FIRST AID #01

22.02.2007 – dr n. med. Konstancja Grzybowska

www.jb.king.tarnow.pl

Strona 1

Stan zagro

ż

enia

ż

ycia – ustanie lub powa

ż

ne zaburzenie podstawowych czynno

ś

ci

ż

yciowych, wymaga natych-

miastowej pomocy na miejscu zdarzenia

Najcz

ę

stsze przyczyny stanu zagro

ż

enia

ż

ycia

•

choroby serca

•

urazy (czaszkowo-mózgowe, wielonarz

ą

dowe, wstrz

ą

s rdzeniowy)

•

ostre zatrucia

Uraz wielonarz

ą

dowy – uszkodzenie dwóch (lub wi

ę

cej) du

ż

ych grup narz

ą

dów

Cel udzialania pierwszej pomocy

•

ochrona

ż

ycia

•

ograniczenie skutków obra

ż

e

ń

lub choroby

•

przygotowanie do dalszego post

ę

powania lekarskiego

Kto udziela pierwszej pomocy

•

pogotowie ratunkowe

•

wykwalifikowany ratownik medyczny

•

ka

ż

dy człowiek na miejscu zdarzenia – w miar

ę

swoich umiej

ę

tno

ś

ci !!!

Obowi

ą

zki pierwszego ratownika

1. ocena aktualnej sytuacji i miejsca
2. wezwanie kwalifikowanej pomocy
3. rozpoznanie rodzaju obra

ż

e

ń

i choroby !!!

4. udzielenie wła

ś

ciwej pomocy

5. zorganizowanie transportu
6. nadzór do czasu przybycia fachowej pomocy

Uwaga: punkty 1 i 2 powinny poprzedza

ć

punkt 3 !!!

Badanie na miejscu zdarzenia
1. Objaw badany – rozpoznawany za pomoc

ą

własnych zmysłów – niezale

ż

nie od stanu

ś

wiadomo

ś

ci poszkodo-

wanego: krwawienie, obrz

ę

k, sinica, deformacja obrysu ciała, zapach oddechu, zapach alkoholu z ust,

ś

wiszcz

ą

cy

oddech itd.
2. Objaw zgłaszany – na podstawie zadawanych pyta

ń

przytomnemu pacjentowi: ból, pragnienie, nudno

ś

ci, za-

wroty głowy itd.

Objawy

ż

yciowe

1. OUN (stan

ś

wiadomo

ś

ci)

2. układ oddechowy
3. układ kr

ąż

enia (t

ę

tno)

Ś

WIADOMO

ŚĆ

Ś

wiadomo

ść

– zintegrowana czynno

ść

mózgu. Urazy czaszkowo-mózgowe gwałtownie wpływaj

ą

na stan

ś

wia-

domo

ś

ci. Je

ż

eli pacjent jest nieprzytomny to mo

ż

emy oceni

ć

reakcj

ę

na ból – dra

ż

nienie tylnej

ś

ciany gardła.

Przyczyny zaburze

ń

ś

wiadomo

ś

ci

•

obra

ż

enia i choroby mózgu – krwiaki – miejsce lokalizacji przekłada si

ę

na objawy kliniczne

•

zatrucia egzogenne (trucizny) – najcz

ę

stsze s

ą

zatrucia etanolem

•

zatrucia endogenne (cukrzyca, mocznica, niedotlenienie)

Ś

wiadomo

ść

– rozpoznanie (czy badany jest przytomny)

1. stan orientacji – co si

ę

stało?

2. reakcja na głos – prosz

ę

otworzy

ć

oczy!

3. reakcja na ból – cofanie ko

ń

czyny, szczypanie w okolicy mostka

Uwaga: w ka

ż

dym przypadku rozpoznania zaburze

ń

ś

wiadomo

ś

ci nale

ż

y najpierw zbada

ć

oddychanie a potem

kr

ąż

enie (NKZ) !!!

FIRST AID #01

22.02.2007 – dr n. med. Konstancja Grzybowska

www.jb.king.tarnow.pl

Strona 2

ODDYCHANIE

Oddychanie – wymiana gazów oddechowych mi

ę

dzy organizmem a

ś

rodowiskiem zewn

ę

trznym

Oddychanie odbywa si

ę

przez

•

wentylacj

ę

płuc – ruch mieszaniny oddechowej

•

dyfuzj

ę

gazów mi

ę

dzy p

ę

cherzykami oddechowymi a krwi

ą

Pojedyncze drogi oddechowe – górne drogi oddechowe, których zatkanie powoduje stan zagro

ż

enia

ż

ycia.

Warunkiem wentylacji jest dro

ż

no

ść

pojedynczych dróg oddechowych (górnych).

Fizjologiczna cz

ę

sto

ść

oddychania: 12-16/min

Cykl oddechowy

•

wdech (akt czynny) – wskutek obni

ż

enia ci

ś

nienia w klatce piersiowej (zwi

ę

kszenie obj

ę

to

ś

ci klatki – skurcz

przepony i m. mi

ę

dzy

ż

ebrowych zewn

ę

trznych)

•

wydech (akt bierny) – dzi

ę

ki spr

ęż

ysto

ś

ci klatki piersiowej

Skład gazów oddechowych
p

ę

cherzyk płucny

•

PAO

2

100 mmHg

•

PACO

2

40 mmHg

wło

ś

niczka płuca

•

PvO

2

40 mmHg

•

PvCO

2

46 mmHg

krew t

ę

tnicza

•

PAO

2

100 mmHg

•

PACO

2

40 mmHg

Oddychanie – rozpoznanie (czy badany oddycha)
przybli

ż

aj

ą

c policzek do twarzy badanego (10 sekund) oraz za pomoc

ą

wzroku ocenia si

ę

:

•

czy s

ą

widoczne ruchy klatki piersiowej

•

czy słycha

ć

szmer

•

czy czu

ć

powietrze na policzku

Je

ś

li nie stwierdzimy oddechu

•

unosimy doln

ą

cz

ęść

głowy r

ę

k

ą

poło

ż

on

ą

na czole i 3 palcami pod bródk

ą

•

usuwamy ciała obce z ust

•

w przypadku gdy ciało obce znajduje si

ę

gł

ę

biej mo

ż

emy je przepchn

ąć

do jednego z oskrzeli głównych

wykonuj

ą

c 2 silne wdechy

Najcz

ę

stsza przyczyna niedro

ż

no

ś

ci układu oddechowego – opadni

ę

cie j

ę

zyka na tyln

ą

ś

cian

ę

gardła (wtedy

odginamy głow

ę

do tyłu)

Przyczyny bezdechu

•

pełna niedro

ż

no

ść

dróg oddechowych

o

zablokowanie przez nasad

ę

j

ę

zyka

o

ciało obce w górnych drogach oddechowych

•

zaburzenia czynno

ś

ci o

ś

rodka oddechowego w pniu mózgu – brak stymulacji oddechu (NZK)

•

zaburzenia czynno

ś

ci nerwów i mi

ęś

ni, synapsy nerwowo-mi

ęś

niowej – niemo

ż

no

ść

wykonania pracy

wdechowej

KR

ĄŻ

ENIE

Celem funkcjonowania układu kr

ąż

enia jest doprowadzenie tlenu do komórek. Niedotlenienie =

ś

mier

ć

komórki.

Warunki prawidłowego funkcjonowania układu kr

ąż

enia

•

wydolna pompa sercowa (odpowiednia kurczliwo

ść

)

•

prawidłowa pojemno

ść

krwi kr

ążą

cej

•

prawidłowa pojemno

ść

naczy

ń

FIRST AID #01

22.02.2007 – dr n. med. Konstancja Grzybowska

www.jb.king.tarnow.pl

Strona 3

Tachykardia – objaw nieprawidłowej obj

ę

to

ś

ci krwi kr

ążą

cej

Kr

ąż

enie oceniamy na podstawie t

ę

tna a nie akcji serca !!!

T

ę

tno – fala ci

ś

nienia krwi przenoszona wzdłu

ż

t

ę

tnic, wytwarzana przez ka

ż

dy skurcz pompy sercowej

Fizjologiczna warto

ść

t

ę

tna: 80-80/min

T

ę

tno powinno by

ć

•

miarowe

•

napi

ę

te

•

chybkie – szybko

ść

przej

ś

cia fali od 1 do 3 palca

Serce, mózg, nerki – 3 najwa

ż

niejsze narz

ą

dy w stanie zagro

ż

enia

ż

ycia – kurcz

ą

si

ę

naczynia obwodowe i

zwi

ę

ksza si

ę

ukrwienie tych narz

ą

dów

A. radialis – t

ę

tno jest wyczuwalne je

ż

eli jest >70 (badamy 3 palcami)

U poszkodowanego t

ę

tno sprawdza si

ę

na A. carotis communis – 2 palcami jednostronnie przez 10 sekund

(max)

ż

eby nie spowodowa

ć

niedotlenienia OUN

Je

ż

eli brakuje objawów

ż

yciowych – wykonujemy RKO (resuscytacj

ę

kr

ąż

eniowo-oddechow

ą

)

Je

ż

eli objawy

ż

yciowe s

ą

zachowane – wykonujemy badanie od głowy do stóp

Zasady ogólne

•

wszystkie czynno

ś

ci wykonywa

ć

spokojnie i w odpowiedniej kolejno

ś

ci

•

stworzy

ć

atmosfer

ę

zaufania

•

zawiadomi

ć

słu

ż

by ratunkowe

•

sporz

ą

dzi

ć

dokumentacj

ę

•

zapewni

ć

bezpiecze

ń

stwo

BADANIE OD GŁOWY DO STÓP

Badanie głowy

•

ko

ś

ci czaszki – czy nie ma wgł

ę

bie

ń

i wyczuwalnych p

ę

kni

ęć

•

gałki oczne –

ś

rednica, kształt i uło

ż

enie gałek ocznych, wielko

ść

i symetria

ź

renic, akomodacja, odruch na

ś

wiatło

•

przewód słuchowy zewn

ę

trzny – wyciek CSF

ś

wiadczy o uszkodzeniu podstawy czaszki

•

jama ustna – czy wybite z

ę

by nie wpadły do gardła

•

kr

ę

gosłup szyjny – przebieg wyrostków kolczystych

Klatka piersiowa

•

spr

ęż

ysto

ść

– naci

ś

ni

ę

cie klatki z boku z obu stron

•

ruchomo

ść

klatki piersiowej

•

symetria ruchów oddechowych

•

ż

ebra

Brzuch

•

objaw otrzewnowy – naciskamy i gwałtownie puszczamy (jak jest objaw to jest gwałtowny ból)

•

w

ą

troba – poło

ż

enie, wielko

ść

(czy wystaje poza

ż

ebra)

•

narz

ą

dy w jamie brzusznej

Miednica

•

naciskamy kolce biodrowe przednie górne – jak miednica si

ę

rozchodzi na boki to jest złamanie

•

gdy wyst

ę

puje krwawienie pozaotrzewnowe – wstrz

ą

s krwotoczny (utrata 3 litrów krwi)

Ko

ń

czyny

•

ruchomo

ść

w stawach

FIRST AID #01

22.02.2007 – dr n. med. Konstancja Grzybowska

www.jb.king.tarnow.pl

Strona 4

SKALA GLASGOW (GLS)

Jest to skala

ś

wiadomo

ś

ci (od 3 do 15 pkt.)

CZYNNO

ŚĆ

PUNKTY

Otwieranie oczu
spontaniczne

4

na polecenie

3

na bodziec bólowy

2

brak

1

Ocena odpowiedzi słownej
zorientowanie

5

spl

ą

tanie

4

niewła

ś

ciwa

3

niezrozumiała

2

brak

1

Ocena odpowiedzi ruchowej
na polecenie

6

na bodziec bólowy ukierunkowana

5

na bodziec bólowy zgi

ę

ciowa z cofaniem

4

na bodziec bólowy zgi

ę

ciowa nieukierunkowana

3

na bodziec wyprostna

2

brak

1

SUMA PUNKTÓW

15

< 8 pkt. – pacjent nieprzytomny – bezwzgl

ę

dna intubacja dotchawicza i zabezpieczenie dróg oddechowych !!!