Podręczniki oraz opracowania na temat małżeństwa:

Ks. Piotr Gajdą Prawo małżeńskie Kościoła Katolickiego - z tego korzysta

Ks. Pawluk Prawo małżeńskie tom II

lus matrimoriale - czasopismo z problematyka małżeńską UKS W

Wspólnotowy charakter małżeństwa - Prawo kanoniczne 1988, nr 3-4

Niniejszy skrypt jest opracowaniem notatek z wykładów. Może zawierać drobne błędy.

Nie należy z niego korzystać jako bezpośrednia pomoc do egzaminów.

Dobrą lekturą jest książka ks. Piotra Gajdy o którą opierał się profesor na wykładach.

Zagadnienia wstępne:

Gaudium et spes1 w numerze 48 podaje opisową definicję małżeństwa jako przymierze miedzy mężczyzną i

kobietą. Poprzez przymierze prawodawca nawiązał do całego planu stworzenia i odkupienia i to pojęcie

1 (Świętość małżeństwa i rodziny). Głęboka wspólnota życia i miłości małżeńskiej ustanowiona przez Stwórcę i .

unormowana Jego prawami, zawiązuje się przez przymierze małżeńskie, czyli przez nieodwołalną osobistą

zgodę. W ten sposób aktem osobowym, przez który małżonkowie wzajemnie się sobie oddają i przyjmują,

powstaje z woli Bożej instytucja trwała także wobec społeczeństwa. Ten święty związek, ze względu na dobro

tak małżonków i potomstwa, jak i społeczeństwa, nie jest uzależniony od ludzkiego sądu. Sam bowiem Bóg jest

twórcą małżeństwa obdarzonego różnymi dobrami i celami—. Wszystko to ma ogromne znaczenie dla trwania

rodzaju ludzkiego, dla rozwoju osobowego i wiecznego losu poszczególnych członków rodziny, dla godności,

stałości, pokoju i pomyślności samej rodziny oraz całego społeczeństwa ludzkiego. Z samej zaś natury swojej

instytucja małżeńska oraz miłość małżeńska nastawione są na rodzenie i wychowanie potomstwa, co stanowi jej

jakby szczytowe uwieńczenie. W ten sposób mężczyzna i kobieta, który przez związek małżeński «już nie są

dwoje, lecz jedno ciało» (Mt 3.9. 6). przez najściślejsze zespolenie osób i działań świadczą sobie wzajemnie

pomoc i posługę oraz doświadczają sensu swej jedności i osiągają ją w coraz pełniejszej mierze. To głębokie

zjednoczenie będące wzajemnym oddaniem się sobie dwóch osób, jak również dobro dzieci, wymaga pełnej

wierności małżonków i prze ku nieprzerwanej jedności ich współżycia—. Chiystus Pan szczodrze błogosławił tę

wielokształtną miłość, która powstała z Bożego źródła miłości i została ustanowiona na obraz Jego. jedności z

Kościołem. Jak bowiem niegdyś Bóg wyszedł naprzeciw swemu ludowi z przymierzem miłości i wierności—,

tak teraz Zbawca ludzi i Oblubieniec Kościoła— wychodzi naprzeciw chrześcijańskich małżonków przez

sakrament małżeństwa. I pozostaje z nimi nadal po to, aby tak, jak On umiłował Kościół i wydał zań Siebie

samego—, również małżonkowie przez obopólne oddanie się sobie miłowali się wzajemnie w trwałej wierności.

Prawdziwa miłość małżeńska włącza się w miłość Bożą i kierowana jest oraz doznaje wzbogacenia przez

odkupieńczą moc Chrystusa i zbawczą działalność Kościoła, aby skutecznie prowadzić małżonków do Boga

oraz wspierać ich i otuchy im dodawać we wzniosłym zadaniu ojca i matki—. Dlatego osobny sakrament

1

małżeńskie przymierze pojawiło się w kanonie 1055 określając czym jest małżeństwo. Księga Rodzaju ukazuje

małżeństwo jako wspólnotę kobiety i mężczyzny i ta wspólnota wynika z naturalnego ukierunkowania tych osób

na siebie. W instytucji współmałżeńskiej nie można mówić bez całej liistorii stworzenia.

|

Kan. 1055 § L Małżeńskie przymierze, przez które mężczyzna i kobieta tworzą ze sobą wspólnotę j

| całego życia, skierowaną ze swej nutury do dobra małżonków oraz do zrodzenia i wychowania potomstwa,

zostało między ochrzczonymi podniesione przez Chrystusa Pana do godności sakramentu.

§ 2, Z i ej racji między ochrzczonymi nie może istnieć ważna umowa małżeńska, która tym samym n.ie

byłaby sakramentem.

_________________________________________________________________________________________

Przymierze powstaje dzięki mężczyźnie i kobiecie, czyli podmiotami są osoby płci odmiennej i ta

odmienność płci jest warunkiem by można mówić o naturalnym małżeństwie.

Mówiąc o wspólnocie małżeńskiej, mówimy, że kieruje się ona Prawami Bożymi. Element hetero

seksualności, jest elementem konstytutywnym powstania wspólnoty małżeńskiej.

Co to znaczy, że tę wspólnotę łączy się Prawami Boga? Cały rozwój ludzkości, rozpoczyna się od

Adama i Ewy, od ich stworzenia. Samotność mężczyzny i kobiety to jest coś nienaturalnego. Przymierze

stworzył Bóg między mężczyzną a kobietą.

Przymierze małżeńskie to umowa, kontrakt między mężczyzną a kobietą. I ma określone prawa i

obowiązki. To, że małżeństwo jest nierozerwalne, to wynika z woli Stwórcy i woli małżeństwa. Człowiek może

przyjąć bądź odrzucić te prawa. Ma on określone warunki (kontrakt). Akceptuje je poprzez chęć zawarcia

małżeństwa. Mężczyzna i kobieta tworzą wspólnotę całego życia. Wspólnota małżeńska była kiedyś

postrzegana jako:

a.

wspólnota mieszkania

b.

wspólnota łoża

To mieści się w słowie

WSPÓLNOTA

umacnia i jakby konsekruje małżonków chrześcijańskich do obowiązków i godności ich stanu—; wypełniając

mocą tego sakramentu swoje zadania małżeńskie^ rodzinne, przeniknięci duchem Chrystusa, który przepaja całe

ich życie wiarą, nadzieją i miłością, zbliżają się małżonkowie coraz bardziej do osiągnięcia własnej doskonałości

i obopólnego uświęcenia, a tym samym do wspólnego uwielbienia Boga. Stąd dzieci, a nawet wszyscy

pozostający w kręgu rodzinnym, znajdą łatwiej drogę szlachetności, zbawienia i świętości, jeżeli torować ją

będzie przykład rodziców i modlitwa rodzinna. Małżonkowie zaś, ozdobieni godnością oraz zadaniem ojcostwa i

macierzyństwa, wypełnią sumiennie obowiązki wychowania zwłaszcza religijnego, które należy przede

wszystkim do nich. Dzieci zaś, jako żywi członkowie rodziny, przyczyniają się na swój sposób do uświęcenia

rodziców. Za dobrodziejstwa od. rodziców doznawane...będą się odpłacać uczuciem wdzięczności,- głębokim

szacunkiem i zaufaniem i będą ich wspierać po synowsku w przeciwnościach życia tudzież w osamotnieniu

starości. Wdowieństwo przyjęte mężnie jako przedłużenie powołania małżeńskiego będzie szanowane przez

wszystkich—. Rodzina winna dzielić się wspaniałomyślnie swym bogactwem duchowym z innymi

rodzinam i.

Toteż rodzina chrześcijańska, ponieważ powstaje z małżeństwa, będącego obrazem i uczestnictwem w miłosnym

przymierzu Chrystusa i Kościoła—, przez miłość małżonków, ofiarną płodność, jedność i wierność, jak i przez

miłosną współpracę wszystkich członków ujawniać będzie wszystkim żywą obecność Zbawiciela w świecie oraz

prawdziwą naturę Kościoła.

e.

wspólnota stołu-.

Pojęcie wspólnoty to pragnienie dążenia do dobra tej wspólnoty. ^ s°by maj’ą zaangażowae się we

wspólnotę między sobą.

Pragnienie dobra, bycia z nim to tworzenie wspólnoty. Z adani111 m<^ czyzny i kobiety jest

tworzenie i dążenie do dobra we wspólnocie. Ten element wspólnoty jest wyakcentowan^ w ^can- 1^55 w &

l 2,

gdzie jest wymiar wspólnoty małżeństwa.

Element wspólnoty życia jest bardzo ważny i podkreślony przez dokumenty sobor° w e .;^ @ ||4 g ^ .. j ^ |ubyQi

-skierowane W d o b l ^ ^

Poprzez to

określenie prawodawca określa

cel

małżeństwa. Cele#1

j es^ ^Sbro małżonków

jak

i

zrodzenie i wychowanie potomstwa.

W Stary Prawie Kanonicznym3 w kanonie 1113 celem małżeństwa

P s^:

a) zrodzenie i wychowaniepotomstwa

b) dobro małżonków.

W Staiym Kodeksie była hierarchia celu małżeństwa. Wtedy

u to ż s a m ia n o ,

że małżeństwo spełnia

cel, gdy jest zrodzenie i wychowanie potomków.

W

książce Dompsa pt.

Sens i cel małżeństwa

/

(napisaną w

roku) ukazuje,

że celem

małżeństwa jest stworzenie wspólnoty osób - mężczyzny i kobiety. Potomstwo to sprawa drugorzędna. Dlatego

Kongregacja Świętego Oficium wydaje dekret, gdzie potępia się naukę Dompsa podkreślając, że celem

małżeństwa jest zrodzenie potomstwa.

Sobór Vat II podkreślił, że małżeństwo skierowane jest do:

dobra małżonków

zrodzenie potomstwa

Zniknęła hierarchia. Małżeństwo skierowane jest ze swej natuiy na dobro małżonków i zrodzenie

potomstwa

P aragraf 2 tego kanonu.

Przeczytaj

Ku jedności doktrynalnej sakramentalności małżeństwa -

PK 1990 - Stawniak

Kapłan, diakon - to świadkowie sakramentu.

2 Kan. 1055 § 1. Małżeńskie przymierze, przez które mężczyzna i kobieta tworzą ze sobą wspólnotę całego

życia, skierowaną ze swej natur)7 do dobra małżonków oraz do zrodzenia i wychowania potomstwa, zostało

między ochrzczonymi podniesione przez Chrystusa Pana do godności sakramentu.

J Prawo kanoniczne z 1917 roku

SAKRAMENT - to widzialny znak, niewidzialnej łaski-. Ustalił to Sobór Trydencki. Jest to

niepełna definicja.

Należy mówić językiem Soboru Watykańskiego II. Wyodrębnić trzeba 4 wymiary sakramentalności>

małżeństwa:

j W ymiar

Co oznacza

!

j

i

-r-,

! •>,.

i '.Ą*.

;

oa®

3 1 W

! Si;?

!

?3 :V

;

* •-. ? $ V

!

>!S«Sft

ii

i

Sakramentalność. Małżonkowie-spotykają się z Chrystusem w tym sakramencie. Tu obecny jest j

I

Chrystus. Ikonografia wschodnia pokazuje mężczyznę i kobietę, po środku Chrystus nakładający i

i

koronę. Są to zaślubiny. Jest to spotkanie młodych z Chrystusem w tym sakramencie. Po to daje i

i

się

kartki do spowiedzi

młodym, aby byli oni w łasce uświęcającej, aby mogli przyjąć Jezusa w j

Eucharystii. Jeżeli to się zagubi, to nie ma łączności z Chrystusem. Ludziom należy tłumaczyć po j

co są spotkania nowożeńców, po co jest spowiedź.

j

i

1

i

i

i

i

i

i

!

-N»

i

i

£

! *3
! *§f

hi

! p . $
| . £ $

! i-

.p*

!

'‘.v

i

i

i

j

i

j

i

Małżeństwo tworzą konkretne osoby. Osoby, które siebie wybierają by być dla siebie żoną i j

mężem. Kiedy jest podpisywany kontrakt to jest nie rozumiany jako

ja daje siebie tobie

, ale w j

sensie że my swoje talenty, zdolności, dajemy na rzecz danej wspólnoty, drugiej osoby. Spotykają j

i

się dwa JA - dają się we wszystkich wymiarach. Jest to danie i przyjęcie. Jest obustronne i

\

obdarowanie, dawanie siebie. Wtedy jest możliwość wspólnoty. Argumentem na rzecz j

J

nierozerwalności małżeństwa jest samo rozumienie miłości - mówi Jan Paweł II. Miłość j

oznacza całkowitość, bez reszty. To tak robi to przyjmuje osobę jako podmiot, jako partnera a nie j

i

jako przedmiot. Z tej wspólnoty wynikają prawa i obowiązki podmiotowe a nie przedmiotowe, i

I

Antykoncepcja to niezrozumienie, że ktoś daje siebie całościowo. Małżeństwo się całe daje i całe j

przyjmuje. Nie może być to kontrakt małżeński na własność jako swój przedmiot.

j

j

i
! ^

-ß$

1

: 5S5 J »»«%

i ,gg W

¡ a t

i

i

i

j

i

W dokumentach Soboru watykańskiego II pojawiło się

Małżeństwo,

i

i

Rodzina jako Kościół domowy.

Jest to pojęcie, które funkcjonowało już w III wieku. Całe życie i

i

odbywało się w domach. W małżeństwie tworzy się nowa wspólnota Kościoła domov/ego. j

Małżeństwo jest zaczątkiem Kościoła domowego. Zawarcie małżeństwa to nie jest sprawa j

piywatna. To sprawa całej parafii.

Ecclesie domenica -

Kościół domowy. Kościół przyjmuje j

i

poprzez małżeństwo nowy Kościół domowy. Osoby świeckie tworzą Kościół,

I

i

1

i *£>

' &

"

i ,«<

2?

*

^

M

.

1 »pod

: a

! f<

>>

i ■

ss

i ■

'i? . =*■

I

i

Rodzina, która żyje jako prawdziwe małżeństwo to oddaje cześć Bogu. Ich życie jest kultem. Cała j

codzienność (sprzątanie, pranie) to czyn kultyczny na rzecz RODZINY. Świętość buduje się j

codziennością. Świętość to codzienność z Bogiem. Kościół domowy gromadzi się w ramach j

i

wspólnoty na wspólnej modlitwie.

j

i

Jeżeli osoby proszą o zawarcie małżeństwa, ale nie mają oznak, że wierzą, to tym samym pasterz

pomni en odmówić zwdązku małżeńskiego

(wiara a sakrament - artykuł PK 1990)

j

Kun, 1056- Istotnymi przymiotami małżeństwa są jedność i nierozerwalność, które w małżeństwie

i

i JinKŚcijańskim nabierają szczególnej mocy / racji sakramentu.

4

Przymioty małżeństwa:

Jedność

nierozerwalność

:F fzV i^£lM to% ś^^iediiość oznacza, że związek małżeński to trwały zv\dązek jednego mężczyzny

z jedna kobietą. Taki związek nazywa się zawiązkiem monogamicznym. Przeciwieństwem monogamii jest

poligamia, która jest w dwóch odmianach:

1. Pierwotna była monogamia, natomiast wtórna jest wielożeństwo. W historii pojawiły się takie

wspólnoty wielożenne, ale badania dowiodły, że było to małżeństwo monogamiczne. Jedność w

małżeństwie jest w świecie powszechnie uznawana za najdoskonalszą formę współżycia

małżeńskiego.

2. Rodzi się tyle samo osób płci męskiej co żeńskiej

3. Problem rozumienia słowa MIŁOŚĆ. Oznacza ono całkowitość - w tym wymiarze jeden

mężczyzna może obdarzyć jedna kobietę całym swoim życiem.

4. Prawzór jakim byli pierwotni rodzice - Adam i Ewa

Przymiot ftłerozenyaMośei - oznacza, że ważnie zawarty związek małżeński i dopełniony,

sprawia, że powstały tak węzłem małżeńskim, może być ty lico rozwiązany przez śmierć jednego z małżonków.

DOWODY ZA NIEROZERWALNOŚCIĄ MAŁŻEŃSTWA:

1. Pojęcie małżeństwa jako wspólnota całego życia. Nietrwałość byłaby zaprzeczeniem wspólnoty

2. Potrzeba zrealizowania celów małżeństwa jakimi są:

a. Dobro małżonków

b. Zrodzenie i wychowanie potomstwa

3. Trwałość wspólnoty ma wpływ na wychowanie potomstwa. Trwałe małżeństwo rodzi także

dobro społeczne, służy dobru duchowemu i materialnemu społeczeństwu i narodu.

1.

fpe>UBicIriWh

:czyli związek jednej kobiety z wieloma mężczyznami

2

- i ' -

1

ii związek jednego mężczyzny z wieloma kobietami.

DOWODY ZA JEDNOŚCIĄ MAŁŻEŃSTWA:

5

4. Argument biblijny Starego i Nowego testamentu. Mamy tam popierana nierozerwalność.

Pojawia się także zgrzyt klauzuli Mateuszoweji4 (mówi. się o oddaleniu współmałżonka, który

cudzołożył). Egzegeci tłumaczą, że oddalenie małżeństwa to co innego niż separacja. W tym

fragmencie chodzi o separacje niż o rozerwaniu małżeństwa. Węzeł m ałż^sld w separacji^alej

istnieje^Są rozłączeni, ale nie mogą zawrzeć drugiego związku małżeńskiego. Tak rozumie to

Kościół Katolicki. Inne Kościoły mówią, że można wziąć rozwód na podstawie właśnie tego

tekstu Mateusza,

Stopnie nierozerwalności małżeńskiej:

1.

-- w żadnym wypadku nie może być rozerwalne małżeństwo,

oczywiście tyko przez śmierć jednego ze współmałżonków.

2. i N S i S S i l H l ____t

JL

M“ ważnie zawarte małżeństwo i niedopełnione.

3- IlliliEL" Do nierozerwalności można dołożyć także dobro małżonków. Dobra małżonków domaga się

realizacji jednego i drugiego z małżonków.

Jedność i nierozerwalność są wpisane w małżeństwo. One powinny być realizowane. Ta wspólnota

winna być nierozerwalna. Kanony 1055 oraz 1056 wzajemnie się dopełniają.

'Kim.

1057 § 1. Małżeństwo stwarza zgoda stron między osobami prawnie do tego zdolnymi, wyrażona

■zgodnie z

prawem, której nie może uzupełnić żadna ludzka władza.

§ 2. Zgoda małżeńska, jest aktem woli, którym .mężczyzna i kobieta w nieodwołalnym przymierzu

wzajemnie się sobie oddają i przyjmują w celu stworzenia małżeństwa.

Małżeństwo stwarza zgoda stron. Elementem małżeństwa jest zgoda. Mogą to być osoby

pozbawione zdolności prawa. Cała sfera przeszkód określa iż osoba np. impotent, śluby wieczyste, święcenia

kapłańskie,-jest prawnie niezdolna'do“ przyjęcia”"prawńie_FriałżeńśtAva. Zgoda musi być wyrażona zgodnie z

prawem. Miedzy ochrzczonymi małżeństwo musi być zawarte w określonej formie. Zgody nie można uzupełnić,

zastąpić żadna władza ludzka. Małżeństwo musi być świadome i dobrowolne, wyrażenie zgody na małżeństwo.

A

M t 19, 7-8 Mówią Mu: To dlaczego Mojżesz kazał „dać list rozwodowy i rozwieść się:’? * Mówi im Mojżesz

pozwolił wam rozwodzić się z powodu waszego zatwardziałego serca, ale na początku tak nie było. * Powiadam

wam, że każdy, kto rozwodzi się z żoną z wyjątkiem przypadku rozpusty, a żeni się z inną, cudzołoży

6

Paragraf 2 mówi, że zgoda małżeńska jest aktem woli, jest wzajemne oddanie się sobie. Jest aktem

woli - świadomej i dobrowolnej. Jest to wymiana darów, intelektów, talentów dla drugiej osoby.

Kun. 1058. Małżeństwo mogą zawrzeć wszyscy., którym prawo lego rJe zabrania.

Prawo do zawarcia małżeństwa. Musi to być osoba prawnie zdolna. Kanon 1058 mówi, że wszyscy

mogą zawrzeć, którym prawo tego nie zabrania. Prawo może zabronić tylko w niektórych sytuacjach. Muszą być

moce argumenty. Taką podstawię może dać jedynie prawo naturalne, kościelne w ramach przeszkód

kanonicznych.

Kan. 1060. Małżeństwo cieszy się przychylnością prawa, dlatego w wątpliwości należ)’ uważać je za

ważne, dopóki nie udowodni się czegoś przeciwnego.

---------------- —-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- i

Przychylność prawa do małżeństwa

Małżeństwo cieszy się przychylnością prawa. Prawodawca chroni instytucje małżeństwa, mówiąc,

że każde małżeństwo winno się ukazać jako małżeństwo ważnie zawarte póki nie będzie udowodnienia

nieważności. Może to uczynić Sąd Kościelny po wysłuchaniu obu stron. Z tego kanonu wynika, że małżonkowie

nie mogą swoją powagą zerwać małżeństwa i zawrzeć nowe. Jeśli po ślubie była wątpliwość co do ważności

chrztu jednej osoby, trzeba uważać, że jest ono (małżeństwo) ważne, chyba że się udowodni, że był nie

chrzczony. W Sądach Kościelnych obrońca zawsze broni małżeństwa, co jest wyrazem uprzywilejowania

małżeństwa. Sąd Kościelny jest instytucją. Obrońca broni, że małżeństwo jest ważne. Sędzia musi obalić

argumenty obrońcy, aby unieważnić małżeństwo. Sędzia orzekający nieważność musi mieć pewność m oralną

czyli “przekonanie wewnętrzne,' że'dane" małżeństwo jest nieważne. Jeżeli nie ma pewności, sędzia nie może

dawać wyroku. Sędzia zawsze musi działać w pewności moralnej.

Kari. 1061 § 1. Ważne małżeństwo pomiędzy ochrzczonymi nazywa się tylko zawartym, jeśli nie zostało

i dopełnione; zawartym i dopełnionym» jeśli małżonkowie podjęli w sposób ludzki akt małżeński przez sic

zdolny do zrodzenia potomstwa, do którego to aktu małżeństwo jest ze swej natury ukierunkowane i przez

który małżonkowie stają się jednym ciałem.

§ 2. Gdy po zawarciu małżeństwa małżonkowie wspólnie zamieszkali, domniemywa się dopełnienie,

| dopóki, coś przeciwnego nie zostanie udowodnione.

§ 3. Nieważne małżeństwo nazywa się mniemanym, jeśli zostało zawarte w dobrej wierze przez jedną

przynajmniej ze stron, dopóki obydwie strony nie upewnią się o jego nieważności.

Rodza je małżeństw

Mamy trzy rodzaje małżeństw:

1-

Zawarte małżeństwa - jest to małżeństwo ważnie zawarte pomiędzy ochrzczonymi jeśli nie zostało

dopełnione

2-

aa.warfe i

- jeśli małżeństwo jest ważnie zawarte i małżonkowie podjęli w sposób ludzki

akt małżeński przez się zdolny do zrodzenia potomstwa

3 ■

zawarte niewa&mc —bądź to w skutek przeszkody małżeńskiej, bądź braku zgody czy też w skutek jej

wadliwości bądź nie zachowania formy kanonicznej.

PRZESZKODY MAŁŻEŃSKIE

1. Przeszkoiiy

3. braJHub wadliwa forma

2

.

brak lub wadliwa-płseszfeoda

Jest to matryca nieważności małżeńskiej; :...• ........ " • .............................................. .

ftiMieństreo sawaite i tlopfclwoae •• • kiedy podejmują akt małżeński przez zrodzenie potomstwa.

Mamy akt ludzki (świadomość i i nieświadomość) i akt człowieka. To co dokonuje człowiek (czyny) są zawsze

aktami człowieka. O moralności mówimy jeżeli jest to akt ludzki. Akty ludzkie mają zabarwienie aktu dobra lub

212

. ADy mówić o dopełnieniu małżeństwa musi być akt świadomy i dobrowolny!!!!

Mfclften»Hyo mmornme jest to małżeństwo jeśli zostało zawarte w dobrej wierze z jednej ze stron,

i:re k i obydwie strony nie upewnia się o jego nieważności. Małżeństwo takie jest tak długo ważne, dopóki się

n e upewnią, że jest nieważne.

Kan. .1059. Małżeństwo katolików, chociażby tylko .jedna strona była katolicka, podlega nie tylko prawu !

- Bożemu, lecz także kanonicznemu, z zachowaniem kompetencji władzy państwowej odnośnie do czysto i

: cywilnych skutków tegoż małżeństwa.

|

Władza >u\d malżeśśiwem katalikfo»

Małżeństwo? katolików chociażby tylko jedna ze' stron była katolicka, podlega, nie,, tylko Prawu

Bożemu;- l ę c z | a ^ :k ą n p m ^

kpmgetengl^włacb^ państwowej? odnośnie czysto cywilnych

skutków tego małżeństwa. Małżeństwo katolików podlega przede wszystkim prawu Bożemu tak naturalnemu jak

i pozytywnemu zawartemu w Objawieniu Bożym. Nie wszystkie sprawy są regulowane tym prawem, stąd też

przepisy prawa kościelnego, które bliżej określają prawa społeczności wiernych. Kanon l l 5 zaznacza, że

ustawom czysto kościelnym podlegają czysto ochrzczeni w Kościele katolickim lub do niego przyjęci, którzy

mają wystarczające używanie rozumu i ukończyli 7 rok życia. Gdy małżeństwo jest zawierane między

katolikiem a „akatolikiem” lub też katolikiem a osoba nie ochrzczoną, to ze względu na stronę katolicką

pośrednio przepisami prawda kanonicznego jest również związana druga strona. Jurysdykcja Kościoła nad

małżeństwem powoduje, że Kościół może określić warunki do ważnego i godziwego zawarcia małżeństwa.

Najwyższa władza może przedstawić przeszkody małżeńskie, może rozpatrywać i rozstrzygać wszystkie sprawy

małżeńskie. Strona „akatolicka” albo też nie ochrzczona ma możliwość zwrócenia się do Sądu łacińskiego o

określenie jej statusu z wagi na planowane małżeństwo z katolikiem. Małżeństwo mieszane z uwagi na stronę

katolicką podlegają jurysdykcji Kościoła Katolickiego

KöisipeteiK*ja Państwa. Małżeństwo jest ważnym wydarzeniem dla Kościoła i Państwa. Wyrazem

jest Kodeks Rodziny: Kościół respektuje te przepisy pewnych spraw nie reguluje uważając, że należą do

kompetencji władz Państwowych np. sprawy spadkowe, sprawy roszczeń, praw7o do nazwiska. Kościół szanuje

te przepisy. Konkordat z 1997 roku podkreśla, że to co należy do skutków państwowych należy do Państwa oraz

to. co należy do skutków kościelnych do należy Kościoła.

Mz&Aińntwu eyrölne, Zawarcie małżeństwa cywilnego jako obowiązkowa czynność. Fakultatywne6

zawarcie małżeństwa cywilnego zależy od strony osób.

' Kanon HUstawom czysto kościelnym podlegają ochrzczeni w Kościele katolickim lub do niego przyjęci,

kiórzy jednak posiadają wystarczające używanie rozumu oraz — jeśli ustawa czego innego wyraźnie nie

zastrzega — ukończyły siódmy rok życia.

T Znaczr dobrowolne

9

Km!{:k‘i Pr;v*}3

f

loi&mmiłM

Małżeństwo zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta

jednocześnie obecni złożą przed Kierownikiem USC7 oświadczenie, że wstępują w związek małżeński.

Fakultety woe (dobrowolne) zawieranie małżeństwa cywilnego. Traktuje tak samo małżeństwo jak

zawarcie związku wobec Kierownika USC i wrobec duchownego jakiegoś wyznania-.

Małżeństwo konkordatowe. Gdy osoba wybiera formę kanonicznego zawarcia małżeństwa ze

skutkiem cywilnym.

Osoby i j jące w Małżeństwie nie sakrmitef)tal8yi&. Nie zawierają ślubu lecz jedynie

kontrakt

cywilny

, lub bez kontraktu

tworzą wspólnotę

na wzór małżeństwa. W ramach tej kategorii są zawarte tak zwane

małżeństwa na

KfflomcmegoViie' sarmałzeństwemf Osoby oclirzczone są

zobówi^ane.Jdcyzś^^^

że to małżeństwo nie ma prawa w świetle KPK.

Trzeba mieć świadomość, że Kościół zwraca uwagę czy osoba nie była uprzednio związana z inną osobą.

K as. 1071 § 1. Poza wypadkiem konieczności, nie można bez zezwolenia ordynariusza miejsca

asystować przy:

1° małżeństwie tułaczy;

2°

małżeństwie, które nie może być uznane lub zawarte według prawa państwowego;

3° małżeństwie osoby, którą wiążą naturalne obowiązki wobec iiwej strony lub wobec dzieci, wynikające

z poprzedniego związku;

4° małżeństwie osoby, która notorycznie porzuciła wiarę, katolicką;

5° .małżeństwie osoby związanej cenzurą:

6° małżeństwie małoletnich. bez wiedzy rodziców albo wobec ich uzasadnionego sprzeciwu;

7° małżeństwie zawieranym, przez pełnomocnika, o czym mowa w kan. 3.103.

§ 2. Ordynariusz .iniejsca może zezwolić na asystowanie przy małżeństwie osoby, która notorycznie

odstąpiła od wiary katolickiej tylko z zachowaniem norm, określonych w kan. 1125. przy zastosowaniu

odpowied ni ch mody fskacji.

i

Nie można błogosławić małżeństwa bez pozwolenia Ordynariusza,, gdy jakąś osobę wiąże jakieś

zobowiązanie lub wobec dzieci wynikające z poprzedniego związku. To nie jest problem zakazu, ale jest to

problem, że istnieje możliwość poznania drugiej osoby, jej charakteru.

USC - Urząd Stanu Cywilnego

10

Małżeństwa nie sakramentalne - zła terminologia. Mogą być małżeństwa np. między nie

ochrzczonymi i jest to małżeństwo prawdziwe. Również małżeństwo miedzy katolikiem a nie ochrzczonym to

też jest prawdziwe małżeństwo - choć nie sakramentalne. Oni żyją na wzór małżeństwa, lecz nie mogą zawrzeć

sakramentalnego związku. Kościół nie może odrzucić tych ludzi.

Na temat osób żyjących w sposób nieprawidłowy mówi książka Ks. Piotra Gajdy strona 329; 337;

342.

DUSZPASTERSKIE KANONICZNE PRZYGOTOWANIE DO MAŁŻEŃSTWA kanony 1063 -1072.

Kan. i

tojiaby w iapa^śpólnotii ^óśćielna: .świadczyła

:

zSĆliowa ducha chrześcijańskiego i będzie się doskonalił. 'Ta

pomoc winna być udzielana przede wszystkim:

1° poprzez przepowiadanie, katechezę odpowiednio przystosowaną dła małoletnich, młodzieży i

starszych, także przy użyciu środków społecznego przekazu, dzięki czemu wierni otrzymają pouczenie o

znaczeniu małżeństwa clrześcijanskiego, jak również o obowiązkach, małżonków i chrześcijańskich rodziców;

2° przez osobiste przygotowanie do zawarcia małżeństwa, przysposabiające rnipturientów do świętości

ich nowego stanu i jego obowiązków;

3° przez owocne sprawowanie liturgii małżeństwa, która winna ukazywać, że małżonkowie są znakiem i

zarazem uczestniczą w tajemnicy jedności oraz płodnej miłości Chrystusa i Kościoła;

4° przez świadczenie pomocy małżonkom, ażeby wiernie zachowując i chroniąc przymierze- małżeńskie,

osiągali w rodzime życie coraz bardziej święte i doskonałe.

Małżeństwo jako rzeczywistość kościelna i społeczna, domaga się odpowiedniego przygotowania

przed uroczystym zawarciem tego związku. Prawodawca zobowiązuje duszpasterzy, rodziny nupturientów, aby

pomogły przygotować się małżonkom do zawarcia związku małżeńskiego. '^¿kańońie^.ip^S,prawodawca

wspomina o sposobach świadczenia pomocy nowożeńcom:

odbywa się przygotowanie przez przepowiadanie i katechezę młodzieży na określonym

poziomie wieku.

%

osobiste przygotowanie do zawarcia małżeństwa.

3v.

przygotowanie do owocnego przyjęcia małżeństwa.

.4.

świadczenie pomocy małżonkom. Przygotowanie nie kończy się na zawarciu małżeństwa, ale

ma ono być ciągłe, co raz bardziej doskonałe.

Kai). 1064. Jest rzeczą ordynariusza miejsca troszczyć się o właściwe organizowanie tego rodzaju

pomocy, po wysłuchaniu także, gdy sic to wyda pożyteczne, .zdania mężczyzn i Robie! odznaczających, się

doświadczeniem i biegłością.

Ordynariusz powinien troszczyć się o małżeństwa. Mstrakcja Episkopatu z dnia 5 września 1986

roku, jest najważniejszą instrukcją w przygotowaniu do zawarcia związku małżeńskiego.

11

5 września 1986 r, Konferencja Episkopatu przyjęła ten tekst, który7 był przedłożony Stolicy

Apostolskiej do recognitio8.

Kardynał Józef Glemp przesłał do Stolicy Apostolskiej ten dokument który ostatecznie został

zatwierdzony 17 stycznia 1987 roku i poprzez dekret z dnia 13 grudnia 1989 roku kardynał Glemp ogłosił jako

obowiązującą we wszystkich diecezjach. Ta data jest podawana jako data promulgowania tej instrukcji.

Instrukcja ta rozróżnia 3 etapy przygotowania do małżeństwa:

L__

d a h m

- zaczyna się w dzieciństwie w ramach wychowania religijnego w domu

rodzinnym i zwyczajnej katechezy dzieci i młodzieży szkolnej. Niezastąpionym elementem

przygotowania jest przykład życia małżeńskiego i rodzinnego.

2.__PrcyĘotoryńmi;

- dokonuje się w okresie małżeństwa zwłaszcza poprzez tak zwana katechezę

przed małżeńską. Biskupi polscy w instrukcji z 1986 roku w punkcie 12 zaznaczają iż katecheza

przedmałżeńska winna objąć młodzież w 17 roku życia i może przybierać 3 formy i poziomy:

a.

na poziomie akademickim - roczne studium przedmałżeńskie, prowadzone przez

duszpasterzy

b.

na poziomie szkoły średniej - w klasie przedmaturalnej, katecheza według programu

ustalonego w diecezji

c.

dla młodzieży, która nie podjęła nauki w szkołach średnich - katecheza tak zwana poza

szkolna. W ten program winna być włączona katecheza rocznego kursu przed małżeńskiego.

W tym samym punkcie zaznacza się, że w parafiach liczących ponad 3 tysiące wiernych powinien

się odbywać co roku kurs przedmałżeński. Natomiast co 2 lata w parafiach mniejszych - poniżej 3 tysięcy. Ta

sama instrukcja w punkcie 14 przewiduje tak zwana

slcróconą katechezę przedmałżeńską

w formie przynajmniej

10 spotkań. W tym punkcie podkreśla się, że ten skrócony kurs jest przewidziany dla młodzieży, która z różnych

powodów np. łączenie pracy z nauką, nie skorzystała lub też nie może skorzystać z rocznej katechezy przed

ślubnej. Jest to minimum stosowane tylko w ostateczności. Byłoby wielkim błędem, gdyby księża, czynili z tego

wyjątku regułę.

Wytyczne episkopatu podają także praktyczne informacje.

W punkcie 15 mówi się o prowadzeniu ewidencji uczestników kursów przedmałżeńskich, by przy

zakończeniu wydać zaświadczanie o ukończeniu kursu na odpowiednim poziomie, i to należy odnotować przy

protokole kanonicznego badania narzeczonych.

W punkcie 17 młodzież, która w pełni ukończyła katechezę w ramach katechezy akademickiej jest .

zwolniona z katechezy przedmałżeńskiej w przygotowaniu bliższymi.

.3.

besgośnsdnfo - według instrukcji jest to czas w którym określają planowy czas

zawarcia związku małżeńskiego i dlatego też 3 miesiące przed ślubem powinni młodzi zgłosić się do kancelarii.

Ten czas 3 miesięcy ma służyć ewentualnemu załatwieniu formalnych spraw. Przewiduje się 3 jednostki, które

przeprowadza duszpasterz, w których powinien omówić i przypomnieć teologię i liturgię małżeństwa oraz etykę

życia małżeńskiego, także przewiduje się 3 jednostki lekcyjne z poradnictwa rodzinnego, co do metod

naturalnych życia seksualnego. Jakiekolwiek zaniedbania nuturientów, nie zezwalają duszpasterza od

8 sprawdzenie, czy wszystko co jest w tym dokumencie jest zgodne z prawem Kanonicznym oraz nauka

Kościoła.

12

przeprowadzenia przygotowania do małżeństwa. W ramach rozmowy, duszpasterz ma możliwość ocenienia na

jakim poziomie, etapie świadomości kościelnej znajdują się nuturienci. Duszpasterz w swoim sumieniu jest

odpowiedzialny za to, czy nuturienci będą zawierali związek małżeński nie tyłko ważnie ale i godziwe.

W myśl kanonu 10659, ci którzy jeszcze nie przyjęli bierzmowania winni przyjąć go przed

zawarciem małżeństwa, gdy to jest możliwe bez poważnej niedogodności. Gdyby powstała wątpliwość, co do

ważności chrztu, czy też co do oclirzczenia z jednej ze stron, duszpasterz powinien sprawę wyjaśnić i być może

przygotować do chrztu w ramach katechezy dorosłych w pracy duszpasterskiej trzeba rozstrzygnąć, czy

nuturienci spełniają przynajmniej minimalne warunki do tego by być dopuszczonym do zaślubin w kościele

katolickim. Zgodnie z

familis consortio

duszpasterz nie może dopuścić do ślubu, gdy nuturienci wyraźnie

odrzucają to co Kościół chce dopełnić w tym sakramencie. Odrzucenie podstawowych wymiarów nauki co do

małżeństwa jest utożsamione z brakiem minimalnej wiary na zawarcie małżeństwa.

c i o

'X

c u a

X X •o r 0 i~ e t ,

n k W a z

,.ur

ko* o Uc/U‘m\

5

j

¿ 9 8 6 /y

PROBLEM ZARĘCZYN

Kan. 1067. Konferencja Episkopatu powinna wvdać nonny dotvczace egzaminu siarzeczoiivdi.

I

j zapowiedzi przedmałżeńskich oraz innych odpowiednich środków do przeprowadzenia badań przed

j zawarciem małżeństwa, aby proboszcz pilnie ich przestrzegając mógł przystąpić do asystowania przy

j małżeństwie.

Konferencja Episkopatu ma rozstrzygnąć co do formy zaręczyn - tak podaje instrukcja.

Instrukcja z 1986 roku wyraźnie wprowadza i proponuje młodzieży zaręczyny jako szczególny czas

przygotowania do małżeństwa, wydłużający okres samego przygotowania, ponieważ proponuje się, aby trwało

to 6 miesięcy. Na ten temat mówi instrukcja w numerze 32.

Episkopat zaleca, by zaręczyny odbywały się przed ślubem 6 miesięcy. Uroczystość taka winna

mieć miejsce. Nie ma formalnego prawa co do zobowiązania w wyniku zaręczyn. Prawem każdej ze stron jest

dobieranie sobie partnera do małżeństwa. Musi być wolna wola, nikt nie może być zmuszonym do małżeństwa..

Jest to pewnego rodzaju określenie siebie względem drugiej osoby. Zaręczyny to długa tradycja od XII wieku.

Prawo rzymskie uwzględniało spöäsöiW-0

9 Kan. 1065 § 1. Katolicy, którzy nie przyjęli jeszcze sakramentu bierzmowania, powinni go przyjąć przed

zawarciem małżeństwa, gdy jest to możliwe bez poważnej niedogodności. § 2. Aby przyjąć owocnie sakrament

małżeństwa, usilnie zaleca się, ażeby nupturienci przystąpili do sakramentu pokuty i Najświętszej Eucharystii.

10 Inaczej zaręczyny

13

BADANIE KANONICZNE NARZYCZONYCM

Kanon 1066 - przed zawarciem małżeństwa, należy się upewnić, że nic nie stoi na przeszkodzie

/ ważnego i godziwego zawarcia małżeństwa. Najpierw powinien być:

1. egzamin narzeczonych

2. zapowiedzi przedślubne

3. inne sposoby co do przygotowania małżeństwa

Konferencja Episkopatu w instrukcji z 1986 roku zgodnie z kimonem 1067 wydała norm}', które regulują lak

zwany / egzamin narzeczeński. Ten obowiązek przeprowadzenia tak zwanego kanonicznego badania

^narzeczonych, spoczywa 'na proboszczu, do którego należy asystowanie przy zawarciu małżeństwa.

Na ten temat mówi kanon 1115:

zamieszkanie! stale -'kanon 102 & 2 - zamiar lub 5 lat\

zamieszkanie tymczasowe - kanon 102 - do trzech miesięcy

-

'

zamieszkaniemiesięczny pobyt.

—

,

¡i

p o W m , (

1

-W p /n u .

a o / r y u £ /ru .ę

Przez fiilct zamieszkania nabywa się Proboszcza, który ma obowiązek do przeprowadzenia kanonicznego

badania narzeczonych. Narzeczeni decydują, który proboszcz przeprowadzi badanie kanoniczne. Najwięcej

może być 6 proboszczów np. jeżeli Anna ma zamieszkanie stale, tymczasowa i pobyt miesięczny to ma

możliwość już wybrania 3 proboszczów. Tak samo jeżeli chodzi o Wojdca, który ma także zameldowanie stale,

tymczasowe i pobyt miesięczny. Razem jest 6 Proboszczów. Nulurienci maja prawo sobie wybrać spośród nich

Proboszcza, który przeprowadzi badanie kanoniczne i pobłogosławi ich związek małżeński. Gdy narzeczeni chcą

zawrzeć związek małżeński wobec obcego proboszcza, badanie przedślubne przeprowadza własny proboszcz i

po przeprowadzeniu badania przedślubnego udziela lak zwanej

licencji obcemu proboszczowi

do

pobłogosławienia danego związku małżeńskiego (patrz zezwolenie oraz zaświadczenie)

^

(¿-wjh

ren( e,

r i i c j t

rr\c\,

i

&

x o ^ t n a oycJ.u^_r(\ ioO

/m i a \ . o <J

G ^

v 6*

^ M ° ^ cy O ^

' U X A ^ u ; i

P ° ^

1 ^

K u

^ 4 ' v

fro J

cV_

^ i o r C ^ o r u o

p o ^ jy w io i m i ^ | 0 J

(Podłużna pieczęć parafii)

X

m \ \

CO.

6 ^ 0

LuJb

.

■

1-P- prot...............................................

........................i.dnia..........................

\Te*lJCc

l.dz......................................................

ZEZWOLENIE NA ZAWARCIE MAŁŻEŃSTWA

POZA WŁASNĄ PARAFIĄ (LICENCJA)

(kan. 1115)

Udzielam Księdzu Proboszczowi Parafii Rzymsko-katolickiej pod wezv/aniem.....................................

w ....................................... zezwolenia na asystowanie przy małżeństwie niżej wskazanych osób i proszę o

14

zawiadomienie o jego zawarciu. Zgodnie z kanonem 1122 KPK proszę również powiadomić o zawartym

małżeństwie proboszczów tych parafii, w których nowożeńcy zostali ochrzczeni.

Narzeczony ;

Narzeczona

Nazwisko i imię, wyznanie, stan cywilny

Imiona rodziców i nazwisko panieńskie matki

Miejsce i data urodzenia

Miejsce i data chrztu

Dokładny adres parafii chrztu świętego

Numer aktu chrztu

Miejsce i data bierzmowania

Adres narzeczonych

Parafia

Protokół rozmów kanoniczno-duszpasterskich został sporządzony, wymagane dokumenty złożono.

Przeszkód kanonicznych nie stwierdzono.

podpis duszpasterza i pieczęć

UWAGI

(Podłużna pieczęć parafii)

l.p. prot...............................................

......... ................ dnia..........................

I.dz......................................

Do księdza Proboszcza Parafii rzymskokatolickiej

pod wezwaniem...................................................

w ............................. „..........................

ZAWIADOMIENIE O MAŁŻEŃSTWIE

ZAWARTYM NA POSDTAW1E LICENCJI

Małżeństwo między

imię i nazwisko narzeczonego

i ................................................................................................................................................................................

imię i nazwisko narzeczonej

na podstawie licencji z tamtejszej parafii p w ..................................................... z dn ia......................... . numer

................................. ...,

zostało

zawarte

w

tutejszej

parafii

i

pobłogosławione

przez

.......... :.............................................................................. w obecności świadków:

d n ia .......................................... i wpisane do księgi małżeństw z r o k u ..............................n r ................ , strona

Zawiadomienia do parafii chrztu świętego nowożeńców wysiano dnia........................................

podpis duszpasterza i pieczęć

Instrukcja episkopatu zwraca uwagę, że badanie narzeczonych winno odbywać się przy zachowaniu

dyskrecji, intymności, zgodnie z kanonem 220. ta dyskrecja potrzebna jest zwłaszcza przy stawianiu niektórych

pytań z protokołu. Miejscem przesłuchania jest zawsze kancelaria parafialna. Tych czynności nie mogą

dokonywać siostry zakonne łub osoby świeckie.

WYMAGANE DOKUMENTY I ZEZWOLENIA

Kanon 1071 - zezwolenie ordynariusza

i

K m .

107 Ł Kan. 1071 § L Poza wypadkiem konieczności, nie można be/, zezwolenia ordynariusza i

i m ieisca asvslow ać pr/.v.

!

!

!

|

i m a ł ż e ń s t w i e t u ł a c z y :

j

!

'

-

i

i

małżeństwie. kforo mc może byc uznane lab zawarte wędlin?, prnwj» pońsi now ego;

i

i

'

"

"

i

|

.1° jnal/cńsi\\ie osoby, któro w ia/a naturalne obowiązki wobec innej strony lub wobec d/.ieei. \\ vuikajqee i

! / poprzedniego /wuj/ku:

•

|

I" jnal.:>.eńsuvle o::=ob>. ksdra jK>iov\c/me )>or,.-iicib vnare katolicka:

— > '

<'r‘v

i ;Vi'■

v ^ v"v'jv

'pj

I

5

" m a i ż o ń s i w U : o s o b > ^ c e n / « n v .

^ 1

1

16

i

(yJ

malżeńsiwie małoletnich, be? wiech.y rodziców albo wobec ich uzasadnionego sprzeciwu;

|

70 małżeństwie zawieranym przez pełnomocnika, o czym mova w kan. 1105.

:

!

§ 2. Ordynariusz miejsca może zezwolić na asystowanie przy małżeństwie osoby, która notorycznie

I odstąpiła od wiary katolickiej tylko

i

zachowaniem norm. określonych .w kan. 1.125. przy zastosowaniu

j

.

j odpowiednie]! modyfikacji.

Nihil obstat - nic nie stoi na przeszkodzie, by pobłogosławić ten związek małżeński. Odnosi się to

do 7 punktu w/w kanonu.

y „ 0 - v J O ! •,.?/» '• £

u

~

| ' ' * ’ ......

.1 '

Najważniejszym jest metryka, świadectwo urodzenia i chrztu. Ten dokument musi być świeżej daty.

Ten dokument nie może być starszy niż pół roku. Każde świadectwo chrztu jest dokumentem ważnym11. Tam

musi być zawarte wszystko. Ono (to świadectwo) musi być pełne. Mają tam być zawarte informacje na temat:

bierzmowania, ślubu, przynależności do zgromadzenia. I taki oto dokument musi być świeżej daty. Ta data

potrzebna jest do tego, by zrewidować, czy nie ma przeszkód do zawarcia małżeństwa. Są to najważniejsze

dokumenty. Gdyby były wątpliwości co do chrztu można ochrzcić warunkowo.

Inne dokumenty to:

ostatnie świadectwo z katechizacji,

zaświadczenie o katechezie

przedmałżeńskiej, dekret zawierający nieważność małżeństwa (jeśliby taki był), jeżeli ktoś jest wdowcem

potrzebny jest akt zgonu zmarłego współmałżonka. Do zawarcia ślubu konkordatowego potrzebny jest

dokument z USC stwierdzający, że nie istnieją przeszkody z punktu prawa do zawarcia małżeństwa. Taki

dokument ważny jest 3 miesiące.

i

Kaa. 1069. Wszyscy wierni mają obowiązek, znane im przeszkody małżeńskie wyjawić przed zawarciem

i

"

*

i małżeństwa proboszczowi lub ordynariuszowi miejsca.

Dostarczenie dokumentu o wygłoszonych zapowiedziach zgodnie z kanonem w/w oraz z kanonem 1067,

przewiduje się wygłoszenie zapowiedzi. Zapowiedzi mogą być zrealizowane ustnie bądź w formie pisemnej.

Zapowiedzi leżą, spoczywają na obowiązku Proboszcza.

:

Forma Wtt«« - należy zapowiedzi wygłosić przez 2 niedziele lub niedzielę i święto obowiązujące, czyli

w święto nakazane. Święta nakazane to:

^ 1./ Boże narodzenie

n jak chcesz zobaczyć jak ten dokument wygląda zajrzyj do Piotr Gajda, Prawo małżeńskie kościoła

katolickiego, Tarnów 2002, wydanie III poprawione, s.402

17

i ' 2 j

bożej Rodzicielki

'/T j

Objawienie Pańskie

Królowej Polski

. ■3^ Uroczystość Ciała i Krwi Pańskiej

6^) Wniebowzięcie NMP

7.

)

Uroczystość Wszystkich Świętych

__

,/

Forma msenifiu-t. - przez wywieszenie w gablocie parafialnej w ciągu 8 dni - czyli przez 2 niedziele.

^ Zapowiedzi muszą być ogłoszone kiedy będą już, wszystkie dokumenty. To jest jakieś

niebezpieczeństw«^gdy zabraknie później dokumentów.

Zapowiedzi to przepis Prawa Kanonicznego, więc można je dyspensować od zapowiedzi, jeżeli są

ważne przyczyny. Dyspensuje zawsze Biskup.

O

*-» osoby są w słusznym wieku (na przykład osoby starsze)

— osoby, które niejednokrotnie żyły jak małżeństwo, ale nie miały sakramentu. Nie należy ich

zniesławiać.

—

},1 cI k P \ c l ci / n \' o ^ O

^

^

v

l n y BA

?S'¥CTW4

p o o ^ D o t e

\ t

^

A

rP DM JLpo

Kao. 1073. Przeszkoda zrywająca czyni osobę niezdolną do ważnego zawarcia małżeństwa.

Przeszkoda - przeszkoda zrywająca czyni osobę niezdolną do ważnego zawarcia małżeństwa. W

świetłe poprzedniego Kodeksu Prawa Kanonicznego12 były taicie przeszkody, które nie czyniły nieważnym

danego małżeństwa, ale zawarcie wbrew przeszkodzie było czynnością niegodziwą. Aktualnie istnieją tylko

zrywające przeszkody. Jest ich 12, i każda skutkuje nieważnością zawarcia małżeństwa.

Przeszkoda wzbraniająca - kiedyś śluby zakonne koadiutora pozwalały na zawarcie małżeństwa.

Było to małżeństwo ważne, ale niegodziwe. Tak już nie można (wszedł nowy Kodeks z 1983)

Przeszkoda zrywająca - po 1983 roku śluby wieczyste są już przeszkoda do zawarcia małżeństwa.

Osoba, która złożyła śluby prywatnie, nie powinna bez zgody wchodzie w związek małżeński. Osoba

laka powinna prosić o zwolnienie z takich ślubów. Przeszkoda ma wartość, miarę, że czyni osobę niezdolną

do tego, aby zawrzeć związek małżeński

POBZJAI, PRZ£5ZK,Ó.i>

1.

Mogą być przeszkody z Prawa Bożego i prawa ludzkiego. Małżeństwo musi być zabronione

Prawem Bożym naturalnym1'1 i Prawem Bożym pozytywnym14.-W tym wypadku dyspensa nie wchodzi w grę.

Prawo kościelne - świecenia

1917

13 naturalne - przeszkoda iinpoiencji?-^d$u

^

C n v 0 jt'i

14 pozytywne -

.V; \ jc\

18

2. Prawo ludzkie

Prawo świeckie - cywilne

3. Mogą być przeszkody publiczne, jeżeli można je udowodnić w zakresie zewnętrznym, których można

udowodnić i przeszkody tajne, których nie można udowodnić.

4.

Są także przeszkody pewne oraz przeszkody wątpliwe - to takie, gdzie są wątpliwości, czy ten

przypadek podpada

5.

Są także przeszkody od których nie można dyspensować

6.

Są także przeszkody od których zwykło się nie dyspensować

Dziadek

Ojcilfc

Syw

Wndk

Syn

córka

wnuczka

PRZESZKODA POKREWIEŃSTWA

£. f l A o ć & O u

A

c c \

r £

Pokrewieństwo w linii prostej. Przeszkoda
we wszystkich stopniach linii prostej z Prawa
Bożego naturalnego. Dyspensa niemożliwa.

Ojciec

córka

Ojciec

Ojciec

Pokrewieństwo w linii bocznej. Drugi

stopień

pokrewieństwa

w

linii

bocznej

(miedzy

rodzeństwem).

Dyspensy nie udziela się z racji
niebezpieczeństwa naruszenia prawa
naturalnego

Trzeci stopień pokrewieństwa w linii
bocznej nierównej np. wuj z siostrzenicą.
Dyspensuje w normalnych w arunkach
tylko ordynariusz miejsca

Syn *

wnuczka r

wnuTc

Czwarty stopień pokrewieństwa w linii

bocznej równej, rodzeństwo stryjeczne lub
cioteczne.

Dyspensuje

w

norm alnych

warunkach ordynariusz miejsca.

19

Syn

W! iik

Ojciec

córka

Prawnuk

Przeszkoda może być trwała - pokrew

18 i może zawrzeć związek małżeński.

Czwarty stopień pokrewieństwa w linii
bocznej nierównej np. prawnuk z

siostrą dziadka. Dyspensuje w

normalnych warunkach ordynariusz
miejsca

eństwo, uowinowactwo oraz czasowa dziś ma 17 lat za rok

Przeszkody uprzednie powstały przed zawarciem małżeństwa oraz przeszkody następcze -

powstałe po ślubie

Ustanowienie przeszkód

|

Kan. 1075 § L jedynie najwyższa władza kościelna może autentycznie wyjaśniać, kiedy prawo Boże

| znbnmia małżeństwa lub ją unieważnia.

i

§ 2. Również tylko-najwyższa władza kościelna ma prawo ustanawiać inne przeszkody dla ochrzczonych.

Jedynie najwyższa władza może wyjaśnić kiedy prawo Boże zabrania małżeństwa. Tylko najwyższa

władza kościelna może ustalić przeszkody. Jest ich 12. tylko papież może to zrobić. Tylko on może wyjaśniać.

Dekret z 1977 roku mówi, żeyerum semen (czyt. Impotencja) nie jest przeszkodą do zawarcia małżeństwa, w

ramach prawa naturalnego.

Biskup nie ma prawa ustanawiać prawa co do przeszkód małżeństwa. Taką władzę ma tylko papież oraz

Stolica Apostolska.

1076.. O drzuca się /.wyczaj w prow adzający nowa p r/e s^ k o d ę albo przeciw ny obow iązujący tu j

■

i

przeszkodom.

\

To motywuje kanon 1075. Biskup nie może przez prawo zwyczajowe ustanawiać przeszkód.

20

K.an. 1077 §

i.

Ordynariusz miejsca może w szczególnym s p a d k u zabronić zawierania małżeństwa

swoim podwładnym gdziekolwiek przebywającym oraz wszystkim aktualnie przebywającym na własnym

jego terytorium, lecz tylko czasowo, na skutek poważnej przyczyny i dopóki ona trwa.

§

2.

Tylko najwyższa władza kościelna może dodać klauzulę unieważniającą małżeństwo.

Ordynariusz może zabronić małżeństwa, ale tylko czasowo na skutek poważnej przyczyny i dopóki

ona trwa.

'

Dyspensowanie od przeszkód małżeńskich

j

W w m ń s a l-

zawieszenie ustawy (kan.,85)

|

astmej<OudzielMe;:;^

Nie ma dyspensji od przepisów

konstytutywnych (np. karnych, sądowych).

1. zwykłe okoliczność

2. przypade

3 niebezpieczeństwa śmierci

.......................................—

'c naglący)

|

Biskup Rzymski - w kanonie 1078 paragraf mówi o uprawnionym podmiocie, którym jest Stolica

Apostolska i papież.

Kan. 1078 § ŁgCff|yf m ^ § g |0 j | ^ m o ż e swoich podwładnych gdziekolwiek przebywających oraz

I wszystkich aktualnie przebywających na własnym jego t e r y ! o r i u m , 3 i s g ® s S @ a g a ^ ^ ^ S E S ^

1° od przeszkody wynikającej zcUwięcen lub z^vieczystego ślubu publicznego czystości, płożonego

¡w instytucie zakonnym jiajłfitm e papieskim;

2

° od przeszjioil^występkii^o której w kan, i

090

.

|

§ 3. Nie udziela się nigdy dyspensy od przeszkody pokrewieństwa w linii, prostej oraz w drugim stopniu

¡linii bocznej.

:

Papież - jemu jest zarezerwowana od przeszkody wynikającej ze święceń lub ślubów wieczystych na

prawie papieskim. Jeżeli jest zgromadzenie na prawie diecezjalnym może to uczynić ordynariusz miejsca.

i

;

W drugim paragrafie tego kanonu mowa jest o występku. Występek to małżenkobójstwo. Taki związek

jest nieważny. Ta przeszkoda zarezerwowana jest Stolicy Apostolskiej.

i

Papież niezwykł dyspensować od celibatu (List do Kapłanów w 1979). Do dyspensowania ze święceń i

celibatu ważny jest wiek kapłana, ilość lat od porzucenia kapłaństwa (musi być co najmniej 15 lat) i oczywiście

i

druga osoba nie może być w przeszkodzie.

21

BISKUP

;

to publicznych czy tajnych,

z

wyjątkiem przeszkody

J

-

. ...

.

- . . - .

:•

— ........ ......... - .....- - • - - - • ■

•■■ v ~ •

-

_

I

prezbitera tu. •—->> 4 - ^

S5^ -

|

§ 2. W tych samych okolicznościach, o jakich w

§

1, ale tylko w wypadkach, w których nie można się

j

•

1 j odnieść nawet do miejscowego ordynariusza, taką samą władzę dyspensowania posiada proboszcz., szafarz

i j

j odpowiednio delegowany, a także kapłan łub diakon, asystujący przy zawieraniu małżeństwa zgodnie z kart

i| 1116. $ 2 .

i i

%

;

i i

§ 3, W niebezpieczeństwie, śmierci spowiednik może dyspensować od przeszkód tajnych w zakresie

,

I

; i wew-nętrznyni czy to podczas spowiedzi, czy poza nią.

i i

;j

§ 4, Przez niemożność odniesienia się do miejscowego ordynariusza, w wypadku, o któiym w § 2,

| rozumie się sytuację, gdy można to uczynić tylko przy pomocy telegrafu lub telefonu.

I

W chwili śmierci biskup może dyspensować od wszystkich przeszkód wynikających z prawa

kościelnego, z wyjątkiem prezbiteratu. Co oznacza, że może dyspensować od święceń diakonatu (ale tylko w

Chwili śmierci, w niebezpieczeństwie śmierci)

Dyspensowanie przez Biskupa, Proboszcza, szafarza, kapłana lub diakona

Podmioty

Sytuacje zwyczajne

Przypadek naglący1*

Niebezpieczeństwo śmierci

Może

Nie może

Mozę

Nie może

Mozę

Nie może

.¿■Kanon 1078 :

Ęanoh 1080

•V'.;

iK an oit^ lÛ ^ i^ jî

i

Biskup

\

- święcenia

- wieczyste

na prawie

papieskim

- przeszkody

~ święcenia

- wieczyste na

prawie

papieskim

-forma

- wszystkie

przeszkody

kościelne

- prezbitera!

Proboszcz

i

Nie ma

możliwości

Warunkiem.

jest:

- prezbitera!

Jeżeli nie ma kontaktu z

ordynariuszem

15 Omnia parata - wszystko przygotowane - przypadek naglący

22

dyspensowali

ia

- tajność16

- formy

- forma

wszystkie

przeszkody

kościelne

- prezbitera i;

'Delegowany1"'

szafarz, kapłan

i

lub diakoa.

i

1

i

Nie mają

żadnej.

władzy

Warunkiem

jest:

- tajność

- formy

- prezbitera!

Jeżeli nie ma kontaktu z

ordynariuszem

- forma

wszystkie

przeszkody

kościelne

- prezbitera!

Spowiednik

{

Nie ma

możliwości

dyspensowan

ia

Przeszkody

tajne - & 1

& 3 przeszkody

tajne

- zakres

wewnętrzny18

podczas spowiedzi

lub po za nią

11

Kan. 1081. Proboszcz albo kapłan łub diakon, o którym w kart. 1079, $ 2. powinien o udzieleniu

i ¡dyspensy w zakresie zewnętrznym natychmiast powiadomić ordynariusza miejsca. Winna być ona również

! odnotowana w księdze- małżeństw.

Proboszcz,..diakon,, kapłan powinien o udzieleniu dyspensy powiadomić jak najszybciej Ordynariusza

nuejsca:;T.dxw ffió1tó15x^^Q Bw toew .8ię^e3^żeM w :^|j^ęIęj[itoM L8y|i)bn|E^^e?si4ió-

•

ewp--—

r

.......

^ 'ć ^ z a w ą ite jaź n ie. Należy pamiętać, aby odnotować fakt udzielenia dyspensy.

i |

Kaii. 1082. Jeśli czego innego nie postanawia reskrypt Penitenci arii. dyspensa udzielona w zakresie

| ^ w e y y n ę tr^ a n jk sato n e n ta lnym od przeszkody tajnej, powinna być \ v ^ ^ ^ k ^ ę g i j ^ ^ ^ ^ ^ ą n e j r.w.<

j jąjnj^ąrchiw T iin kurii i nie jest potrzebna inna dyspensa w zakresie zewnętrznym, gdy przeszkoda tajna

i stanie się później publiczną......

. «t#wwy,îrftlVa!W9U,Mj

!

że dana Przeszkoda nie jest znana ogółowi. Warunkiem dyspensowania

jestj zawsze przyczyna.

Prośba o udzielanie dyspensy

16 tajność - poprzez tajność należy rozumieć, że dana przeszkoda nie jest znana osobom, ogółowi

I

17 delegowany - ma stałą delegację do błogosławienia małżeństwa. W niebezpieczeństwie śmierci maja taką

władzę nawet nie delegowany kapłan lub diakon

18fzakreś w e u ^ t r ^ y ^jestitP zakres miedzy Bogiem a człowiekiem.

23

Proboszcz i w przypadku, gdy przeszkoda jesf publiczna pisze się imię i nazwisko,., miejsce zamieszkania

nowożeńców. Należy wskazać jaka jest to przeszkoda, a także należy podać co jest przyczyną dyspensowania19.

^W |#rzytSądJ^pfo^^

podaje, się-tyll^

zataja się adres

zamieszkania nupturienta. W przypadku zaś

rósblf może p rz ę s ła ^

Przyczyna dyspensowania

!

Do godności i ważności dyspensy potrzebna jest jedna lub kilka przyczyn dyspenso wamaT^Nie^ można' :1

\

*&£*£ iiS: ■

*

ic: ^V. /

|;;dy^ppp^aćv^^^:słuśm g;i r a c j a n a k i e j ^ : m e g q d z i w a :-a taŁze-męważna^ gdyby nie

było żadnych racji dyspensownia20 (zob. przypis). Zgodnie z & 2: gdyby były wątpliwości co do przyczyny,

dyspensa jest zawsze ważnie i godziwie udzielana. Kodeks nie podaje przyczyn, które byłyby racjonalne i

^słuszne, natomiast z doktryny wynika, że za słuszna przyczynę można.^waza^

|do bro^dziecka nienarodzonego, uważnie m ałżeńska nieważnie zawartego;/niebezpieczeństwow:k6ńkubmaęie,i

•ii^ględy ekonom

.

19 Można zajrzeć do książki Ks. Piotra Gajdy str. 96

I

20 Kan. 90 § 1. Od ustawodawstwa kościelnego nie należy dyspensować bez słusznej i racjonalnej przyczyny, z

uwzględnieniem okoliczności przypadku i ważności ustawy, od której się dyspensuje. W przeciwnym razie

dyspensa jest niegodziwa a także nieważna, chyba że została udzielona przez prawodawcę lub jego

przełożonego. § 2. Ww|tpMwóśei ćo dQ:..^^

21 Zob. Gajda s. 98

24

'Przeszkody zrywające

Jest ich 12. posłużą nam tutaj kanony od 1083 do 1094. Na ten temat można wyczytać również u Piotra

pajdy, s. 99

;

1* PRZESZKODA WIEKU.

:

ó o

ii

K m .

łO S ^ ^ ^ ie jn o ż e z a w ra e ć ważnego małżeństwa mężczyzna przed ukończeniem szesnastego roku

i życia i kobieta przed ukończeniem czternastego roku.

-j(--:----------------- ----------------------- —-—------- —

------

!|

Konferencja Episkopatu ma prawo ustalić wyższy wiek do godziwego zawarcia małżeństwa.

\f o

i

Nie można zawrzeć związku małżeńskiego ważnego jeżeli mężczyzna nie ukończył 16 roku życia, a

| kobieta 14 roku życia. Prawodawca mówi o dojrzałości fizycznej i psychicznej. Pierwszy paragraf mówi co do

j ważności małżeństwa.

!

W paragrafie 2 prawodawca mówi o godnym małżeństwie. Mężczyzna 21 lat, a kobieta 16 lat -

tak

i

mówiła Instrukcja z 1986 roku.

1

Natomiast Instrukcja Episkopatu Polski z 1998 w numerze 8 mówi o wieku dla obu płci. Wynosi ono

i 18

\zL^Z^Użnych'pówo'dów:sądppiekuńczy,może

zezwolić

na zawarcie małżeństwa kobiecie, która ukończyła

16 rok życia, i gdy się przewiduje te będzie to zgodnie z dobrem założonej rodziny.

Jeżeli kobieta nie ma 18

lat, może ubiegać się o pozwolenie na zawarcie małżeństwa do Sądu Biskupiego. Mężczyzna zawsze musi

¿nieć co najmniej -18 lała b y zawrzeć małżeństwo - tak w prawie kościelnym jak i państwowym.

Należy zapamiętać-

przeszkoda zawarta jest w paragrafie 1, a w 2 jest godziwość związku

małżeńskiego. Poniżej określonego wieku w paragrafie 1 nie wolno dyspensować.

: , o \ t i < S o W

c

e U o i n ę y n i a .

— W

g

2. PRZESZKODA .NIEMOCY PŁCIOWEJ (IMPOTENCJA)

(

t

!

Kan. 1084 § 1. Niezdolność dokonania stosunku małżeńskiego uprzednia i trwała, czy to ze strony

ł

^

mężczyzny czy kobiety, czy to absolutna czy względna, czyni małżeństwo nieważnym z samej jego natury.

!

§ 2. Jeśli przeszkoda niezdolności jest wątpliwa, czy wątpliwość ta jest prawna czy faktyczni!, nie należy

i

żahraniac zawarcia małżeństwa ani też, dopoki trwa wątpli wość, orzekać jego nieważności.

~

....-....J

|

Samo pojęcie impotencji polega na niemożliwości współżycia jednej z osób lub też jednej i drugiej

osoby. J N ie ^ c j^ ffiw g należy odróżnićrod^

j

Należy wspomnieć,

ŚP'

ientóM(mześ^Qdaliiu0teknm

- zaistniała przed ślubem

*

^

>

iNietm ifhM feiieźa

- powstała, zaistniała dopiero po ślubie —

Oi\

V

(?

^ ^

f f

^y

'Niemoc trwałej. f

w zasadzie nieuleczalna na drodze powszechnie dostępnych środków

f

V_x

>

rNiemócMzasby^J-

jest uleczalna, mija

^ łpgiseeewew*r-*>«-'»'-

>

0H er^^a^sicM ińa(B 0M ^dńai::h

odnosi się do wszystkich kobiet czy mężczyzn. Kobieta lub

mężczyzna nie jest zdolny do współżycia z żadnym mężczyzną lub z żadną kobietą.

“i

«w

Niemoc względna (relatywna) :f -

odnosi się do konkretnej osoby - np. był gwałt w okresie

j

i

q

narzeczeństwa. Może być, że z powodu urazu może być ta osoba niezdolna do współżycia z

s & >

^

.

\ i

y (Niemoc pem td

- /fest podstawa do zabronienia lub do orzeczenia jego nieważności

^

^ ■

fN ^ ^ oc^ & fpiiw d -

nie stanowi przeszkody do zawarcia małżeństwa zarówno wtedy, gdy

i

wątpliwość jest prawna, ja k i faktyczna.

O n ' " -

i

( /

[

t r r,

i

h o A n ^ s d

l

a /

\^ > Q \Q jr u

!

( P l Q

yO /yU /Tli-£^n3

Podział impotencji:

|

C

j

pvl CA^IaI/A/O? '

rf\l

lA jk ^ {\,0 { C

|

Należy o d r ó ż n i ć

organiczne?2

od

ir§f&&teji czynnościowej23.

|

być przyczyną wówczas, gdyby szło o błąd co do

przymiotu osoby, o..pjD.dstę^

w błąd partnera. Dekret z 1977 roku24 mówi, by mężczyzna był

zdolny do małżeństwa nie domaga się prawdziwego nasienia .

i

c X o d v .

O

. b t t

I

l v 3

.

( T a -o O .^

, .

i

o')

G

O

/ t n f a d i o Q nrv

O £ /

1

'

'

<

l

]

d o

a o o o ! r i M v . o u

uJI

i

, n

, ,

„

A ' r v ^ ^ O ( V U ^ l o i ^ x

/TM

^

17

i

:

V

tmpoteaeja organiczna jest spowodowana wrodzonymi lub nabytymi brakami anatomicznymi:

/

• ! -

u mężczyzny: brak lub zniekształcenie jąder, brak prądzia, /fU-

C

i - \ u kobiety: niedrożna pochwa, waginizm

-

f

r f

_

.

(

(Tuo\e r r a i ę ^

impotencja czynnościowa (funkcjonalna) polega na zaburzeniach w czynnościach narządów płciowych:

y

cvyoJ* JU /T

\ -

u mężczyzn: może objawiać się brakiem popędu, brak wzwodu

. ji ^

i -

u kobiet: mogą pojawiać się silne bóle i skurcze mięsni pochwy, brak wydzieliny w pochwie w

•

trakcie stosunku.

I

24

Dekret Kongregacji Wiary z 1977 r.

25 Inaczej verum samen

3. PRZESZKODA WĘZŁA MAŁŻEŃSKIEGO.

O tym mówi kanon 1085.

) d m £ -

\OOU

ju

^YYY^

r

j

Kan. 1085 § I. Nieważnie usiłuje zawrzeć małżeństwo, kto jest związany węzłem poprzedniego

I

'

.

| małżeństwa, nawet .niedopełnionego.

j

§ 2. Chociaż pierwsze małżeństwo

było

nieważnie- zawarte

lub

zostało rozwiązane z jakiejkolwiek:

|

przyczyny,

nie wolno dlatego zawrzeć ponownego małżeństwa, dopóki nie stwierdzi sie.&godnie^zprawem i

;

Jest to przeszkoda, która powstaje poprzez zawarcie małżeństwa, ale ona (przeszkoda) powstaje również,

5

gdy jest ważnie zawarta, ale nie dopełniona. Nie można usiłować zawrzeć związku małżeńskiego, gdy ktoś jest

związany węzłem małżeńskim z poprzedniego małżeństwa. Katolicy zobowiązani są do zawarcia małżeństwa w

formie kanonicznej, czyli tym samym osoby na kontrakcie cywilnym nie są uważani za małżonków. W

przypadku, gdy ktoś żył na kontrakcie cywilnym lub zerwał małżeństwo wobec duchownego nie katolickiego,

poza Kościołami wschodnimi wówczas także nie wchodzi przeszkoda związku małżeńskiego (do zawarcia ślubu

kościelnego z następną osobą).

j

Zgodnie z kan. 1071 par. 1 nr 3 - gdy ktoś był uprzednio związany musi postarać się o nihil obstat

l

ordynariusza miejsca, - jak chcesz się dowiedzieć co to oznacza, zobacz niniejszy skrypt str. 25.

|

W przypadku małżeństwa ważnie zawartego, w niektórych przypadkach osoby mogą ubiegać się o

dyspensę papieską

< ( Y ^ o J r u f W / ^ -

•

Podstawą węzła małżeńskiego jest Prawo Boże

pozytywne

, dlatego też od małżeństwa ważnie

zadartego i dopełnionego nie ma możliwości dyspensowania.

I

Kan. 1085 par.2 - podkreśla sytuację, gdy pierwsze małżeństwo było nieważnie zawarte, nie wolno

jednak zawrzeć kolejnego małżeństwa, dopóki nie będzie nieważności pierwszego małżeństwa.

tf ty d lP c

o

f f u e .

r m o U

^ . C l r r w p

c

AAiJU'

h o p r m

aa^>cx/vu'e.-

en©u/££o

OTYl vr £/V C

'

®

6 C

A

ę

>

j p r < u ^ l X ^

? 0 U ^ T 0

&

|

/T\C

V

S U

;

^ ^ d j L C

IcoSu e J U u ^ o

i c o u

_ 0 £ X lo O l

O n a 5 / V .

jJorcuu^o

26 co Bóg złączył, człowiek nich nie rozdziela

7.7

^

W i-a /U S L O

K £ X T Y ^ 1

O

o

U

o

^

y u

^

[ } A j d o X c \ ,

IOiMA

H ct^ f^ ono-O^r

S

2

L-C AWVY\X/WH<

(V A

^

a n o W

,

p f t ^ p ^ o

f c u J C a .

1 / 1

^

1

„ frfL<

5

VVCo^

A

<C> r' ,

j H ^ J r r n A n o ^ n i ' ^

f Y t t i V f o ^

,

C c A \ o W i o n a o . n

,

.

i-

c

<5^

X^li o c A n \ (^ o r/ią _

4. PRZESZKODA RÓŻNEJ RELIGII

f tę .to |(W u '%

0

L

^ r v o r Y W

[ < ^ ^ o ^ o ( u C /

IsTa ten temat mówi kanon 1086:

f

Kan. 1086 §

j; w Kościele_katolickmiJ.ubbyla do mego przyjęta ijme odłączyła się od niego formalnym aktem;^ ^ ^ ą ^ t?

¡i

§

2\

Od tej przeszkody można dyspensować tylko po wypełnieniu warunków, o których w kan. 1125 i

j! 1126.

; i

¡1

§ 3. Jeśli podczas zawierania. małżeństwa strona była powszechnie uważana za ochrzczoną albo jej

| ¡chrzest był wątpliwy, należy domniemywać, zgodnie z kan. 1060. ważność małżeństwa, dopóki w sposób

j {pewny nie udowodni się. że jedna sirona była ochrzczona, druga zaś nieochrzczoną.

i

Przeszkoda ta zachodzi miedzy katolikiem, czyli ochrzczonym w Kościele katolickim lub też do Niego

przyjętym a osobą nieochrzczoną.

!

Kanon 1125 mówi paragrafie 1

mómmkK&MfkatbWkmwinna oświadczyć. że fest potowa odsunąć od

I

------------------------ ---- --------------- ....................................................................................................... =- •

siebie niebezpieczeństwo utraty wiary, jak również złożyć szczere przyrzeczenie, że uczyni wszystko, co w le i

Mii i i n i r a w n w w i m

m

i '■■ w r< w n ^^

^L»wM<cweMaBwegaBa«^

^

yKH ^ g i«X » ^ę^|gB<afei*<K?Oi>--g

J

^

mocy, aby wszystkie dzieci zostały ochrzczone i wychowane

w

Kościele katoli_c k im ^ ^ n & ! ^ t^ e J^^W xaf^

1

. - i tti

'**"

^ t . .

..

lfó;świ^bzyĆ^jeift?'To^^"?^ a n e * ^

strona (nieochrzczoną) jest

powiadamiana o składanych przyrzeczeniach strony katolickiej, tak by była świadoma treści przyrzeczeń

strony katolickiej. Obie strony winny być pouczone o celach i istotnych elementach małżeństwa, których nie

można wykluczyć.

S

Kanon 1126 mówi:

Konferencja Episkopatu powinna zarówno określić sposób składania tych

j

oświadczeń i przyrzeczeń, które są zawsze wymagane, ja k i ustalić, w jaki sposób ma to być stwierdzone w

zakresie zewnętrznym oraz jak ma być o tym powiadomiona strona niekatolicka.

Konferencja Episkopatu

i

określi treść przyrzeczenia i sposób stwierdzenia tych zapisów w zakresie zewnętrznym.

'

Zgodnie z przepisami Konferencji Episkopatu z 1986 roku te same przepisy (o zobowiązaniu stron)

i

stosuje się do osób, które nie odstąpiły formalnym aktem a deklarują się jako niewierzące, niepraktykujące z

osobami nieochrzczonymi po za Kościołem katolikiem i osobami, które formalnym aktem odstąpiły od

Kościoła katolickiego.

j W przypadku katolika i osoby nieochrzczonej oraz osoby innej wiary, katolik składa powiadomienie.

Jeżeli katolik chce zawrzeć związek małżeński z niewierzącym, niepraktykującym musi formalnie złożyć

przyrzeczenie.

L o r r o n f ^ l

I

/ y x ^

!

' ^ <T_pC> J>| (YW^£

.1

Katolicy a Islam. Islam nie uznaje nierozerwalności małżeńskiej'. Pozwala mężczyźnie mieć kilka żon.

Prawa żony w islamie są bardzo ograniczone. Żona musi podporządkować się mężowi, jego wierze. W takim

duchu także są wychowywane dzieci (w duchu mahometańskim). Sam Islam nie dopuszcza małżeństwa

między mężczyzną chrześcijańskim a kobieta muzułmańską.

Odradza się kobietom katoliczkom, małżeństwa z mu^łmaninem, ponieważ prawa kobiet są

! ograniczone, co jest wspomniane już wyżej .

r u

nr

m

o

4<T . 0 $ . )

i

cyv

^ V

K l' w i ' H - £ / r i c v

v \ j X o L £ c l f r v

Na ten temat mówi kanon 1087.

5. PRZESZKODA ŚWIECEŃ,

| W ramach święceń wchodzą: diakoni, kapłani, biskupi. Należy odróżnić święcenia od posług27. Diakoni

nie mogą zawrzeć ważnego związku małżeńskiego bez ewentualnej dyspensy, ale zgodnie z przepisami prawa

i i

jest wyodrębiamy:

diakonat stały - w jego ramach mogą być żonaci, którzy nie są promowani do święceń kapłańskich

diakonat celibetariuszy - chcą pozostać na takim stopniu - celibatu.

^ l 8 ^ ^ ^ ^ ^ | ^ ^ ^ ^ i i ^ b ^ :-l^ ize p 0 ó ^ ^ 1 g e H b ą c i^ y a to m g ^ p o ^ ^ ^ c i''ló i^ ia e ? M B ag a ’pdnówme

27 Reforma w 1972 roku

Ministeriacygga.

Od tego roku jest lektorat, akołitat. One nie wchodzą w przeszkodę do

zawarcia związku małżeńskiego.

^

^

q

!

i-

29

Gdy chodzi o dyspensowanie celibatu, to wiemy, że jest możliwość udzielania dyspensy, natomiast należy

pamiętać, że dyspensuje się w sytuacjach ważnych racji. Z punktu widzenia praktyki Kościoła, jeżeli ktoś jest

diakonem, to raczej nie ma problemu z dyspensą, ale musi być za tym racja.

!

Problem jest już z kapłaństwem. Stolica Apostolska wydala odpowiednie dokumenty w 1980 roku i według

tych dokumentów - można zwracać się do Stolicy Apostolskiej w wypadku gdy:

nastąpiło porzucenie życia

kapłańskiego28,

w

przypadku braku wolności, w przypadku odpowiedniej odpowiedzialności, w przypadku

niezdolności do życia w celibacie29.

i

Udzielanie dyspensy należy do kompetencji Biskupa Rzymskiego, natomiast sprawy rozpatruje Kongregacja

i

Kultu Bożego i Sakramentów.

i

|

Kanon 290 mówi:

Święcenia raz ważnie przyjęte nigdy nie tracą ważności. Jednakże duchowny traci stan

\duchowny:

I

^J°)przez wyrok sądowy lub dekret administracyjny, stwierdzający nieważność święceń;

1

^J& ?rzez kw ę wydalenia nałożoną zgodnie z przepisami prawa;

i

{^3^J>rzez reskrypt Stolicy Apostolskiej, którego to reskryptu Stolica Apostolska udziela diakonom tylko z

poważnych przyczyn, a prezbiterom z najpoważniejszych.

__

i.___________

Nas interesuje numer 3 - z poważniejszych racji.

Duchowny (diakon, kapłan) którzy usiłowali zawrzeć związek małżeński, chociaż cywilny, zgodnie z

1.094 kanonem, zostaje pozbawiony urzędu kościelnego oraz na mocy samego faktu zaciąga karę siiŁgeasii- ^ULC

Jeżeli mimo upomnienia, nie poprawił się, może być taki duchowny ukarany dalszymi sankcjami, aż do

wydalenia ze stanu duchownego.

j

Kan.

1394

§

1.

Przy zachowaniu przepisu kan.

194

,

$

1,

n.

3,

duchowny usiłujący zawrzeć małżeństwo,

choćby tylko cywilne, podlega suspensie wiążącej mocą samego prawa. Gdy po upomnieniu nie poprawia się i
nadal daje zgorszenie, może być karany stopniowo pozbawieniami lub także wydaleniem ze stanu

duchownego.

|

§ 2.

Zakonnik ślubów wieczystych, który nie je st duchownym, usiłując zawrzeć małżeństwo choćby tylko

cywilne, podlega interdyktowi wiążącemu mocą samego prawa, z zachowaniem przepisu kan. 694.

i

i

Osoba suspensowana jest nieprawidłowa do wykonywania święceń. W przypadku kapłana lub diakona

i

zakonnika, następuje wydalenie z zakonu (jeżeli ktoś zawarł związek cywilny) mocą faktu zawarcia kontraktu

cywilnego.

i

i

!

I

i

I

I

28 Porzucenie stanu kapłańskiego - jest zwykle przyczyną ubiegania się o dyspensę. Zwykle trzeba mieć

odpowiedni wiek, a ponadto Stolica Apostolska ma praktykę 15 lat od porzucenia stanu kapłańskiego. Jeżeli

ł

chce zawrzeć związek małżeński, kobieta musi być wolna (nie związana z innym zakonem, małżeństwem,

ślubem fczystość itp.)

29 taki kapłan nie jest w stanie żyć bez kobiety. Należy się zastanowić, czy taka osoba da sobie radę w

dochowaniu wierności w małżeństwie?

i

!

2 0

0 > <2-

—

j l o i

0

- ^

f-

\ ^ >

c x

th

o

f c

,;0 n ś u L c l w

\

o 4

r i u i o u l .

- U j ^

c L r o h r ^ '

&

/L

( < r i o i

<-<

-w>

■TS>'

l

5

■3

"O

<.c o

,

p

J

r (

(?

? ( u u X C > 1 <3- y w \ ^

r

(

------------ -

3^===^

i o T ^y ^

X o O l C-^Cć C'^ l

f ° " v

•

^ V o ^ v CVTVOy/A

^ t 7 ^

rt

*r7~

/\

a

A^{/-

a

')'C^-^~

^ 0

°

P/ Ż

i

: /

6. PRZESZKODA ŚLUBU CZYSTOŚCI

Na ten temat mówi wyraźnie kanon 1088 :

Kan. 1088. Nieważnie usiłują zawrzeć małżeństwo ci, którzy są ¡wiązani wieczystym ślubem

publicznym czystości w instytucie zakonnym.

Przeszkodąjest złożenie ślubów:

(ji> wieczystych

a X D ^ O W j

■ < 3

•w instytucje zakonnym na prawe diecezjalnym lub papieskim

L ^

r Y c f U ^ . - t r i

9

V

v

~ t3 i publicznych

C-^_. V) rK X ^ ©'-O v.

«OfA^LA O VO(T\-&_- p

l / ”

N

•

-

-

( j

^iA. (łX ^\J^z>

C 1 \ \ d

o^A

j m e a j L o d u o

-i

d

?

M A

A ' 1

7.

PRZESZKODA UPROWADZENIA.

Na ten temat określa się kanon 1089, który brzmi:

Kan. 1089. Nie może być ważnie zawarte małżeństwo pomiędzy mężczyzną i kobietą uprowadzoną iub

choćby przetrzymywaną

z

zamiarem zawarcia z nią małżeństwa, chyba że później kobieta uwolniona od

porywacza o raz znajdując się w miejscu bezpiecznym i wolnym, sama swobodnie wybierze lo małżeństwo.

l . - ___ _____________

Przeszkoda musi być tłumaczona ściśle pomiędzy mężczyzną i kobietą (nie można mówić o odwrotności

. tzn., że kobieta uprowadza mężczyznę). Ta przeszkoda może być.dyspensowana w razie śmierci.

( L o ^

j

u >

K o i d o \ o s ^ \

A /O ^ u c c L im U i \

j e - j i

A " ^

)

r C H £ t - .v n x % n a ^

r-,

^

AV\V

Y\v

i a .

^ i d u .

^

w

t J m

8.

PRZESZKODA

WYSTĘPKU,

CZYLI MAŁŻENK.OBÓJSTWA,

Aktualna przeszkoda jest formowana tak, że nie może zawrzeć małżeństwa osoba, która zadaje śmierć

własnemu współmałżonkowi. Gdy małżeństwo usiłują zawrzeć te osoby, które przez fizyczny lub moralny

współudział spowodowały śmierć współmałżonka.

Motywem działania jest chęć zawarcia małżeństwa. Te dwie formy powodują nieważność ponownego

małżeństwa. Przeszkodą jest zabójstwo małżonka w celu ponownego zawarcia związku małżeńskiego jak

również jest przeszkodą zabójstwo cudzego małżonka z zamiarem zawarcia małżeństwa z żyjącym małżonkiem.

Zgodnie z kanonem 1078 par.2 ni 2 - ta przeszkoda jest zarezerwowana Stolicy Apostolskiej. Zwykle nie

udziela się dyspensy, gdy sprawa jest publiczna. Natomiast w niebezpieczeństwie śmierci może udzielić

dyspensy ordynariusz, jak również Proboszcz, delegowany - zobacz tabelkę na str. 34

^

i

|

l o c o a

h o \ę>

^

< & y y \x u

H .- O J b o j/£

O iY o u j^ y O

^

JOo

C !> CYOV^ i '

- U o b

W i o r t ,

S p

'0

\

Q

j y

Ć

/ j j ^ o T n r n a i i r o

c n l ^

\ją>

0YVCX.

W .

\frYvł<ALL^‘

^ o J b o i s W ^ v

o o u

W

u i b i |r? U ) o

k i

>p o i

________

m f €

, - e A

i ,

^

« i «

[ M -

»W N 0 0 ^ x 1 ^ -

f o c b - ^ ^ . W

es

^

k

^

I

t o k r i

JA POKREWIEŃSTWA.

Na temat tej przeszkody mówi kanon 1091.

Kan. 1091 § 1. W linii prostej pokrewieństwa nieważne jest małżeństwo miedzy

wszystkimi

*

zstępnymi., zarówno

prawego pochodzenia30,

jak i naiurahiyuii.

§ 2. W linii bocznej nieważne jest aż do czwartego stopnia włącznie.

§ 3. Przeszkoda pokrewieństwa nie zwielokrotnia się.

§ 4. Nigdy nie zezwala się na małżeństwo Jeśli istnieje wątpliwość, czy strony są spokrewnione w jakiM-

stopniu, linii prostej lub w drugim stopniu linii bocznej.

30 Prawe pochodzenie - osoby zerwały związek małżeński, z którego rodzą się dzieci

W linii prostej małżeństwo nie może być zawarte.

.

NA TEMA T PRZESZKODY POKREWIEŃSTWA ZOBA CZ NINIEJSZY SKRYPT NA STRONIE 29

-

30

Kanu 1092. Powinowactwo w linii prostej powoduje nieważność małżeństwa we wszystkich stopniach.

Powinowactwo zachodzi pomiędzy mężczyzną a krewnymi żony, oraz pomiędzy żona a krewnjaiii męża

- por. kan. 109 par. 1 wynika z tego bliskość osób, które zawarły by małżeństwo

Kaa. 109 § L Powinowactwo powstaje

z

ważnego małżeństwa, nawet niedopełnionego, i istnieje między

raężemjajarewnymi żony oraz między' żoną a krewnymi męża.

Jan ożeniony z Anną, po je j śmierci nie może poślubić, ani Marii — swojej teściowej, ani Jadwigi - córki

Anny - z innego małżeństwa. Analogiczna byłaby sytuacja, gdyby Anna po śmierci Jana, chciała poślubić Józefa

- ojca Jana, lub Piotr - syna Jana z innego małżeństwa.

O tym mówi kanon 1092:

Przykład:

Józef

Maria

Jajn

AjJtna

P i d t r

Jadwiga

34

U . PRZESZKODA PRZYZWOITOŚCI PUBLICZNEJ.

O tym możemy wyczytać w kanonie 1093

Kair. .1093. Przeszkoda przyzwoitości publicznej powstaje

z

nieważnego małżeństwa po rozpoczęciu

życia wspólnego albo z notorycznego lub publicznego konkubinatu. Powoduje zaś .nieważność małżeństwa w

pierwszym stopniu linii prostej między męźczyzuą i krewnymi kobiety i odwrotnie.

Ta przeszkoda ma źródło we wspólnocie mężczyzny i kobiety, czy to z wspólnego życia małżeńskiego,

albo też z notorycznego lub publicznego konkubinatu. Publiczny konkubinat jest wtedy, gdy jest znany

powszechnie, czyli wie o tym wiele osób, albo też będzie znany, będzie rozgłoszony. Natomiast notoryczny staje

się wtedy, gdy nie da się go utajnić, albo też został stwierdzony sądownie.

Na temat przeszkody adopcji możemy przytoczyć kanon 1094

Kim. 1094. Nie mogą ważnie zawrzeć małżeństwa ze sobą ci, którzy są związani pokrewieństwem

prawnym powstałym z adopcji, w linii prostej lub w drugim stopniu linii bocznej.

Adopcja jest to akt władzy cywilnej, którego mocą osobę obcą przyjmuje- się do rodziny i uznaje za córkę

lub syna. Wyrazem tego jest nabycie prawa do noszenia nazwiska osoby adoptującej dziecko.

35

Kodeks Prawa Kanonicznego postanawia, że dzieci adoptowane zgodnie z przepisami prawa cywilnego

uważane są za dzieci tego lub tych, którzy je adoptowali. Więcej możesz przeczytać u P. Gajdy s. 127

r ę n - o l '!

.

^ c r o r t s

,

.

, ,

U .

f * *

^

, w a . a ^ a r v o A [ e

V \ \

* * > ' « -

^

<

1

'

f A

1

K) cO JL C ^ '^ '

.

X ) < ^ ^

n

,

o U s ta /* 0^ ° ^

^

CX^

QvvJ

C'WA

-' ^

u J i '

^

rA J L u o u /O i f •W> /

U^

u

/ -

a

juXL/CO

•

k ^ i c o

A JU ,J m

.

*

t u / j c o

0

,

r

i

'

' J>

Lv%

ću tU '!.

^ b u d w l e

9 V r v O /w ^ .

h ^ \ ó \ , \ ^ r^CK \ L U A ti

p o UM U ^ ^

f ^

^

- 0

(

^ t . I\ K

/VVv_X^

Semestr II - prawo małżeńskie I procesowe.

ZGODA MAŁŻEŃSKA.

Zawiera kanony od 1095 -1107.

f\!

( t \ c L - o k m

o i c

Icornv& r a

^ J U -

Ł

l l o

K ^

u

<1jcLo

i

OvO,Sf L

U

lc

-

V ^ K

a

;,

i

5

\ l q o \ V -

vv-

Kłui. 1095. Niezdolni do zawarcia, małżeństwa są ci, którzy:

1° są pozbawieni wystarczającego używania rozumu;

2°

mają poważny brak rozeznania oceniającego co do istotnych praw i obowiązków małżeński cii

wzajemnie przekazywanych i przyjmowanych;

3° z przyczyn natury psychicznej nie są zdolni podjąć istotnych obowiązków małżeńskich.

O

K as. 10

%

§ I, D<\ zaistnienia zgody małżeńskiej kpnieczne jest. aby strony wiedziały przynajmniej, że

małżeństwo

jespyfnmlym

przez jakieś

•wązkleui

"anęazy

"mężczyzną i kobietą, skierowanym do zrodzenia poionisma

>idzialanie.

§ 2. Po osiągnięciu dojrzałości nie domniemywa się takiej ignorancji.

■D

Kwestie związane są z niezdolnością do wyrażenia zgody małżeńskiej.

36

Kanon 1095 mówi w 3 swoich figurach o niezdolności do zawarcia małżeństwa.

1.

Osoby są pozbawione używania rozumu

2.

mają brak rozeznania oceniającego

3.

przyczyna natury psychicznej.

Prawodawca podaje szerokie określenie. Podstawa tego kanonu jest prawo naturalne. Podstawą prawną

jest także reguła VI, która mówi, że ktoś kto nie może czegoś wykonać, nie może się wiązać.

A d.l. Bralt używania rozumu, zwnraca się na rozum jako czynnik, który bierze aktywny udział w

decyzji człowieka jakim jest zawarcie małżeństwa. Przyczyna braku rozumu jest:

a. niedorozwój osoby np. choroby psychiczne. Osoba ma jakieś używanie rozumu, ale nie ma rozumu

do podjęcia decyzji o małżeństwie. Może to wynikać z amencji, która powoduje brak używania rozumu. Są stany

pośrednie, ale jest ono niewystarczające. Brak używania rozumu, który mówi, że do zaistnienia zgody

małżeńskiej konieczne jest, aby strony wiedziały przynajmniej, że małżeństwo jest trwałym

związkiem

między

mężczyzną i kobietą, skierowanym do zrodzenia potomstwa przez jakieś seksualne współdziałanie. By mierzyć

zdolność małżeństwa, trzeba zweryfikować, czy osoba wie czym jest małżeństwo.

Ważne jest powiązanie kanonu 1095 par.l z 1096 kanonem.

Paragraf 2 kanonu 1096 mówi, że po dojrzałości, nie domniemywa się sytuacji ignorancji. Prawo mówi,

że używanie rozumu jest w 14 roku życia.

b. niedorozwój umysłowy np. upicie się. W danym momencie jest brak używania rozumu. Alkohol

pozbawia używania rozumu © w7 trakcie ślubu jeżeli jest ktoś pijany może ubiegać się o unieważnienie

małżeństwa.

Ad.2. Brak rozeznania - czytaj Pawiuk s. 158. św. Tomasz mówi, że dziecko w wieku do 7 lat życia

nie jest w stanie nic ocenić, natomiast po ukończeniu 7 roku życia rozróżnia co to jest grzech a co nie jest

grzechem. Domniema się, że w wieku 7 lat jest rozeznanie. Nie wystarczy rozeznanie. Musi być poważny fakt

rozeznania.

£Aj2Tiv£ Yli.'-

k

O

P

m

c

n

x

CX-

*

S p o ^ ^ i e .

, Łocn

( C^ćo.

K t x * . W v

fx ro O W )'Ł

- O

O v X ;i

niezdolna do przyjęcia tych obowiązków mogłoby być małżeństwo nieważne. Małżeństwa ma dążyć do

świętości. Da się określić praw>a i obowiązki, (^/edlug ks. Stawoiiaka są isto tn e?^

<

rj^0

[c_q m

^

dobro małżonków7

~~---------------------- -

— —^

o d rp

jig .

^

zrodzenie i wychowanie potomstwa

%

jedność

W

nierozerwalność.

Inne to tylko rozszerzenia niesłuszne. Prawa i obowiązki są wzajemnie przyjmowane. Osoba musi mieć

świadomość. Akt małżeński jest przyjęciem pewnych zobowiązań (na ten temat mówi magisterka ks.

Stawniaka).

...

~

--------------

37

Ad. 3. Przyczyna natury psychicznej - najczęściej stanowi przedmiot sporu i rozstrzygnięcia

sądowego. Niezdolność to taki stan, który powoduje iż osoba dotknięta chorobą psychiczną nie jest zdolna

do przyjęcia obowiązków małżeńskich. Do przyczyn niezdolności małżeńskich można zalicz}'ć:

>

patologie

>

niedojrzałość psychiczna

>

egoizm skrajny

>

uzależnienie od alkoholu, narkotyków

>

uzależnienie od rodziców

>

anomalie psychoseksualne:

o

homoseksualizm

o

nimfomania

o

masochizm

o

zoofilia

o

nadpobudliwość seksualna

Są to niektóre przykłady chorób anomalii. One mogą spowodować niezdolność do małżeństwa.

WADY ZGODY MAŁŻEŃSKIEJ.

Kim. 1097 § i. Błąd co do osoby powoduje nieważność małżeństwa.

§ 2. Biąd co do przymiotu osoby, chociażby był przyczyną zawarcia małżeństwa, nie powoduj;

nieważności małżeństwa- chyba że przymiot ten był bezpośrednio i zasadniczo zamierzony.

& i o b u

r c o

r

JL slC j

przymiotu.

-•oiŃ''

C

1

Paragraf 1. błąd co do osoby powoduje nieważność małżeństwa.

Paragraf 2.

chociażby był przyczyna nie powoduje nieważności małżeństwa, chyba, że byłby

bezpośrednio zamierzony. Błąd musi mieć kwalifikacje. Przymiot musi być bezpośrednio i zasadniczo

zamierzony, czyli wprost. Błąd co do przymiotu to inaczej cechy osoby. Związane sa z wykształceniem, z

nałogami., czy kobieta jest dziewicą, czy nie ma chorób wenerycznych (np. AIDS). Gdyby cos takiego było

małżeństwo byłoby nieważne. Jeżeli oczywiście ktoś wprowadził kogoś w błąd.

Kwestia błędu - osoba musie mieć wiedzę, minimalną co do wiedzy o małżeństwie, błąd jako taki nie

wspólnotę życia małżeńskiego, zawiera je nieważnie.

Podstęp. Osoba dokonuje podstępnego oszukania nupturienta. Ten przymiot drugiej osoby, który jest

zakrywany jest związany ze wspólnotą małżeńską, jest zakłóceniem życia małżeńskiego. Jeżeli ktoś jest

narkomanem, albo, że osoba mówi że jest w ciąży, później okazuje się że tak nie jest, można zakłócić wspólnotę

życia małżeńskiego. Tu jest podstęp, który zmierza do zawarcia małżeństwa. Ten kanon należy' także

odczytywać w kanonie 1084 par.3.

( o t o

39

BŁĄD

K m 1099. Błąd co do jedności lub nierozerwalność? albo sakramentalnej godności małżeństwa nie

narusza zgody małżeńskiej, chyba że deteiminuje wolę.

Błąd co do jedności, nierozerwalności nie narusza zgody małżeńskiej, ale gdyby był to błąd który

dęterminuje wolę (np. osoba działa pod wpływem błędu. Jest przekonana, że ten przymiot nie istnieje)

unieważnia małżeństwo.

Tylko błąd co do osoby skutkuje nieważność małżeństwa. Co do przymiotów przyjmuje się, że

małżeństwo jest ważne.

J^TOr>r\^r{viU 6'TA

X/"irO oVA

f

*

/

V

*

"

^

C k j ? \ _ x

a t \ i ( ł

<?

£; u

£

p

oUn-n..

/t\> rv^ci\

SYMULACJA - POZORNA ZGODA

Kn«. 1101 § 1.. Domniemywa się. że wewnętrzna zgoda odpowiada słowom lub znakom użytym prz;

zawieraniu małżeństwa.

§ 2. Jeśli jednak jeclna ze stron albo obydwie pozytywnym aktem woli wykluczyłyby samo małżeństwo

lub jakiś istotny element małżeństwa, albo jakiś istotny przymiot, zawierają je nieważnie.

Symulacja to zewnętrzne wyrażenie zgody przy całkowitym zgodzie woli. Rozrqżmaijiy:

A dl. Jest w istocie bardzo prosta. Nie chce małżeństwa. Osoba ma ukryte cele zgody.

Ad2. kanon 1056 mówi, że przymiotami są jedność, nierozerwalność do końca. Trudność stanowi co

małżeńskich, wykluczenie zrodzenie potomstwa (maja sex, ale bronią się przed zrodzeniem potomstwa), ochrona

życia poczętego (osoby współżyją na zasadzie antykoncepcji).

Wykluczenie wychowania potomstwa dotyczy wychowania do dóbr, do życia od strony fizycznej (kan.

1156).

Gdyby strona wykluczała przymioty, elementy małżeństwa, to niezależnie od tego byłaby to symulacja

częściowa. Jest wola małżeństwa, ale nie chce przyjąć przymiotów, elementów małżeństwa. Ważna jest intencja.

Człowiek chce zawierać małżeństwo, ale nie chce przestrzegać KPK.

Istotny element małżeństwa: sakramentalność. Czy uznawać, że jest to symulacja całkowita? Kanon

1099 (jedność, nierozerwalność, sakrament, godność) - jest to cecha między ochrzczonymi. Kanon 1055 par 2 -

nie może być umowa małżeńska, która nie byłaby sakramentem. Między ochrzczonymi, kto wyklucza

sakramentalność to znaczy, że jest to symulacja całkowita.

1.

symulację całkowita - w zależności od tego czy osoba wyklucza całkowicie małżeństwp dla

należy do istotnych elementów małżeństwa. W obrębie tym mieści się: wykluczenie prawa do aktów

C t t \ o J J \

-

| jp o i U \ J b ^

°voolaj \

e.

pv>vY\ i o u

41

WARUNEK

Kan. i 102 § 1. Nie można ważnie zawrzeć małżeństwa pod warunkiem dotyczącym przyszłości.

§ 2. Małżeństwo zawarte pod warunkiem dotyczącym przeszłości lub teraźniejszości jest ważne lub nie.

zależnie od istnienia lub nieistnienia przedmiotu warunku.

§ 3. Warunek zaś, o którym w § 2, nie może być godziwie dołączony, chyba że za pisemną zgodą,

ordynariusza miejsca.

Problem warunku - uzależnienie skuteczności zgody małżeńskiej od spełnienia określonego warunku.

Warunek może dotyczyć przyszłości, gdy okoliczność niepewna ma się dopiero spełnić i prawodawca zakazuje

zabronienia małżeństwa i małżeństwo dotyczące przeszłości łub teraźniejszości, zgodnie z par. 2 to małżeństwo

jest ważne lub nie, zależnie od istnienia lub nieistnienia przymiotu warunku przeszłości. Trzeba mieć pisemną

zgodę Ordynariusza, inaczej byłby to warunek niegodziwy. Gdyby takiej zgody nie było, to małżeństwo będzie

nieważne. Do godziwości potrzebna jest zgoda Ordynariusza. W Kościołach Wschodnich nie ma małżeństwa

pod warunkiem. Pisemna zgoda należy do godziwości małżeństwa.

K.iUh

1103. Nieważne jest małżeństwo zawarte pod przymusem lub pod wpływem ciężkiej bojaziu z

zewnątrz. chocb\ nieumyślnie wywołanej, od której, ażeby się uwolnić, zmuszony jest ktoś wybrać

małżeństwo.

PRZYMUS IBOJAŹŃ

i

('■

i

. *

'

.

y ą o

.

(£Ol

\

.

U

r

C

>

&

v

X

-

(

C

X

U

1

,

. 'I „

i

.. i i

^

'

( m rv"Vi .-i ■

j f\D

\

-o

K-

" "

'W JU

taMboUk-

f c ^ f c ^ r Y U

t A P o U s Y ^ M A p * ' * ^

KJ&.SĄ)\łAV*

'V O M jX

A lfy

° & LiMC^

)

/Y V~<_.

T

\

k

X

l

^

c

Przymus oznacza nacisk na osobę i ogranicza swobodne działanie osoby. Może być przymus:

a.

fizyczny -

zawsze dany akt jest nieważny’

b.

moralny

- groźba, nacisk zewnętrzny, wewnętrzny

-9 -<Yip.

^ ^ b O ^ p J L

'OOt'

Ta presja może powodować nieważność danego aktu w zależności od ego, czy osoba mogła się oprzeć

takiemu działaniu czy też nie. Przymus lub też bojaźń ciężka zewnętrzna mówi, że małżeństwo jest nieważne

Ciężkość bojaźni - jest kryterium subiektywne. Kobieta ulega szybciej presji niż mężczyzna. Nie każda

subiektywna bojaźń powoduje takie same skutki.

Powstało zapytanie:

czy ten kanon stosuje się nie do katolików?

Komisja z 1986 roku odpowiedziała na

to pytanie. Dotyczy ten kanon również akatolików. Dotyczy to prawa naturalnego. Gdyby małżeństwo było

mieszane, ten kanon także ich dotyczy.

Bojaźń szacunkowa - może wynikać z naturalnej relacji między dzieckiem a rodzicami. (Należy

przeczytać Pawluk s. 168).

\

' [e l

I

o

M

Prt\yUpiYV/'1'^

v

/

y

V\

a

^ VM

4

a

OJImSCT^ .

a

.

K j o v \ r r ^ q i

_

>

%cx*pToaouo ^

, C T o

i&M

m u . d [¿JA

PA I

£.

DaO^cO oOp IpO

a i o

j U A f ^ a e f U3 J .1

V£_

{-

KUJU

ÓJX

W '

e c h \

od L o p

fx>

4

<x>^

'

|>0cAi>Oi\ f

WYRAŻENIE ZGODY OSOBIŚCIE

K

ub

* 1104 § 1. Do ważnego zawarcia małżeństwa konieczne jest. by nupturienci byli równocześnie

obecni, bądź osobiście, bądź też przez pełnomocnika.

§ 2. Zgodę małżeńską nupturienci powinni wyrazić siewami, a gdy nie mogą mówić, równoznacznymi

znakami.

Prawodawca w kanonie 1104 wyraża, że małżeństwo winno być zawierane przez nupturienta (czyt. Par.

1). Kwestia osobistego wyrażenia zgody małżeńskiej jest sytuacją normalną wyrażenia zgody, nie dopuszcza się

innej zgody.

Paragraf 2 wyraża się zasadniczo słowami w ramach formy liturgicznej formy zaślubin. Zgodę można

wyrazić znakami, które są zrozumiałe dla obu uczestniczących w małżeństwie.

ę j b t <-

(A-O i

[

fro

0 - 0

O M /U jl

¥

/

X

o o ’

A O

PEŁNOMOCNICTWO

. K aa, 1105 §

L

Do ważnego zawarcia małżeństwa przez pełnomocnika wymaga się:

i° aby by ło specjalne upoważnienie zawarcia go z określoną osobą;

2°

aby pełnomocnik był wyznaczony przez samego zleceniodawcę i osobiście wypełniał swoje zadanie.

§

2,

Peinomociiiciwo, by było ważne, powinno być podpisane przez osobę zlecającą i ponadto przez

proboszcza lub ordynariusza miejsca, w którym wysławia się pełnomocnictwo, albo przez kapłana

delegowanego przez jednego z nich, albo przynajmniej przez dwóch świadków, łub też winno być

sporządzone w formie autentycznego dokumentu, zgodnie z wymogami prawa państwowego.

§ 3. Jeśli zleceniodawca, nie może pisać, należy to zaznaczyć w samym pełnomocnictwie i dodać jeszcze

jednego świadka, który również podpisuje. W przeciwnym razie pełnomocnictwo jest nieważne.

§ 4. Jeśli zleceniodawca, przed zawarciem w jego imieniu małżeństwa, odwołał upoważnienie lub popadł

w chorobę umysłową, małżeństwo jest nieważne, chociaż pełnomocnik lub druga strona o tym nie wiedzieli.

Pełnomocnictwo - w paragrafie 1 jest użyte słowo

do ważności.

Jeżeli coś byłoby opuszczone, któryś

element małżeństwo byłoby nieważne.

1.

musi być wskazana osoba przy zawieraniu małżeństwa

2. pełnomocnik musi określić kogo wyznacza na swego pełnomocnika i osobiście musi to zadanie

wypełnić.

P aragraf 2 - powinno być podpisane przez osobę zlecającą. Jest tu cały szereg przesłanek. Jest tez

łącznik i musi to być podpisane przez Proboszcza miejsca lub przez Ordynariusza. Jeżeli nie oni to kapłan, który

jest delegowany przez Proboszcza lub Ordynariusza. Gdyby nie było podpisów wyżej wymienionych osób,

potrzebne jest sporządzenie dokumentu państwowego^

Paragraf 3 - osoba nie umiejąca pisać także należy to zanotować w dokumencie.

44

FORMA PRAWNA ZAWARCIA MAŁŻEŃSTWA

Są dwie formy:

1. zwyczajna - określona jest w kanonie 1108. stwierdza się, że ważne jest małżeństwo, które jest

zawarte wobec asystujących ordynariusza miejsca lub proboszcza, albo wobec kapłana lub diakona

delegowanego przez jednego z nich, a także wobec dwóch świadków. Forma zwyczajna oznacza

zawarcie wobec świadka kwalifikowanego i 2 zwykłych świadków'. Są wyjątki zawarte w kanonie

144 (uzupełnienie władzy błogosławienia małżeństwa w przypadku wątpliwości); 112 (mówi o

możliwości przyjmowania zgody przez osobę świecką - upow^ażnioną

2. nadzwyczajna - zawarte jest w kanonie 1116

W arunki ważnego asystowania świadka urzędow ego-G ajda sir. 167

Kanon .1.108 - świadkiem jest najpierw7 Ordynariusz miejsca, albo proboszcz. Są oni świadkami

kwalifikowanymi na mocy sprawowanej władzy, urzędu. Działają na podstawie praw>a własnego. Kapłan lub

diakon władze świadka kwalifikowanego ma na podstawie delegacji od któregoś z nich. Możliwa jest

subdelegacja.

Kimon 1 110 - możemy mówić o proboszczu personalnym i Ordynariuszu Personalnym, którzy ważnie

asystują przy zawieraniu małżeństwa.

Kimon 11.09 - mówi o władzy Proboszcza i Ordynariuszu terytorialnym. Te osoby ważnie asystują przy

małżeństwach nie tylko swoich podwładnych, ale także obcych, który jeden z nich należy do obrządku

łacińskiego. Poza swoim terytorium Proboszcz i ordynariusz nie mogą błogosławić małżeństwa. Administrator

parafii ma władzę zwyczajną w czasie wpakowania parafii.

Kanon 1111 par. 1 - Ordynariusz i Proboszcz może delegować ogólne upoważnienie na terenie

własnego terytorium (Gajda s. 171). Delegacja aby była ważna powinna być określona w; wyraźny sposób (dana

45

ustnie) oraz ogólna (powinna być udzielana na piśmie). Nie można domniemywać delegacji. Musi być wyraźne

przekazanie władzy do pobłogosławienia małżeństwa.

Suhiielegowanie - Gajda s, 173

Subdelegacją nazywamy przekazanie władzy już delegowanej, która pochodzi od tego, który posiada

władzę zwyczajną. Mogą zaistnieć przypadki, że Proboszcz udziela komuś delegacji specjalnej i zaznacza, że tę

władzę można subdelegować. Kapłan lub diakon subdelegowany nie może ponownie subdelegować władzy,

chyba że delegujący wyraźnie na to zezwolił. Gdyby ktoś otrzyma! od Proboszcza ogólną delegację może w

poszczególnych wypadkach subdelegować władzę innemu kapłanowi lub diakonowi. Nie byłoby możliwe,

gdyby ktoś otrzymał władzę błogosławieństwa małżeństwa, gdyby nie było to za zgodą prawowitego

pizełożonego.

ŚWIADKOWIE ZWYKLI

Kanon 1.108 - świadkowie zwykli (Gajda str. 170). Prawo nie precyzuje wymogów, kto może być

świadkiem. Mówi się o osobie ochrzczonej lub nie ochrzczonej, nawet niepełnoletniej byle by mogła

zaświadczyć o związku małżeńskim. Dla powagi wypada, by były to osoby pełnoletnie, bierzmow;ane, moralnie

prowadzące swoje życie. Dyrektorium ekumeniczne mówi, że funkcje tę mogą spełniać osoby innych religii,

wyznań, bracia odłączeni, prawosławni - zwłaszcza w małżeństwach mieszanych. Nazwiska świadków7 podaje

się w księdze małżeństw. Składają oni podpisy na protokole badania kanonicznego narzeczonych.

46

WARUNKI GODZIWEGO ASYSTOWANIA - GAJDA S. 174

Duszpasterz ma zmierzać do tego by zawierany związek małżeński był ważny i godziwy.

Kanon 1114 - mówi, że asystujący działa niegodziwie, jeżeli nie stwierdził stanu walnego

nupturientów, a także nie upewnił się o zezwoleniu Proboszcza ilekroć asystuje na podstawie ogólnej deklaracji.

Stan w'olny jest stwierdzany poprzez metrykę w;ażnej daty (6 m-cy), zapowiedzi oraz ogólnej opinii ludzi co do

zawarcia małżeństwa.

FORMA ZWIĄZKU MAŁŻEŃSKIEGO

47

Kimou

11.1.5 - mówi na temat formy związku małżeńskiego. Małżeństwo można zawrzeć po za swoją

parafią. Potrzebna jest licencja.

Licencja

jest zezwoleniem na godziwe błogosławieństwo małżeństwa. Muszą

być ważne racje, aby dawać licencje. Należy uszanować element tradycyjny (ślub w parafii panny młodej).

Forma nadzwyczajna - w niebezpieczeństwie śmierci. Kanon .1116. forma nadzwyczajna oznacza

zawarcie związku małżeńskiego bez udziału świadka kwalifikowanego a zawarcie wobec 2 świadków zwykłych.

Niebezpieczeństwo śmierci oznacza prawdopodobieństwo, że jedno z osób może unuzeć i w tych

okolicznościach zawieramy związek małżeński, choćby później niebezpieczeństwo śmierci minęło małżeństwo

jest ważne i nie potrzeba żadnej formy ponawiania zgody małżeńskiej. Nieobecność świadka kwalifikowanego

przez miesiąc jest pewnym przewidywaniem, dlatego

też

nawet gdyby szybciej pojawił się świadek

kwalifikowany tym samym małżeństwo w tych okolicznościach jest zawarte ważnie i godziwie. Przy formie

nadzwyczajnej, gdyby był osiągalny inny kapłan lub diakon powinien być poproszony i wtedy razem ze

świadkami zwykłymi uczestniczy w zawarciu związku małżeńskiego. Kapłan lub diakon nie będącymi

świadkami kwalifikowanymi ma możliwość dyspensowania z zachowaniem prawa i tym samym powinien być

poproszony o uczestnictwo w zawarciu związku małżeńskiego w okolicznościach nadzwyczajnych

OSOBY ZOBOWIĄZANE BO ZACHOWANIA

FORMY KANONICZNEJ - Gajda str. 176

Kn&m

1117 - forma kanoniczna powinna być zachowana jeśli jedna ze stron jest ochrzczona w

Kościele katolickim, lub została do niego przyjęta i nie odstąpiła formalnym aktem z zachowaniem przepisów o

małżeństwach mieszanych.

Kanon 1.118- podkreśla element formy liturgicznej. M ów się o kościele parafialnym.

48

FORMA LITURGICZNA - Gajda 196

Kanoe 1.11.8 - 1120 fomia liturgiczna jest częścią formy kanonicznej i zgodnie z kanonem 1119 należy

zachować obrzędy zapisane w Księgach liturgicznych zapisane przez Kościół, albo przyjęte zwyczajami. Prawo

liturgiczne zachowuje formy w czasie Mszy świętej. Są pewne czynności liturgiczne, które należy zachować.

Głównym elementem formy kanonicznej jest przyjęcie zgody małżeńskiej. Są także inne akty liturgiczne taicie

jak: wprowadzenie nupturientów przed ołtarz, błogosławieństwo obrączek, błogosławieństwo końcowe itp.

Kanon i i 20 - mów, że biskupi mogą opracować własny obrzęd zawarcia związku małżeńskiego. Cała

„otoczka” małżeństwa może ulegać zmianie. Nie może ulec zmianie, że musi być świadek kwalifikowany, który

pyta nupturientów o zgodę. Forma zgody zawarcia małżeństwa jest taka w jakiej nupturienci są Kościele.

Czas zawierania małżeństwa. Małżeństwo może być zawarte w każdym czasie. Nie ma dnia, gdzie nie

można błogosławić. Zwyczajowo nie błogosławi się w czasie Adwentu i Wielkiego Postu, bo są to dni o

charakterze pokutnym.

ODNOTOWANIE ZAWARTEGO MAŁŻEŃSTWA - Gaida s. 199

Ksimm 1121 - po zawarciu małżeństwa Proboszcz lub jego zastępca powinien jak najszybciej uzupełnić

dokumenty w księdze zaślubionych. Notuje się także w księdze ochrzczonych.

Ne temere -

dokument odnotowania zawartego małżeństwa w księdze ochrzczonych.

Ne temere

to

dekret z 1907 roku. Od nazw-’ tego dekretu zwykło się nazywać samo pismo skierowane przez proboszcza

miejsca ślubu do proboszcza miejsca chrztu stron. Jeżeli tyła licencja należ}- także odnotować w księdze, gdzie

brany był ślub.

49

Paragraf 2 tego kanonu mówi, że w niebezpieczeństwie śmierci kapłan lub diakon (jeżeli byli obecni)

muszą jak najszybciej powiadomić Proboszcza o zaistniałym fakcie. Należy' zaznaczyć, że było to małżeństwo

zawierane w formie nadzwyczajnej.

Paragraf 3 - o dyspensach które muszą być zapisane w księgach Kurii i parafii.

MAŁŻE Ń S T W O KONKORDATOWE - Gajda sir. 178

Przeszkody z prawa cywilnego - Gajda s. 183

1. osoba nie ukończyła 18 rok życia

2. ubezwłasnowolniona całkowicie

3. dotknięta chorobą psychiczną lub niedorozwoj em umysłowym

4. bigamia

5. spokrewnieni w linii prostej

6. rodzeństwo w linii bocznej

7. przysposabiający i przysposobiony

Nupturienci zwracają się do USC by otrzymać zaświadczenie. Wobec USC nupturienci składają

oświadczenie, że przy zawieraniu małżeństwa konkordatowego będą chcieli wywołać poprzez to małżeństwa

skutki cywilne. Wobec niego określają jakie nazwisko będą nosili oraz ich dzieci. Te dokumenty przynoszą do

kancelarii parafialnej i jest przeprowadzone kanoniczne badanie narzeczonych. Na duchownego nałożony jest

obowiązek pouczenie nupturientów o skutkach małżeństwa w prawie cywilnym i o całej procedurze

przygotowanie do małżeństwa. Istotne jest stwierdzenie Instrukcji Episkopatu Polski z 1998 roku, że na

duchownym -spoczywa obowiązek dostarczenia dokumentów do odpowiedniego USC. Osobą, która jest

upoważniona do odniesienia dokumentów jest to osoba upoważniona (Proboszcz lub ten, który dał nupturientom

ślub). Termin oddania dokumentów to 5 dni (roboczych). Decyduje moment dostarczenia lub pieczątka poczty.

W grę może wchodzić siła wyższa, która by przekraczała ten termin. Siła wyższa to zdarzenie, którego nie

można przewidzieć. Przyczyny opóźnienia zbada Kierownik USC i on stwierdza czy była to siła wyższa.

W Instrukcji z 1998 roku są wskazanie: duchowni mogący wypełnić zaświadczenie, dokonać wpisu,

postemplowrać i przesłać do USC. Dokumenty wysyła się zawsze tam gdzie był brany ślub. Nawet jeżeli

nupturienci nie są z tej parafii. Duchownym jest Proboszcz danej parafii lub duchowny w jego zastępstwie

50

(należy przeczytać instrukcję z 1998 roku). Prawo przewiduje zawarcie małżeństwa także w obliczu śmierci

(Gajda s. 183).

Tam, gdzie zawiera się ślub. tam należy wysłać dokumenty. Jeżeli zostanie przekroczony termin 5 dni to

jest trudność w zarejestrowaniu takiego małżeństwa.

MAŁŻEŃSTWA MIESZANE I IM PODOBNE - Gajda s. 202

Na ten temat mówią kanony 1124 i następne

Kanon 1124 - małżeństwa mieszane oznacza małżeństwo, gdy jedna ze stron jest ochrzczona w

Kościele katolickim, lub po chrzcie została do niego przyjęta i formalnym aktem się nie odłączyła, druga zaś

zależy do kościoła lub wspólnoty kościelnej, nie mającej pełnej łączności z kościołem katolickim. Tego rodzaju

małżeństwo jest zabronione bez wyraźnego zezwolenia kompetentnej władzy kościelnej i zgodnie z kan. 1125,

1126, 1127.

Małżeństwo mieszane nie obejmuje małżeństwo katolika z osobą nie ochrzczoną. Jednak zgodnie z

kanonem 1129 należy zastosować także przepisy kan. 1127, 1128. w przypadku, gdy istnieje przeszkoda różnej

religii należy postarać się o dyspensę od tej przeszkody.

Instrukcja z 1986 roku zawiera wskazania w ramach małżeństw' mieszanych. Instrukcja wskazuje na to

iż należy potraktować inne kategorie osób niż to zawiera kanon 1124. instrukcja mówi na ten temat w punkcie

71. zaleca się, aby nie błogosławić małżeństwa jeżeli:

1. małżeństwo katolika z nie ochrzczoną

2. z ochrzczonymi poza Kościołem katolickim

3. osoby, które formalnym aktem odstąpiły od Kościoła łacińskiego

4. osoby, które nie odstąpiły formalnym aktem, ale deklarują się jako niewierzące

5.

osoby niepraktykujące

Instrukcja w punkcie 72, 73 - są określone pojęcia wymienionych kategorii osób. W ramach

niewierzących należy rozumieć tych, którzy byli ochrzczeni i dokonali publicznego wystąpienia z Kościoła lub

też zwalczają Kościół. Przez osoby, które formalnie odstąpiły od Kościoła, to ci którzy dokonali tego na piśmie

lub wobec dwóch świadków, bądź ujawnili swoje faktyczne odejście od Kościoła wobec przedstawiciela władzy

kościelnej. Osoby niepraktykujące to osoby, które nie dają zewnętrznych oznak swojej wiary i przynależności do

Kościoła.

Przy małżeństwach mieszanych, Kościół stawia warunki by można zdjąć zakaz zawierania małżeństwa i

pobłogosławić ważnie i godziwie związek małżeński. W ramach związku małżeńskiego należy wyróżnić stronę

katolicką i jej zobowiązania od jej drugiej strony. Ordynariusz może wydać zezwolenie jeżeli istnieje słuszna

przyczyna i po spełnieniu w;arunków. Strona katolicka z oparciu o zobowiązania wynikające z wiary, które mają

swoje oparcie w Prawie Bożym oświadcza zachowanie własnej wiary, usunięcia zagrożeń w jej praktykow'aniu,

jak również winna złożyć przyrzeczenie, że uczyni wszystko co w jej mocy, że dzieci będą ochrzczone i

wychowane według w aty katolickiej.

Kanon 1125 - (Instrukcja z 1998 roku p. 73). W punkcie 1 tego kanonu jest mow?a o rękojmiach. Są to

inaczej oświadczenie i przyrzeczenia strony katolickiej. Z uwagi na trudności, które mogą wystąpić w

funkcjonowaniu takiego małżeństwa, Kościół zasadniczo zabrania zawierania związku małżeństwa, natomiast

pozwala na zwarcie gdy strona katolicka złoży rękojmię

Przy takich małżeństwach duszpasterz powinien stronie katolickiej przedstawić zagrożenie i konflikty w

zakresie wypełnienia rękojmi w wierze katolickiej. Zgodnie z tym kanonem w punkcie 2 druga strona winna być

powiadomiona w odpowiednim czasie o składanych oświadczeniach strony katolickiej, tak by on była pewna co

do oświadczeń strony katolickiej. Powiadomienie to inaczej poinformow'anie drugiej strony. W punkcie 3 tego

kanonu mówi się, że osoby winny być pouczone o celach obu stron. Obowiązkiem duszpasterza jest to, aby

pouczyć o celach i przymiotach w małżeństwie.

MAŁŻEŃSTWA TAJNE Gajda s. 225

Na temat małżeństw tajnych jest mowa w kanonach 1130-1133.

Kanon 1130 - obecnie nie w;olno zawierać małżeństwa tajnego, jedynie za zezwoleniem Ordynariusza

miejsca. Musi być ważna przyczyna by takie małżeństwo mogło być zawierane. Na zezwolenie tajnego

1. konieczność badań kanonicznych

2. obowiązek zachowania tajemnicy o zawarciu małżeństwa. Jest to sekret31.

Kanon 1132 - obowiązek zachowania tajemnicy ustaje jeżeli zagraża poważna przyczyna. Małżeństwo

ważnie zawierane powinno być odnotowane w specjalnej księdze w tajnym archiwum Kurii.

MAŁŻEŃSTWO TAJNE RÓŻNI SIĘ OD MAŁŻEŃSTWA BEZ ROZGŁOSU - Gajda s. 227

SKUTKI MAŁŻEŃSTWA - Gjada s. 227

Kanony 1134-1140

Skutki są określone przez prawodawcę

Konsekracja

- poświecenie osoby. Małżonkowie są jakby konsekrowani, czyli uświęceni z faktu

zawarcia małżeństwa. Jeżeli ludzie uświadomią sobie, że są uświęcani to nie na miejscu są antykoncepcje,

prezerwatywy. Należy mocno akcentować sakramentalność małżeństwa. Sakramentalność małżeństwa oznacza

obecność Jezusa w ich życiu. Z tego sakramentu powstaje węzeł małżeński. Nie można go rozwiązać poprzez

dyspensę bądź przez śmierć. Mogę liczyć na działanie łaski. Małżonkowie są powołam do świętości poprzez

swój stan.

Kanon 1135 - mówi o różności osób w małżeństwie

31 sekret to tajemnica do nie wyjawienia zawrarcia małżeństwa. Kolejny rodzaj sekretu to sidiUum - jest to
tajemnica bezwzględna

53

PRAWO I OBOWIĄZKI RODZICÓW - Gajda s. 229

KANONY 1136.

Rodzice mają pierwszy obowiązek w wychowaniu. Zrodzenie dzieci jest podstawy iż rodzic staje się

pierwszym wychowawcą. Wynika to z wychowania potomstwa. Zostało to określone w:

wychowanie w sferze fizycznej - chodzi o zapewnienie dzieciom środków do życia (ubrania, jedzenie,

mieszkanie)

w sferze wychowania społecznego - branie odpowiedzialności za siebie, naród, państwo,

społeczeństwo

w sferze kulturalnej - przekazanie określonych postaw, które są akceptowane społecznie a które nie

w sferze wychowania moralnego - rozróżnienie dobra od d a

wychowanie do hierarchii w'artości

wychowanie religijne - rodzice są zobowiązani do wychowania dzieci w wierze katolickiej, w oparciu o

Dekalog. Mają możliwość korzystania z katechezy, szkół katolickich, Kościoła,

Na pewno nieważnym byłoby małżeństwo, gdyby nie chciano -wychować do sfery pierwszej, czyli fizycznej.

Za dzieci prawnego pochodzenia uważa się poczęte lub urodzone z małżeństwa ważnego lub mniemanego

(nie udowodnione, że jest nieważne) są uważani jako prawego pochodzenia

Kanon 1138 par. 2 - używa ten kanon dw7a terminy:

a.

180 dni - od zawarcia małżeństwa - jest to 6 m-cy (wcześniak)

b.

300 dni - 10 miesięcy po rozwiązaniu małżeństwa

kanon 1139 - dzieci nieprawnego pochodzenia - legalizacja - Gajda s. 232.

54