentagrophytes



T. rubrum



Zakażenia zoofilne są rejestrowane w obszarach, gdzie króliki są
hodowane, obszar wybrzeża Morza śródziemnego i Europy
Centralnej



W Nowej Zelandii 50% królików było zarażonych Microsporum canis



W Polsce Centralnej hoduje się 25 000 ton królików, to daje 0,48
kg/osobę, Włochy 5,7 kg/osobę, Hiszpania 2,6 kg/osobę



Kliniczna postać częściej u dzieci!

GRYZONIE JAKO POTENCJALNE ŹRÓDŁO
DERMATOMIKOZ



Badano laboratoryjne jak również ze

sklepów i hurtowni



Np. 43 zwierząt (różnych gatunków) 18

(41,9%) miało zmiany skórne, 25 (58,1%) nie

miało zmian skórnych



Grzyby wyhodowano od 23 zw, od 15

dermatofity (11 świnek morskich, 1 królik, 1
koszatniczka, 1 chomik syr., 1 chomik

dżungarski) od 11 wyizolowano grzyby

drożdżopodobne

TRICHOPHYTON MENTAGROPHYTES
W 14/15 IZOLATÓW

Izolowane od świnek morskich były wrażliwe na gryzeofulwinę, mikonazol,
klotrimazol, tiokonazol,

GRZYBICA WOSZCZYNOWA (TRICHOPHYTON)



Charakterystyczne jest tworzenie się tarczek

woszczynowych, zmiany we włosach, tworzenie się blizn



Tarczki są to kolonie grzyba rozwijającego się w otoczeniu

torebki włosowej



Ucisk tarczki woszczynowej powoduje

zanik skóry, blizny i

ogniska trwałego wyłysienia



Zajęte przez grzyb włosy tracą połysk i barwnik, wypadają.





Źródło zakażenia stanowi człowiek chory na grzybicę oraz

używane przez niego przedmioty, jak np. szczotki do włosów,

grzebienie, czapki, części odzieży itp.



Zakażenie może być przeniesione przez chore na grzybicę

zwierzęta, jak: kot, pies, bydło domowe.

GRZYBICA OWŁOSIONEJ SKÓRY BRODY- B. RZADKO!



To choroba mężczyzn, często rolników,
lekarzy weterynarii



Zmiany o typowym obrączkowatym układzie



Najczęściej objawem zakażenia jest rumień
nie wyraźnie odgraniczony od zdrowej
skóry z towarzyszącym świądem



Złuszczanie bywa zwykle niezauważalne, co
tłumaczy się mechanicznym usuwaniem
łusek podczas częstego mycia

PRZYPADEK U 25 LETNIEGO ROLNIKA

Zmiany u byka

Zmiany u rolnika-

głęboki naciek

zapalny, pokryty krostami
+ rumień guzowaty skóry + zapalenie
stawów skokowych + silne
dolegliwości i bólowe brzucha

LECZENIE
KETOKONAZOL 100 PER OS,
FLUKONAZOL DOŻYLNIE 100 MG PRZEZ 10 DNI
TERBINAFINA 250 PER OS PRZEZ 30 DNI
DODATKOW0- AMOKSYCYLINA Z KWASEM KLAWULANOWYM 2X 1,2 DOŻYLNIE
ORAZ NIESTEROIDOWY PRZECIWZAPALNY

PO POWROCIE DO DOMU JESZCZE PRZYJMOWĄŁ TERBINAFINE PRZEZ 30 DNI

INNE



Leukocyty w normie 17,800/mm3



CRP 105,9 mg/l (norma 0,5

– 3 mg/l)



Trombocyty 712,000/mm3 (norma 140,000-
400,000/mm3)

GRZYBICA SKÓRY NIE OWŁOSIONEJ



Grzyby po zakażeniu naskórka tworzą na nim kolonie i
rozrastają się odśrodkowo



Powstają okrągłe lub owalne wykwity szerzące się obwodowo,
a ustępujące i zanikające w części środkowej



W części obwodowej stwierdza się mierny stan zapalny,
zaczerwienienie i nieznaczny obrzęk, a nawet wytwarzanie się
pęcherzyków



Przyczyną grzybicy skóry nie owłosionej są najczęściej



Trichophyton, Microsporon i Epidermophyton



źródłem zakażenia może być człowiek, chore na grzybice
zwierzęta domowe



Do zakażenia może dojść poprzez pośredni lub

bezpośredni kontakt z materiałem zakaźnym, np. poprzez

drewniane podłogi i wykładziny w publicznych natryskach i

kąpieliskach



Podatność na zakażenie jest powszechna.



Większą skłonność do zakażenia wykazują osoby o

nadmiernej potliwości, szczególnie w fałdach skóry, gdzie
wyprzenie

i maceracja naskórka ułatwiają wtargnięcie

zarazka



Pewien wpływ wywierają warunki klimatyczne. Częściej

występują w klimacie gorącym o dużej wilgotności

powietrza, gdyż wilgoć i nadmierna potliwość skóry

stwarzają warunki korzystne dla szerzenia się grzybic.

GRZYBICA SKÓRY TUŁOWIA



Najczęstszą przyczyną grzybicy skóry
gładkiej są dermatofity antropofilne,
zwłaszcza Trichophyton rubrum,



rzadziej Trichophyton mentagrophytes i
Epidermophyton floccosum.



Zakażeniu sprzyja duża wilgotność,
podwyższona temperatura, noszenie
obcisłych syntetycznych ubrań i
nieodpowiednia higiena osobista.

ODZWIERZĘCĄ GRZYBICĘ SKÓRY GŁADKIEJ WYWOŁUJĄ



Microsporum canis, Trichopbyton verrucosum,



Trichophyton mentagrophytes varietas mentagrophytes
Trichophyton erinace.



źródłem infekcji są koty, zwłaszcza młode, bezpańskie osobniki



U zwierząt objawy chorób; mogą być niewidoczne lub mogą

mieć małe na silenie.

Zakażenia wywołane przez dermatofity antropofilne cechują się

obecnością rumieniowo -obrzękowych ognisk z pęcherzykami,

nadżerkami, krostami, łuskami i strupami.



Typową cechą wykwitów jest ich obwodowe powiększanie się z

największym nasileniem czynnych zmian zapalnych na

obwodzie ognisk chorobowych i ich wygasaniem w części
centralnej.



Ogniska chorobowe mogą być pojedyncze lub mnogie.

GRZYBICA RĄK



Czynnikami etiologicznymi są trzy antropofilne gatunki

dermatofitów, powodujące także grzybicę stóp.



Grzybica rąk jest prawie zawsze wtórna do grzybicy stóp. Bardzo

rzadko pierwotna postać może rozwinąć się w przypadku
zawodowej ekspozycji na dermatofity.



Czasami pacjenci mają rozległą grzybicę obu stóp i jednej ręki,

zwykle dominującej, co sugeruje bezpośrednią inokulację.



Jest to tak zwany zespół dwóch stóp i jednej ręki (Trichophyton
rubrum)



Rozwojowi grzybicy rąk mogą sprzyjać różne czynniki powodujące

macerację skóry, takie jak:



noszenie obrączek, zegarków, deformacje anatomiczne, a także

czynniki środowiskowe związane z wykonywanym zawodem
(Trichophyton mentagrophytes varietas interdigitale)



Może się też rozwijać bez infekcji stóp

GRZYBICA RĄK



może przybierać kilka różnych postaci
klinicznych



Najpowszechniej występująca jest
hiperkeratotyczna

, która charakteryzuje się

nadmiernym rogowaceniem skóry rąk, z

obecnością drobnej, silnie przylegającej łuski na

rumieniowym podłożu.



Procesem infekcyjnym objęte są typowo końce

palców oraz wyniosłości kłębu i kłębika. Często

współistnieje także zakażenie grzybicze paznokci.

Rzadziej występuje postać dyhydrotyczna i
wyprzeniowa.

GRZYBICA PAZNOKCI



Paznokcie zakażone grzybem tracą połysk, stają się

łamliwe, ich powierzchnia jest nierówna, chropowata.



W płytce paznokciowej pojawiają się szare lub żółte plamki

i prążki. Paznokieć może być podminowany

nawarstwieniami mas rogowych. Zmiany postępują od
wolnego brzegu paznokcia.



Przyczyną zakażenia mogą być Epidermophyton
floccosum

oraz różne odmiany grzybów z grupy

Trichophyton.



Grzyby chorobotwórcze (grzybicy woszczynowej, grzybicy

strzygącej, grzybicy powierzchniowej, drożdżycy) mogą

wywoływać również zmiany chorobowe w paznokciach

albo łącznie z grzybicą innych okolic skóry, albo

niezależnie, jako jedyne zmiany grzybicze.

GRZYBICE STÓP



W grzybicy międzypalcowej zmiany zajmują fałdy

międzypalcowe stóp, zwłaszcza fałd 3 i 4.



Boczne powierzchnie palców i dno fałdów są

pokryte warstwami i łuskami zrogowaciałego

naskórka.



W głębi fałdu mogą nastąpić szczelinowate

pęknięcia skóry. Zmiany mogą przechodzić na

grzbietową i stopową powierzchnię palców.

Występuje lekkie zaczerwienienie i złuszczanie się

skóry, a czasem drobne pęcherzyki i krostki.



Przebieg zwykle przewlekły, lecz może ulegać
zaostrzeniu.



W grzybicy potnicowej

występują wykwity

podobne do wyprysku lub potnicy w przegubach

stopy po stronie podeszwowej oraz na dłoniowej

powierzchni rąk. Występują swędzące pęcherzyki

różnej wielkości.



Przebieg przewlekły i nawracający, nieraz jednak

ostry, powikłany wtórnym zakażeniem ropnymi ze

skłonnością do wtórnej alergizacji.



Epidermophyton floccosum, odmiany
Trichophyton

TRICHOPHYTON RUBRUM- INFEKCJA U 41
LETNIEGO HODOWCY I ZW.

GRZYBICE NARZĄDOWE
IZG- INWAZYJNE ZAKAŻENIA GRZYBICZE



IZG-

grzybice narządowe



W ciągu ostatnich 30 lat znacząco zwiększyła się
częstość grzybic narządowych (u pacjentów chorych
na nowotwory krwi)



Jedno z najpoważniejszych powikłań infekcyjnych u
pacjentów hematoonkologicznych, poddawanych
zabiegom przeszczepienia komórek układu
krwiotwórczego



Candida, Aspergillus



Inwazyjne zakażenia grzybicze praktycznie nie
występują u osób z prawidłowo funkcjonującym
układem odpornościowym

IZG



śmiertelność z powodu zakażenia jest wysoka (do 95% w

przypadku zakażeń grzybami z rodzaju Aspergillus)



Wczesna i wiarygodna diagnostyka inwazyjnych zakażeń

grzybiczych, jest podstawą skutecznej terapii,



Obraz kliniczny układowych zakażeń grzybiczych jest

mało charakterystyczny, podobny do zakażeń o etiologii
wirusowej lub bakteryjnej.



W każdym przypadku prawdopodobnej infekcji grzybiczej

istnieje konieczność przeprowadzenia dodatkowych

badań laboratoryjnych celem ustalenia czynnika
etiologicznego i jego

lekowrażliwości oraz monitorowania

skuteczności leczenia.



U chorych w stanie immunosupresji rozpoznanie zakażeń
jest trudne.



Przebieg kliniczny jest skąpo - objawowy,



w początkowej fazie często ograniczony
tylko do gorączki,



jednocześnie możliwości przeprowadzenia
badań diagnostycznych są ograniczone ze
względu na ciężki stan kliniczny i
hematologiczny, a wyniki testów
laboratoryjnych fałszywie ujemne



Standardy profilaktyki i leczenia
inwazyjnych zakażeń grzybiczych

STANDARDY ZOSTAŁY OPRACOWANE PRZEZ ZESPÓŁ
EKSPERTÓW POWOŁANY PRZEZ FUNDACJĘ URSZULI
JAWORSKIEJ, OD ROKU 2008



Zespół pracował w składzie:



prof. dr hab. n. med. Danuta Dzierżanowska,



prof. dr hab. n. med. Jerzy Hołowiecki,



prof. dr hab. n. med. Wiesław Wiktor Jędrzejczak,



prof. dr hab. n. med. Aleksander B. Skotnicki.



Głównym celem standardów jest zmniejszenie ryzyka

wystąpienia IZG u pacjentów z obniżoną odpornością.



Dokument zawiera m.in. identyfikację czynników ryzyka IZG,

wytyczne dotyczące diagnostyki mikrobiologicznej i klinicznej,

zasady higieny oraz zalecenia dotyczące profilaktyki i leczenia

farmakologicznego grzybic układowych.



Polskie standardy postępowania w profilaktyce inwazyjnego

zakażenia grzybiczego u pacjentów z chorobami układu

krwiotwórczego powstały wzorem standardów opracowanych

przez międzynarodowe zespoły ekspertów

DO IZG DOŁĄCZONO



Fusarium



Poecillomyces



Mallassezia



Penicillum



Pythosis

GRZYBICE NARZĄDOWE (MYCOSES SYSTEMATICA)
GRZYBICE GŁĘBOKIE (ENDOMIKOZY)



są schorzeniami tkanek i narządów wewnętrznych, a także

posocznicami wywoływanymi przez grzyby z rodzaju:



Aspergillus,



Candida,



Cryptococcus,



Histoplasma,



Mucor



Absidia.



Zakażenie rozwija się najczęściej drogą oddechową, rzadziej

przyranną - przez uszkodzone powłoki skórne.



Grzybice narządowe często nie dają charakterystycznych objawów

klinicznych, stąd prawidłowe rozpoznanie ich sprawia czasami

poważne trudności. Zła lub spóźniona diagnoza może być przyczyną

śmierci.

ASPERGILOZA (ASPERGILLOSIS)



powodowana jest przez grzyby z rodzaju Aspergillus (kropidlak),

które są szeroko rozpowszechnione w całym świecie



W zależności od tego, czy mamy do czynienia z infekcją tkanek

przez rozwijający się grzyb, czy też z zatruciem toksynami
(aflatoksyny) wytworzanymi

przez saprofitycznie bytujące

drobnoustroje poza organizmem, możemy mówić o grzybicy

narządowej (sytemomykozie) lub zatruciu (mykotoksykozie)



Aflatoksyny

są jednymi z najsilniejszych trucizn pochodzenia

naturalnego. Wytwarzają je szczepy A. flavus i A. parasiticus. Do tej

pory rozpoznano około 300 gatunków kropidlaka, z czego kilka
odgrywa w

patologii chorób znaczącą rolę (m.in.: A. fumigatus, A.

flavus, A. niger, A.nidulans, A. versicolor)



Grzyby te są chorobotwórcze głównie dla ptaków.



U koni aspergiloza przebiega w

postaci groźnej,

przewlekłej postaci płucnej lub rzadziej jelitowej.



Ze strony układu oddechowego objawy nie są zbyt

charakterystyczne. Odnotowuje się kaszel, duszność

różnego stopnia, nieznacznie podwyższoną

temperaturę ciała i zmniejszony apetyt. Z infekcją

układu oddechowego może wiązać się także

aspergiloza worków powietrznych. Kropidlaki
Aspergillus sp.

mogą być także przyczyną ronień

u klaczy i

zapaleń rogówki oka.



U ludzi

ASPERGILOZA PŁUC

(SYN. POL. GRZYBICA KROPIDLAKOWATA PŁUC;

ŁAC. ASPERGILLOSIS PULMONUM)



Choroba



pierwotna lub

wtórna grzybica narządowa



przebiega przewlekle



objawy oddechowe



występuje u różnych gatunków ssaków i ptaków

w

różnym wieku



stwierdzana w wielu krajach



Etiologia



kropidlaki z rodzaju Aspergillus



A. fumigatus



A. niger



A. nidulans



A. flavus

Schemat budowy konidofora i układ zarodników Aspergillus sp.

Preparaty mikroskopowe Aspergillus

niger (lewy) A. fumigatus (prawy)

ASPERGILLOZA-

ASPERGILOZA PŁUC



Objawy kliniczne



przebieg zwykle

przewlekły



niecharakterystyczne objawy oddechowe



duszność, kaszel



okresowe wahania WCC



postępujące wychudzenie



żółto – zielona, żółto – szara lub czarna

wykrztusina z

płuc



zwykle

śmierć



u

bydła zmiany również w żwaczu, czepcu,

rzadziej

w

księgach

–

zaburzenia

pokarmowe



u

psów guzy w jamach nosowych -

rinoskopia



u owiec i

świń guzy w płucach (kaszel)

ASPERGILOZA PŁUC



Zmiany anatomopatologiczne



guzy w

płucach



podobne do

gruźliczych



różnej ilości i wielkości (ziarno prosa – orzech włoski)



wypełnione zielonkawą, żółtawą lub ciemnoszarą,

serowatą masą



jamy lub suche ogniska martwicowe



histopatologicznie



budowa typowa dla

zakaźnych ziarniniaków



cechy zapalenia swoistego



w

środku elementy grzyba ułożone w kształcie rozety

ASPERGILOZA PŁUC



Rokowanie



Niepomyślne (ostrożne)



Leczenie



Trudna terapia



Zapobieganie i zwalczanie



właściwe warunki mikroklimatyczne



utrzymanie



profilaktyka lub

właściwe leczenie innych chorób



Eliminacja

zagrożeń

Aspergiloza oskrzeli u

człowieka – strzępki i główki

Aspergillus sp.

wrastają do

światła oskrzeli

Wyciek z nosa i depigmentacja przy aspergilozie układu

oddechowego u psa na tle A. fumigatus

Wrzód rogówki- keratoconiunctivitis, aspergilloza

RONIENIA NA TLE GRZYBICZYM



Źródła i drogi zakażenia



grzyby

Aspergillus,

Mucor,

Rhizopus

i

Absidia

występują ubikwitarnie w wilgotnych

pomieszczeniach, paszy,

słomie i sianie



grzyby Candida i Trichosporon

bytują jako

komensale na

błonach śluzowych przewodu

pokarmowego,

dróg oddechowych i rodnych



drogi

zakażenia



aerogenna



alimentarna i

płciowa (rzadziej)



ciężarnej macicy – hematogenna z ogniska
pierwotnego w

płucach (główna droga)

RONIENIA NA TLE GRZYBICZYM



Objawy kliniczne



zmiany anatomopatologiczne



ronienia bez komplikacji



wyjątkowo wtórne powikłania bakteryjne – ropomacicze
(0,5%)



błony płodowe pokryte brudno – szaro –

żółtawym nalotem



liścienie – suche, szaro – żółte, z ogniskami
martwicowymi



poronione

płody



młodsze – całe pokryte szaro – białymi nalotami



starsze - ogniskowe lub rozlane zmiany zapalne,
wykwity i naloty na

skórze głowy, szyi, w okolicy

mostka i

pępka

KANDYDAZA (CANDIDASIS)



Jest chorobą m.in. bydła, koni, psów i kotów,

wywoływaną przez Candida albicans (u ludzi i
zw.)



Także C. non-albicans



Głównie obserwuje się zakażenia skóry
(dermatidis

) i błon śluzowych, układu

pokarmowego, szyjki i jamy macicy, zapalenia

płuc a czasami zapalenie rogówki oka., zapalenie
ucha zewn.,



Najbardziej wrażliwe są na zachorowania są

młode zw.



U ludzi

DROŻDŻYCA MOŻE LOKALIZOWAĆ SIĘ WSZĘDZIE,
NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJE W :



jelicie grubym,



amie ustnej,



gardle,



pęcherzu moczowym,



pochwa,



oskrzelach,



skórze,



palcach dłoni i stóp



paznokciach



Obumarłe komórki zaatakowane przez Candida
stanowią doskonałe źródło pożywienia dla
rozwijającego się drożdżaka



Zaczyna on wytwarzać grzybnię, która wrasta w
otaczające je tkanki, powodując jej uszkodzenie



Zarodniki, które powstają z nitek grzybni zaczynają się
rozsiewać i wraz z krwią przedostają się do
poszczególnych części organizmu



Grzybnia, która się rozrasta uszkadza błonę śluzową i
kosmki jelitowe, co powoduje zaburzenia wchłaniania
składników pokarmowych



Tworzą biofilm, co utrudnia eradykację grzybów

„ZESPÓŁ DZIURAWEGO JELITA”



Do krwiobiegu

przepuszczane są różne alergeny pokarmowe,

metale ciężkie, toksyny wytworzone przez drożdżaka. Ich duża

ilość blokuje dostęp do komórek wątroby i nerek, gdzie muszą

być zneutrelizowane i wydalone wraz z żółcią i moczem na

zewnątrz. Ponieważ jest ich zbyt wiele blokują dostęp do

komórek wątroby innym substancjom odpadowym, które

powstają w trakcie naturalnej przemiany materii i tak dochodzi
do toksemii.



Drożdżaki odżywiają się czystą glukozą i aminokwasami,

kradnąc dużą ilość składników odżywczych i cząsteczki tlenu

żywiciela.



Człowiek zakażony drożdżakiem jest z reguły wychudzony,

odczuwa nieustanną potrzebę jedzenia słodyczy oraz białka.

Ponieważ Candida wysysa resztki glukozy z zaatakowanego

organizmu, często następuje gwałtowny spadek stężenia cukru

we krwi. Odczuwa się wtedy duży dyskomfort psychiczny,

spadek samopoczucia, utratę energii, bóle głowy oraz drżenie

mięśni.

KRYPTOKOKOZA (CRYPTOCOCCOSIS)



to schorzenie układu oddechowego
i zatok nosowych.



Może rozwinąć się infekcja narządów
wewnętrznych, kości i opon mózgowych.



Objawy są nietypowe (głównie ze strony
narządu oddechowego) i nie pozwalają na
jednoznaczne postawienie diagnozy.



Cryptococcus neoformans.

ZMIANY KLIMATU A CHOROBY GRZYBICZE



Przewiduje się, że zmiany klimatu mogą wpłynąć na wzrost
rozpowszechnienia niektórych gatunków grzybów, powodując
zaburzenia dotychczasowych ekosystemów.



Regionalny wzrost temperatury środowiska może
spowodować rozwój gatunków grzybów chorobotwórczych, które
aktualnie występują w klimacie tropikalnym i subtropikalnym np.
Paracoccidioides brasiliensis, Penicillium marneffei

lub dominację

gatunków grzybów o wyższej termotolerancji np. Cryptococcus.



O wpływie temperatury środowiska na rozwój poszczególnych
infekcji grzybiczych może świadczyć obserwowany w Afryce
wyższy odsetek zachorowań na kryptokokozę u chorych na AIDS
(30%) w stosunku do chorujących na AIDS z regionów o niższej
temperaturze środowiska (5-10%).

TRĄDZIK-

Obszary hypopigmentacji

Komórki Malassiezia w
warstwie kolczystej

PERSPEKTYWY



Jednym z czynników ograniczających infekcje
grzybicze jest znaczny gradient temperatury

pomiędzy organizmem człowieka a jego otoczeniem



zmniejszenie tego gradientu w następstwie ocieplenia

klimatu spowoduje wzrost zachorowań



w wyniku dziury ozonowej

może dojść do wzrostu

ilość promieniowania UVB docierającego na Ziemię



immunosupresyjne działanie UV na układ
immunologiczny

powoduje obniżenie naturalnej

odporności



Osłabienie na tej drodze mechanizmów obronnych

wpłynie dodatkowo na wzrost zachorowalności na

grzybice, w tym podskórne i głębokie

DIAGNOSTYKA MIKOLOGICZNA



Objawy zakażenia

wywołane przez poszczególne gatunki mogą być

bardzo różne



w większości nie są to objawy patognomoniczne



rozpoznania grzybicy nie można opierać wyłącznie na obrazie
klinicznym



Konieczne są badania mikologiczne, które powinny być standardem



Są to:



bezpośrednie badanie mikologiczne,

z użyciem 10-20% roztworu KOH, DMSO, tusz Parkera.

badanie z kalkofluorem -

substancja ta wiąże się z chityną i celulozą, a

reakcja ta daje świecenie w obecności promieniowania UV

(Badanie to daje znacznie mniejszy odsetek wyników fałszywie
ujemnych)



pośrednie badanie mikologiczne,

hodowla na podłożu Sabourauda z dodatkiem aktidionu oraz
chloramfenikolu

Podłoże inkubuje się - drożdże w temp. 37ºC, grzyby pleśniowe i
dermatofity w temperaturze pokojowej

Wynik hodowli znany jest po około 2-3 tygodniach.

HISTORIA- LECZENIA

CHOROBY SKÓRNE - LECZENIE



Problemem jest narastająca lekooporność, szybkie reinfekcje.



Grzyby posiadają wiele mechanizmów umożliwiających skuteczną

eliminację leków, tj.



zbudowana z chityny ściana komórkowa, utrudniająca przenikanie

leku do wnętrza komórki,



pleomorfizm i związana z tym różnorodność morfologiczna

grzybów,



zdolność wytwarzania form zarodnikowych i przetrwalnikowych
(chlamydospor),



zdolność do wytwarzania enzymów lipolitycznych i

hydrolitycznych, które ułatwiają inwazję grzyba, ale również mogą

chronić grzyby przed rozmaitymi czynnikami toksycznymi do

których należą również leki.

GRZYBICE SKÓRY OWŁOSIONEJ GŁOWY ORAZ POSTACI
GŁĘBOKIE GRZYBICY SKÓRY WYMAGA LECZENIA
OGÓLNEGO.



Stosuje się:



gryzeofulwinę w dawkach 10-25 mg/ kg/ dobę u dzieci i 500-1000 mg u

dorosłych,



itrakonazol w dawkach 3-

5 mg/ kg/ dobę u dzieci i 100-200 mg/ dobę u

dorosłych, (powinien być stosowany po 16 roku życia),



terbinafinę w dawce 62,5 mg/ dobę przy masie poniżej 20 kg, w dawce 125

mg/ dobę przy masie 20-40 kg, w dawce 250 mg/ dobę przy masie powyżej
40 kg;



flukonazol

w dawkach 6 mg/ kg/ dobę u dzieci i 50 mg/ dobę u dorosłych.



Kuracja trwa 4-8 tygodni.



W przypadku braku powodzenia można terapię wydłużyć do 12 tygodni.

Należy pamiętać, że gryzeofulwina i itrakonazol wywierają lepszy efekt
terapeutyczny w infekcjach Microsporum, a terbinafina w przypadku T.
tonsurans.



Ponadto w przypadku zakażeń wywołanych przez grzyby z rodzaju
Microsporum

leczenie powinno trwać nieco dłużej.



Decyzję o zakończeniu leczenia podejmuje się po trzech ujemnych

wynikach badań mikologicznych włosów w odstępach tygodniowych.

LECZENIE MIEJSCOWE



Miejscowe preparaty przeciwgrzybicze

pełnią rolę jedynie

wspomagającą, ale wpływają na skrócenie terapii ogólnej.



W infekcjach przebiegających z dużym odczynem zapalnym może

dołączyć się infekcja bakteryjna. Wskazane są wówczas leki

przeciwbakteryjne stosowane zarówno miejscowo, jak i podawane

ogólnie.



Miejscowe postępowanie przeciwgrzybiczne sprowadza się do:



częstego mycia głowy zaleconymi preparatami przeciwgrzybicznymi,

zawierającymi jod czy też po prostu wodą z mydłem.



W przypadku grzybicy woszczynowej konieczne jest



codzienne mycie głowy z równoczesnym usuwaniem strupów

rozmiękczanych na przykład 10% oliwą salicylową,



golenia lub strzyżenia tuż przy skórze włosów co 7-10 dni, co ma na celu

usuwanie zakażonych jeszcze obwodowych części włosów (w

przypadku liczniejszych ognisk strzyże się włosy na całej głowie),



odkażania ognisk i ich otoczenia (na przykład 1,5-3% spirytusowym

roztworem jodu) i równoczesnego stosowania maści
przeciwgrzybicznych, odpowiednich do stanu ognisk.

CO DZIAŁĄ PRZECIWGRZYBICZO



jodyna



Rezorcyna



Dziegcie



Kwas salicylowy



Fiolet gencjany



Siarczek selenu



Chlorchinaldin



Antybiotyki przeciwgrzybicze

NOWE LEKI PRZECIWGRZYBICZE STOSOWANE U LUDZI



Nowe azole - worikonazol. Rawukonazol,
posakonazol



Kandyny- p-ko candidozie i aspergillozie



Caspofungin- kaspofungina,



Anidulafungina- candidoza



Mikafungina-



Pochodne sordarinu, nikkomycyny



Postać liposomalna nystatyny