Katedra Patomorfologii

NIEWYDOLNOŚĆ

KRĄŻENIA

NIEWYDOLNOŚĆ

SERCA

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

stan niewydolności
układu krwionośnego
uniemożliwiający pełnienie
jego funkcji fizjologicznych

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA



z przyczyn sercowych



z przyczyn organicznych zmian naczyniowych na
obwodzie



z powodu zaburzeń naczynioruchowych

( wstrząs krążeniowy, zapaść naczyniowa )

Najczęstsze przyczyny

Dysproporcja pomiędzy

zapotrzebowaniem na tlen a

obniżeniem zdolności

dostarczania krwi i tlenu przez

„osłabiony” mięsień sercowy.

NIEWYDOLNOŚĆ SERCA

NIEWYDOLNOŚĆ SERCA

PRZYCZYNY

( najczęstsze )



Zmniejszony przepływ wieńcowy - miażdżyca, zator, zakrzep,

wstrząs



Zaburzenia rytmu serca



Nadciśnienie tętnicze



Nadciśnienie płucne



Wady serca

( zwężenie i niedomykalność )



Zespół Marfana



Tamponada serca



Zapalenie osierdzia wysiękowe i zaciskające



Zaciskanie serca np. przez duże wysięki opłucnowe lub odmę

opłucnową



Zapalenia mięśnia sercowego ( ZMS )



Niedokrwistość



Traumatyczne ( contusio cordis )

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA



O PODZIALE DECYDUJĄ

UJAWNIAJĄCE SIĘ OBJAWY
I UMIEJSCOWIENIE PIERWOTNEJ PRZYCZYNY



POD WZGLĘDEM PATOFIZJOLOGICZNYM
STANOWI TO PEWNE UPROSZCZENIE,

PONIEWAŻ NIEWYDOLOLNOŚC WYWOŁUJE

NAJCZĘŚCIEJ ZABURZENIA OGÓLNE,

OBEJMUJĄCE WSZYSTKIE NARZĄDY

W zależności od szybkości narastania
objawów klinicznych wyróżniamy

niewydolność ostrą i przewlekłą;

natomiast ze względu
na źródło niewydolności

na prawo-

i lewokomorową.

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

PRAWOKOMOROWA LEWOKOMOROWA

OSTRA PRZEWLEKŁA

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

PRZEWLEKŁA

Przewlekła zastoinowa niewydolność serca

jest zaburzeniem czynności układu krążenia,
które pojawia się w sytuacji,
gdy serce nie jest w stanie przepompować
na obwód krwi dopływąjącej z układu
żylnego.

OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ

szybko rozwijający się zespół objawów podmiotowych

i przedmiotowych spowodowanych upośledzeniem czynności

skurczowej lub rozkurczowej serca,

co skutkuje niedostatecznym zaopatrzeniem komórek w tlen

i substancje odżywcze

oraz zaburzeniem funkcji wielu narządów i układów.

Może rozwinąć się de novo lub jako dekompensacja

przewlekłej niewydolności serca.

NIEWYDOLNOŚĆ LEWOKOMOROWA,

czyli

UPOŚLEDZNIE PRACY LEWEJ

KOMORY SERCA



CHOROBA WIEŃCOWA ( zawał )



CHOROBA NADCIŚNIENIOWA



NABYTE WADY LEWEGO SERCA



CHOROBY MIĘŚNIA SERCOWEGO

NIEZWIĄZANE Z NIEDOKRWIENIEM ( zms )

(najczęstsze przyczyny )

OSTRA LEWOKOMOROWA

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

( Najczęstsze przyczyny )



ZAWAŁ SERCA



NAGŁA DYSFUNKCJA M. SERCA



Z M S

OSTRA LEWOKOMOROWA

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

OBRAZ MORFOLOGICZNY



cechy uszkodzenia lewej komory -
zawał serca



przepełnienie naczyń płucnych
krwią



obrzęk płuc



niedokrwienie narządów
miąższowych (nerki, OUN )

zawał serca

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

LEWOKOMOROWA OSTRA



ZAWAŁ SERCA

ZAWAŁ SERCA

Obraz makroskopowy:

1. zamknięte światło

tętnicy wieńcowej

2. obszar martwicy

Zawał mięśnia serca

Blaszka miażdżycowa

Skrzelina

Skrzeplina powodująca zawał

skrzeplina

zawał

skrzeplina

zawał

Blaszki
miażdżycowe w
świetle naczynia
wieńcowego

Skrzeplina

Zawał mięśnia serca

Ognisko martwicy

Zawał mięśnia serca

Ognisko martwicy

Ostra lewokomorowa niewydolność

obrzęk płuc

Płuca makroskopowo są
ciężkie, o wzmożonej
konsystencji, przy ucisku
obficie broczą jasnym,
pienistym płynem.

Ostra lewokomorowa niewydolność

obrzęk płuc

Obrzęk płuc

Prawidłowy miąższ płuca

Ostra lewokomorowa niewydolność

Obrzęk płuca

W obrazie mikroskopowym widoczne jest zalanie
płynem obrzękowym pęcherzyków płucnych. Uwagę
zwraca skąpość elementów komórkowych w
obrzęku, w przeciwieństwie do wysięku w zapaleniu
płuc.

Ostra lewokomorowa niewydolność

Obrzęk płuca

Obrzęk płuca

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

PRZEWLEKŁA

Przewlekła zastoinowa niewydolność serca

jest zaburzeniem czynności układu krążenia,
które pojawia się w sytuacji,
gdy serce nie jest w stanie przepompować
na obwód krwi dopływąjącej z układu
żylnego.

LEWOKOMOROWA PRZEWLEKŁA

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

nadciśnienie układowe

choroby zastawki mitralnej lub aortalnej

choroba niedokrwienna serca

pierwotne choroby mięśnia sercowego

LEWOKOMOROWA PRZEWLEKŁA

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA



PRZYCZYNY

Wady zastawki mitralnej lub aortalnej
Nadciśnienie tętnicze
Choroba niedokrwienna serca
Pierwotne choroby mięśnia sercowego

( zms )

MIAŻDŻYCA / CUKRZYCA / CH. METABOLICZNE

PRZEROST SERCA

CHOROBY OSIERDZIA

LEWOKOMOROWA PRZEWLEKŁA

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

Obraz morfologiczny:



Przerost lewej komory



Przerost lewej komory i lewego przedsionka



Rozstrzenia



Zastój krwi w krążeniu płucnym



Przekrwienie bierne płuc

PRZEROST LEWEJ KOMORY

Powierzchnia zewnętrzna

Powierzchnia przekroju

ROZSTRZENIE LEWEJ KOMORY

Powierzchnia zewnętrzna

Powierzchnia przekroju

PRZEROST LEWEJ KOMORY

Przerost odśrodkowy lewej komory

Koncentryczny przerost lewej komory

Rozstrzenie lewej i prawej komory

Przekrwienie bierne płuc

Przekrwienie bierne płuc

Zastój krwi w krążeniu płucnym

Przekrwienie bierne płuc

PRAWOKOMOROWA

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

UPOŚLEDZENIE PRACY

KOMORY PRAWEJ SERCA,

CO JEST ZWIĄZANE

Z UTRUDNIENIEM POWROTU

ŻYLNEGO KRWI

NIEWYDOLNOŚĆ

KRĄŻENIA

PRAWOKOMOROWA

OSTRA

PRZEWLEKŁA

Prawostronna niewydolność krążenia

(przyczyny)

1. sercowe

2. płucne

3. pozapłucne

Prawostronna niewydolność krążenia

z przyczyn sercowych



Zwężenie podzastawkowe



Zwężenie ujścia tętnicy płucnej



Stary zator płucny



Wada mitralna



Niedomoga lewej komory

Prawostronna niewydolność krążenia

z przyczyny płucnych



Nadciśnienie płucne



Rozedma



Włóknienie



Rozstrzenia oskrzeli



Astma oskrzelowa



Torbiele płuc



Przewlekłe zapalenie oskrzeli



Stwardnienie tętnic płucnych



Zatorowość płucna



Zapalenie naczyń



Nowotwory

Prawostronna niewydolność krążenia

z przyczyny pozapłucnych



Zniekształcenia klatki piersiowej



Zrosty w jamie opłucnowej



Nowotwory jamy opłucnowej



Płyn w jamie opłucnowej

Serce

płucne-

przyczyny

SERCE PŁUCNE



Rozedma



Włóknienie



Rozstrzenia oskrzeli



Astma oskrzelowa



Torbiele płuc



Przewlekłe zapalenie
oskrzeli



Stwardnienie tętnic płucnych



Zatorowość płucna



Zapalenie naczyń



Nowotwory



Zniekształcenia klatki
piersiowej



Zrosty w jamie opłucnowej



Nowotwory jamy opłucnowej



Płyn w jamie opłucnowej

ZESPÓŁ SERCA PŁUCNEGO

Podział uwzględniający lokalizację zmiany



CHOROBY PŁUC



CHOROBY NACZYN



ZABURZENIA RUCHOMOŚCI KLATKI

PIERSIOWEJ



ZABURZNIA WYWOŁUJĄCE SKURCZ NACZYŃ

PŁUCNYCH

CHOROBY PŁUC



Przewlekła obturacyjna choroba płuc



Rozlane śródmiąższowe włóknienie płuc



Ciężka niedomoga oddechowa dorosłych



Mukowiscydoza

Choroby naczyń płucnych



Zatorowość płucna



Pierwotne stwardnienie tętnic płucnych



Intensywne zapalenie naczyń płucnych

(np. ziarniniak Wegenera)



Stwardnienie naczyń wywołane lekami, toksynami,
naświetlaniem …

Zaburzenia ruchomości klatki piersiowej



Kyphoscoliosis



Znaczna otyłość (zespół Pickwicka)



Choroby nerwowo-

mięśniowe

Zaburzenia wywołujące

skurcz naczyń płucnych



Kwasica metaboliczna



Niedotlenienie

Przewlekła choroba wysokogórska
Zwężenie głównych dróg oddechowych
Idiopatyczna hipowentylacja pęcherzyków

Prawostronna niewydolność krążenia

przewlekła

obraz morfologiczny



Zastój krwi w krążeniu „dużym”



Przekrwienie bierne wątroby – ( marskość tzw.
sercowa)



Obrzęki



Pałeczkowate palce



Beczkowata klatka piersiowa



Sinica obwodowa

Przekrwienie bierne wątroby

STŁUSZCZENIE WĄTROBY

Powierzchnia zewnętrzna

Powierzchnia przekroju

STŁUSZCZENIE WĄTROBY

Powierzchnia przekroju

STŁUSZCZENIE WĄTROBY

Powierzchnia przekroju

– wątroba muszkatołowa

MARSKOŚĆ WĄTROBY

tzw. sercowa

Powierzchnia zewnętrzna

MARSKOŚĆ SERCOWA

Przekrwienie bierne - jelito

Pałeczkowate palce

PALCE HIPOKRATESA

NADCISNIENIE PŁUCNE

PĘCHERZE ROZEDMOWE

ROZEDMA

ROZEDMA PŁUC

Emphysema bullosum

Olbrzymi pęcherz rozedmowy

Rozstrzenia oskrzeli

(walcowate)

Rozstrzenia

workowate oskrzeli

Pylica węglowa

Pylica azbestowa

Płuco jak plaster miodu

Torbiele płucne

Pneumonia

lobaris

- obraz

sekcyjny

Pneumonia
lobaris

obraz makroskopowy

– sekcyjny

(przekrój poprzeczny)

Płatowe zapalenie
płuc

obraz makro
zajęty dolny płat płuca

ZROSTY MIĘDZYPŁATOWE

Ropień płuca

(powikłanie)

Bronchopneumonia

Gruźlica prosowata

Serowate zapalenie płuc

Obraz makroskopowy oskrzela z astmą

oskrzelową

Guz centralny, rozprzestrzenia się w
kierunku obwodowym wokół oskrzeli
i naczyń

Rozsiew wzdłuż naczyń
limfatycznych okołooskrzelowych i
wzdłuż przegród międzypłatowych

Rak płuca – obraz makro

Pogrubienie opłucnej u

pracownika przemysłu

azbestowego

Międzybłoniak

opłucnej

0braz makro

Serce płucne-

przyczyny

PIERWOTNE NADCIŚNIENIE PŁUCNE

Serce płucne

PRZEWLEKŁE

SERCE

PŁUCNE

OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ

PRAWOKOMOROWA

nagłe upośledzenie pracy prawej komory

serca

Prawostronna niewydolność krążenia

ostra

obraz morfologiczny



Zator pnia i / lub tętnic płucnych



Zastój krwi w żyle głównej i żyłach
szyjnych



Sinica

– górna część klatki

piersiowej, szyja, głowa

ZATOROWOŚĆ

PŁUCNA

Wędrówka
fragmentu skrzepliny
z żyły udowej
do tętnicy płucnej

Zawał czerwony płuca

ZATOROWOŚĆ PŁUCNA

Wędrówka
fragmentu skrzepliny
do tętnicy płucnej

ZATORY PŁUCNE

RODZAJE



Z CIAŁA STAŁEGO ( np. skrzeplina
lub jej część, komórki nowotworowe )



PŁYNNE



GAZOWE ( powietrze, azot )

Rodzaje materiału zatorowego



Zator ciałem stałym (skrzeplina/zakrzep,
bakterie, grzyby, pasożyty, komórki
nowotworowe i fizjologiczne, blaszki

miażdżycowe)



Zator materiałem płynnym (płyn owodniowy
po porodzie, tłuszcz po złamaniu kości długich)



Zator ciałem gazowym (powietrze po urazie
lub operacji, azot w chorobie kesonowej)

SKRZEPLINY PRZYŚCIENNE

( w świetle naczynia )

SKPRZEPY

( ze światła naczynia )

SKRZEPLINA

W TĘTNICACH

PŁUCNYCH

ZATOR

PŁUCNY

ZAWAŁ CZERWONY PŁUCA

ZAWAŁ

CZERWONY

PŁUCA

PRZEWLEKŁE

SERCE

PŁUCNE

NADCIŚNIENIE PŁUCNE

Serce płucne

Prawidłowy obraz przekroju serca

Przewlekła niewydolność

prawokomorowa

Objawy kliniczne :

znamiona zastoju w układzie żylnym na obwodzie:

poszerzenie żył szyjnych, powiększenie wątroby, stan

podżółtaczkowy (

żółtaczka

), obrzęki, zwłaszcza na

kończynach dolnych, najpierw w okolicach kostek i

stóp, później na goleniach i udach, przesięki w

jamie

brzusznej

(wodobrzusze) i jamie opłucnowej, sinica,

dolegliwości z przewodu pokarmowego, wynikające z

zastoju krwi w narządach brzusznych (wzdęcia,

nudności, zaparcia stolca lub biegunki). Szczególną

postacią tego rodzaju niewydolności jest zespół

płucno-sercowy (

serce płucne

).