Odpowiada dr Gra˝yna Winiarska z Muzeum i Instytutu Zoo-
logii PAN:

Zwierz´ta, które majà ograniczony dost´p do wody s∏od-

kiej w postaci p∏ynnej, potrafià wykorzystywaç wod´ za-
wartà w „wilgotnym” pokarmie roÊlinnym lub zwierz´-
cym, bywa jednak, ˝e i on jest niedost´pny. Wtedy pozostaje
woda powstajàca podczas reakcji chemicznych zachodzà-
cych w organizmie, przede wszystkim w wyniku spalania
(utleniania) zwiàzków organicznych. Najwi´cej wody po-
wstaje w wyniku spalania t∏uszczów, bo a˝ 1.07 cm

3

/g

(podczas spalania bia∏ek 0.4 cm

3

/g, a w´glowodanów

0.56 cm

3

/g). Jako êród∏o niezb´dnej do ˝ycia wody mogà

go zatem wykorzystywaç zwierz´ta od˝ywiajàce si´ po-
karmem o du˝ej zawartoÊci t∏uszczów i te, które wytwa-
rzajà du˝e iloÊci t∏uszczu zapasowego.

Garb wielb∏àda zawiera w∏aÊnie du˝e iloÊci t∏uszczów

zapasowych. Gdy zwierz´ nie ma dost´pu do wody,
uzyskuje jà na drodze chemicznej – przez rozk∏ad t∏usz-
czów zawartych przede wszystkim w garbie. Dlatego w
czasie w´drówki przez pustyni´ narzàd ten zmniejsza si´
i wiotczeje.

Magazynowanie t∏uszczu w garbie nie jest jedynym

przystosowaniem wielb∏àda do ˝ycia w warunkach pu-
stynnych. Na przyk∏ad zaciskajàce si´, ruchliwe nozdrza
chronià jego górne drogi oddechowe przed py∏em, a d∏u-
gie rz´sy os∏aniajà oczy. Koƒczyny wielb∏àda sà zaopa-
trzone tylko w dwa palce zakoƒczone ma∏ymi pazurkami
rogowymi, jednak zwierz´ta te stawiajà stopy w inny spo-
sób ni˝ pozosta∏e parzystokopytne. Stàpajà nie tylko na
ostatnich cz∏onach palców, ale i na przedostatnich, za-

opatrzonych w poduszki ze
zgrubia∏ej skóry. W ten spo-
sób tworzà si´ szerokie pode-
szwy, niezb´dne do uniesienia
ci´˝aru zwierz´cia podczas
w´drówki przez pustyni´. Na
stawach skokowych i nad-
garstkowych natomiast znaj-
dujà si´ poduszkowate zgru-
bienia skórne (modzele), na
których wielb∏àb si´ opiera,
kiedy kl´ka lub wstaje, a w po-
zycji le˝àcej jego tu∏ów spo-
czywa tylko na pot´˝nym mo-
dzelu piersiowym, co chroni
zwierz´ przed zetkni´ciem z
goràcym pod∏o˝em.

n

JAK

I DLACZEGO?

?

Jaki zwiàzek ma garb wielb∏àda z wytrzyma∏oÊcià
tego zwierz´cia na brak wody?

K

RYSTYNA

M

A¸KO Z

K

O

Ê

CIERZYNY

96

ÂWIAT NAUKI CZERWIEC 2004

MIROS¸

A

W GRY¡

Pytania prosimy kierowaç na
adres redakcji: Âwiat Nauki,
Al. Jerozolimskie 136, p. poczt.
nr 9, 00-965 Warszawa,
lub e-mailem:
[e-mail]